Morgunblaðið - 31.10.1947, Blaðsíða 8

8
MORGIJTSBLAÐIÐ
Föstudagur 31. okt. 1947
Útg.: H.í. Árvakur, Reyk/avík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.l
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson
Auglýsingar: Ami Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsipgar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanland*.
kr. 12,00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Löngu málþófi lokið
ALÞINGI hefur nú afgreitt þingsályktunartillögu kom-
múnista varðandi Keflavíkurflugvöllinn. Henni var vísað
írá með rökstuddri dagskrá í trausti þess, að ríkisstjórnin
gæti hagsmuna íslands örugglega við framkvæmd flug-
vallarsamningsins.
Hinar löngu umræður, sem orðið hafa um þetta mál,
voru að mestu óþarfar. Ríkisstjórnin og önnur íslensk
stjórnarvöld hafa gætt hagsmuna íslands í þessu máli og
þessir aðiljar munu halda áfram að gera það. Til þess hef-
ur þjóðin altaf ætlast og til þess ætlast hún fi'amvegis.
Það, sem fyrir kommúnistum vakti með flutningi þess-
arar tillögu var engan veginn að tryggja hagsmuni íslands
að einu eða neinu leyti.
★
Tilgangur þeirra var þvert á móti sá, að torvelda fram-
kvæmd þessa samnings og gera aðstöðu Islendinga erfið-
ari gagnvart hinum samningsaðiljanum. Það skilur allur
almenningur nú, þótt þremur aftaníossum kommúnista
á Alþingi klígjaði ekki við að binda bagga sína með þeim
í þessu máli.
En að loknum þessum óþörfu umræðum, sem að því
leyti voru þó gagnlegar, að landsmenn vita betur en áð-
ur, hvernig þessum málum er háttað, er ekki ótímabært
að leggja á það áherslu að íslendingar hljóta í framtíð-
innni að stefna að því að hafa sem mestan veg og vanda
sjálfir af rekstri flugvalla sinna.
★
Flugvallarsamningurinn við Bandaríkin er
enginn þröskuldur á þeirri leið. Sam-
kvæmt honum hafa Islendingar skilyrðislausan uppsagn-
arrjett eftir stutt árabil. Þeim rjetti munu þeir á engan
liátt afsala sjer. Á þetta lagði Bjarni Benediktsson áherslu
í umræðunum á Alþingi. Ástandið í alþjóðamálum hlýtur
hinsvegar að hafa nokkur áhrif í þessum efnum gagnvart
Jslendingum eins og öðrum þjóðum. Þegar hefur verið
stofnað til viðtækra samtaka um alþjóða samvinnu um
flugsamgöngur. Við íslendingar höfum gerst aðiljar að
þeim samtökum og erum fúsir til þess að leggja okkar
skerf fram til þess að gera þessar samgöngur öruggari,
okkur sjálfum og öðrum þjóðum til aukins hagræðis.
Sennilega er ekki alþjóðleg samvinna eins nauðsynleg
um nokkur mál og flugmálin. Á henni munu vinsamleg
viðskifti þióða í milli byggjast í vaxandi mæli í fram-
líðinni.
Innflu tnin gsm álin
í RÆÐUM þeim, sem málsvarar Sjálfstæðisflokksins
,þeir Ingólfur Jónsson og Jóhann Hafstein, hjeldu í út-
varpsumræðunum á þriðjudagskvöldið, var greinilega
mörkuð stefnu flokksins í verslunarmálunum. Hann tel-
ur hagsmunum almennings best borgið með því að frjáls
samkeppni fái notið sín milli samvinnuverslunar og ein-
staklingsverslunar og er mótfallinn því, að öðrum hvor-
um þessara aðilja sje sköpuð einokunaraðstaða. Sjálf-
stæðismenn vilja því halda fast við það stefnuskráratriði
núverandi ríkisstjórnar, að þeir innflytjendur sitji fyrir
um vörukaup til landsins, sem hagstæðust innkaup geta
gert.
★
Það verður hlutverk gjaldeyrísyfirvaldanna að fram-
kvæma þessa stefnu. Af þeim verður að vænta fyllsta
vjettlætis í því mati, sem óumflýjanlega verður hlutverk
þeirra að framkvæma á því, hverjir geti útvegað besta
og ódýrasta vöru.
Vel má vera, að þetta verði vandaverk. En það verður
jyrst og fremst að vinnast af fullkomnu rjettlæti og sann-
•sýni. Að öðrum kosti verður meginreglan óframkvæman-
leg og kák eitt, sem engin umbót er að.
TJR DAGLEGA LÍFINU
$ 45 þúsund fyrh
teikningar.
í SÍÐASTA HEFTI tímarits-
ins „ÚtvarfJHíðindi" segir Pjet-
ur Pjetursson þulur frá því, að
Ríkisútvarpið hafi greitt 45 þús
und dollara fyrir teikningar af
9 eða 15 miljón króna útvarps-
höllinni fyrirhuguðu. 45 þús-
und dalir eru um 300 þúsund
krónur ef reiknað er með
bankagengi, en tæplega 1 milj-
ón, ef reiknað er með svarta
markaðs gengi.
„Það er ekki hægt að búa í
teikningum“ var einhverntíma
sagt og sennilega er ekki auð-
veldara að útvarpa úr teikning
um.
Nú er það ekkert tiltökumál
þótt einsfaklingar og stofnanir
verði að borga fyrir verk, sem
þeir láta gera. En dýr mundi
Hafliði allur, eins og þar stend-
ur. —
Útvarp á vinnu-
stöðum.
BRAGGAÚTVARPIÐ í Kefla
vík á árunum hneykslaði suma
vandlætara, en meðal almenn-
ings var það vinsælt og einkum
á vinnustöðum, þar sem útvarp
ið var í gangi. Sögðu masgir,
sem höfðu menn í vinnu, að
músikin frá Keflavíkurútvarp-
inu gerðu fólkið ánægðara og
yki afköstin.
Hjer í dálkunum var stungið
upp á því, að Ríkisútvarpið
tæki upp þann sið, að útvarpa
skemtilegri músík og ljettri að
deginum til á miðbylgjum frá
litlum ódýrum útvarpsstöðvum.
Ráðamenn útvarpsmálanna
svöruðu með skæting um Am-
eríkanadekur og fíflsku. Þetta
gerðist um líkt leyti, sem verið
var að greiða 45.000 dollarana
fyrir teikningarnar.
Þrjár ónotaðar
stöðvar.
KUNNUGIR MENN og inn-
undir hjá Landssímanum full-
yrða, að sú stofnun eigi brjár
útvarpsstöðvar, sem hægt væri
að nota til þess að útvarpa
skemtimúsík á daginn af plöt-
um eða stálþræði. Galdurinn
sje ekki annar við þessar stöðv
ar en að tengja tækin við bæj-
arkerfið og þá fari alt í gang.
Það var nýlega upplýst hjer
í blaðinu, að tekjur útvarpsins
væru um 3 miljónir króna á
ári, en aðeins um 600 þúsund
krónur væri notaðar til dag-
skrárinnar. Þessari staðhæf-
ingu hefir ekki verið mótmælt,
enda ilt þar sem tölurnar :nunu
vera teknar úr opinberri
skýrslu.
Ef að einkafyrirtæki gerði
svona kúnstir, þá myndu það
vera kölluð svik, en þegar um
ríkisstofnun er að ræða, þá er
það vitanlega „ekki sambæri-
Iegt“.
•
Gerir garðinn
frægan.
FERÐIR Skymasterflugvjel-
ar Loftleiða undanfarið víða
um lönd hafa vakið athygli
bæði hjer heima og erlendis.
Það má segja að ,,Hekla“ sje í
stöðugum ferðum heimsálfanna
á milli og hreyflarnir eru ekki
orðnir kaldir úr Ameríkuferð,
þegar lagt er af stað aftur til
Parísar, London eða Kaup-
mannahafnar. Þrjár áhafnir
eru á vjelinni, sem skiftast á
að fljúga henni, ein er al-
íslensk, önnur hálf íslensk og
sú þriðja amerísk.
Hekla ætlar að verða hið
mesta lánsfarartæki, í ýmsum
merkingum þess orðs, vjelin er
lánuð hingað og þangað og mik
ið lán fylgir henni. Hún hefir
gert garðinn frægan.
Þyftum að eiga
fleiri.
,,HEKLA“ og ferðir hennar
hafa sýnt, að þótt við sjeum
■smáþjóð, þá getum við verið
samkeppnisfærir. Norðmenn
sýndu þetta á sjónum og áttu
þriðja stærsta skipaflota heims
ins fyrir stríð. Við hefðum átt
að koma okkur upp flúgflota
og hafa í förum víða um heim-
inn.
En það er nú eitthvað annað
en að hugsað hafi verið fyrir
því. Enn er einblínt á þorskinn,
sem síst skal lasta, ef horft er
í aðrar áttir um íeið.
•
Enginn gjaideyrir
lengur.
ÞAÐ ER FULLYRT, að ís-
lendingum hafi verið boðið til
kaups önnur Skymasterflug-
vjel. af nýrri og fullkomnari
gerð en Hekla er. En það hafi
ekki verið hægt að taka þessu
boði vegna þess, að ekki var til
g.jaldeyrir.
Það strandar margt á valút-
unni um þessar mundir, en vel
gerðu þeir, sem gjaldeyrismál-
unum stjórna, ef þeir gerðu sitt
ítrasta til að veita gjaldeyri, ef
við eigum kost á að fá keyptar
góðar flugvjelar. Þær gætu
meira að segja með tímanum
unnið okkur inn álitlega upp-
hæð í erlendum eyri.
•
Hámarksverð og
hitaeiningar.
í HINU ágæta riti Heilbrigt
líf, sem Rauði kross íslands
gefur út undir stjórn dr. med.
Gunnlaugs Claessen, stendur m.
a. þessi klausa.
„Stjórnarvöldin hjer á landi
auglýsa hámarksverð á fæði, en
taka ekki neitt fram um, hve
margar skuli skuli hitaeiningar
á dag, nje heldur um fjörefni11.
Þörf athugasemd.
| MEÐAL ANNARA ORÐA . . .
J Eftir G. J. Á. |———>——■■——•>■—■•—■•—■■—■—»—■*•■—■■—■—
Oskursseggir í Austurstræti
ÞEIR borgarar þessa bæjar,
sem lagt hafa leið sína að
kvöldi dags um Austurstræti
og Aðalstræti og göturnar -í
kringum Austurvöll, munu
hafa veitt því athygli, að það
er orðið nokkuð títt að sjá ung-
lingspilta standa þarna á götu-
hornum og í afkimum — og
hrína. Þeir gera þetta kvöld eft
ir kvöld og virðast aldrei fá sig
fullsadda, en allmargir þeirra
senda frá sjer annarleg blíst-
urshljóð öðru hvoru, eins og til
tilbreytingar.
Flestir eru peyjar þessir vel
klæddir, í mjallahvítum skyrt-
um og með gljáfægða skó. Þeir
eru líka kembdir og þvegnir og
að útliti ekki ólíkir jafnöldrum
sínum úti á landi, nema hvað
buxurnar þeirra eru ef til vill
eilítið þrengri og jakkarnir að-
eins örlítið síðari en maður á
að venjast utan Reykjavíkur.
Alt veldur þetta því. að mjög
er erfitt að gera sjer grein fyr- '
ir, hvernig á því stendur, að
ofangreindir piltar sýnast hafa
tilhneigingu til að hrína.
• •
Skepnurnar.
Nú er það vitað, að flest dýr
jarðarinnar gefa frá sjer ein--
hverskonar hljóð eða öskur.
Hesturinn hneggjar, kýrin
baular, asninn hrin og svo fram
vegis. Flest dýr jarðarinnar
mundu líka sjálfsagt hafa full-
gildar ástæður fram • að færa,
ef einhver okkar talaði íungu
þeirra og gæíi spurt þau, hvers
vegna þau hneggjuðu, bauluðu
eða hríndu. Jeg tel að vísu lík-
legt, að asninn yrði þvermóðsku
fullur eins og endranær, og
fengist ekki til að svara. nema
þá aðeins að lagt yrði að hon-
um, en i lokin ætla jeg þó að
hann gæfi greindarleg og ó-
hrekjandi svör.
Því er ekki til að dreifa :neð
Austurstrætispiltana. Ýmsir
þeirra mundu að vísu svara því
til, að þeir væru að reyna áð
Sumir jarma
draga að sjer athygli stúlkn-
anna og annarra vegfarenda, en
viss er jeg um það, að ekki einn
einasti öskursseggjanna mundi
geta gefið skýringu á því, hvers
vegna hann notaði þá ekki móð
urmálið til slíkra hluta —
hversvegna alt baulið og blístr
ið og hneggið, á jeg við.
• •
Er þetta „fínt“.
Sumir þeirra, sem jeg hefi
rabbað um þetta við, hafa í
hálfgerðri alvöru viljað halda
því fram. að þessir stráklingar
viti, hvað þeir sjeu að gera. Að
þeim þýki ,,fínt“ að hrína. Að
þeir sjeu í raun og veru þeirr-
ar trúar, að hrín þeirra geri bá
að meiri mönnum og „kaldari
fuglum“, eins og þeir orða það
á rúntinum.
Aðra hefi jeg talað við, sem
telja að Öskur piltanna stafi af
einskærri heimsku. Þeir vekja
athygli á því, að þessir sömu
piltar gera ósjaldan tilraun íil
að hafa áhrif á efnisþráð kvik-
mynda, með því að hrópa á
leikarana. líkt og þeir búist við
því, að þessar hreyfanlegu
myndir á tjaldinu heyri til sín.
Enn aðrir segja svo, að fram
ferði þessara stráka hljóti að
sanna, að þeir hinir sömu sjeu
eitthvað veiklaðir andlega.
(Framhald á bls. 12)