Morgunblaðið - 08.11.1947, Blaðsíða 10

10
Fíamh. af bls. 7
ári. í frv. er gért ráð fyrir 3
millj. kr. auk 2,8 millj. króna
til bygginga hjeraðs- og kvenna
skóla. Alls er því áætlað tæpar
6 millj. kr. til skólabygginga á
móts við 4,3 millj. kr. á .fjárl
frv. fyrir 1947. Jeg tel ekki, að
með góðu móti sje hægt að
leggja fram meira fje en frv.
gerir ráð fyrir, enda er fyrir-
sjáanlegt að draga muni úr inn-
fl. byggingarefnis á næsta ári,
þannig, að ekki er jafnvel lík-
legt að hægt verði að vinna fyr-
ir meira fje, en frv. segir.
Til landbúnaðarmála er áætl
að alls 16,3 millj. kr. en er í
núgildandi fjárlögum 16,1 millj.
Af vangá hefur fallið úr frv.
500 þús. kr. framlag tii Rækt-
unarsjóðs samkv. 1. frá síðasta
þingi, þannig að gera má ráð
fyrir að þessi liður verði 16,8
millj. kr. í fjárlögum. Flestum
stærstu framlögunum hefur ver
ið haldið óbreyttum frá því sem
nú er, nema framlag til vjela-
sjóðs hefur verið lækkað úr
850 þús. í 200 þús. kr. og kostn-
aður við sauðfjárveikivarnir á-
ætlaður 4.260.000.00 vegna fjár-
skipta er þegar hafa farið fram.
Tillag til Alþýðutrygging-
anna hækkar úr 18.750 þús. kr.
i 24,8 millj. kr. Stafar þessi
hækkun af því að III. kafli trygg
ingalaganna á að koma íii fram
kvæmda á næsta ári en á hinn
bóginn sparast ríkissjóði við
það allmikið fje, eins og get-
ið er um í athugasemdum við
frv. Áætlun Tryggingarstofnun-
arinnar var að vísu 3,8 millj.
kr. hærri, með því að gert var
>"áð fyrir 3 millj. kr. aukafram-
lagi og framlag til aukalæknis-
starfa var áætlað 800 þús. kr.
haerra en í frv. Ef til vill fer
það svo að áætlun frv. stenst
ekki að því er þennan lið snert-
ir og þá verður ríkissjóður að
leggja fram það sem á vantar
lögum samkvæmt, en jeg taldi
ekki rjett að taka annað og
meira í frv. en lög heimila og
greiðsluna fyrir aukalæknis-
störf, sem ekki mun vera samið
um ennþá, he'fi jeg ekki álitið
að þyrfti að vera meiri, en sem
svarar launum allra hjeraðs-
lækna á landinu. Eins úg um er
getið í aths. við frv. er sú ný-
breytni tekin upp samkv. ábend
ingu yfirskoðunarm. lands-
reikn. varðandi 18. gr. að feld er
niður sundurliðun á eftirlaun-
um og styrktarfje en aðeins
heildarupphæðin tekin inn í 4
liðum. Vísast að öðru leyti til
aths. Um aðra útgjaldaliði frv.
vísast einnig til aths. enda skýra
þeir sig flestir sjálfir.
Eftir því sem fyrir liggur má
telja að hagur ríkissjóðs reikn-
ingslega skoðað standi veh
Eignw hans hafa stórum aukist
síðustu árin. Skuldir eru að vísu
um 30 milli. í föstum lánum.
mest innlend lán, auk yfirdratt
arins í Landsbankanum. Þó ber
þess að gæta, að skuldbinding-
ar ríkissjóðs eru fleiri nú en
fram kemur í reikningum hans.
FiskábyrgSin
Fiskábyrgðarlógin frá síðasta
þingi voru sett til þess að
tryggja viðunandi verð fyrir
fisk vjelbátaflotans á þessu ári,
en útlit er fyrir að með þeim
MORGUNBLAÐIÐ
i-1—--- ■■ ;-:-
Laugardagur 8. nóv. 1947
-+-4----■r-r—í------------------
FJÁRLAGARÆÐAN
verði ríkissjóði bundinn skulda
baggi sem ætlá má að nemi
varla minnu en 23 millj. kr.,
ef það, sem eftir er óselt af
hraðfrystum fiski og hálfverk-
uðum fiski selst fyrir það verð,
semáætlað er. Þá á ríkið einnig.
ogreiddar nær 5 millj. kr. vegna
ábyrgðar á ull vegna fram-
leiðslu áranna 1943—1945. Hjer
er því að ræða um nær 30 millj.
kr. útgjöld, Sem ríkissjóður
verður að standa straum af, en
fyrir tekjum til að mæta þess-
um kröfum hefur enn ekki vei-
ið sjeð.
ITaft var fyrir ai;gum, að af-
rakstur síldarverksmiðjanna í
sumar myndi verða það góður,
að af rekstrartekjum þeirra
mætti fá fje til að mæta þeim
halla ei af fiskábyrgðarlögun-
leiðslunnar og í atvinnulífinu
yfir höfuð að tala, sje verðbólg-
an og afleiðingar henna..
Goö aösta&a
Við höfum nú bet.ri tctknf-
lesa aðstöðu en noKKru smm
fyrr i sögu pessaiar þjóðar iil
að hagnýta auðlindir landsins
og bægja böli atvmnuleysisins
írá dyrum landsmanna. Viðhorf
ið i sölu sjávarafurða cr allt
annað nú eftir þessa síðustu
styrjöld og hagkvæmara en það
var, þegar fyrri heimsstyrjöld-
inni lauk. Þá kom fljótt mikið
verðfall afurðanna og margir
bjuggust við að svo yrði einnig
nú þegar í stað að stríðinu
loknu. En það er mjög á annan
veg. Matarskorturinn í Norður-
álfunni og víðar veldur því, að
TAFLA III.
Sjóðsyfirlit 1946.
Inn:
Sjóður 1.janúar ......................
Tekjur skv. rekstrarreikningi.........
Eignahreyfingar skv. yfirliti ........
4.415.803.28
198.640.912.59
25.483.279.63
Krónur 228.548.995.50
Út:
Gjöld skv. rekstrarreikningi ................... 170.257.818.87
Eignahreyfingar skv. yfirliti ................... 58.074.814.85
Sjóður 31. desember 216.361.78
Krónur 228.548.995.50
um kynni að leiða, en afkoma
þoirra reyndist ekki svc: góð að
neins sje þaðan að vænta
í þessu skyni.
Eignakönnunin, sem lögfest
var á síðasta -þingi getur orðið
til þess að auka nokkuð tekjur
ríkissjóðs á næsta ári, en fram
að þessu hefur hún ekki borið
annan áiangur en þann að seld
hafa verið 1% ríkisskuldabrjef
fyrir 9,4 millj. kr., mest þannig
að fyrir þau hafa verið látin
skuldabrjef ýmissa tegunda, en
ekki nema 1,7 millj. kr. í reiðu
fje.
Áhyrgðir ríkissjóðs
Jeg vil loks minnast á ábyrgð
ir þær á lánum, sem ríkissjóð-
ur hefur á sig tekið samkvæmt
ákvörðunum Alþingis. Atliug-
un, sem jeg hef látið fram fara
á þeim í fjármálaráðuneytinu
sýna, að þær nema nú á lánum,
sem þegar hafa verið tekin 173
millj. kr. og er þó ekki meðtal-
in ábyrgð ríkissjóðs á Stofn-
lánadeild sjávarútvegsins nje
heldur skuldir Síldarverksmiðja
ríkisins. Alls hafa verið seld
stofnlánadeildarbrjef fyrir 14%
millj. kr. og skuldir Síldarverk
smiðjanna eru um 50 millj. kr.
þar af vegna gömlu verksmiðj-
anna 7 millj. og þeirra nýju 40
mlllj. auk tveggja millj. til end
urbyggingar á mjölhúsi á Siglu
firði, og milli 1 og 2 millj. til
lagfæringa og endurbóta.
Virðist að þessu athuguðu full
þörf á því, að takmarka meir en
hingað til hefur átt sjer stað
heimildir Alþingis fyrir ábyrgð
um af ríkisins hálfu, svo sem
við verður komið.
Ollum rnun vera það ljóst.
að hið alvarlegasta sem þjóðin
á nú við að stríða á sviði fram-
afurðir okkar eru í bili a. m. k.
eftirsóttar og í mjög góðu verði
á heimsmarkaðinum. Þetta hagg
ar svo eigi þeirri sorglegu stað-
reynd, að innanlands verðlag
okkar er mikils til of hátt til
þess að framleiðslan svari
kostnaði þrátt fyrir tiltölulega
hátt verð á hinum erlenda
markaði.
Togarafloti landsmanna sel-
ur nú daglega afla sinn í Eng-
landi við góðu verði og skara
nýsköpunartogararnir þar fram
úr af eðlilegum ástæðum. Mun
það vera, alþjóð manna gleiði-
efni, hversu vel sá áfangi á
framfarabraut okkar 1 sjávar-
útvegsmálum byrjar sem til var
stofnað, þegar kaup þeirra skipa
voru fest.
Vetrarsíldveiðarnar, sem hóf-
ust á síðastliðnu ,ári virðast
ætla að verða nokkur búbót,
einnig á þessu ári, eftir því sem
nú lítur út. Mætti svo fara, að
ýmsir útgerðarmenn og sjó-
menn, sem brást sumarúthald-
ið á síld, fengi hag sinn nokk-
uð rjettan í vetur við þessar
veiðar, auk þess sem nú er alt
útlit fyrir, að úr rætist með
beitu til vetrarvertíðarinnar, en
fyrir skömmu leit út fyrir mik-
inn beituskort.
Ríkisstjórnin
ieilar markáða
Af hálfu ríkisstjórnarinnar
hefur verið og er starfað að því,
að fá sem besta samninga við
erlend ríki varðandi sölu af-
urða og kaup á lífsnauðsynjum
okkar. Gömul viðskiptasam-
bönd eru treyst og nýrra leitað.
Að þessum málum er nú stöð-
ugt unnið með atbeina sendi-
herra landsins erlendis og með
sjerstökum sendinefndum þeg-
ar þess þarf við. Er þess og
mikil þörf að þessum málum
sje gaumur gefinr og ekkert
látið ógert til að tryggja sölu
afurðanna. Ýms viðskiptalönd
okkar búa við erfiða gjaldeyris
aðsíöðu og krefjast því af okk-
ur jafnviroisvörukaupa, ef þeir
eigi að kaupa íslenskar afurðir.
Þetta má líka gera en þó aðeins
að vissu marki. Öflun frjáls
gjaldeyris íyrir meiri part af-
urðanna er nauðsyn, ekki síst
vegna þess, að flestar aðal lífs-
nauðsjnjar, er þjóðin þarfnast,
krefjast greiðslu í frjálsum
gjaldeyri. Gjaldeyrisforði þjóff-
arinnar hefir gengið til þurðar
fyrr en varði og mjög tilfinn-
anlegur skortur á erlendum
gjald'eyri er hjer nú ríkjandi, og
er það ærið áhyggjuefni en þó
engan veginn eins kvíðvænlegt
og hitt' sem vofir yfir, ef. ekki
finnast úrræði til úrbóta að
framleiðslu þeirra afurða, sem
eru undirstaða gjaldeyrisöflun-
ar þjóðarinnar verði ekki hald-
ið uppi.
Lífsnauðsyn þjóðarinnar
Þjóðinni er það lífsnauðsyn,
að þeirri hættu sje bægt frá.
Mlkil þörf er þess að öll þjóð
in .geri sjer Ijóst hvað við ligg-
ur í þessurn efnum, og að sam-
vinna Alþingis, ríkisstjórnar-
innar og þjóðarinnar allrar ná-
ist til að vinna bug á verðbólg-
unni og þeim afleiðingum henn
ar, sem eru svo að segja að
keyra um koll heilbrigt atvinnu
líf í landinu. Þá mun brátt ræt-
ast úr gjaldeyrisskortinum og
hagur alls almennings verða
öruggari en hann er nú.

HREIN VJEL
DRÍFUR
Notið endurbætta Veedol Motor Oil
Flreinar vjelar eru gangþíðar. Með því að
nota endurbætta Veedol Motor Oil tryggið
þjer aukin afköst og þíðari gang. Ending
vjelanna verður betri, ef þjer notið hið
frábæra endurbætta Veedol.
Biðjið ávallt um Veedol.
ÖRYGGI FYRIR NÝJA BfLA
VERND FYRIR GAMLA BÍLA
'VeedoCí
Umboðsmaður: jóh. Ólafsson & Co., Reyk javík
100% PURE PENNSYLVANIA MOTOR OIL
UNGLINGA
vantar til að bera út Morgunblaðið í eftir-
talin hverfi:
Bráðræðisholl
áðalsfræti
Miðbæ
Við sendum blöðin heim til barnanna.
Talið strax við afgreiðsluna, sími 1600

I

GARÐAR GlSLASON TRADING CORP.
52 Wall Street New York N. Y.
hefir góða aðstöðu til að selja íslenskar afurðir í Amer
iku, svo sem: Freðfisk í pökkum, og niðursoðnar vörur,
síld, lýsi, fiskimjöl, ull, gærur, minkaskinn o. fl.
Framboð með tilteknu magni og verði, ásamt nauðsyn-
legum upplýsingum óskast.