Morgunblaðið - 01.08.1947, Qupperneq 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 1. ágúst 1947
r
Útg.: H.f. Árvakur, Rpykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arnl Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
A umkunarverður
fjenaður
„Ef annar aðilinn óskar ekki eftir samvinnu, þá er það
sama sem, að hætta sje á árásarstríði. Þjóðveriar óskuðu
ekki eftir samvinnu við Sovjetrikin og gerðu árás á Sovjet-
rikin.
— Hefðu Sovjetríkin annars getað unnið með Þjóðverjum?
— Já, Sovjetríkin hefðu getað unnið með Þjóðverjum eins
og hverri annari þjóð. Möguleikar fyrir samvinnu eru altaf
fyrir hendi. En óskin um slíkt er ekki altaf til staðar. Ef ann-
ar aðilinn óskar ekki eftir samvinnu þá leiðir það til deilu,
til styrjaldar.“
Þetta er þáttur úr viðtali, sem bandaríski stjórnmálamað-
urinn Stassen átti við Stalín marskálk ekki alls fyrir löngu.
★
Hjer er gefin óvenjulega skýr útsýn yfir hugarfar þeirra
manna, sem ráða ríkjum í Rússlandi í dag. Þeir gátu svo sem
ósköp vel unnið með nasistunum. Hitler og alt hans harð-
snúna lið af siðleysingjum gátu átt sjer innilega vini og
bandamenn austur í Moskva. Það stóð ekki á valdamönnun-
um þar. En Hitler vildi ekki samvinnu. Á því strandaði.
Það stóð heldur ekki á hinum islensku kommúnistaspír-
um að vera verkfæri þeirra manna, sem vildu vinfengi við
nasista. Menn muna heift hinna íslensku kommúnista, er
þeir reyndu að tefja eða koma í veg fyrir, að hjer á landi
yrðu gerðar ráðstafanir til þess að hefta framsókn nasist-
anna á Atlantshafinu. Þeim flökraði ekki við því þá, að
vera bandamenn og bræður húsbændanna í Buchenwald og
Dachau. Menn sem voru í andstöðu við Hitler, voru á þeim
tímum í augum komma hæfilegur eldsmatur í brensluofna
nasistanna í Þýskalandi, af því þá hafði Hitler ekki sagt upp
vináttunni við hina ríkjandi Moskvastjóm, er hefur hjer
leppa sína, hlauparófur og páfagauka.
Fjöldi Islendinga skildi það ekki fyrr en nokkru síðar,
hve íslenskir kommúnistar eru fullkomlega ánauðugir þræl-
ar þeirra, sem með völdin fara í austanverðri álfunni. Nú
sjá menn og skilja það betur er Rússastjórn hefur lagt undir
sig austanvert Þýskaland og tekið þar að erfðum þær til-
færingar, sem nasistarnir höfðu komið sjer þar upp, til
þess að losna á fyrirhafnarlítinn hátt, við pólitíska and-
stæðinga. Fangabúðirnar í austanverðu Þýskalandi sem
nasistarnir notuðu til þeirra hryðjuverka, er teljast mega
þau mestu, sem sagan hefur enn hermt, eru aftur teknar
í notkun. Þar hafa orðið húsbóndaskifti. Nú eru þar sömu
húsbændur og þeir, sem ráða því, er Þjóðviljinn skrifar
daglega. Þar eru sömu húsbændur, og þeir, sem ráða orð-
um, athöfnum og skoðunum allra foringjaklíku hins ís-
lenska kommúnistaflokks.
Þó húsbóndaskifti hafi orðið í þessum víðfrægustu kval-
stöðum mannkyns, dettur víst fáum í hug að aðferðirnar,
sem þar eru notaðar nú, sjeu mjög frábrugðnar þeim, er
nasistarnir höfðu um hönd.
★
Þegar málpípur hins austræna einræðis, þess einræðis
er mest hefur brotið af sjer og fjarlægast stendur vestræn-
um hugsunarhætti og frelsiskenningum, þykjast geta komið
fyam eins og boðberar frelsis, fyrir íslenska þjóð, þá er ekki
hægt annað en vorkenna svo afvegaleiddu og andlega voluðu
fólki.
Húsbóndi þeirra hefur sjálfur sagt, að hann hefði eins
vel getað fýlgt nasistum að málum, eins og hverjum öðr-
um. Sjálfir sýna þeir sem fylgja kommúnistum bæði hjer
og annarstaðar, að þeir eru gersamlega bundnir við að
hlýða hverskonar fyrirskipunum er að austan koma. Þeir
sem kommúnistaflokknum stjóma hafa selt sál sína, hafi
þeir nokkru sinni haft nokkuð, sem því nafni yrði nefnt,
þeir eru ekki annað'en fjenaður, sem rekinn er viljalaus
til fylgis við hvaða óhæfu, sem einvaldsstjórninni austur
frá dettur í hug, að geti komið henni að gagni, í hinni ógeðs-
legu viðleitni hennar til heimsyfirráða.

ÚR DAGLEGA LÍFINU
Stækkun
landhelginnar
MIKIÐ og margt hefur verið
rætt og ritað um nauðsyn þess,
að landhelgin íslenska yrði
stækkuð. Einstaka menn hafa
jafnan borið þetta fyrir brjósti
öðrum fremur, og komið fram
í blöðum og útvarpi til að skýra
þetta þjóðþrifamál fyrir lands-
mönnum.
Svo er að sjá sem norrænu
þingfulltrúarnir, sem nú sitja
hjer fundi, finni jafnt til þess og
ofangreindir menn, hversu land-
helgin er fiskiveiðaþjóðunum
viðkvæmt mál. Hafa þeir marg-
ir hverjir í ræðum sínum vikið
að þessu, og allir virðast þeir
hallast á þá skoðun, að rjettur
smáþjóðanna sje, eins og svo oft
vill verða, borinn fyrir börð í
þesSum efnum.
Á Parísarfundinum
BRESKUR maður, sem hjer
dvaldist lengi í stríðinu og verið
hefur hjer á landi um tíma í
sumar, kom að máli við mig
fyrir nokkru, og sagðist líta svo
á, að við íslendingar ættum að
taka upp stækkun landhelginnar
á Parísarfundinum, sem boðað
var til vegna aðstoðartilboðs
Bandaríkjanna. Hann skýrði
þessa skoðun sína þannig, að á
þeim fundi hafi verið skipaðar
nefndir til að birta álitsgerðir
um hjálparþörf og framleiðslu-
getu Evrópuþjóðanna. Þar eig-
um við íslendingar fulltrúa.
•
íslenska
framleiðslan
FRAMLEIÐSLUGETA Islend
inga byggist að langmestu leyti
á sjónum. Því lítur þessi breski
maður svo á, að ef við í nefnd-
um Parísarfundarins getum
sannfært þátttökuþjóðirnar um
það, að til þess að auka og
tryggja framleiðslu okkar sje
stækkun landhelginnar íslensku
nauðsynleg, sje alls ekki ólík-
legt, að okkur verði meiri gaum-
ur gefinn en til þessa.
Er þetta ekki þess virði, að
það sje athugað?
Hvers eigum við
karlmenn að
gjalda?
ÆTLI nokkur karlmaður líti
í spegilinn á morgnanna og taki
til við að undirbúa eyðingu
skeggbroddanna, án þess að láta
sjer detta í hug, hvers við karl-
menn eigúm eiginlega að gjalda.
Þessi endalausi og þrautleiðin-
legi rakstur er vissulega ekkert
annað en ægileg refsins, sem við
höfum verið dæmdir í fyrir ein-
hvern ennþá ægilegri glæp.
Nú skal jeg að vísu ekki neita
því, að kvenfólkið á einnig sinn
djöful að draga á morgnanna,
en það getur þó að minnsta kosti
haft einhverja tilbreytingu í
þessu öllu saman — dregið
svörtu bogana fyrir ofan augun
misjafnlega krappa og breytt
um varalit allt að því sjö sinn-
um í viku.
•
„Motturnar“
ANNARS er ékki annað að
sjá, en að karlmennirnir, sumir-
hverjir, hafi gefist upp á þessu
öllu saman, ypt öxlum og leyft
skóginum að vaxa í allar áttir.
Það bera að minnsta kosti
„motturnar" með sjer, sem sum-
ir þeirra nú rogast með framan
á andlitinu. Eitt skáldið okkar
er orðið eins og greifinn af
Monte Christo og Balboskegg
blómstr 'r á ásjónu eins flug-
máiasjer.ræðingsins.
Skegg hefur raunar gegnum
aldirnar haft ekki svo lítið að
segja í heimsmálum. Menn hafa
safnað skeggi til að sýna trú
sína og gengið skegglausir til
að sýna trú sína, stundum hefur
alskeggið vottað frómleik mann-
anna, en á öðrum tímum höku-
toppurinn — og svo er það auð-
vitað yfirvaraskeggið, sem oft
og tíðum hefur verið aðal fyrir-
vinna kvikmyndahetjanna.
o
Vandræðin með
þvottinn
ÞVOTTAHÚSIN eru of fá í
þessum bæ, um það verður ekki
deilt. Yfirleitt mun það reglan,
að viðskiptavinirnir verði að
bíða tvær til þrjár vikur eftir
þvottinum, og því lítil furða þótt
þeir sjeu orðnir súrir á svipinn
og svartir í kringum hálsinn,
þegar flíkur þeirra loksins
koma.
Ekki er þó hægt að segja, að
þetta sje viljaleysi þvottahús-
anna að kenna — þau bara eru
ekki nógu mörg og hafa því ekki
undan. Sama er að segja um
stofnanir þær, sem hreinsa föt
— mjer er jafnvel sagt, að sumir
sjeu byrjaðir að senda föt sín
lengst út á land til hreinsunar.
Og hversu illa þetta kemur við
margan manninn, má sjá á því,
að sú saga gengur fjöllunum
hærra, að efnaðir Svíar láti
hreinsa fötin sín — í Banda-
ríkjunum.
•
,, RÆSTINGARSTÖÐIN' ‘ hef-
ur sent mjer línu, vegna skrifa
husmóðurinnar, sem hreingern-
ingarmennirnir ljeku sem verst
um daginn. Þykir mjer sjálfsagt
að birta þetta brjef, enda sýni-
legt, að taxti Ræstingarstöðvar-
innar er allur annar en heiðurs-
manna húsfreyjunnar. Brjefið
er á þessa leið:
,,Að gefnu tilefni, vegna grein
ar ,,húsmóður“ í dálkunum í
Daglega lífinu 29. 7., viljum við
taka fram eftirfarandi, fyrir
hönd þeirra manna, sem vinna
á vegum „Ræstingarstöðvarinn-
ar“:
1. Alla vinnu við ræstinga-
störf höfum við unnið fyrir
auglýstan taxta hreingerningar-
manna, kr. 13,50 pr. klukku-
stund í dagvinnu.
2. Þar af leiðandi geta hús-
mæður nú, sem fyr, snúið sjer
til okkar í fullri vissu um heið-
arleg viðskipti".
Þannig er brjefið, og síst
skyldi jeg elta ólar við heiðar-
lega hreingerningarmenn.
•
! ! ! ! !
OG svo er mjer sagt, að gár-
ungarnir sjeu farnir að kalla ný
úthlutuðu Renaultbílana haga-
mýs, vegna þess h\*rsu lengi
þeir stóðu út í Haga.
»•■■■■— ....................... ... .
I MEÐAL ANNARA OROA . . , ,
Nokkrir blaðamenn þorðu að leila að sfaðreyndum
Margir opinberir erindrekar
frá Vestur-Evrópu, starfsmenn
við sendisveitir og auk þess
nokkrir blaðamenn hafa kom-
ist inn fyrir járntjaldið, kom-
ist inn í Rússland. Þeir skift-
ast oft í tvo flokka, menn, sem
gera sig ánægða með það sem
rússnesk yfirvöld leyfa þeim
að sjá. Vitanlega hafa Rússar
jafnan frá því er Katrín mikla
var að ferðast um Suður-Rúss-
land, verið hinir leiknustu 1
að nota leiktjöld og þeir, sem
gera sig ánægða með það, sem
þeim er sýnt, koma aftur til
baka fullir aðdáunar á öllu,
sem þeir hafa sjeð og dásama
hið rússneska skipulag.
l»eir, sem vilja vita
sannleikann.
En nú eru aðrir menn, sem
gera sig ekki náægða með að
skoða leiktjöldin. Þeir vilja
skygnast á bak við og sjá
hverhig þjóðin og þjóðlífið
sjálft er í hversdagsfötunum.
Og þótt ýmsar hindranir mæti
þeim í fyrstu, svo sem að fölk-
ið er hrætt við að tala við út-
lendinga vegna aðvarana frá
yfirmönnunum, jafnvel, að
þeim sje bannað að fara á ýmsa
staði, gefast þeir ekki upp,
veiða ýmislegt, sem ekki var
áður vitað upp úr fólkinu, og
sumir geta jaínvel aflað sjer
heildaryfirlits yfir afkomu
þjóðarinnar og líðan fólksins.
Þegar ' utanríkisráðherra-
fundurinn var í Moskvu í vet-
ur fengu óvenjulega margir
biaðamenn leyfi til að fara inn
fyrir járntjaldið, þótt þeir
væru raunar ekki eins margir
og Rússar fyrst höfðu lofað.
Nú eru farnar að birtast frá-
sagna^reinar eftir þá, méðal
annars í breskum blöðum. Und
arlegt er, að þó þeir sjeu frá
mismunandi blöðum, og þótt
þeir hafi mismunandi stjórn-
málaskoðanir komast þeir
samt að sömu heildarniðurstöð
um lífið á bak við grím-
una hjá rússnesku þjóðinni.
Þó taka þeir hver um sig vanda
mál ríkisins frá mismunandi
hliðum.
Alexander Clifford frjetta-
ritari við Daily Mail. sem hef-
ir jafnan verið vingjarnlegt í
garð RÚssa, segir í grein sem
hann kallar „Yfirstjett í stjetta
lausu ríki“ þetta.
Mismunandi lífskjör.
Fjöldinn allur er illa klædd-
ur, lifir í ljelegum íbúðum og
sveltur, en skilin frá þeim er
mikil og voldug yfirstjett,
skrautlega klædd. sem lifir í
skrautlegri íbúðum en yfirleitt
þekkjast í Vestur-Evrópu. Og
þefta fólk er svo ríkt, að það
getur leyft sjer að jeta, drekka
og dansa á hverjum degi á fín-
ustu veitingastöðum, án þess
að gera nokkurntíma handtak
til gagns. Þessir menn eru að
stöðu háttsettir embættismenn,
sem virðast samt ekki þurfa
að mæta til vinnu, hershöfð-
ingjar og aðrir háttsettir for-
ingjar í her og flota. Læknar,
sem hafa verið nógu duglegir
að tala sig inn á ráðamenn rik-
isins og rithöfundar, sem skrifa
eftir pöntun kommúnistanna.
Ógurleg árslaun.
Þeásir menn hafa margir
hVerjir 40.000 rúblna laun á
mánuði (næ.”j 20.000 krónur)
Framh. á bls. 8