Morgunblaðið - 16.11.1947, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. nóv. 1947
Útg,: H.f. Árvakur, Reyk;avík
Framkv.stj.: Sigfús JónssoB
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm. i
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ami Garðar Kristinsaoin.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600,
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlanda.
kr. 12,00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með L«8b6k
Hvað er að gerast
í Frakklandi ?
í FRÖNSKUM stjórnmálum hefur jafnan verið allra
veðra von. Ríkisstjórnir hafa komið þar og farið með
skemmra millibili en í nokkru öðru landi.
Undanfarnar vikur og mánuði hefur ríkt mikið óvissu-
ástand í Frakklandi. Verðbólgan hefur vaxið hröðum
skrefum og þar með öngþveitið í efnahagsmálum þjóðar-
innar. í ágústmánuði einum hækkaði verðlag á matvælum
í París almennt um 23 af hundraði. Verð á kartöflum
hækkaði á sama tíma um helming og pundið af svína-
kjöti úr 14 krónum upp í rúmar 20 krónur íslenskar. Fyrir
síðari heimsstyrjöldina var hægt að kaupa franska bif-
reið af vandaðri gerð fyrir 22 þúsund franka, sem með
núgildandi gengi fransks gjaldeyris samsvarar rúmum
11 hundruðum íslenskra króna Fyrir þessa upphæð er nú
varla hægt að fá keypta ómerkilega ritvjel. Á sama tíma
var hægt að eignast tólf herbergja íbúð fyrir 60 þúsund
íranka. Nú nægir sú upphæð tæplega fyrir klæðaskáp.
Þannig hefur verðbólgan leikið þessa auðugu og iðju-
sömu þjóð, sem um langt skeið hefur talist til glæsileg-
ustu menningarþjóða heimsins. En í þessu landi hafa
ileiri vofveifiegir hlutir gerst. Framleiðslan hefur dregist
geysilega saman. Kornuppskera Frakka var í haust tæp-
ar fjórar miljónir tonna í stað á níundu miljónar fvrir
stríð á ári. Ollu þurkarnir í sumar þar að vísu nokkru
um, en aðallega þó stórminkandi þátttaka í landbúnaðar-
störfum. Kolafcamleiðslan hefur einnig minkað mjög síð-
an að kolanámurnar voru þjóðnýttar.
Hverjar eru orsakir þess, að svo illa er komið fyrir
írönsku þjóðinni? Styrjöldin veldur að sjálfsögðu miklu
þar um. Þjóðverjar Ijeku hana grátt meðan á hernámi
þeirra stóð. Og siðferðisþrek hinnar frelsisunnandi
irönsku alþýöu beið mikinn hnekki undir járnhæl naz-
ismans.
En meginorsakir þess stjórnmálaöngþveitis, sem nú
ríkir í Frakkiandi; eru hin sterku áhrif kommúnista inn-
an verkalýðssamtakanna. Með því að beita verkaiýðs-
samtökunum fyrir sig, hafa kommúnistar getað torveldað
mjög, og stundum eyðiiagt alla viðleitni stjórnarvaldanna
til þess að gera skynsamlegar ráðstafanir til stöðvunar
og niðurfærsiu verðbólgunnar. Stjórn jafnaðarmannsins
Ramadier hefur af þessurn orsökum átt mjög örðugt um
vik. Hverri dýrtíðarráðstöfun hennar hefur verið mætt
af fullkomnum f jandskap af hálfu kommúnista. Þegar við
hina öfgafullu andstöðu kommúnista bættist svo kosn-
ingasigur de Gaulle í bæjarstjórnarkosningunum fyrir
skömmu, þurfti engan að undra, þótt stjórnin yrði enn
þá veikari og ófærari til þess að ráða við örðugleikana.
Og nú logar Frakkland í verkföllum og óeirðum. Til
þess virðast ekki vera miklar líkur að stjórn Ramadier
geti skapað varanlegan vinnufrið í landinu og nauðsyn-
legt öryggi í efnahagsmálum þjóðarinnar. Til þess eru tök
kommúnista í verkalýðsfjelögunum of sterk, enda þótt
úrslit bæjarstjórnarkosninganna sýndu að sókn þeirra
væri stöðvuð og flokkur þeirra byrjaður að tapa fylgi. —
Krafa de Gaulle um nýjar kosningar til þjóðþingsins og
hipn veiki meirihluti Ramadier stjórnarinnar með trausts
yfirlýsingu í þinginu fyrir skömmu, gerir aðstöðuna enn
þá erfiðari.
Miklar líkur eru til að hægri flokkur de Gaulle myndi
vinna enn á við nýjar þingkosningar og bæði jafnaðar-
menn og kommúnistar tapa.
En það, sem er að gerast í frönskum stjórnmálum í dag,
og mun gerast þar á næstunni, getur haft mikil áhrii í
stjórnmálum Evrópu. Hvað sem líður efnahag frönsku
þjóðarinnar hlýtur hún eins og málum er háttað á megin-
iandinu að verða þar andleg forustuþjóð. Veldur þar um
gömul og glæsileg menning hennar.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Hótanabrjef.
„OG EF ÞJER sjáið yður
ekki fært að birta grein mína,
þá mun jeg snúa mjer til ann-
ars blaðs“. Mikil voðaleg hót-
un er þetta, en þó nokkuð al-
geng. Yfirleitt hefi jeg það fyr
ir reglu að fleygja slíkum brjef
um ólesnum í brjefakörfuna.
Er lítið fyrir hótanir yfirleitt
og ekki eru brjóstgæðin meiri
en það, að jeg get vel unt kol-
lega við næsta blað að glíma
við sumt af því efni, sem venju
lega fylgir slíkum hótanabrjef-
um.
En svo kom brjef í gær -—
með hótun — og rfftt er það
var komið í brjefakörfuna, tók
jeg eftir að það var frá stúlku
og greinarkorn um silkisokka.
Og svo kom upp úr kafinu, að
þetta er allra skemtilegasta
brjef. Það bregður fyrir örlít-
illi minnimáttarkennd hjer'og
þar, en ekkert alvarlegt. Og
hjer er brjefið:
•
Engir ullarsokkar
(hamingjunni sje lof)
„OG ÓSKÖP eru af kvenfólk
inu, sem ekki á nema næfur-
þunna silkisokka". Satt var
orðið. Jeg tel vafalítið, að a. m.
k. helmingur af reykvísku kven
fólki eigi enga nothæfa sokka
nema silkisokka. „Ekki er að
hjegómagirninni að spyrja“,
munu karlmennirnir hugsa,
þrátt fynr ítrekaðar tilraunir
kynsystra minna til að koma
þeim í skilning um hina rjettu
ástæðu fyrir silkisökkafargan-
inu. En það er um að gera að
gefast ekki upp, þó að verkið
virðist harla vonlítið. Þess
vegna ætla jeg nú að segja ykk
ur þessa ástæðu einu sinni
enn. Hún er sú, að ullarsokkar
hafa ekki fengist hjer mjer vit-
anlega síðan í fyrravetur, og þá
fjekkst miklu minna en þörf
var fyrir. Bómullar- og ísgarns
sokkar hafa ekki heldur verið
hjer á boðstólum síðan í vor
sem leið. En slíkir sokkar eru
á að giska tvisvar sinnum
sterkari og þrisyar sinnum ó-
dýrari en venjulegir silkisokk-
ar, svo að ekki sje nú minnst á
hina langþráðu ullarsokka.
•
Bara fínir silki-
sokkar.
„EINHVER LESENDA kann
að hafa heyrt minnst á gjald-
eyrisörðugleika. En kvíðið engu,
lesendur góðir. Þeir örðugleik-
ar eru ekki meiri en svo að ?s-
lensku kvenfólki er ekki boð-
ið upp á annað en dýra og fína
silkisokka til að ganga í seint
og snemma og í hvaða vinnu
og veðri sem er. Þetta er að
vísu dálítil aukaeyðsla á gjald
eyri, en hvað skal ekki gera
fyrir fegurðina? Því að vænt-
anlega efast enginn um, að feg-
urðarsmekkur, en ekki hjegóma
girni, liggur þessu máli til
grundvallar, þar sem engin
kona er meðal gjaldeyrisráð-
enda.
•
Askorun.
„VÍKVERJAR GÓÐIR. Gerið
þið nú heiðarlega tilraun til
þess að lauma þessum staðreynd
um inn fyrir höfuðskelina, svo
að þetta eilífa „næfurþunna-
silkisokka-nöldur“ hætti.
Og viðvíkjandi málinu skór-
opnir-í-hæl-og-tá í hvernig
veðri sem er, skuluð þið minn-
ast þess, að einn af starfsbræðr
um Víkverja birti nýlega mynd
af kvenfólki, sem stóð í biðröð
fyrir utan skóbúð og ætlaði að
reyna að ná sjer í „bomsur“.
Auðskilið var á greininni, sem
fylgdi með, að myndin var birt
í háðungarskyni!! Stúlka“.
•
Misskilningur.
ÞETTA SEGIR hún þá bless-
uð dúfan og telur sig vafalaust
vera fulltrúa fyrir allar sínar
kynsystur. Skal ekki deilt við
hana á einn eða annan hátt,
nema um það sem snertir hug-
myndir hennar um frjettamynd
ir í dagblöðunum.
Myndin af biðröðinni var ein
göngu birt sem frjett, •— tím-
anan tákn — og í henni fólst
ekkert háð á einn eða neinn.
Hafið þjer ekki sjeð í blöðun-
um myndir af biðröðum fyrir
utan mjólkurbúðir, telpa mín.
Haldið þjer að það sje eitthvað
grín?
Nei, þjer megið ekki láta
tilfinningarnar hlaupa með
yður.
•
Lífsháski.
ÞAÐ VAR maður nærri bú-
inn að drepa sig og nokkra f§r-
þega í bílnum, sem hann ók,
hjer um kvöldið. Hvort hann
stofnaði lífi sínu og fjelaga
sinna í hættu af aulaskap eða
þrjósku, eða hvorttveggja veit
jeg ekki, en hjer er sr.gan.
Slökkviliðið hafði ver!3 kall
að út og bílar þes brunr u um
göturnar. Allir menn mco ein-
hverja glóru í kollinum, bæði
fótgangandi sem akandi, viku
fyrir slökkviliðinu. Nema einn.
Hann kom akandi í bíl sínum
með fullum ljósum á móti
i slökkviliðinu og hefir víst
þótst vera allmikill maður, sem
ekki ljeti nú slökkviliðið segja
sjer fyrir verkum.
En afleiðing þessa glanna-
skapar var, að ökumaður
slökkviliðsbílsins blindaðist
sem snöggvast og ók beint að
bíl aulans. Fyrir einstakt snar
ræði slökkviliðsmannsins, tókst
honum að afstýra slysi.
•
Einfalt ráð.
ÞAÐ VAR ekki aulanum, sem
ók með full ljós á móti slökkvi
liðsbílnum að þakka, að ekki
fórust þarna margir menn.
Það á að vera ófrávíkjanleg
regla hjá öllum, að víkja er
þeir heyra í slökkviliðinu og
minna má nú heyra. en þau
óskapar læti, þegar það er á
ferðinni.
Slökkviliðsbílarnir eru það
þungir, að ef þeir ækju á
venjulegan fólksbíl, þá myndu
þeir mola þá undir sjer og lítil
von vera til að nokkur kæm-
ist lifandi úr slíkum árekstri.
MEDAL ANNARA ORÐA ....
+ ——j Ejtir G. J. Á. I---- -——— ———tr
áissfræna rflýðræðiS" o§ Maniy
SÍÐASTLIÐINN þriðjudag
var 74 ára gamall rúmenskur
stjórnmálaleiðtogi dæmdur til
æfilangrar þrælkunarvinnu.
Hann hafði verið forsætisráð-
herra lands síns, barist í herj-
um þess í heimsstyrjöldinni
fyrri og lagt grundvöllinn að
stjórnmálaflokki, sem, brátt
varð sá fjölmennasti í Rúm-
eníu. I síðari heimsstyrjöldinni
hafði han barist leynt og Ijóst
gegn innrásarherjum nasista,
farið ódult með fylgi sitt við
Bandaménn og unnið á bak við
tjöldin að algerum sigri þeirra.
o •
50 ára barátta.
Það var þesis stórnmálamað-
ur, sem var ötulasti stuðnings-
maður l^ichaels konungs,’ þeg-
ar konungur loks tók rögg á
sig og steypti Antonescu ein-
ræðisherra. Og það var þessi
stjórnmálamaður, sem um 50
ára skeið hafði barist .leynt og
ljóst gegn öfgastefnunum, sem
síðastliðinn þriðjudag fyrir
dómstólunum í Búkarest var
dæmdur til æfilangrar þrælk-
unarvinnu.
Hann heitir Julius Maniu, er
74 ára gamall og var til skamms
tíma leiöíogi Bændaflokksins
rúmenska.
o •
* Kommúnistar.
Það voru kommúnistar, sem
hnepptu Maniu í fangelsi. Hann
var sakaður um „landráð11 og
hann var dæmdur, eins og vel-
flestir leiðtoga.r stjórnarand-
stöðunnar í Austur-Evrópu nú
hafa verið dæmdir.
Svo valdamiklir eru komm-
únistar Austur-Evrópu orðnir.
Kommúnistar dæmdu Maniu
til æfilangrar þrælkunar.
Það eru orðin „landráð“ að
starfa gegn þeim, „landráð“ að
lýsa yíir skoðunum sínum, jafn
vel ,,landráð“ að flýja ofbeldi
kommúnista, eins og Mikolajc-
cyk tókst að gera fyrir þrem
vikum síðan.
# •
Tvennskonar lýðræði.
Atburðirnir síðastl. viku voru
að því leyti óvenjulega athygl-
isverðir, að mönnum gafst þarna
gott tækifæri til að bera saman
lýðræðið austræna og vestræna.
Austræna „lýðræðið11 lýsti sjer
í frelsissviftingu Manius, vest-
ræna lýðræðishugsjónin kom
fram í stjórnarmynduninni í
Danmörku. Bæði 1 Rúmeníu og
Danmörku höfðu stjórnmála-
mennirnir hrópað hátt og lengi.
Munurinn var aðeins sá, að í
Rúmeníu voru þeir „landráða-
menn“, sem ekki sungu lof-
söngva um línuna frá Moskva,
— í Danmörku hefði hver sá
verið kallaður landráðamaður,
sem reynt hefði að banna rúss-
nesku lofsöngvana.
Þetta er mikli munurinn. Hjá
hinum sönnu lýðræðisþjóðum,
(Framhald á bls. 8).