Morgunblaðið - 08.07.1947, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 8. júlí 1947
MOHGDNBLAÐIÐ
9
Fyrirætlonir Hitlers í Noregi og á íslandi
EITT af því, sem varð til þess
að breyta gjörvöllum gangi
stríðsins, var sú ákveðna skoð
un Hitlers, að bandamenn
mundu gera innrás sína í Ev-
rópu inn í Noreg, sem hann
kallaði ,,forlagasvæðið“. Hann
braut einnig heilann um það,
síðari hluta ársins 1942, að
gera skyndiárás £ ísland og
hann hafði einnig í huga að
koma þar upp flugstöðvum. —
Þessar staðreyndir, sem ekki
hefur verið skýrt frá fyrr, eru
upplýsingar úr bók, er breska
flotamálaráðuneytið hefur ný-
lega gefið út og nefnist hún
,,Ráðstefnur foringjans um
flotamál 1942,, og er þetta í ann
að sinn, að gefin er út slík ná-
kvæm skýrsla um viðræður
Hitlers við aðmírála sína um
flotamál.
I ársbyrjun 1942, er Þjóð-
verjar stóðu á hápunkti styrj-
aldarinnar við Rússa, Jíom
stjórnmálaástandiðH Skandina-
víu og. árásir Breta á Noreg,
ó dagskrá.
Hitler trúði því, að innrás
væri yfirvofandi. Hann stóð í
þeirri meiningu, að Svíar væru
í þann veginn að ganga í lið
með bandamönnum og hann sá
fram á, að bresk árás inn í
Noreg af sjó og árás Rússa og
Svía af landi mundi hafa al-
varlegar afleiðingar í för með
sjer fyrir framsókn Þjóðverja
á austurvígstöðvunum.
Þessi ótti Hitlers um innrás
í Noreg hafði sín áhrif á alla
herstjórn hans og jafnvel eftir
að bandamenn voru stignir á
land í N.-Afríku, leit hann svo
á, að Noregur væri „hættu-
svæðið“ í vörnum Þýskalands.
Þjóðverjar höfðu hugsað sjer
þrenskonar varnaraðferðir gegn
innrás í Noreg: Þeir gætu gert
árásir á flutningaleiðir til
Stóra-Bretlands, á borgir og
verksmiðjur Bretlands og á
innrásarherina sjálfa. Flutn-
ingaleiðirnar til Engl. og landið
sjálft hafði þegar verið und-
irörpið árásum um tveggja ára
skeið, svo eina varnarsvæðið,
sem styrkja þyrftí var Noreg-
ur.
En Hitler vildi ekki flytja
hersveitir frá austurvígstöðv-
unum. Þess vegna álýktaði
hann að rjettast mundi að mæta
árásinni á Noreg með flota ó
sjó og lofti og í samræmi við
þetta skipaði hann svo fyrir,
að meginhluti þýska flotans
skyldi fluttur til Noregsstranda
og flugherinn þar efldur mjög.
Þrátt fyrir andstöðu Raed-
ers, aðmíráls, yfirmanns þýska
flotans, sem hjelt því fram,
að Noregi væri ekki alvarlega
ógnað, heimtaði Hitler að þrjú
af glæstustu skipum flotans,
Scharnhorst, Gneisenau og
Prinz Eugen yrðu flutt til Nog-
egs. A ráðstefnu, er haldin
var 12. janúar 1942, lýsti for-
inginn yfir því, „að með tilliti
til hinnar vaxandi óvináttu
Svía „óttaðist hann“ að það
mundi verða stórkostleg norsk-
rússnesk sókn í Noregi. Eí
Sterkur floti orustuskipa og
beitiskipa, svo til allur þýski
flotinn, verður sendur til Nor-
egsstranda, gæti hann ásamt
flughernum, haft úrslitaþýð-
Fyrirskipaði undirbúning innrásar hjer
. Eftir J. C. Vine
ingu við vörn Noregs“. Foring-
inn var þess vegna ákveðinn
,,að koma meginafla þýska
flotans fyrir á- þessu sviði“.
I skýrslu sinni um viðtal við
Hitler tíu dögum síðar, ritaði
Fricke, varaaðmíráll, formaður
flotaráðsins „að foringinn væri
sannfærður um að Bretar og
Bandaríkjamenn ætli sjer að
beita öllum áhrifum sínum til
að beina gangi stríðsins inn á
þá braut, að árás verði gerð
á Norður-Noreg. Nokkrir
staðir á milli ÞrándheimS og
Kirkenes verða væntanlega her
numdir fyrst. Búist er við að-
stoð Svía, ef árás verður gerð
að vorlagi og mundu þeir fá
Narvik og námurnar hjá Pet-
samo fyrir framlag sitt. Finn-
landi rnundi tryggt sjálfstæði
innan hinna fyrri landamæra.
Foringinn er viss um, „heldur
Fricke áfram, „að Noregur sje
þýðingarmesta svæðið í þessari
styrjöld. Þess vegna krefst
hann skilyrðislausrar hlýðni við
allar fyrirskipanir sínar og
óskir varðandi þetta svæði. —
Ilann gerir sjer vel ljósar þær
alvarlegu afleiðingar, sem mis
tök í Norður-Noregi gætu haft
á allan gang styrjaldarinnar“.
Að kvöldi þess 11. febrúar
lögðu Scharnhorst, Gneisenau
og Prin^. Eugen, í fylgd tundur
spilla ut úr höfninni í Brest og
hjeldu norðui; Ermarsund. Enda
þótt menn hefðu grun um
þetta ferðalag í Englandi, var
það ekki fyr en kl. 12,30, að
fyrsta árásin var gerð af litlum
enskum tundurspilli. Flotaflug
vjelar gerðu árás 15 mínútum
síðar, en allar flugvjelarnar
sex að tölu, voru skotnar nið-
ur af þýskum orustuflugvjel-
um. Sex tundurspillar og
sprengjuflugvjelar gerðu árás
um kvöldið, sem stóð yfir í 2Vz
klst., en þýsku herskipin kom-
ust heilu og höldnu til Noregs.
Eins og Times í London sagði:
Ekkert eins niðurlægjandi fyr-
ir breska flotann hefur gerst
síðan á 17. öld.
Skýrslur frá viðræðum Þjóð-
verja -1942 sýna, að aðaláhuga-
mál Hitlers var að víkka sem
mest og auka sjer í lagi árás-
irnar á skipalestirnar til Rúss-
lands. Þegar skipatjón banda-
manna náði hámarki 1942 spáði
Hitler því, að kaíbátarnir
mundu hafa ú.rslitaþýðingu í
styrjöldinni.
Þegar orustuskipinu Tirpitz
tókst ekki að komast í færi við
15 skipa skipalest á leið til
Rússlands, varð það til þess að
Hitler missti alla trú sína á
þýska ofansjávarflotanum. —
Hann gagnrýndi harðlega alla
frammistöðu hans en sagði þó
að lokum: „Það verður hið
fyrsta að mynda sterkan flota
við norður Atlantshaf, er þarf
að vera samsettur úr Tirpitz,
Scharnhorst, einu flugvjela-
móðurskipi, tveimur stórum
beitiskipum og 12—14 íundur-
spillum. Það yrði alvarleg
hætta fyrir óvinina á norður-
leiðinni og mjög áhrifaríkt.
Þeir 20 kafbátar sem voru
á norðursvæðinu fengu nú
meira hlutverki að gegna en
áður. Þeir áttu bæði að eyða
skipalestunum til Norður Rúss
lands og að vera á vérði gegn
og taka eftir ef bandamenn
hugsuðu sjer að gera innrás í
Noreg.
Einn mesti sigur þýsku kaf-
bátanna var þegar 23 skipum
af 34 í ensku skipalestinni ,,P.
Q. 17“, á leið til Rússlands var
sökt. I næstu skipalest, sem var
að koma frá Rússlandi var 16
skipum í viðbót sökkt. I viðbót
við skýrslu yfir viðræður um
flotamál, sem fram fóru í Ber-
lín 17. júní það ár. má sjá til-
skipunina í sfnáatriðum undir
kafla, er nefnist Rösselsprung,
hernaðaraðgerðirnar í undir-
kaflanum- ,,kafbátar“ er eftir-
farandi.
Þrír kafbátar eiga að vera
settir norðaustur af íslandi. —
Þeir hafi það verk að njósna
um óvina skipalestina. Aðrir
kafbátar þrír eða fjórir eiga
að vera i árásarstöðu milli .Tan
Mayen og Bjarnareyja. Aðrir
kafbátar, sem hægt verður að
ná í á þessu tímabili eiga að
vera tilbúnir undan Bjarnar-
eyjum.
í flotaviðræðum, sem voru
haldnar í Berlín 29. ágúst, sagði
yfirflotaforinginn, að aðgerðir
flotans afmörkuðusí fyrst og
fremst af tvennu: )1 að fyrst
og fremst yrði að sigra Rússa
og að flotaaðgerðirnar yrðu að
miðast fyrst og fremst við að
veikja þá. 2) Bardagarnir við
engilsaxnesku rikin ákveða
fyrst og fremst lengd stríðsins
og mikill kafbátahernaður gæti
kömið Englandi og Ameríku til
að scmja frið við okkur.
Því er. bætt við, að „foringinn
sje þessu samþykkur“. — Við
þessar sömu viðræður, sem
ræddu um að herða nvo kafbáta
hernaðinn, að bandamenn verði
vonlausir um sinn sigur, var
ákveðið að til þess að geta gert
sem fyrst árásir á skipalest-
irnar ætti að setja tvo kafbáta
í sundið milli íslands og Græn-
lands. Þegar fléiri kaíbótar
yrðu teknir.í notkun ætti þeg-
ar í stað að setja þá á norð-
ursvæðið.
Samanborið vjð hið mikla
tjón, er Þjójðverjar ollu banda-
mönnum virðist tap þeirra í
mönnum og kafbátum einkenni
ur. Ötti Þjóðverja við innrás í
Noreg óx um mikinn mun og
hann sagði Raeder aðmírál að
búa Noreg sem best með allar
vistir þareð allar líkur bentu
til þess að óvinirnir ætluðu að
gera árás í Noreg í heimskauts-
nóttinni. Foringinn álítur að
ekki sje hægt að t.reysta Sví-
þjóð ef til innrásarinnar kem-
ur.
Tala kafbátanna í íshafinu
átti aldrei að fara niður fyrir
23 (samanborið við 24 í Mið-
jarðarhafinu og 57 á Atlants-
hafinu. Auk þess verður að
vera hægt þegar í stað ef til
innrásar kemur í Noreg að auka
tölu þeirra.
P Sjónarmið Ilitlers gagnvart
Islandi kom í ljós á fundi 21.
nóvember, þar sem aðeins Rae-
der aðmíráll var viðstaddur af
æðri foringjum. í skýrslu fund
arins segir: Foringinn vill láta
byggja stóra flutningakafbáta.
Ástæða þess er að síðan Banda-
ríkjarhenn hernámu Island hef
ur hann aftur tekið upp hug-
myndina um skyndiárás þang-
að til að byggja þar flugbæki-
stöð. Yfirflotaforinginn er fylg
jandi þessari tillögu.
Frekari opinberar skýrsl-
ur geta varpað meira ljósi yf-
ir, hví ekkert varð úr þessari
uppástungu. Hitlers.
FIMTUDAGINN 3. júlí s.l.,
var aðalfundur haldinn í Sam-
bandi freðfisksmatsmanna Is-
lands. Fundarstjóri var Finn-
bogi Árnason, Rvík. Fram fóru
venjuleg aðalfundarstörf, og
rædd voru ýms áhugamál Sam
bandsins viðkomandi vinnslu
og meðferð fiskjarins í hrað-
frystiiðnaðinum.
Flu-tt voru erindi við fund-
arlik af Bergsteini Á. Berg-
steinssyni freðfisksmatsstjóra,
dr. Gísla Þorkelssyni og dr.
Ivlagnúsi Z. Sigurðssyni fram-
kvæmdarstjóra.
Föstudaginn 4. júlí s.l. fóru
fundarmenn til Þingvalla og
var fundi slitið í Almannagjá.
í stjórn voru kosnir Finnbogi
Árnason freðfisksyfirmatsmað-
ur, Rvík, (endurkosinn), Lýður
Rúmlega 400 þús.
kr. söfnuðust í Frekfe
AÐ TILHLUTUN fjelagsins
Alliance Francais í Reykjavík
var hafin fjársöfnun og fatnað-
ar handa nauðstöddu fólki í bæn
um Avranches í Normandi
snemma árs 1945. Auk margs-
konar fatnaðar fárust rnargar
gjafir víðsvegar að af landinu.
bæði peningar og lýsi, og var
keyptur fatnaður og lýsi fyrir
andvirðið og námu þessar gjaf-
ir samtals, samkvæmt áætluðu
verði framkvæmdanefndarinnar
kr. 407.33G.62.
" Fyrir allar þessar •gjafir vill
nefndin færa öllum geíendunum
alúðarfyllstu þakkir og sömu-
leiðis öllum þeim, er á einn eða
annan hátt greiddu fyrir send-
ingum þessum, m. a. Eimskipa-
f jelagi íslands og f jármálaráðu-
neytinu, er veitti undanþágu frá
innheimtu útflutningsgjalda af
Jónsson verkstjóri, Aknanesi öj]u þv;; er £ent var.
(endurkosinn), Viggó K. O. Jó-
hannesson verkstjóri Rvík (end
Frk. Thora Friðriksson veitti
miklum hluta gjafanna viðtöku
urkosinn), Haukur Olafsson 0g vann að söfnuninni. Þá vilj-
verkstjóri, Akureyri, Kristinn um vjer enn geta þess, að sendi-
Gunnlaugsson verkstjóri, Sauð herrafrú Vollery vann um langt
árkróki.
Varamenn Kristinn Páisson
verkstjóri, Innri-Njarðvík, Guð
mundur Þorsteinsson, verkstj.,
Ólafsfirði. -—- Endurskoðendur
Hjörtur Jónsson, verkstjóri,
Heilissandi, Kjartan Friðriks-
son, ve.rkstjóri, Rvík. Varaend-
urskoðendur Kristján Jóhann-
esson, verkstjóri, Dalvík.
Stjórnin skiftir sjálf með sjer
verkum.
VHI auka kclafram--
Lor.don í gæfkvöldi.
FORMAÐUR sarnbands kola-
lega lítið. Af o04 kafbátum, er i p.árhumanna í Eretlandi hefur
notaðir voru frá stríðsbyrjun gj^oj-ag ó námumenn að vinna úr
fram til 24. ágúst 1942 hafði að ! jörðu að minsta kosti 220 rniljón
eins 105 verið sökt og 3,803 j tonn aí kolum á þessu ári. Telur
sjóliðar dánir, teknir til fanga hann breska þjóðarb'.skapnum
eða óvíst um þá. Hitler lýsti j þetta bráðnauðsynlegt.
yfir mestu ánægju sinni með I GambandsformaSurinn ljet
árangur kafbátaxma 28. sept.,! }>ess getið við safna tækifæri, að
skeið að því að undirbúa fata
sendingarnar, bæði að innkaup-
um og að endurbótum, af óvenju
legum dugnaði og áhuga, en
sendiherrann veitti nefndinni
alla þá aðstoð, er honum var
unnt.
Borgarstjórinn í Avranches
hefur með brjefi dags. 30. des
191G, beðið form. framkvæmda-
neíndar, hr. stórkaupm. Pjetur
Þ. J. Gunnarsson, að flytja
hjartanlegar þakkir sínar til Is-
lendinga, sem „þótt þeir sjeu
fáir að tölu, hafa stórt hjarta.“
Reykjavík 1. júlí 1947.
Framkvœmdanefnd
Frakklandssöfnunarinnar.
þegar þeir söktu mestu.
Tæknilegar framkvæmdir hjá
bandamönnum og fulikomið
skipulag þeirra á skipalestun-
um frá Ströndum Bandaríkj-
anna fór bi'áít að bera árang-
Bretar þyrftu að auka sam-
vinnu sína við samveldislöndin,
enda hefðu cll þau lönd sameig-
inlegra hagsmuna að gæta. Loks
lýsti harm yfir fylgi sínu við
aðstoðartilboð Bandaríkjanna.
jýgéslsfar segja
sig úr
Genf í gærkvöldi.
FULLTRÚI Júgóslava á þingi
Alþjóða verkalýðssambandsins
(ILO) í Genf tilkynti á þing-
fundi í dag, að Júgóslavar
myndu segja sig úr sambandinu,
vegna þess að ómögulegt væii
að samræma efnahagsástaridið
í lanöinu stefnuskrá sambands-
ins. — Reuter.