Morgunblaðið - 15.11.1947, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 15. nóv. 1947
SKÝRINGAR Á UMSÓKNUM UM
FESTINGARLEYFI A NÆSTA
FJAR-
Ari
LÖGUM samkvæmt er eitt
helsta verkefní fjárhagsráðs að
semja heildaráætlun miðaða
við eitt ár í senn um allar meiri
háttar framkvæmdir i landinu.
Undirbúningur slíkrar áætlun-
ar fyrir árið 1948 er nú haf-
inn. Einn helsti grundvöllur
hennar er umsóknir um leyfi
til að hefja eða halda áfram
framkvæmdum af hálfu þeirra
aðila, er að þeim stánda, enda
er svo fyrir mælt að sjerstakt
leyfi, svokailað fjárfestingar-
leyfi, þurfi til að hefja eða
halda áfram öllum fram-
kvæmdum í landinu. að tiltekn
um minni háttar framkvæmd
um undanskildum. Þar að auki
hefur verið sett skömtun á
helstu byggingarvörur, og fer
úthlutunin fram eftir ákveðn-
um reglum, sem fjárhagsráð
setur. Frestur til að skila um-
sóknum um fjárfestingarleyfi
fyrir árið 1948 hefur nú verið
ákveðinn til 1. des. í Reykja-
vik, Hafnarfirði og Seltjarnar-
neshreppi, og til 15 desember
annarsstaðar á landinu. Það er
ætlunin með þessum orðum að
veita væntanlegum umsækjend
um nokkrar upplýsingar og
skýringar varðándi þessar um-
sóknir.
Fyrst er vert að benda þeim,
sem um fjárfestingarlevfi hafa
þegar sótt á þessu ári á það, að
endurnýja verður allar þessar
umsóknir fyrir hinn tilskilda
tíma, svo framatlega sem fram
kvæmdum verður ekki lokið
fyrir áramót. Þetta mun að
sjálfsögðu valda mörgum all-
mikilli fyrirhöfn, en þvi miður
verður ekki hjá þessu komist,
einkum af tvennum ástæðum.
1 fyrsta lagi er nauðsynlegt í
sambandi við samningu fjárfest
ingaráætlunar fyrir næsta ár
að vita, hve langt þeim fram-
kvæmdum fer nú komið, sem
leyft hefur verio að halda á-
fram á þessu ári. I öðru lagi
hafa verið mjög mikil brögð að
því, að upplýsingar í umsókn
unum hafa verið allsendis ó-
fullnægjandi, og .hefur ekki
verið hægt að taka margar um
sóknanna til afgreiðslu af. þeim
astæðum. Þeir, sem áður hafa
sótt um fjárfestingarleyfi til
fjárhagsráðs, skulu því athuga
það gaumgævilega, að þeir
verða að endurnýja þessar um
sóknir svo framarlega sem
framkvæmdum verður ekki
lokið — eða því sem næst —
fyrir áramót. Endurnýjunin
verður ao eiga sjer stað' alveg
án tillits til þess, hverja af-
greiðslu umsóknin hefur hlot
ið, eða hvort framkvæmdir
hafa hafist eða ekki.
Hingað til hefur aðeins verið
notuð ein tegund eyðublaða
fyrir umsóknir. Þessu hefur nú
verið breytt, vegna þess hve
margskonar framkvæmdirnar
eru. Nú verða því notuð ferns-
konar ný eyðublöð:
1) Hið fyrsta þeirra er eink
mn ætlað fyrir íbúðarhús og
sniðið með tiiliti til þess. Þó á
einnig að nota þetta eyðublað
fyrir umsóknir um útihús, ver-
búðir, verslunar- og skrifstofu-
byggingar, bílskúra, geymslur
og þvi'um líkt. Þetta eyðublað
er ótölusett, en texti þess ber
með sér til hvers á að nota það.
Þetta eyðublað hefur um nokk
uð skeið verið hægt að fá bæði
hjá skrifstofu fjárhagsráðs í
Reykjavik og umboðsmönnum
ráðsins úti um land, en þeir
eru bæjarstjórar og oddvitar á
öllum verslunarst landsins.
2) Annað eyðublað er merkt
nr. 2, og er, það ætlað til um-
sókna fyrir fyrirtæki er stunda
eða ætlá að stunda hverskonar
iðnað eða framleiðslu. Þetta
eyðublað er hægt að fá í skrif
stofu fjárhagsráðs i Reykjavík
og mun á næstunni berast til
umboðsmanna út um land.
Mun það ýmist þegnr vera kom
ið þeim í hendur eða berast á
næstunni.
3) Þriðja eyðublaðið er merkt
nr. 3 og er það ætlað fyrir um
sóknir um opinberar byggingar
þ. e. byggingar, sem að öllu eða
einhverju leyti eru byggðar
með framlagi eða styrk rikis,
bæjar- eða sveitarfjelaga, eða
með fjárhagslegri ábyrgð, þess-
ara aðila. Má þar tif nefna
skóla, sjúkrahús, elliheimili, fje
lagsheimili, sundlaugar o. s. frv
Þó er ekki ætlunin að nota
þetta eyðublað, þar sem að
mestu eða öllu leyti er um íbúð
arhús að ræða, endu þótt þau
sjeu bygð með fjárhagslegri að
stoð' þess opinbera, eins og t. d.
byggingar skólastjóraíbúða,
prestssetra, læknisbústaða o. s.
frv., ekki heldur fyrir umsókn
ir um íbúðarhúsabyggingar, er
falla undir lögin um opinbera
aðstoð Uð íbúðarhúsabygging-
ar, svo sem byggingar verka-
mannabústaða, samvinnubygg-
irfgarf jelaga eða íbúðarhúsa-
byggingar bæjar- og sveitarfje-
laga. Er þá ætlast til að eyðu-
blað það, er fyrst var getið,
verði notað.
4) Fjórða eyðublaðið er
merkt nr. 4, og er það mjög
áþekt eyðublaði nr. 3. Er það
ætlað fyrir hverskonar opin-
berar, verklegar framkvæmd-
ir, þ. e. framkvæmdir, sem gerð
ar eru með framlagi, styrk, eða
fjárhagslegri ábyrgð ríkis, bæj-
ar- eða sveitarfjelaga, en þar
sem ekki, eðá að litlu leyti er
um byggingar að ræða. Má sem
helstu dæmi slíkra fram-
kvæmda nefna rafvirkjanir og
rafveitur, vega- og brúagerðir,
hafnargerðir, vatns- og hita-
veitur. Bæði þessi eyðublöð, nr.
3 og 4, hafa tafist í prentun og
eru enn ekki að fullu tilbúin.
Þau munu þó innan skamms
verða fáanleg í skrifstofu fjár-
hagsráðs í Reykjavík, og verða
þá þegar send umboðsmönnum
út um land og ennfremur odd-
vitum í öllum hreppum lands-
ins. Þess má geta í sambandi
við þessi tvö síðasttöldu eyðu-
blöð, nr. 3 og 4, að upplýsingar
um þær framkvæmdir mun
einnig verða aflað hjá þeim
aðiljum í Reykjávík, sem hlut
eiga að máli, t. d. vitamáiastjórn
inni, vegamálastjórninni, raf-
veitustjórn ríkisins, fræðslu-
málastjóra, húsameistara ríkis-
ins o. s. frv. og geta umsækj-
endur haft samráð við þá um
umsóknirnar.
Hjer skal þá til frekari
glöggvunar ítrekað, hverjar eru
hinar fjórar tegundir eýðu-
blaða: 1) Almennt eyðublað,
ótölusett, er nota á fyrir um-
sóknir um íbúðarhús, verslun-
ar- og skrifstofubyggingar, úti-
hús, verbúðir, bílskúra, geymsl
ur o. s. frv. 2) Eyðublað nr 2
fyrir hvérskonar iðnaðar- og
framleiðslufyrirtæki. 3) Eyðu-
blað nr. 3 fyrir opinberar bygg-
ingar, önnur en íbúðarhús. 4)
Eyðublað nr. 4 fyrir aðrar opin
berar verklegar framkvæmdir.
Mikilsvert er, að umsóknir
sjeu skrifaðar á rjett eyðublöð,
og jjmsóknir á eyðublöðum
þeim, sem notuð voru á síðast-
liðnu sumri og hausti, verða
ekki teknar til greina. Ennfrem-
ur er nauðsynlegt, að þéir aðil-
ar, fjelög eða aðrir, sem standa
að fleiri en einni byggingu eða
framkvæmd, skili sjerstakri
umsókn fyrir hverja þeirra.
Þá skal farið nokkrum orð-
um um þau helstu atriði, sem
ætlast er til, að upplýsingar sjeu
.gefnar um í umsóknunum. I
fyrsta lagi verður að sjálfsögðu
að gefa til kynna, um hvers-
konar framkvæmdir,.er að ræða
og úr hvaða efni hús verða
byggð: Þá eru allítarlegar
spurningar um notkun hús-
næðis, fjölda íbúða^ fermetra-
fjölda þeirra, stærð fjölskyldu
o. s. frv. Nauðsynlegt er, að
uþplýsingar ijeu veittar um
,þessi atriði, þar sem afgreiðsla
umsóknanna getur að verulegu
leyti oltið á því. Þá er spurt
allnákvæmlega um stig það,
sem byggingarframkvæmdirnar
eru á, og -hvenær áætlað er að
öðrum stigum verði náð. Mikils
vert er einnig að fá skýr svör
við þessu atriði. Þá eru allítar-
legar spurningar um efnisþötf
og birgðir. Þessar spurningar
virðast oft hafa valdið allmikl-
um örðugleikum, en óhjá-
kvæmilegt er að gera strangar
.kröfur til þess, að þeim sje
svarað á viðunandi hátt. Verð-
ur því að ráðleggja mönnum
að leita í þessu efni aðstoðar
byggingarfróðs manns, sjeu
þeir ekki sjálfir færir um að
gera slíkar efnisáætlanir.
Athuga ber, að eingöngu er
spurt um það efni, sem þarf til
af fullgera framkvæmdirnar,
ekki það efni, sem þegar er kom
ið í þær. Einnig getur varðað
miklu, að birgðir sjeu rjett
fram taldar. í því sambandi er
rjett að vara þau fyrirtæki, er
reka verslun með byggingar-
vörur, en jafnframt standa í
byggingarframkvæmdum, ræki
lega við því að þau rugli ekki
saman verslunarbirgðum og
efnisbirgðum framkvæmdanna.
Birgðir þeirra eru verslunar-
birgðir, sem óheimilt er að ráð-
stafa til nokkurra framkvæmda
fyrirtækisins án sjerstaks leyfis
fjárhagsráðs eða umboðsmanna
þess. Þá fyrst er slíkt leyfi hef-
ir verið veitt, má telja efnið
sem birgðir til þeirra sjerstöku
framkvæmda.
Um byggingarkostnaðinn hef
ir hingað til reynst mjög erfitt'
að fá upplýsingar á skýrslun-
um. Aætlanir um byggingar-
kostnað verða að vera eins ná-
kvæmar og unnt er, og má t. d.
gera þær á þann hátt að áætla
heildarkostnað eftir rúmmetra-
fjöída byggingarinnar í sam-
ræmi við þann kostnað á rúm-
meter, í svipuðum byggingum,
sem talinn er almennur á
staðnum. í þessu efni er einnig
sjálfsagt að leita aðstoðar bygg
ingarfróðs manns. Jafnframt er
nauðsynlegt að gefa upp þann
kostnað, sem byggingin þegar
hefur haft í för með sjer. I sam-
bandi við byggingarkostnaðinn
er einnig spurt um fjáröflun
til framlcvæmdanna, að hve
miklu leyti sje um eigið fje að
ræða, og hve miklu leyti um
lánsfje, og þá frá hvaða aðil-
um. Um þetta er spurt til þess
að hægt sje að gera sjer hug-
mynd um fjárhagslegan grund-
völl framkvæmdanna, að hve
miklu leyti þær geti komist í
framkvæmd af fjárhagsástæð-
um, og að hve miklu leyti þær
mundu krefjast lánsfjár frá
bönkum eða öðrum opinberum
aðiljum. Vart hefur orðið all-
mikillar tregðu að veita upp-
lýsingar um þessi atriði, og er
í því sambandi rjett að benda
á, að meðlimir fjárhagsráðs og
starfsmenn þess eru bundnir
þagnarskyldu um þau atriði
varðandi einstök fyrirtæki eða
einstaka menn, sem þeir verða
áskynja um af skýrslum þessum
og þessar upplýsingar fara að
sjálfsögðu ekkert út fyrir
stofnunina, ekki heldur til ann
arra ríkisstofnana. Þetta eru
helstu atriðin, sem upplýsingar
þarf að gefa um á hinu almenna
eyðublaði, er ætlað er til um-
sókna um íbúðar-, verslunar-
og skrifstofuhús, útihús, ver-
búðir, geymslur, skúra o.s.frv.
Hin eyðublöðin, nr. 2—4, eru
á ýmsan hátt fyllri og ítarlegri,
en þar sem þau verða yfirleitt
notuð við meiriháttar fram-
kvæmdir, þar sem nákvæmari
áætlanir eru gerðar af sjerfræð-
ingum, þykir ökki ástæða til að
fjölyrða sjerstaklega um þau
hjer. Að lokum skal á það bent,
að teikningar verða að f.ylgja
öllum umsóknum, þó að undan-
teknum umsóknum um útihús
eða aðrar minniháttar fram-
kvæmdir, sem ekki mundu hafa
verið gerðar teikningar af að
öðrum kosti. Áður en teikning
er fyrir hendi, er yfirleitt ekki
hægt, að taka umsóknirnar til
athugunar. Þeir, sem þegar hafa
sent Leikningar með íyrri um-
sóknunum, þurfa þó ekki að
senda teikningar á nýjan. leik,
nema breytingar á þeim hafi
verið gerðar. Yfirleitt verður
ekki hjá því komist að gera mun
strangari kröfur en áður um
það, að umbeðnar upplýsingar
sjeu veittar. Sjeu upplýsingar ó-
fullnægjandi má því búast við,
að það geti tafið mjög fyrir af-
greiðslu umsókna, eða orðið til
þess, að þær komi ékki til greina
í áætlun ársins.
Bændum skal bent á það, að
umsóknir og teikningar um
yggingu íbúðarhúsa og útihúsa
í sveitum verða að vera sam-
þykktar og áritaðar af teikni-
stofu landbúnaðarins. Það er
því rjettast að senda umsóknirn
ar fyrst til teiknistofunnar, er
síðan kemur þeim áleiðis til f jár
hagsráðs.
Þá ef rjett að veita nokkrar
upplýsingar um þær fram-
kvæmdir, sem ekki þarf að
sækja um f járfestingarleyfi fyr-
ir. Þessar framkvæmdir eru: 1)
mannvirki og tæki, sem eigi
kosta meir en 10.000 kr. 2)
bygging íbúðarhú.sa íil c ýin af-
nota, sem húseigandi vii ur að
mestu að sjálfur, og ek' i eru
stærri en 350 rúmmetiar, 3)
bygging verbúða eða útihúsa á
bújörðum, enda kosti þær fram-
kvæmdir ekki yfir 50.000 kr.
Samkvæmt heimild í 11. gr.
nefndrar reglugerðar um fjár-
hagsráð o. fl. hefur fjárhagsráð
þó ákveðio að banna þar til
öðruvisi verður ákveðið bygg-
ingu bílskúra, sumarbústaða og
girðinga kringum lóðir og'hús,
að svo rniklu leyti sem erlent
efni er notað til þeirra fram-
kvæmda.
Enda þótt þær framkvæmtiir,
sem áður um getur, sjeu Undan-
þegnar fjárfestingarleyfi, er þó
samkvæmt reglugerðinni skylda
að senda tilkynningu um þessar
framkvæmdir mánuði áður en
verkið hefst, og veita í þeirri til
kynningu sömu upplýsingar og
í umsóknum um fjárfestingar-
leyfir Ennfremur eru þessar
•framkvæmdir jafnt háðar bygg-
ingarvöruskömmtuninni og aðr-
ar framkvæmdir. Fjárhagsráð
vill mælast til þess, að menn eft-
ir megni reyni að senda slíkar
tilkynningar og efnisleyfaum-
sóknir fyrir íbúðarhús og útihús,
er, byggja á á árinu 1948 og
ekki þarf fjáríestingarleyfi til,
fyrir hinn áður tiltekna tíma og
á samskonar eyðublöðum og aðr
ar umsóknir. Aftur á móti skulu
slíkar tilkynningar um efnis-
leyfaumsóknir ekki sendar um
venjulegt viðhald. eoa aðrar
framkvæmdir, sem kosta innan
við 10.000 kr. Ér þá nóg að
snúa sjer til skrifstofu ráðsins
eða umboðsmanns þess, ^bgar að
framkvæmdum kemur.
Líklegt er, að ýmsum muni
finnast frestur sá. sem veittur
er til að skila umsóknum nokk-
uð naumur, sjerstaklega ef und-
irbúmngur framkvæmda er
skammt á veg kominn, teikn-
ingar og áætlanir ekki fullgerð-
ar o.s.frv. I því sambandi er
rjett að taka það fram, að ekki
eru verulegar líkur til þess að
hægt sje að leyfa að héfja mikl-
ar nýjar framkvæmdir á næsta
ári, vegna þess hve mikið af
framkvæmdum eru nú ófull-
gerðar, og aðaláhersluna verður
að leggja á að ljúka þeim fram-
kvæmdum.
Allar umsóknir eiga að send-
ast tii skrifstofu fjárhagsráðs,
Tjarnargötu 4, Reykjavík, og
þar verða ennfremur veittar
allar nánari upplýsingar, sem
óskað verður eftir í sambandi
við þessar umsóknir. -— Sími
ráðsins er 1790.