Morgunblaðið - 22.08.1947, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 22.08.1947, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 22. ágúst 1947 MORGUNBLAÐIÐ 5 Sveinn Benediktsson: SALA Á SÍLDARMJÖLI HJER á landi sem annarstað- ar hefir það þótt við brenna, að kommúnistar notuðu aðstöðu sína í trúnaðarstöðum, meira til þess að vinna að flokkshags munum, en þjóðarhagsmunum, I sumum löndum, t. d. Canada, hefur þessi þjónustusemi komm únista við ímyndaða flokks- hagsmuni leitt til hreinnar land ráðastarfsemi. Á íslandi er sem betur fer algengara, að komm- únistar noti aðstöðu sína í trún- aðarstöðum til þess að gera and stæðinga sína tortryggilega með því að birta rangar og vill- andi frásagnir um mál þau, sem þeir fá vitneskju um eða er trú- að fyrir. Er þá ekkert hugsað um hvort satt sje sagt eða log- ið. Aðalatriðið er að reyna að sverta .andstæðingana og ætla þeim sem mesta illmensku og níðingshátt við öll störf þeirra í þágu almennings. Kommúnistar gera örsjaldan tilraun til þess að ræða mál með rökum heldur aðeins með upphrópunum og brígslum um andstæðingana. Síðasta dæmið um þessa bardagaaðferð eru hrópyrði kommúnista um stjórn Síldarverksmiðja ríkisins í sam bandi við iillögu verksmiðju- stjórnarinnar um síldarmjöls- verðið innanlands og sölu á síldarmjöli til Bretlands. Þótt ekki sje venja að ræða ítarlega um viðskifti við erlend ríki meðan samningar standa yfir og ekki hefur verið geng- ið frá viðskiftunum, að öllu leyti, þykir mjer samt rjett að gefa stutt yfirlit um sölu síld- armjöls, sem framleitt er á þessari vertíð og um ástæður fyrir tillögunni um síldarmjöls verðið innanlands, svo að þeir sem áhuga hafa á þessum mál- um geti dæmt um hvað hæft sje í ásökunum kommúnista í þessu efni. Gjálfur kommunista þaggað en í fyrra höfðu þeir keypt fram á viðskiptunum sje í lok 39% af útfluttu síldarmjöli fyr- ir þetta verð. Meðan á samningaumleitun- um stóð hækkuðu Bretar verð- tilboð sitt með tregðu upp í £30:0:0 per tonn. Ríkisstjórnin spurði stjórn SR hvort hún mælti með því, að Bretum yrci selt síldarmjöl samningstímabilsins greiddur í peningum. Viðskiptasamningurinn við Tjekka rann út í júnílok, en hefur nú verið framlengdur fram til septemberloka. Þegar fyrri samningurinn rann út áttu Islendingar nokkrar milljónir króna hjá Tjekkum. Þessi upp- fyrir þetta verð. Mælti stjórn hæð hefur ekki verið yfirfærð SR á móti því að það yrði gert. Var þesku boði Breta endan- lega hafnað síðast í maímánuði, enda þótt markaðsverð á síldar- mjöli og ýmsum fóðurvörum væri þá fallandi. Nokkru seinna hinn 9. júní, taldi breska mat- vælaráðuneytið, að heimsmark aðsverð á eggjahvítufóðurvör- og veldur það örðugleikum í sambandi við áframhaldandi viðskipti við Tjekka. Þá er tal- ið, að ýmsar af þeim vörum, sem við kaupum af Tjekkum sjeu með óhagstæðari verði, en annarsstaðar. Þykir eðlilegt að fara að ein- hvei'ju leyti fram á hærra verð sem svaraði £22:15:0 fyrir tonnið af síidarmjöli, kváðu um úr dýraríkinu hefði ekki fyrir vörur, sem auðseljanleg- aðeins lækkað, 'held.ur nærrijar eru fyrir frjálsan gjaldeyri, kolfallið (almost a slump) og ef þær eru seldar til landa, þar kváðust þeir geta keypt kjöt-'sem greiðslan fer fram gegnum mjöl frá Argentínu fyrir verð, j clearing. Þessvegna hafa Tjekkar og aðrir, sem eins stendur á um, þeir verðhugmyndir sínar um'orðið að greiða hærra verð til kaup á síldarmjölinu þá mundu að fá auðseljanlegar vörur held vera um £24:0:0 fyrir tonnið ur en þær eru seldar fyrir í fob. ifrjálsum gjaldeyri. Varð ekki af neinni sölu á En það liggur í augum uppi, síldai'mjöli til Breta og leið svo að ekki er hagkvæmt að selja fram á síldarvertíð. Söluhorfur á síldarmjöli í Bandaríkjunum. helstu framleiðsluvörur lands- ins, þannig að kaupa verði fyr- ir þær vörur, sem að miklu leyti eru dýrari en annarstaðar, ef I fyrra hafði verið selt til greiðsla á að fást. Bandaríkjanna talsvert af síld- armjöli og var verðið hærra en Fyrrihluta júlímánaðar í sum ar fóru fram samningaumleit- Svarar þetta verð til £32:10:0 fob. Verð á síldarmjöli innanlands. Verð á síldarmjöli innanlands er lögum samkvæmt ákveðið af ríkisstjórninni, að fengnum til- lögum stjórnar Síldarverk- smiðja ríkisins, og skal höfð hlið sjón af markaðsverði ög kostn- aðarverði. Stjórn SR hafði hinn 24. júni áætlað verðið á síldarmjölinu £30:0:0 fob. miðað við 65% protein, í rekstraráætlun verk- smiðjanna. Þegar að því kom, að stjórn SR skyldi gera tillögur sinar um mjölverðið á innanlands- markaði hinn 30. júlí s.l. voru fregnir þær, sem borist höfðu af markaðshoríum síður en svo glæsilegar, sbr. upplýsingar sendiherrans í Washington og fleira, sem getið er hjer að framan. Ekki höíðu verið seld fyrir fram nema 27y2% af útfluttri framleiðslu síldarmjöls og óvissa um sölu eftirstöðvanna. Vegna þess að geymslur SR á Siglu- firði rúmuðu mjög takmarkað magn mjöls eftir hrun mjöl- skemmunnai' miklu, þurftu verk smiðjurnar að losna við mjölið á vertíðinni, ef um áframhald- andi veiði væri að ræða og það því fremur, sem miklar skemmd þá fjekkst annarsstaðar. Var anir milli ísiendinga og Tjekka verði $125,00 fob éða £31:0:0. tí Prag um áframhaldandi við- í vor fjell verðið á síldarmjöli' skipti milli landanna. í Bandaríkjunum og virtist markaðurinn á sildarmjöli lægri þar en í Evrópu. Samkvæmt tilmælum ísl. sendiherrans í Washington voru 25% af útfluttu síldar- Þegar síldarvertíðin hófst í | mjöli, alt að 10.000 tonn af sum sumar höfðu aðeins verið seld ' arframleiðsly 1947 boðin til fyrirfram 12y2%, alt að 5000 Bandaríkjanna 9. júlí fyrir milli tonnum, af væntanlegri út-|göngu sendiherrans á $145,00 fluttri síldarmjölsframleiðslu ^per metric tonn fob verksmiðju þessarar vertíðar. Hafði þetta hafnir. Svarar þetta verð til um síldarmjöl verið selt til Hoi- j £36:0:0 per tonn fob. Komu lands 15. mars s. 1. og sölu- boð frá sendiherra, að ekki verðið var £35:0:0 per tonn Væri hægt að ná þessu verði. f°b verksmiðjuhafnir miðaö við piinn n. júlí símaðj sendiherr- 65% proteininnxhald í mjölinu. ' ann að sölur færu ekki fram á Hollendingum hafði strax í síldarmjöli. Kaupendur vilji upphafi verið boðið meira síld- ekki kaupa gegn afhendingu síðar meir. Raunverulegt mai’k aðsverð byggt á verði á amer- ísku fiskimjöli sje aðeins 107,25 i per metric tonn cif eða $82,25 1 fob basis 65% px-otein. Svarar i | Eins og fyrr segir voru namri- I ingarnir framlengdir til sept- emberloka. Um :niðjan júlí voru Tjekkum boðin 25% alt að 10 þús. tonnum af útfluttri síldar- mjölsframleiðslu í sumar fyrir £38:10:0 per tonn cost freight Hamborg miðað við 58% prot- eininnihald. Svör Tjekka voru óákveðin. Hinn 1. ágúst var enn boðið síldarmjöl fyrir sama verð til Tjekkóslóvakíu, en magnið lækkað niður í 7%% og stóð þetta boð til 8. ágúst. I Enn báðu hinir tjekknesku ráðuneytinu við fyrirspurn, sem samninganefndin hafi gert til Breta um, hvort þeir vildu kaupa hluta af síldarmjöls- framleiðslunni og taka 3000 tonn strax. Var svar ráðuneyt- isins á þá leið, að Bretar tjáða sig reiðubúna að kaupa 50% af útfluttri síldarmjölsframleiðslu þessa árs fyrir £31:0:0 fob. tonnið miðað við 65% protein, að öðru leyti skyldu gilda sömu skilmálar og síðastliðið ár. — Óskaði samninganefndin eftir því, að SR Ijeti álit sitt í Ijós samdægurs. Lagði samninga- nefndin eindregið til, að Bret- um yrði seld 33!/3 til 40% af síldarmjölsframleiðslunni við þessu verði, enda tækju þeir allt að 3000 tonnum af fram- leiðslunni fyrir miðjan ágúst, eða eins fljótt og hægt væri að útvega skip til flutninga á mjöl- inu. Með hliðsjón af örðugleikum við að geyma síldarmjölið á Siglufirði, sem lýst er hjer að framan, og með hliðsjón af markaðshorfum, ákvað meiri hluti verksmiðjustjórnar að leggja til, að Englendingum væri boðin 30% af útfl. síld- armjölsframleiðslu þessarar ver- tíðar, allt að 15000 tonnum fyr- ir £31:0:0 tonnið fob., miðað við 65% proteininnihald og hækki proteinuppbót hlutfalls- lega við hækkun verðsins frá fyrra ári og að öðru leyti sömu skilmálar og s.l. ár. Bretar lögðu mikla áherslu á ir höfðu komið upp í mjöli úr |a® 50% af síldai'mjölsfram- nýju síldarverksmiðjunni, í; leiðslunni og voru óánægðir yfir þeim hluta mjölskemmunnar, sem uppi stóð, en sökum þess nýttist geymslurúmið verr en ella. SR gátu því neyðst til að selja mjöliö vegna plássleysis til þess að losna við það úr húsunum, þótt sæta yrði óhagstæðu verði., Af þessum sökum töldu allir Fyrirk°mu,ag sölunnar á því, að hlutdeild þeirra í mjöl- kaupunum skyldi verða lækkuð niður í 30%. — Töldu þeir sig hafa gengið mjög til móts við kröfur íslendinga, er þeir hækk- uðu verðið úr £28:0:0 s.l. ár upp í £31:0:0. stjórnendur verksmiðjanna, nema fulltrúi kommúnista, rjett að leggjá til, að verðið á síldar- mjöii á innanlandsmarkaði skyldi miðast við sama verð og lagt hafði verið til grundvallar í áætluninni um verksmiðju- síltlarmjöli. Sölu á síldarmjöli er nú svo háttað, að úi’slitaákvörðun er hjá ríkisstjórninni, en Samninga nefnd utanríkisviðskipta sjer um framkvæmd á sölum í sam- ráði við mjölnefnd síldarverk- reksturinn í sumar, þ.e. £30:0:0 smiðjanna og stjórn Síldar- armjöl en þeir höfnuðu því. í byrjun júní var Hollend- ingum enn boðin 12Vfe % af síld armjöls framleiðslunni fyrir sama verð og þeir höfðu keypt síldarmjölið í marsmánuði. Hinn 10. júní höfnuou þeir boð- nu, en komu með gagntilboð £30:0:0 per tonn. Fyrir ófrið- inn voru Hollendingar aðal- kaupendur ísl. síldarmjöls. í fyrra höfðu Hollendingár keypt 26% af útfl. síldarmjöli fyrir £28:0:0 per tonn fob. Síldarmjölssala til Breta. Þegar samningaumleitanir fóru fram í vetur og vor milli Islendinga og Breta í London höfðu Bretar tjáð sig fúsa til þess að kaupa 40—60% af út- fluttri síldarmjölsframleiðslu íslendinga fyrir sama vei'ð og- þetta verð, sem sendiherrann upplýsir um, til £20:10:0 per tonn fob. Sala á síldarmjöli til Tjekkóslóvakíu. Frá Tjekkóslóvakíu hefur ver ið talsverð eftirspurn eftir síld- armjöli og fiskimjöli í vor og surnar. Viðskipti vor við Tjekka fara fram skv. clearingssamn- ingi, sem gerður hefur verið milli landanna. Eru viðskiptin bygð á því, að fyrir vörur, sem Islendingar láti Tjekkum í tje, láti þeir vörur í staðinn, en hvorir tveggja fái fyrir milli- göngu banka sinna greitt í pen- í fyrra þ. e. £28:0:0 per tonn, ingum og mismunui', sem komi tilboðinu frá 1. ágúst um kaup á 7V2% af útfluttri síldarmjöls framleiðslu. Er þetta tilboð nú í athugun hjá samninganefnd utanríkisviðskipta og ríkisstjórn inni. Sala síldarmjöls til Ðanmerkur. 1 júlímánuði höfðu farið fi’am samningaumleitanir um sölu á 15%, allt að 6000 tonnum, af. útíluttri síJdarmjölsframleiðslu þessarar vertíðar til Danmerkur. Um 20. júlí lauk samningum með því, að Danir keyptu fram- angreint magn fyrir £36:0:0 \ cíf. miðað við 65% protein. — fyrir tonnið fob., en það svarar fob. smiðjuhafnir 1 fyrra var verðið á síldarmjöl inu kr. 78,00. kaupendur um frest til að ... , ori , „ , . , til kr. 82,57 per 100 kg. ganga fra samnmgum. Vegna’ , / ö verksmiðjuhafmr. breytts viðhorfs var frestur' ekki veittur og tilboðið rann því út án þess að gengið væri að því. Hinn 15. ágúst barst skeyti frá Tjekkóslóvakíu, þar sem sagt er, að þeir vilji ganga að Bretar kaupa 30% af útfluttu síldármjöli. Hinn 2. ágúst skýrði Samn- inganefnd utanríkisviðskipta stjórn SR frá því, að borist hefði svar frá breska matvæla- verksmiðja ríkisins. Ákveðið er, að eitt meðalverð gildi fyrir sölu á öllu útfluttu síldarmjöli frá síldarverksmiðj- um í landinu, án tillits til þess, frá hvaða verksmiðjum mjölið er afhent í hverja sölu fyrir sig. iiiiiiiiiiimiiiiiiiituiiiiiiiiitimmiiiiiMiiinrnmiMimm I Munið 7! V 0 LI Kúseignir — íbúðir Til sölu: 4ra lierbergja íbúð í nýlegu húsi í Kleppsholti 2ja herbergja kjallaraíbúð i smíðum í Hlíðarhverfi. Stórt einbýlishús, rjett utan við bæinn á slói'u erfða- festulandi. 1 húsinu eru 7 herbergi og eldhús. Ennfrem ur 2ja hæða íbúðarhús rjett við miðbæinn, sala á hálfu húsinu eða öllu kemur til greina. SALA OG SAMNINGAR Sölvhólsgötu 14, sími 6916.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.