Morgunblaðið - 18.05.1947, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 18. maí 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavtk
Framkv.stj.: Sigfús Jónssor;
Ritstjórarí Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ftbyrgfarm.)
/'rjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinesoa
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiftsla
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskrtftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands
kr. li,00 utan-lands.
f lausasólu 60 aura eintakið, 60 aura meft Leanftk.
Andstaða verkalýðsins
AÐFARIR kommúnista í verkalýðsfjelögunum að und-
anförnu staðfesta fullkomlega, að þeir eru staðráðnir í
að beita öllu því valdi, sem þeir hafa í fjelögunum til
þess að knýja fram kaupdeilur og verkfölL — og þar með
stöðva allan atvinnurekstur í landinu.
Og nú er komið á daginn, að hin kommúnistiska stjórn
Alþýðusambands íslands er látin hafa forystuna í þessari
þokkalegu herferð. Stjórn Alþýðusambandsins hefir skrif-
að öllum verkalýðsfjelögum innan sambandsins og hvatt
þau til að segja upp gildandi kaupsamningum við at-
vinnurekendur. Nýju tollarnir eru hafðír sem ástæða fyr-
ír þessu tiltæki, enda þótt stjórn Alþýðusambandsins
viti að þeir hafa engin áhrif á afkomu verkamanna. Meira
að segja er það svo, að vegna hinna nýju verðlagsákvæða
lækka ýmsar vörur í verði, þrátt íyrir tollana. Og þeir
tollar, er lenda á vörum, sem ganga inn í vísitöluna hafa
að sjálfsögðu engin áhrif á kjör verkamanna. Vísitalan og
kaupgjaldið hækkar að sama skapi.
★
Að sjálfsögðu er verkalýðsfjelögunum Ijóst, að þessi
herferð Alþýðusambandsins er ekki hafin í því skyni, að
íá bætt kjör verkamanna, heldur er tilgangurinn sá að
beita verkalýðsfjelögunum til pólitískra átaka, til stuðn-
íngs vonlausum málstað kommúnista.
Nokkur verkalýðsfjelög hafa þegar svarað á viðeig-
andi hátt þessum vjelabrögðum kommúnista í stjórn Al-
þýðusambandsins. Á fjölmerinum fundi, sem nýlega var
haldinn í Verkamannafjelaginu Baldri á ísafirði var sam-
þykt nær einróma svohljóðandi ályktun:
,,Út af brjefi stjórnar Alþýðusambands íslands frá 23.
f. m. þar sem þess er óskað, að verkalýðsfjelögin segi upp
kaupgjaldssamningum vegna nýju tollalaganna, þá lýsir
Baldur yfir því, að það telur ekki ástæðu vegna umræddra
tollalaga að segja upp núgildandi kaupgjaldssamningum
fjelagsins og það mun því ekki þeirra hluta vegna segja
upp samningum sínum.
Jafnframt mótmælir fjelagið því eindregið að verka-
lýðssamtökunum sje misbeitt með því að stofna til póli-
tískra verkfalla í þeirra nafni og telur Verkalýðsfjelagið
Baldur sjer óviðkomandi vinnudeilur og verkföll, sem
þannig er til stofnað.“
Verkalýðsfjelagið „Víkingur" í Vík í Mýrdal hefir svar-
að á sama veg og neitað að segja upp samningúnum. „Við
erum fastráðnir í því, að fylkja okkur ekki undir merki
ofstækisfullra niðurrifsmanna, sem telja það helga skyldu
að kollvarpa því sem vel er gert, — heldur þeirra, sem
vilja byggja upp hag þjóðfjelagsins með skynsemi og
glöggri athugun á því, sem okkar unga lýðveldi má gifta
af stafa“, segir í brjefi formanns „Víkings“.
★
En þrátt fyrir þessar undirtektir verkalýðsfjelaganna
úti á landi munu kommúnistar staðráðnir-í að halda her-
íerðinni áfram. Og það er Dagsbrún, sem þeir byggja all-
ar sínar vonir á.
Að vísu er kommúnistum ljóst, að langsamlega meiri-
hluti verkamanna í Dagsbrún er andvígur brölti þeirra.
Þetta kom greinilega í ljós við atkvæðagreiðsluna á dög-
unum, þar sem ekki einu sinrii þriðjungur Dagsbrúnar-
manna fylgdi kommúnistum að málum.
Nú mun það vaka fyrir kommúnistum, að smala liði
sínu á fund í Dagsbrún og láta það samþykkja heimild
til verkfalls, hvað sem meirihluti Dagsbrúnarmanna seg-
ir. Þetta væri að vísu frekleg móðgun við fjelagsmenn.
En kommúnistum er trúandi til alls.
Er því nauðsynlegt fyrir Dagsbrúnarmenn, sem eru
andvígir þessu pólitíska brölti kommúnista, að þeir standi
vel á verði. Verði af hálfu kommúnista stefnt út í verk-
fall, eiga verkamenn að krefjast allsherjaratkvæða-
greiðslu, því að hjer er ekki aðeins í húfi þeirra eigin
velferð, heldur þjóðarinnar allrar.
UR DAGLEGA
LÍFINU
Erfiðir aðdrættir.
„LÁTTU MIG FÁ nokkrar
gellur“, sagði sjómaður, sem
kom inn til fisksala á dögun-
um.
„Hvað er þetta maður?“
sagði fisksalinn undrandi.
„Varstu ekki að koma af sjó í
morgun og hefir ekki einu
sinni í soðið. „Blessaður vertu.
Ysan er svo horuð að hún er
ekki æt núnaxjg þorskurinn er
lítið betri. Nei, þá vil jeg held-
ur gellur“.
Húsmæturnar vita, að það er
erfitt með aðdrætti í matinn
um þessar mundir. Kjötið hefir
legið í ís síðan í fyrrahaust,
fiskurinn er horaður og hvað
á þá að borða.
Það eru tiltölulega fáir, sem
hafa vanið sig á signa grá-
sleppu, sem er þó mesta kónga-
fæoa, að margra dómi og ein-
mitt „upp á sitt besta“,
um þenna tíma árs. — Það er
sannarlega ekki um auðugan
garð að gresja.
Gleymdur, en góður
matur.
í GÆRDAG hitti jeg einn
af læknum bæjarins og talið
barst einmitt að þessum erfið-
leikum í matvælaöflun. En
hann kunni ráð við að bæta úr
því.
„Þú skalt segja fólkinu að
borða kindalifur“, sagði lækn-
irinn. Það er fæða, sem er bæði
góð og holl. Það er hægt að fá
kindalifur, bæði niðursoðna í
dósum og frysta og húsmæður
okkar kunna að matreiða hana
þannig að þetta er mesta lost-
æti. Lifur er hægt að fá hjá
hvaða kjotsala sem er, en ein-
hvern veginn hafa Reykvíking
ar ekki komist upp á að borða
hana, því það er fullyrt við
mig_, að lifrin sje ekki 'keypt“.
Þetta sagði læknirinn og
hann veit hvað hann syngur í
þessum efnum.
Laugardagsfrí.
NÚ FER AÐ verða heldur
dauft götulífið eftir hádegi á
laugardögum. Það er alt lokað,
verslanir og flestir vinnustað-
ir og varla sjest hræða á ferli
um sjálft Austurstræti. nema
ef vera skyldi vígabarðalegir
ferðamenn, _í ferðafötum og
með bakpoka, og á harðaspretti
til að ná í rútuna.
Það er komið sumar, eða það,
sem við köllum sumar og laug
ardsTsfríi11 eru byrjuð fyrir
alvöru. Sunnudagsblöðin fara í
pressuna snemma á laugardög-
um og þótt Vatnajökull tæki
upp á því að gjósa á laugar-
dagskvöldi væri ekki hægt að
koma frjett um það í blöðin fyr
en eftir helgi.
•
Raunaleg reynsla.
ޣРHLÝTUR AÐ VERA
raun að vera útlendingar á Is-
landi, kunna ekki staf í mél-
inu, en eiga að fylla út skýrslu
um dvalarleyfisbeiðni.
Það er svona álíka og fyrir
íslending, sem kæmi til Tyrk-
lands, eða Abyssiníu og honum
væri fengið plagg, sem á væri
prentað eitthvað á máli þar-
lendra og hann ætti að svara
þessu samviskusamlega og að
viðlögðum drengskap.
Þetta er sú raunalega reynsla
sem fellur í skaut erlendra
manna, er hingað koma.
Plögg þau, sem útlendingar
eiga að fylla út er þeir koma
hingað til dvalar, eða er þeir
sækja um framlengingu á dval-
arleyfum eru eingöngu á ís-
lensku. — í öðrum löndum
flestum eru slík eyðublöð á
tveimur eða fleiri málum, að
minsta kosti hjá hinum fámenn
ari þjóðum. Þannig hafa Svíar
slík eyðublöð á fjórum tungu-
málum.
•
. Lítil hugsunarsemi.
ÞAÐ þarf ekki nema dulitla
hugsunarsemi til að skilja hvað
það veldur útlendingum mikl-
um erfiðleikum að glíma við
þessi eyðublöð og jafnvel ís-
lenskum vinum erlendra
manna miklum heilabrotum,
að þýða spurningarnar fyrir þá
á erlend mál.
Og alt þetta mætti bæta með
því að hafa spurningarnar á
ensku óg einu Norðurlandamál
inu, auk íslenskunar. Það er
ekkert dýrara og kostar litla
fyrirhöfn.
•
Durgsháttur.
SVONA GETUM VIÐ íslend
ingar stundum verið durgsleg-
ir, eins og við viljum nú annars
vera gestrisnir og þýðir við er-
lenda gesti, sem að garði ber.
Og. þetta er hættulegt fyrir
álit okkar hjá ferðamanninum.
Hann dæmir þjóðina og landið
oft á tíðúm eftir smáatriðun-
um. Þetta vitum við, sem höf-
um ferðast, hvort sem það ér
innanlands, eða utan. Við dæm
um hvern stað, sem við kom-
um til eftir smáatriðunum.
•
Ekkert Heklupóstkort.
Á JEG að segja ykkur nokk-
uð, segja börnin og mig lang-
ar til að hafa sama formála fyr
ir því, sem jeg komst að í gær.
Það er enn ekki til í neinni
verslun póstkort af Heklu, og
gosinu. Þetta er ósennilegt en
satt. Það er hægt að kaupa
ljósmyndir, en ekki póstkort.
— Það er ábyggilega ofsögum
sagt af kaupmarinshæfileikum
íslendinga.
... .... .
I MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Svissland er Paradís ferðamannsins.
FERÐALANGUR, sem bygg-
ir hugmyndir sínar á fyrstu
sjón. gæti vel haldið að Sviss-
land væri Paradís á jörðu.
Styrjaldarvofan hefir ekki far-
ið þarna yfir, allir hlutir eru
fágaðir og hreinir og hver ein-
asti fermeter lanc^s virðist vera
ræktaður. I augum margra er
Svissland einna áþekkast vel-
hirtum, geysistórum golfvelli,
og ferðamaður í landinu fær
meir en nóg að borða, enda þótt
erfitt geti stundum verið að
komast yfir sykur og smjer.
Rjett er það að vísu, að skömt-
unarseðlar eru notaðir í land-
inu. en ferðamaðurinn fær ríf-
lega sinn skamt og í verslun-
unum er furðumikið val af vör
um. Iðnaðurinn virðist einnig
vera með miklum blóma.
Ursmíði.
Svissland flytur_úr landi um
■95% af öllum þeim úrum, sem
þar eru framleidd. Um helm-
ingur úranna fer til Bandaríkj-
anna, en útflutningur þeirra
hefir aldrei verið jafn mikill.
Má geta þess hjer, að 1945 voru
flutt út úr fyrir 492.000.000
franka, en sex árum áður fyrir
aðeins 195.000.000.
En á bak við alt þetta ríki-
dæmi -dyljast alvarleg vanda-
mál. Matar og klæðaskamtur
svissnesjtra borgara er min-ni
en ferðamannsins. Sjerstakir
matvælaseðlar eru fyrir sykur,"
sultutau, kökur, rúgmjöl, ost,
smjer, feitmeti, kjöt, brauð og
mjólk. Heildsöluverð hefir meir
en tvöfaldast frá því 1938. —
Framfærslukostnaður hefur á
sama tíma aukist um meir en
50% þrátt fyrir strangt verð-
lagseftirlit.
Utflutningur nauðsyn.
Viðskiftahömlurnar eru eitt
af aðalvandamálum Svisslend-
inga, enda byggja þeir tilveru
sína að miklu leyti á erlendum
viðskiftum. Þeir verða að flytja
út vörur, eða deyja ella. En
enda þótt eftirspurn eftir sviss
neskum vörum sje eins og stend
ur geysimikil, hafa Svisslening
ar í dag ekki nema um helm-
ing beirra kolabirgða, sem þeim
þótti nauðsynlegt að hafa við
hendina fyrir stríð. Hráefna-
skortur er einnig áberandi.
Til að ganga tryggilega frá
innflutningsþörf sinni, krefst
Svissland þess, að þau lönd,
sem kaupa af þeim vörur, kaupi
ekki aðeins þær vjelar og á-
höld, sem þau þarfnast, heldur
einnig ýmsar tegundir af mun-
aðarvöru.
Mun því mörgum þykja það
næsta furðlegt, að Svissland er
þvínær eina landið í veröld-
inni, þar sem talið er bæði lög-
legt og heiðarlegt að versla
með gjaldeyri fyrir það verð,
sem framboð og eftirspurn á-
kveður á degi hverjum. En
gengisverðið er birt daglega í
blöðunum.
Bindindismenn
mómæia rýmkun
á áíengisleyfum
SAMVINNNUEFND bindind-
ismanna hefir sent Alþingi mót
mæli varðandi frumvarp til
laga um rýmkun á leyfum til
áfengisveitinga, en skorar aftur
á móti á það að samþykkja
þingsályktunartillögu um fram
kvæmd laganna um hjeraða-
bönn.
Segir m. a. í greinargerð,
sem þessum áskorunum fylgir,
að reynslan hafi_ margsannað,
að þeim mun rýmra, sem er um
sölu og veitingar áfengra
drykkja, því meira og almenn-
ara sje drukkið, og að slíkar
rýmkanir hafi þó aldrei upp-
tætt leynisölu eða ýmis önnur
áfengisbrot.