Morgunblaðið - 10.05.1947, Page 8

s
MORUiíW'aiiiiBie
Laugardagur 10. maí 1947

Útg.: H.f, Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og affereiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskríftargjald kr. 10,00 á mánuði innanland*.
kr. 12,00 utanlands.
W f lausasölu B0 aura eintakið, 60 aura- með Lesbók.
\Jiluerjl óhripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Getsakir kommunista
KOMMÚNISTAR hafa um nokkurt skeið verið með þær
siðlausu getsakir í garð íslenskra stjórnarvalda, að þau
ynnu vitandi vits og með ráðnum hug gegn því, að við
r.æðum hagkvæmum viðskiftum við Sovjetríkin. Hafa
þeir jafnframt gefið í skyn, að Sovj-etríkin væru reiðu-
búin að kaupa megnið af okkar sjávarafurðum fyrir það
verð, sem við þyrftum að fá, en þetta hafi altaf strandað
á íslenskum stjórnarvöldum,
Á meðan fyrverandi stjórn sat að völdum, er í henni
attu kommúnistar sæti sem kunnugt er, voru þeir altaf
öðru hvoru með þær getsakir í garð fyrv. forsætis- og
utanríkisráðherra, að hann ynni markvíst gegn viðskift-
um við Sovjetríkin. Alt var þetta staðlaus þvættingur,
sem rekinn var jafnharðan ofan í kommúnista.
En kommúnistar hafa ekki látið segjast við þetta.
Þeir halda uppteknum hætti. Og nú er atlögunni beint
gegn núverandi útanríkisráðherra, Bjarna Benediktssyni.
Hann á af pólitískum ástæðum að gera alt sem í hans
valdi stendur, til þess að spilla fyrir vinsamlegum við-
skiftum við Sovjetríkin!
í útvarpsræðu, sem utanríkisráðherrann flutti við eld-
húsumræðurnar á Alþingi á dögunum, rakti hann þessi
mál ýtarlega og studdist þar við skjöl, sem fyrir liggja í
utanríkisráðuneytinu. Sýndi hann fram á, að allar stað-
hæfingar fyrv. atvinnumálaráðherra' (Á. Jak.) varðandi
viðskifti við Sovjetríkin voru fleypur út í loftið. Öll sú
saga sýnir, að best færi á, að Áki Jakobsson hjeldi sig sem
iengst frá slíkum málum.
En hvað kemur kommúnistum til, að vera með þann
þvætting, að íslensk stjórnarvöld vinni gegn viðskiftum
við Sovjetríkin? Þeir vita þó mæta vel, að íslendingar
æskja einskis fremur, en að geta átt vinsamleg viðskifti
við hið volduga stórveldi í austri, sem og allar aðrar
þjóðir. Allir hljóta að sjá, að kommúnistar eru hjer ekki
að vinna að hagsmunum íslensku þjóðarinnar.
Verkin tala
Lokadag'ur á morgun
LOKADAGURINN hefir
breytt allmikið um svip frá því
sem áður var. Nú má segja að
hann sje líkur öðrum dögum
og almenningur verði lítið var
við að vorvertíð er lokið á Suð
urlandi. eins og stóð í alman-
akinu 1 gamla daga. En loka-
dag«irnn er áfram helgaður
sjómönnunum og Slysavarna-
fjelagið hefir valið daginn til
að minna á, að sífelt þarf að
vera á verði fyrir öryggi sjó-
mamanna og gera það sem
hægt er til þess að auka ör-
yggi þeirra.
Slvsavarnafjelag íslands
vinnur þarft verk og merki-
lega og að bættum hag þess og
starfsskilyrðum eiga allir lands
menn að stuðla. Þegar Slysa-
varnafjelagið leitar nú til al-
mennings um stuðning og skiln
ing er það skylda okkar allra
að taka vel undir það.
• y
Glæsileg byrjun.
FYRSTI nýsköpunartogar-
inn, Ingólfur Arnarson, byrj-
ar vel sína braut og þeir, sem
trúðu á að nýsköpunin veitti
okkpj betri skilyrði til að
korr^; afurðum okkar á er-
lendan markað hafa ekki orðið
fyrir vonbrigðum.
Hugheilar óskir fylgdu In^-
ólfi úr höfn er hann lagði í sína
fyrstu ferð á miðin. Þær óskir
hafa ræst. I þremur veiðiferð-
um hefir Ingólfur Arnarson
aflað um eina milj. kr. í erlend
um "íaldeyri í þjóðarbúið. Það
er glæsileg byrjun.
•
Bílstjórasögur.
ÞAÐ eru til margar sögur af
MgubíÍÁjófum þessa bæjar og
oft eru þær sagðar. Og því mið
ur eru þær flestar á einn veg,
um ósamræmrí leigu fyrir bíla
eða ókurteisi sem farþegum er
sýnd.
Menn höfðu gert sjer vonir
um, að þetta ósamræmi í leigu
myndi batna við gjaldmælana.
En bað virðist ekki ætla að
verða svo. Nú er kvartað yfir
því, og það oft með rjettu. að
bílstjórar gæti þess illa, að hafa
mælinn stiltan á rjettan taxta
og reyni á þann hátt að krækja
sjer í nokkra aura, sem þeim
ekki ber.
•
Geðstirðir menn.
HJER á 1 dögunum kom það
fyrir kunningja minn, að hann
leigði sjer bíl með öðrum. Er
þeir voru komnir af stað tóku
þeir eftir því að mælirinn var
stiltur á næturtaxta, þótt væri
miður dagur. Er þeir kvört-
uðu við vagnstjórann brást
hann. illur við og sagði að þetta
kæmi þeim ekkert við og end-
aði með því að hann rak far-
þega sína út úr bílnum. Þann-
ig vr„r lund þessa manns stirð.
•
Bílstjórum yfirleitt
illa við klæki.
FLESTUM bifreiðastjórum
er illa við klækótta fjelaga,
sem nota hvert tækifæri sem
gefst til að hafa meira fje út
úr viðskiftavinum sínum en
þeir 'eiga. Þeir vita að þetta
kemur ómaklegu óorði á alla
stjettina.
En þeir mega þá ekki láta
sitja við orðin tóm, heldur taka
málið föstum tökum og segja
þeim fjelögum sínum til synd-
anhá. . sem eyðileggja nafn
stjettarinnar út á við og gera
það svo rækilega, að slíkt komi
ekki fyrir.
•
Vatnslaus Sundhöll.
ÓÁNÆGJA ríkir hjá sund-
hallargestum út af vatnsleysi
í böðunum. Er því svarað íil
þegar spurt er um ástæðuna
fyrir því, að leiðslur sjeu bil-
aðar. Er það vitanlega ekkert
svar á meðan Sundhöllin er op
in og mönnum er gefið í skyn,
að þeir geti fengið þar bað fyrir
borgun.
Ef ekki er hægt að gera við
þessar biluðu leiðslur þannig,
að vatn fáist til baða verður
að loka stofnuninni, eða gefa
mönnum til kynna, svo þeir
gangi ekki að því gruflandi, að
þeir megi búast við að fá ekk-
ert vatn í böðunum.
Seint gengur póst-
urinn enn.
ÞAÐ hefir verið sagt að póst-
urinn berji altaf þrisvar að dyr
um hjá mönnum.. Vafalaust er
þetta útlendur siður, sem aldrei
hefir komist á hjá okkur. En
hitt er víst, að það þarf að
berja oftar en þrisvar á hjá
póstinum til að þjónustan gangi
eins greiðlega og nútíma sam-
gönf i’r gefa mönnum vonir um.
Fyrir um þrem vikum fjekk
sá er þetta ritar símskeyti frá
Siglufirði, þess efnis, að brjef
hefði þann dag verið sett í póst
til hans, og það ofaní kaupið
í flugpóst.
Brjefið kom með skilum, en
ekki fyr en í gær. Það er gagn «
í svona póstþjónustu!
MEÐAL ANNARA ORÐA
SIJelfaskHtingin í Rússlandi
ÞRIÐJI nýsköpunartogarinn er nú á leið til landsins,
Kaldbakur, eign Akureyringa. Fyrsti þessara togara hefir
nú selt afla sinn þrisvar í Englandi. Tvær síðari sölur
i-.ans hafa verið metsölur.
Hin nýju skip eru þannig tekin að afla þjóðinni gjald-
eyris, skapa henni aukna möguleika til þess að fullnægja
þörfum sínum. Það verður með hverjum deginum aug-
Ijósara, hvílíkt happaspor var stigið er samið var um
smíði hinna 32 togara í Englandi. Ætla mætti að
íslendingar hefðu verið sammála og samtaka um þá ráð-
stöfun. En svo var þó ekki. Álengdar stóð hópur manna
og nöldraði. Þessi togarakaup eru óhagstæð, sögðu þeir,
það er flanað að þeim í fyrirhyggjuleysi. Það er hægt að
íá ódýrari skip, baræ ef við bíðum.
Þetta sagði hin hugprúða sveit, þetta voru hennar vís-
dóms og varnaðarorð.
Ef ráðum þessara manna hefði verið fylgt væri enginn
nýr togari kominn til landsins, enginn Ingólfur Arnarson
væri kominn til Rvíkur, Kaldbakur ekki á leiðinni til(
Akureyrar. Og það sem verra hefði verið, íslendingarj
ættu ekki á næstunni von á neinum nýtísku togurum. Þeir j
saétu með gömlu skipin og framundan væri fjarlæg von
um endurnýjun þeirra. Erlendum innstæðum þjóðarinn-1
ar hefði verið eytt til kaupa á eyðsluvörum, þjóðin hefði
jetið þær upp í stað þess að treysta sína framtíð.
Nei, hópurinn, sem stóð álengdar og nöldraði var sann-
arlega ekki spámannlega vaxinn.
Sjálfstæðismenn höfðu forustuna um þá stefnu, sem
)•-alin var. Frarpsóknarflokkurinn stóð gegn henrii. Þjóð-
ún fagnar hinurri nýju og íullkomnu skípum, fyígist með
ferðum þeirra ög nýtur aukinna afkasta þeirra. Verkin'
liafa talað.
FRJETTARITARI Lundúna-
blaðsins „Evening News“, sem
nýlega er kominn heim frá
Moskva lýsir stjettaskifting-
unni í Rússlandi á eftirfarandi
hátt:
— Það sem vakti undrun
mína í Rússlandi, var sú stað-
reynd. að þar er ekki stjetta-
laust. þjó.ðskipulag. Þvert á
móth Stjettaskiftingin er mjög
mikil og flókin. Hver stjett fyr
ir sig hefir sitt ákveðna hlut- j
verk og nýtur lífsgæða eftir,
því.-
Þegar maður kemur frá |
Moskva til London, er eins og 1
að koma úr landi auðvaldsins í
land sósíalismans, því það er í
Bretlandi en ekki Rússlandi,;
sem sijettamunurinn hefir ver
ið afnuminn.
Vitsmunaverurnar.
Efstir á lista stjettanna í
Rússlandi eru „vitsmunaver- ■
urnar“ (intelligentsia), en það
eru forystumenn Kommúnista-
flokksins, háttsettir embættis-
menn. hershöfðingjar, forstjór
ar iðnfyrirtækja, verkfræðing- :
ar, prófessorar, rithöfundar,'
blaðamenn, leikstjórar og leik I
arar, tónskáld, óperusöngvarar,'
ballet-dansarar og þessháttar
fólk.
Fólk af þessum stjettum hef-
ir sömu grunnskömtun og verka
menn; ef það fylgir flokkslin-
unni. En .það sem gerir gæfu- „
muninn er að þetta, fólk hefir j
áukaskamt af brauði, eggjum,
kjöti. feitmeti, kartöflum og
þukruðum ávöxtum ásamt ýms
um öðrum sjerrjettindum.
Mismunandi laun.
Þeir, sem efstir eru í hópi
vitsmunaveranna, kunna að fá
alt að því 20.000 rúblur í laun
á mánuði, en ein rúbla er rúm-
lega einnar krónu virði. En þó
er sagan ekki sögð nema hálf,
því erlendir sendiherrar og
blaðamenn fá helmingi hærra
fyrir sína rúblu. en sovjetborg-
arinn.
Næsta stjettin í mannfjelags-
stiganum rússneska við vits-
munaverurnar eru verkamenn.
Laun „verkamanns“ eru frá
400 upp í 900 eða 1000 rúblur á
mánuði. Það fer eftir vinnunni,
sem hann vinnur hver launin
e^u og hvort hann er faglærð-
u'r eða ekki. Hann fær sömu
grunnskömtun og vitsmuna-
veran, en án aukaskamts, nema
ef hann vinnur „hættulega“
vinnu, eða að framleiðslu. sem
talin er til þjóðarnauðsynjar,
þá fær hann auka matarskamt.
En sá aukaskamtur nær hvergi
nærri skamti þeim, sem vits-
munaverur fá.
N^arlega í þjóofjelagsstig-
anum eru skrifstofumenn, af-
greiðslufólk í búðum (vinnu-
þiggjendur, eins og það fólk er
nefnt) og þetta fólk fær miklu
minni matarskamt en verka-
meni), sem vinna líkamjega
vinnu.
Lang lægsta stjettin í Rúss-
landi eru þeir, sem ekki vinna.
Laun eftir
afköstum.
Það er næstum ómögulegt að
bera saman laun verkamanna í
Rússlandi og laun verkamanna
í Evrópulöndum, vegna þess, að
verkamannalaunin í Rússlandi
eru svo misjöfn vegna sjer-
rjettinda og uppbóta. Verka-
maður, sem hefir aukið afköst
sín á einhverju vissu sviði fær
stundum að launum leyfi til
að þaupa sjer nýja góða skó
fyrri verð, sem honum er ekki
um megn að greiða, eða ef til
vill fær hann leyfi til að vera
fyrstur í biðröð. Yfirleitt fá
verkamenn laun eftir afköstum
sínum, ef þeir vinna að fram-
leiðslu, sem ttalin er þjóðar-
nauðsyn.
Opinber svartur
markaður.
Ríkið á verslanirnar þar sem
almenningur kaupir út á skömt
unarseðla sína og raðar sjer upp
í biðraðir frá því snemma á
morPnana. Svo eru aðrar versl
anirGþar sem hægt er að kaupa
skömtunarvörur. en við hærra
verði en í skömtunarbúðunum.
Loks er svo „frjálsi mark-
aðurinn", og er erfitt að skýra
það fyrirbrigði, það næsta,
sem hægt er að komast er að
kalla það hinn opinbera svarta
marVag. Yfirvöldin vita af
þeim markaði,' ,en láta hann
ekki aðeiris afskiftalausan,
heldur leýfa' hánn.