Morgunblaðið - 27.08.1947, Side 6

Morgunblaðið - 27.08.1947, Side 6
MORGUNBLAÐIÐ 1 Miðvikudagur 27. ágúst 1947 Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík. Framkv.stj.: Sigfús Jónsson Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.) Trjettaritstjóri: ívar Guðmundsson Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson. Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, Austurstræti 8. — Sími 1600. Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands. kr. 12,00 utanlands. í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbðk. Verðlagsgrundvöllurinn SAMKVÆMT lögum, sem síðasta Alþingi samþykkti um afurðasölu landbúnaðarins o. fl. skulu fulltrúar frá samtök- um framleiðenda og neytenda hafa fundið verðlagsgrund- völl landbúnaðarafurða í fyrsta skipti fyrir 1. ágúst 1947. Ef fulltrúar þessara aðilja ná samkomulagi um verðlags- grundvöllinn skal það bindandi, en náist slíkt samkomulag ekki, skal vísa þeim atriðum, sem ágreiningi valda til sjer- stakrar yfimefndar, sem skipuð er þremur mönnum, einum frá samtökum bænda, öðrum frá fulltrúum neytenda og hagstofustjóra, sem oddamanni. Þessi yfirnefnd fellir fullnaðarúrskurð um deiluatriðin. Hagstofa fslands skal síðan árlega reikna út framleiðslu- kostnað landbúnaðarvara á grundvelli fyrrgreinds samkomu- lags eða úrskurðar yfirnefndarinnar. Ennþá hefur ekki verið tilkynnt um niðurstöðu af viðræð- um þessara aðilja. Hvert afurðaverðið verður á komandi hausti er þess vegna óvíst. En eitt er víst, Við ákvörðun þess standa stjórnarvöld landsins frammi fyrir dýrtíðarvanda- málinu í öllu þess veldi og ægileik. Hækkun innlendu vör- unnar í haust hlyti að þýða stórfelldan vöxt dýrtíðarinnar. Fjárveítingarnar til niðurgreiðslu voru miðaðar við það verð lag, sem ríkti er fjárlög voru undirbúin um síðustu áramót. Það er þess vegna ekki hægt að borga þá hækkun vísitölunn- ar niður, sem hlyti að leiða af hækkuðu afurðaverði nú Slík hækkun þýddi að hjólið hefði enn snúist einn hring. Verðlag og kaupgjald væru ennþá í kapphlaupi. Ef það kapp- hlaup verður ekki stöðvað nú og ekki verður snúið við á verðbólgubrautinni ganga íslendingar opnum augum fram af hengifluginu í efnahagsmálum sínum. Vjelakaup landbúnaðarins SAMKVÆMT skýrslu Landsbankans árið 1946 hefur á því ári verið flutt til íslands langtum meira af hverskonar land- búnaðartækjum og vjelum en nokkru sinni fyrr. Þá voru fluttar inn 290 hjóladráttarvjelar, 34 beltisdrátt- arvjelar, 740 sláttuvjelar, 600 rakstrarvjelar, 300 snúnings- vjelar og meira og minna af markskonar öðrum tækjum. Auk þess voru fluttar inn um 600 jeppabifreiðar, sem Ný- byggingarráð veitti leyfi fyrir og ætlaðar voru bændum og öðrum, sem starfa í þágu landbúnaðarins. Sá Búnaðarfjelag Islands um úthlutun á 350 af þessum bifreiðum. Á þessu ári hafa svo verið fluttar inn allskonar landbún- aðarvjelar í hundraðatali. Þegar á þetta er litið verður það auðsætt að bændur hafa síst verið eftirbátar í þeirri viðleitni, sem einkennt hefur at- vinnulíf Islendinga síðustu árin, viðleitninni til þess að byggja framleiðsluna á aukinni tækni og fullkomnari vinnuaðferö- um. Og raunar hafa miklu færri bændur en vildu fengið þessi tæki. Á það ekki hvað síst við um jeppabifreiðarnar, sem mikil eftirspurn er stöðugt eftir og miklu færri bændur hafa fengið en sótt hafa um þær. Hinn stóraukni innflutningur vjela til landbúnaðarins hef- ur áreíðanlega verið rjett ráðinn. Fólkinu, sem stundar fram- leiðslustörf í sveitum landsins hefur á síðustu árum fækkað mjög. Sjest það best á því að árið 1900 búa rúm 80% Jands- manna í sveitum en árið 1945 aðeins rúmlega 33%. Á sama tíma hefur fólkinu í landinu fjölgað úr 79 þúsund í rúm 130 þúsund. Þörf landbúnaðarins fyrir aukna tækni er því mjög brýn. Þetta hafa bændur skilið best sjálfir og þess vegna hafist handa um stórfelldan innflutning landbúnaðarvjela. Afleiðing þess verður að landbúnaðurinn kemst af með minni vinnu- kraft en áður meðan ennþá var unnið með hinum frumstæð- ustu verkfæram. önnur afleiðingin getur einnig orðið sú að ír-amleiðsla bóndans verður ódýrari og þar með auðkeyptari af íbúum sjávarsíðunnar. * Vd ar áhripar: ÚR DAGLEGA LÍFINU Hundadagarnlr liðnir. Nú eru hundadagarnir liðnir og þeir hafa sannarlega borið nafn með rentu. Mestan hluta þeirra hefur varla verið hundi út sigandi hjer á suðurlandi. Hundadagarnir eru taldir standa frá 13. júlí til 23. ágúst. En í kjölfar þeirra kemur Höf- uðdagurinn. Það er hinn merki legasti dagur að gömlum átrún aði. Þá bregður vanalega veð- ráttu þannig, að ef votviðra- samt hefur verið þornar um en ella blotar. Helst þá vanalega sama veður í 20 daga. Þetta seg ir þjóðtrúin um Höfuðdaginn, sem er 29. ágúst. Og nú bíða menn þessa dags með óþreyju, ef vera skyldi að þjóðtrúin hefði rjett fyrir sjer. Það er betra en ekkert að hengja hatt sinn á hana í nokkra daga. Það er ekki holt að láta svartsýnina ná alveg tökum á sjer meðan enn á þó að heita sumar. • Draugarnir eru út- dauðir. Annars hitti jeg nýlega kunn \ ingja minn, sem bar sig hörmu lega. Jafnvel draugarnir, þessi þjóðlegu íslensku fyrirbrigði,, eru dauðir úr öllum æðum. Þeir eru að drepast út. Hann var afskaplega mæddur yfir þessu. Öll þjóðin er með sultar- dropann neðan í nefinu, sagði hann. Hvernig eiga draugar annars að geta lifað á þessari öld efn- ishyggjunnar? ímyndunaraflið er koðnar niður. Menn beygja sig ekki lengur fyrir neinu öðru en bláköldum staðreyndunum. En fyrst við mintumst á drauga þá kemur mjer í hug saga Ósk- ars Wilde um Canterville draug inn. Sá draugur mætti einhverj um hraklegustu örlögum. sem heyrst hefur getið uin. Hann sama sem veslaðist upp úr leið indum. Hann hafði að rnig minn ir_ í nokkur hundruð ar átt heima í gamalli og virðulegri enskri höll og gert þar als- konar grín, hrætt gamla 3á- varða og hertoga. gert rner.n geggjaða og framið fleiri her- virki. Fyrir öll þessi afrek naut hann mikillar virðingar og við borð lá að höllin fæt'i í oyði og yrði þannig einkai'mð draugsu. En þá keypti einn forstokkað- ur Ameríkani hana. Og nú hófst einn skelfilegur tími. Ameríkanarnir gerðu draugn- um lífið alveg óbærilegt. Þeir stríddu honum og hæddu á alla lund. Enginn var hræddur við hann og jafnvel krakkarnir gerðu honum allskonar glenn- ur. Það var ekki mikið varið í að vera draugur upp á þessi býti. Og veslings Canterville- draugurinn var að niðurfalli kominn úr einskærum leiðind- um. Hann átti sjer engrar við- reisnar von og fór í felur fyrir þessu hræðilega fóiki. Þetta er annars svo löng saga að hjer verður að láta staðar numið. • Austan úr Árnes- sýslu. ! S. sem fyrir nokkru var á ferð austur í Árnessýslu skrifar mjer svohljóðandi brjef: „Jeg er nýkominn úr ferða- lagi austan úr Árnessýslu um þær stöðvar, sem jeg hygg' verst hafa orðið úti vegna ó- þurkanna, þessara látlausu og dæmalausu! Ástandið er í stuttu máli sagt átakanlegt. —1 Bændurnir eru þreyttir og ráðþrota. Lítið sem ekkert af töðunni er komið undir þak. Túnin eru þakin smásætum,1 föngum og heyflekkjurh, guln- uðum, niðurrigndum og hálf- úldnum. Vonleysi um afkomuna lamar kraftana. Síðasta vonin er umskifti um Höfuðdaginn. • Bændur liðfáir. En þá er spurningin. heldur brjefritarinn áfram: Hvernig geta bændurnir, eða þeir þeirra sem eru einir eða liðfáir, ef til vill með unglingum eða gömlu fólki og lasburða, ann- ast um þurk og hirðingu allr- ar töðunnar og meira til, í einu? Væri ekki hugsanlegt og jafn vel sjálfsagt að kaupstaðafólkið og þá helst Reykvíkingar, beittu sjer fyrir því með á- skorunum í útvarpi og blöðum að sjálfboðaliðar fjölmentu í sveitirnar þegar þurkurinn Itæmi. bændum til aðstoðar. Mundu ekki ýmsar skrifstofur og fyrirtæki vilja senda eitt- hvað af starfsfólki sínu til slíkra starfa í nokkra daga. Húsbændurnir mættu jafnvel vera með til þessara bráðnauð- synlegu starfa. Það er bæjarbúum heldur alls ekki óviðkomandi, hvað verður framleitt af mjólk og mjólkurafurðum á komandi vetri. Fari svo að bændur neyð ist til að fækka kúm sínum, kann svo að fara að mjólkur- skortur geti orðið í Reykjavík í vetur. En þetta er nú aðeins tillaga mín en jeg held að það sje ekki úr vegi að athuga hana“. • Dapurleg mynd. Þetta er dapurleg mynd af heyskapnum á Suðurlándi. En hún er því miður lítið ýkt. Á- standið er svona víða 1 þessum sveitum. Það má vel vera að ýmsum bændum geti orðið lið að sjálfboðaliðsvinnu eins og þeirri, sem brjefritarinn ræðir um. En sólarleysið og óþurk- arnir eru áreiðanlega sameig- inlegt áhyggjuefni höfuðstaða- búa og sveitafólksins, sem á töðuna sína gulnaða á túnun- um. MEÐAL ANNARA ORÐA . ... Sá sem skipuleggur þýska Rfnaðinn HERRA HEINRICH Dinkel- bach heitir maður sá, sem kem! ur í stað slíkra valdamanna sem Alfred Krupp, Hugo Stinn es og August Thyssen. Hann er beinn eftirmaður þeirra, því að hann er Ruhr-iðnjöfurinn á árinu 1947. Sem forstjóri fjelagasam- bands Norður-þýsku járn- og stálverksmiðjanna er hann nokkursltonar yfirframkvæmda stjóri. Og nú er hann að byggja alla stálframleiðslu Þjóðverja upp, að undantekinni hergagna Jramleiðslunni. Hann vann sama verk undir yfirstjórn nas istanna frá 1933 til 1939. Nú dvelst hann í gömlu klaustri skammt frá Arnsberg, suðaust- ur af Ruhr og mönnum finnst hann vera mjög leyndardóms- fullur maður. En leyndin hef- ur hulið hann enn meira síðan utanríkismálaráðherra Rússa, Molotoff, taldi hann meðal fimm nasista, sem Bretar hefðu í þjónustu sinni á hernáms- svæði sínu. Eftir því sem sagt er, er Dinkelbach nú í þriggjai vikna sumarfríi sínu, en breska her- námsstjórnin vill lítið segja af högum hans, játar samt, að ( hann sje veikur maður, sem þoli ekki neinn ágang. Nánustu! vinir hans segja. að hann geti varla lengur talist heilbrigður andlega, og þannig hefur hann orðið að nokkru leyti af matar- skorti og að sumu leyti af of mikilli vinnu. Hann er trúað- ur maður og munkarnir 1 klaustrinu eru vinir hans. Þar vonar hann, að ná aftur heils- unni. Vann sig upp. Dinkelbach er sonur sútara í Múlheim og hann er hreyk- inn af að hafa komið sjer sjálf ur áfram. Móðir hans þvoði þvotta og einu sinni var litli Dinkelbach látinn bera stífaðar skyrtur, undir föt og vasaklúta ! í körfu og fjekk fáein pfennig fyrir á mánuði. 1909 gerðist hann skrifstofumaður með byrjendalaun í smáverksmiðju sem August Thyssen átti. En nú vildi svo til, að hinn mikli August kom. í könnunarferð um verksmiðjuna og sá, að Dink- f elbach var skír strákur. Og þá fór strákurinn að hækka í stöð unni. Hann varð brátt ritari. verksmiðjufjelags Thyssen og 1925 stjórnaði hann bræðslu-! ofnunum miklu í Duisburg. j Á næsta ári var stofnað risa fyrirtækið Sameinaða Stál- I smiðjufjelagið, sem var soðið: saman úr hinum 94 fjelögum Thyssens, Dortmund járn- og stálverksmiðjunum, þýsku Lux emburg stálverksmiðjunum og öðrum. Dinkelbach var falið það hlut verk að koma öllum þessum fyrirtækjum saman í eina stóra heild. Og hann gerði það vel. 1933 var hann gerður að með- lim stjórnar þeirra. Eftir stríðið. Svo leið langur tími og Þjóð verjar töpuðu styrjöldinni. Þeg ar breska hernámsstjórnin þurfti á manni að halda til að skipuleggja og koma á rekspöl Ruhr-iðnaðinum, slepptu þeir því, að hann var áður meðlim ur nasistaflokksins, hafði geng ið í hann 1938. í október 1946 var hann settur inn í verkið. En líf verksmiðjustjórans í hrundum byggingum Þýska- lands er lítið.betra en líf verka manna. Fjölskyldan er: hann og kona hans og 27 ára gamall sonur þeirra, sem nýlega hef- ur verið sleppt úr enskum fanga búðum. Þau búa á neðstu hæð- inni í húsi í Frjádags-götu, sem einu sinni. var ein fínasta gata Dússeldorf. Neðsta hæðin er sú eina, sem eftir er í hús- fSramh. á bls. 8

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.