Morgunblaðið - 01.08.1947, Síða 7

Föstudagur 1. ágúst 1947
MORGJJTSBLÁÐIÐ
Valtýr Stefánsson:
Bjarni Sigurðsson skrifstofustjóri áttræður
j: í dag á hinn vinsæli skrif-
] stofustjóri Varðarfjelags-
<; ins, Bjarni Sigurðsson átt-
ræðisafmæli.
Einbeittur unglingur sem
vildi k omast áfram
BJARNI SIGURÐSSON er
íæddur að Þykkvabæjarklaustri
í Álftaveri í Vestur-Skaftafells-
sýslu. Foreldrar hans voru Sig- j inn. Þá sagðist prestur skyldi
urður Nikulásson og Rannveig greiða mjer kaup yfir biðtím-
Bjarnadóttir. Móðurætt hans og ann. Þessu gat jeg ekki neitað,
Briemanna er sama ættin, því og var nú kyrr.
móðuramma hans hjet Sigríður j Jeg skrifaði föður mínum og
Gísladóttir frá Arnardrangi, en fjekk svar aftur á tilteknum
hún var hálfsystir Sigríðar. tíma. Hann ljet mig alveg sjálf-
Salómonsdóttur er var móðir ráðan, enda bjóst jeg við því
Eiríks Sverrisens. Nikulás svarL Þennan mánuð í Bjarna-
afi Bjarna var bróðir Magnús-' nesi liafði mjer liðið vel og
ar, föður Kristins í Engey. | kunnað vel við mig. Var jeg
Föðuramma Bjarna Guðrún því kyrr hjá presti, en tilsögn
Sæmundsdóttir var dóttir sjera fjekk jeg allan veturinn. Það
Sæmundar Einarssonar að Út- átti svo að heita, að sjera Jón
skálum. væri kennari minn, en kona
•fc hans frú Margrjet Sigurðardótt-
Eitt sinn sem oftar, er jeg ir frá Hallormsstað kenndi mjer
kom á skrifstofu Sjálfstæðis-' ekki síður. Hún var meiri kenn-
flokksins í Thorvaldsensstræti, ^ ari en maður hennar þó hann
bað jeg Bjarna að segja mjer væri fræðimaður mikill. Bæði J
frá ævi sinni. Sat jeg þar stund- reyndust þau hjón mjer sem ^etta þótti mjer ill tíðindi. Eng-
arkorn og hlustaði á hann, en 1 foreldrar þetta ár, sem jeg var *nn annar en trú Margrjet hefði
frásögn hans var á þessa leið: hjá þeim. getað talið mig á, að hætta við
för-mína norður. Jeg Ijet undan,
fór í Eiðaskólann, var þar í tvö
ár, fjekk gott próf, útskrifaðist
með fyrstu einkunn. Fór síðan
suður til sjera Jóns, sem þá var
kominn að Staíafelli í Lóni. Þar
var jeg barnakennari
Bjarni Sigurðsson.
í menntunarleit
Jeg var heima í föðurhúsum
Á leið til Möðruvalla
Vorið eftir fór jeg austur á
að Þykkvabæjarklaustri þangað land. En um haustið, það var
til jeg var 15 ára. Þá var jeg árið 1884 ætlaði jeg til Möðru-
sendur suður í Garð til sjóróðra.' vallaskólann. Hafði sjera Jón
Þar var jeg einn vetur. Síðan* sótt um skólann fyrir mig.
var mjer komið fyrir hjá Jóni
presti Jónssyni frá Melum, sem
þá var í Bjarnanesi, en síðar að
Um sumarið var jeg við vega-
vinnu og slátt, vann eins og
víkingur eftir því sem jeg hafði
Stafafelli í Lóni. Hjá honum krafta til, til þess að hafa upp í
var jeg í eitt ár og naut tilsagn-
ar í dönsku, skrift, reikningi,
sögu og landafræði. Það var
kostnaðinn í Möðruvallaskóla.
En þegar til kom, og jeg ætlaði
að innheimta sumarkaupið mitt,
Barnakennari
Launin yfir veturinn voru 25
krónur með fæði og h jsr.æði.
Sjera Jón stoínaði járðræktar-
fjelag með nokkrum bændum.
Þeir tóku mig í jarðabótavinnu
Helgi Bergsson á Fossi, faðir'þá var enginn, sem treysti sjeriá vorin, en jeg var ráðsmaður
Lárusar heitins á Klaustri, sem j til að borga mjer neitt. Jeg
var fenginn til þess að fara með. fjekk aðeins viðurkenningu frá
mig austur. | húsbændum mínum um það
Þegar jeg í fyrsta sinn kom
að máli við sjera Jón, urðum
hve mikið jeg ætti hjá þeim.
Ekki var um annað að gera
við ósammála. Prestur sagði, að , en að fara gangandi norður.
svo hefði verið um talað, að jeg
ætti ekki að fá tilsögn nema
hálfan veturinn fyrir vinnu
mína um sumarið, en jeg full-
yrti, að jeg ætti að njóta þar
kennslu allan veturinn. Sagði
jeg presti hiklaust, að ef jeg
fengi þessu ekki framgengt,
mundi jeg halda áfram til Aust-
urlands. Prestur sagði þá, að jeg
hjá sjera Jóni við heyskapinn á
sumrin. Þarna var jeg í tvö ár,
og síðan var jeg kennari í fjög-
ur ár við skóla, sem stofnaður
hafði verið á Djúpavogi. Fór
þaðan til Fáskrúðsfjarðar.
Þar giftist jeg Þórunni Eiríks-
dóttur frá Vattarnesi. Var jeg
nú kennari á Fáskrúðsfirði á-
veturna, en stundaði útgerð á
um að kenna. Kannaðist hann
við það, en sagði, að jeg skyldi
ekkert vera smeykur, hann
skyldi hjálpa mjer. Lögin gæti
jeg lesið, sagði hann. Það varð
úr, að jeg tók að mjer oddvita-
störfin.
Þetta var fyrsta vegtylla á
minni ævi og svona til komin.
Framhaldið.
Þannig sagðist Bjarna frá. En
þetta var ekki nema upphafið
að því hvernig á hann hlóðust
störf fyrir sveitarfjelögin
eystra. Þó tiltæki .prófastsins
við hreppsnefndarkosninguna
kæmi Bjarna á óvart, þá hefur
það verið gert með ráðnum hug,
af hendi prófastsins er hefur
sjeð og kynnst mannkostum
Bjarna, dugnaði hans, árvekni,
og samviskusemi, sem aldrei
Sigurðsson. Ekki vissi jeg það tæfir brugðist, og aldrei getur
þá, ap það var brot á kosninga- i úrugðist.
reglum, að prófastur kysi fyrr i Eftir að Bjarni hafði tekið
en seinast - yið oddvitastörfunum í Fá-
Mjer hnykkti við, er jeg skrúðsfirði, varð hann að taka
heyrði nafn mitt. En’ piltarnir, | við hvei9u starfinu af öðru. —
sem komu með mjer verða strax
að komast í hreppsnefnd, en
kosningar voru opinberar og
hver kjósandi sagði til um það
hvern hann vildi kjósa. Við fór-
um svo til prófasts, þar sem
kosningin fór fram, og spurð-
um, hvort við hefðum ekki at-
kvæðisrjett.
Jú, prófastur segir að svo sje.
Fram til þessa höfðu atkvæðin
skipst milli tveggja bænda, það
sem af var kosningunni. En
þegar við erum nýkomnir á kjör
stað segir prófastur: Jeg ætla
mjer nú að kjósa strax, þótt það
sje ekki venja. Jeg kýs Bjarna
mjög uppveðraðir, segja, að jeg
sje skapaður til þess að vera í
hreppsnefndinni, langur Og
mjór og þunnur allur. Þar eigi
jeg að vera og hvergi annars-
staðar. Og það fór svo, að jeg
fjekk öll atkvæðin eftir þetta,
og var kosinn.
Að sjálfsögðu fjekkst ekki
eyrir fyrir fyrirhöfnina að vera
1 hreppsnefnd. Þótti mjer þetta
hart aðgöngu. Jeg átti sem sagt
fjögur börn, en ekkert annað.
Var vafalaust fátækasti maður-
inn í allri sveitinni,
En þegar jeg kom heim til
mín, var þar heil hrúga af
spjöldunum með flatta þorskin-
um á, því ekki spöruðu strák-
arnir við mig heillaskeytin.
Tók ekki betra við
Nú tók ekki betra við. — Á
næsta fundi hreppsnefndarinn-
Eins fór er hann flutti til Eski-
fjarðar skömmu eftir aldamót-
in. Þar var hann hreppstjóri í
12 ár, en oddviti var hann sam-
anlagt í 18 ár, safnaðarfulltrúi
í 30 ár, sýslunefndarmaður x
f jölda ára, bæði fyrir Fáskrúðs-
fjörð og Eskifjörð, sparisjóðs-
gjaldkeri, gæslustjóri við Lands
banka útbúið, í yfirfasteigna-
matsnefnd o. m. fl.
Samverkamenn hans tveir á
Eskifirði töldu það eitt sinn
saman að gamni sínu, hve marg
ar stöður eða störf hann hefði
þar og þau reyndust vera 18,
þegar með var talið, að hann
var formaður hrútasýningar-
nefndar.
Árið 1916—1924 var hann
fulltrúi Austfirðinga á Fiski-
þingi. Aflaði hann sjer þar sem
annarsstaðar trausts og vináttu
samstarfsmanna sinna.
Barnakennari hafði hann ver-
Engar skipaferðir. Vantaði mig
hvorki kjark nje heimsku til
þess að leggja óhikað út í þá
ferð, hvað sem á gengi. Jeg var
búinn að láta gera mjer skó, og
þrjár krónur átti jeg í vasanum | giftumst. Við eignuðumst fjóra J bóndi, Björn í Dölum, mjög vel segir. En að þeim aldarfjórð-
og blaðsnepla með viðurkenning stráka á næstu fjórum árum. Jeg 1 að sjer. Þegar jeg kom á fund- ungi liðnum hröktu pólitískir
ar átti að kjósa oddvitann. — ið í 25 ár, og fyrst með 25 króna
sumrin. Jeg var 27 ára þegar við j hreppsnefndinni var gildur kanpi yfir veturmn eins og fyrr
um um það hvaða kaup jeg hefði
átt að fá um sumarið.
Jeg var staddur á Strönd í
væri of ungur til þess, að taka Skógum í Vallahreppi. Þaðan
þessa ákvörðun. Jeg var þá 16 ; ætlaði jeg að leggja upp í lang-
ára gamall. Á leiðinni til Aust-1 ferð þessa. En daginn áður
urlands væru mikil vötn og eríið koma til mín boð frá Hallorms-
leið, en jeg þekkti engan. J stað, um að þar sje stödd frú
„Jú“, jeg sagðist þekkja sjera Margrjet Sigurðardóttir frá
Pál Pálsson í Þingmúla, hann Bjarnanesi hjá systur sinni
væri giftur frænku minni, Stein
unni Jónsdóttur frá Hlíð og
þangað skyldi jeg fara. Ætlaði
jeg að hafa að engu fortölur
prests, enda þótt jeg væri pen-
ingalaus og fatalítill. Farareyrir
minn var tvær krónur, sem
amma mín gaf mjer áður en jeg
lagði af stað.
Staðnæmst
Prestur spyr mig þá, hvort
jeg vildi ekki skrifa föður mín-
um og spyrja hann ráða áður
en jeg hjeldi lengra. Jeg tók því
fálega, sagði, að jeg þyrfti að
bíða í mánuð eftir svarí frá föð
ur mínum, jeg mætti ekki Vera
að því að tapa vinnu minni á
þann hátt. Þyrfti að vinna allt
sumarið fyrir kénnslu um vetur-
Elísabetu og biður hún mig
endilega að finna sig.
Jeg fæ hest á Strönd og fer
til Hallormsstaðar. Þegar jeg
kem þar segist frú Margrjet
hafa heyrt ýmislegt af högum
mínum, meðal annars það, að
jeg sje svo djarfur, að jeg ætli
aleinn norður yfir fjöll, leið,
sem jeg hafi aldrei farið áður.
Jeg geti orðið úti eða villst í
þeirri ferð. Hún geti ekki vitað
til þess, að jeg leggi út í svo
opinberan lífsháska. Hún og
maður hennar segir hún hafi ný
lega komið að Valþjófsstað,
funciiö þar Sofííu Einarsdóttur
köliu Sigurðar Gunnarssonar,
sem þar var þá prestur. Þau
hafi komið sjer saman um, að
jeg færi heldur á Eiðaskólann.
reisti mjer hús á Búðum í Fá-
skrúðsfirði.
Einkennilegt atvik
inn, tala jeg um það við með- andstæðingar hans
nefndarmenn mína. að við ætt- starfinu.
um að kjósa Björn fyrir odd-
vita. Fjekk jeg ekkert svar út í Reykjavík.
hann frá
Svo kom fyrir atvik, sem er á það. Þégar svo oddvitinn er Árið 1924 flutti Bjarni hingað
hlægilegt.
Það var einn dag, að jeg var
að búa mig í útver ao Vattar-
nesi. Jeg skrapp inn í búð, þar
voru fyrir tveir piltar, skemti-
legir náungar; voru með póst-
kort með flötum þorski á. Þau
voru dönsk, en b in til fyrir ís-
lendinga, til að nota sem heilla-
kosinn fæ jeg fjögur atkvæði, til Reykjavíkur. Gerðist hann
en Björn ekki nema mitt. | fyrst í stað gjaldkeri hjá Eiríki
Jeg get ekki sagt þjer, hvað Ormssyni. Þangað til árið 1930
jeg var eyðilagður. Jeg hafði að hann tók að sjer, fyrir áeggj-
aldrei verið í hreppsnefnd, aldrei an Jóns heitins Ólafssonar, al-
lesið lögin, sem komu þessum þingismanns, að vera skrifstofu
málum við og vissi eiginlega j stjóri hjá Varðarfjelaginu. Þar
ekkert, sem til þuríti til þess að hefur hann verið síðan og er
gegna þessum störíum. ^eg var
óskaskeyti. Voru piltarnir að ekki vanur að halda ræðu á
skopast með kortin, tala um, að
gott væri að grípa til þeirra,
þegar þyrfti að óska einhverjum
þeim árum, stóð þó upp og
sagöi, að hjer hefði verið fram-
ið stórhneyksli, að kjósa fátæk-
til hamingju. Þennan dag var asta manninn í hreppnum fyrir
vei’ið að kjósa einn mann í oddvita. Eina ráðið yrði líklega
hreppsnefnd í Fáskrúðsfirði.' fyrir mig, að flytja burtu. Því
Sjera Jónas Hallgrímsson pró- óviðkunnanlegt væri, ef oddvit
fastur, hafði verið oddviti í inn sjálíur lenti á hreppnum.
mörg ár en sagt af sjer. j Björn í Dölum og.Olgeir Frið-
Piltarnir fara nú að tala um geirsson, sem einnig var í
það, hvort v'ið myndum ekki hreppsnefndinni, svöruðu því að
hafa kosningarjett. Jeg taldi að það væri óvanalegt, að mikið
svo myndi ekki vera. En segi traust væri þakkað á þann hátt,
sem jeg gerði. Jeg fór þá til
sjera Jónasar og sagði honum
svo, að gaman myndi nú að sjá,
þegár karlarnir fái atkyæðin.
Það þótti talsverð vegtylla þá
sem var að þetta væri allt hon-
með sama áhuga og einbeitni,
sem ungur væri, áttræður að
aldri.
Þó jeg hafi fengist við aö
skrifa í blöð um nokkurt skeið,
brestur mig orð til að lýsa starfi
Bjarna Sigurðssonar á skrif,-
stofu Sjálfstæðisflokksins hjer í
bænum. óbrigðul sannfæring
um það að hann vinni góðu mál-
efni og þjóðinni gagn með starfi
sínu, hefur haldið honum ung-
um. Hann lítur svo á að hvers-
konar vandi sem að höndum
ber, sje til þess að herða sókn-
ina fyrir stefnumálum flokks-
ins. í 17 ár hefur hann veriö
Prainh. á bls. 8
"'** 1 !'t-> • 9(1