Morgunblaðið - 14.01.1948, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 14. janúar 194S
Verðlagsmálin hjer og
við Volgu gera Þjóð-
viljamönnum gramt
í geði
Fjarsfæður og ókvæðisorð eru einu svörin
HVERT áfallið af öðru ber að
höndura Þjóðviljamanna um þess
ar mundir. Verðlagið lækkar,
þegar kommúnistar fullyrða að
|»að muni hækka. En sú verð-
HÆKKUN er þeir spáðu var orð-
ín þeirra eina von, í baráttu
þeirra fyrir vaxandi verðbólgu.
Þjóðviljamenn segjast að vísu
ekki hafa orðið verðlækkananna
varir. Og hafa reiknað fyrir sig,
að þær muni ekki koma almenn-
ingi að neinu gagni. Hinir
„reikningsfróðu“ Þjóðvíljamenn
segja að allar lækkanir á vöru-
verði sem komuská, nú um ára-
in.ótin, muni.spara hverjum ein-
stakling 10 krónur á ári(!)
''&ækkun vöruverðs.
Lækkun vöruverðs er m. a. sem
sjer segir:
Kariöf lur ...........kr. 0.37 kg.
Bilka- og geldfjárkjöt — 1.05 —
iÆrkjöt.....................— 0.90 —
Mjélk .................— 6.06 1.
Rjómi .................— 0.30 —
Smjör .................— 0.80 kg.
Skyr ................. — 0.10 —
Mjólkurostur ..........— 1.35 —
Mysuosíur .............— 0.50 —
Egg ...................— 1-00 —
JHangikjöt ............— 1.50 —
JSaltkjöt .............— 1.05 —
Harðíiskur ....... 0.55—0.65 —
Piskfars ..............— 0.75 —
Saitfiskur ............— 0.10 —
Auk þess lækka innlendar nið-
■ursuðuvörur, nýr fiskur, efna-
gerðarvörur o. fl. Flutningsgjöld
eg ýmsar þjónustur sem almenn-
Sngur verður að nota lækka, svo
sem þvottur, skóviðgerðir, fata-
lireinsanir, verðlag hjá rökurum
■o. fl. Og von á verðlækkun á
rafmagni í næsta mánuði.
I Yfirlit yfir verðlækkanirnar
hefir birst í Þjóðviljanum. En
þær hafa sem sje verið afgreidd-
ar skjótt og greiðlega, með því
að segja hinum allra trúgjörn-
ustu og einföldustu fylgismönn-
um kommúnistanna, að alt þetta
muni draga úr útgjöldum manna
sem svarar, segi og skrifa, 10
krónum á ári.
Vonandi leggja nú hinir allra
reikningsgleggstu kommúnista-
foringjar höfuð sín í bleyti, eina
dagstund, til þess að semja bú-
reikning fyrir þann mann, eða þá
f jölskyldu, sem sparar ekki nema
10 krónur á ári við verðlækkanir
þessar.
Ósamræmi í kaupútreikningnum.
Annað reikningsdæmi befir far
Sð einkennilega í kollinum á
reikningsgörpum Þjóðviljans.
Þarsern blaðið segir að 19 stiga
lækkun á kaupi Dagsbrúnar-
.verkamanna, lækki árskaup
Jieirra um kr. 1.872—2.475 eða
að meSaltali yfir tvö þúsund kr.
Eftir því ætti grunnkaupið að
vera talsvert yfir kr. tíu þúsund-
sr, og kaupið alls með útborgun
á d.ýrtíðaruppbót uppí 300 stig
að vera allmikið yffir þrjátíu
Jjúsund. En eitthvað var annað
| að heyra á Þjóðviljanum, þegar
: hann ræddi um kaup Dagsbrún-
armanna í sumar. Þá var þar sagt
að árstekjurnar væru nálægt kr.
16 þúsundum alls.
Svona ríngslast þetta alt sam-
ar. til í kolli Þjóðviljamanna þeg-
' ar þeir gera árangurslausar til-
raunir, til þess að dylja fyrir
lesendum sínum þær augljósu
i staðreyndir, sem allir þekkja um
iiiðiirfærsluna á verðlaginu sem
komið hefir af stað lækkun á dýr
tíði.nni. Sú lagfæring hefir vakið
* svo- mikla gremju hjá kommún-
i istum, sem líkust er því að vera
1 hræðsla við snuprur frá hús-
bændunum, fyrir það að þeir
skuli ekki hafa getað komið því
til leiðar að verðbólgan haldi
viðstöðulaust áfram.
Annað áfall komma.
Máltækið segir: Sjaldan er ein
báran stök. Svo er að þessu sinni
fyrir Þjóðviljamönnum. Annað
verðlags og kaupgjaldsmál hefir
komið upp og gert þeim gramt
í geði.
Hjer í blaðinu var á sunnudag-
inn birtur samanburður á því,
hve langan tíma verkamenn hjer
á landi og 'í Rússlandi þurfa að
vinna, til þess að vinna sjer inn
íyrir helstu lífsnauðsynjum.
Eftir þeirri ritsmíð, sem birtist
í Þjóðviljanum í gær hefur engin
fregn í langa tíð verði nær því að
gera hina ,,miskunnarlausu“ rit-
stjórn kommúnistablaðsins ör-
vita.
í feitletraðri kjaftagrein á
fyrstu síðu Þjóðviljans í gær,
sem á að vera einskonar svar við
þcssum samanburði á kaupmætti
launanna hjer á landi og í sælu-
ríki kommúnista, er fimbulfamb-
að um að ritstjórn Morgunblaðs-
ins hafi flúið austur á Volgu-
bakka.
Og sje rjett hermt í umræidri
grein, segir Þjóðviljinn, hvernig
kjör verkamanna í Rússlandi sjeu
þá liggi ekki annað fyrir fólkinu
þar eystra en að deyja úr hungri
og klæðleysi.
Það eru ekki þeir, sem í Morg-
unblaðið skrifa, er halda því
fram, að líðan alþýðunnar austur
við hið víðkunna fljót, sje til
fyrirmyndar eða eftirsóknarverð.
Kommúnistar eru einir um þá
skoðun.
En þeir varast að flytja ná-
kvæmar og óyggjandi fregnir af
lífskjörum fólksins þar eystra. —
Það stæði þeim þó næst. Svo
frakkir eru þeir í áróðri sínum
um það, að íslenskur verkalýður
eigi að keppa að því, að fá sömu
stjórn og þar er, sömu kjör og
sömu „lífsþægindi".
Um tvennt að velja.
Svo greið og bein viðskifti
hafa Þjóðviljamenn þangað aust-
ur á „fljótsbakkana", að það er
ekki ofverkið þeirra, að birta í
blaði sínu, hvað kaup manna
þar hrekkur fyrir lífsnauð-
synjum. Hjer hefur ekkert verið
fullyrt um það, hvernig menn
lifa þar eystra. Að eins skýrt frá
samanhurðinum á kaupmætti
launanna hjer og þar og stuðst
við skýrslu, sem birtist i nafntog-,
uðu amerisku blaði.
Komi Þjóðviljamenn með fregn
ir af kaupi og lifskjörum fólks í
„fyrirmyndarríkinu“, ef þeir þora
eða geta. Skal samanburðurinn
vera ræddur hjer, svo íslenskir
launþegar þurfi ekki lengi að
vera í vafa um það. hvar líðan al-
mennings er betri, hvort heldur í
hinu þrítuga einræðisríki komm-
únistanna, eða hjer á landi.
En þegar hjer er tilfært eftir
heimsblaði, sem gefið er út í
frjálsu landl, þar sem allir geta
komið fram með athugasemdir
sínar, að í kornlandinu miðju
þurfi verkamenn að vinna í
Jklukkutíma og 10—19 mínútur,
til þess að vinna fyrir punds-
brauði, en hjer á landi ekki nema
6 mínútur, þá þýðir ekki fyrir
Þjóðviljann að gera óp að slíkum
upplýsingum, heldur verður blað
ið að gera einhverja tilraun til
þess að sanna að það sje eft.ir-
Frh. á bls. 8.
Varð fyrir ofbeldi Rússa
Jakob Kaiscr, forystumaður
Kristilega lýðræðisflokksins í
Þýskalandi, sem Rússar hafa
neytt til að segja af sjer. —
Kaiser var einn af þátttakcnd-
um í samsærinu gegn Hitler
1944, en komst undan og fór
huldu höfði í Í0 mánuði í kjall-
arahclu, cn þá vildi svo til að
það voru rússneskar hersveitiv,
sem sóttu fram er frelsuðu hann
I
11
I TÍMANUM birtist á dögun-
um smágrein um að Mbl. væri
að „linast í baráttu sinni út af
eplastofnaukanum“, eins og það
er orðað. Mbl. þykist hafa tekið
flest það fram, sem máli skiftir
í þessu sambandi en blaðið lagði
áherslu á að kaupfjelag, sem aug-
lýsti í Ríkisútvarpinu eftir epla-
stofnaukum manna gegn fríðind-
um í viðskiftum hefði hafið
kapphlaup um skömtunarseðl-
ana. Blaðið hafði fyrir löngu
spáð því að siíkt kapphlaup
mundi hefjast og spá þess rætt-
ist á eftirminnilegan hátt, Mbl.
hefir aldrei haldið því fram að
kaupfjelagsskapurinn væri „ó-
alandi og óferjandi í samkeppni
við kaupmenn“, eins og í grein-
inni stendur, heldur aðeins bent
til þess sambands, sem sýnist
vera milli krafna kaupfjelaga
um innflutning í hlutfalli við
seðlamagn þeirra og auglýsing-
anna um tiltekin fríðindi til
handa þeim sem ljetu fjelögin
fá seðla sína.
Höfundur Tímaklausunnar hef-
ir ekki uppburði til þess að rita
undir nafni heldur setur aðeins
einn bókstaf undir grein sína. En
höfundurinn þykist eiga í fór-
um sínum tiltekna vitneskju um
upphaf seðlakapphlaupsins og er
ennfremur með dylgjur um ó-
heiðarleik Mbl. í skrifum um
þetta mál. Höfundur ætti að gera
tvent í senn, koma fram með þá
vitneskju, sem hann þykist hafa
og láta nafns síns getið. Þá fyrst
er hægt að ræða við hann, ef
hann þorir að koma fram en
hleypur ekki í felur.
Sænskur krabba-
meinssjerfræðing-
ur rannsakar „einn
rússnesku mar-
ii
Helsingfors í gærkvöldi.
ELIS BEAVEN, einn af þekkt-
ustu krabbameinssjerfræðingum
Svíþjóðar, sagði frjettamönnum,
er hann kom hingað til Helsing-
fors í kvöld frá Moskva, að hann
hefði verið að rannsaka „einn af
rússnesku marskálkunum".
Er Beaven var spurður að því
hvort sjúklingurinn hefði verið
Stalin marskálkur, svaraði
hann „Nei, en mjer er óheimilt
að skýra frá, hver það var“. —
Reuter.
Þúsundir Reykvíkinga
horfa á álfadans og
brennu
SENNILEGA hafa aldrei verið jafn margir Reykvíkingar á I-
þróttavellinum í einu og á álfadansi og brennu skátafjelaganna £
gærkvöldi. Ómögulegt er að áætla hve margir voru á vellinum, en
ekki er ólíklegt, að þar hafi verið að minnsta kosti 15 þúsund
manns. Skemmtunin fór vel fram, enda var veður hið ákjósan-
legasta, heiðskírt og kyrrt veður.
Þröng við dyrnar.
Álfadansinn og brennan átti,1
að hefjast klukkan 8,15 og um |
8 leytið hafði mikill mannfjöldi1
þegar safnast saman hjá Iþrótta
vellinum. Laust eftir klukkan 8
var svo komið að dyraverðir
höfðu ekki við að taka við að-
göngumiðum. því myrkt var við
innp'öngudyrnar allar og næsta
ómögulegt að sjá hvort þeir sem
í gegnum þær fóru höfðu miða
eða ekki. Um tíma hafði safnast
slíkur múgur fyrir utan íþrótta
völlinn, að jafnvel lúðrasveitar
menn komust ekki inn á völl-
inn, hvað þá aðrir.
Lauk þessu með því að dyr all
ar voru opnaðar upp á gátt og
hætt við að spyrja menn um að
göngumiða.
Mikið af börnum.
Með fullorðna fólkinu var
þarna mikið af börnum og ungl-
ingiim og í þrönginni við inn-
göngudyrnar munaði oft minstu
að börnin væru troðin undir.
Fór þó alt slysalaust fram, að
því er best var sjeð.
Álfadansinn hófst nokkuð
seinna en auglýst hafði verið.
Lúð.rasveit Reykjavíkur Ijek á
undan nokkur lög, en skotið var
flugeldum og blysum.
Álafdansinn hefst.
Skömmu síðar komu „álfarn-
ir, ungt fólk í allavega litum
klæðum. Karlmennirnir báru
blys, en hópurinn dansaði inn
á völlinn. Bálköstur hafði verið
hlaðinn á miðjum velli og var
han-i þannig gerður sem hús
væri. Eftir að „álfarnir“ höfðu
farið hring á vellinum skiftu
þeir sjer og dönsuðu fyrst í
kringum bálköstinn og síðan í
hópum víðsvegar á vellinum.
Auk álfanna voru púkar með
blys og trúðar, sem stungu sjer
kollhnís, fóru á handahlaupum
og stukku heljarstökk. Vakti
það mikinn fögnuð að vonum.
Bálið kveikt.
Nú var kveikt í bálkestinum.
Hann logaði glatt til að byrja
með en brátt kom í ljós að eldi
viðurinn var ekki mikill.
„I mínu ungdæmi höfðum við
köstinn helmingi stærri, eða vel
það og auk þess tjöru tunnur“,
sap*; miðaldra maður sem stóð
við hlið mjer og þóttist vita bet
ur hvernig kynda ætti álfasal.
Margir munu hafa tekið undir
þá athugasemd.
„Hvenær byrja álfarnir að
syngja mamma?“ sagði á að
giska 5 ára telpa hinu megin við
mig í þvögunni. Fleiri munu
hafa hugsað eins og barnið. En
lítið heyrðist sungið og þótti
flestum miður.
Álafdrottning og kóngur.
Er nokkuð var liðið á brenn-
una komu álfadrottning og kon-
ungur með fríðu föruneyti í lit-
klæðum. Þeim konunglegu hjón-
um var ekið í vagni og voru þau
hin virðulegustu. Eftir að þau
höfðu farið hring um völlinn
fluttu þau sig á sjerstakan nall
er þeim hafði verið búinn, og
hófu söng, en lítt munu áhorf-
endur hafa notið þeirrar skemt-
u.nar, því varla heyrðist til
þeirra að ysta hring áhorfenda-
svæðisins. En skrautlega voru
þau klædd.
Fór nú að ganga á eldiviðinn
í kestinum, en púkar með horn
og rauða hala hjeldu bálinu viö
með því að kasta olíu á eldinn.
Við og við var skotið rakettum
og blysum.
Var af öllu þessu hin besta
skemmtun og um tíuleytið fór
fólk að tínast heim. Var þá aft-
ur þröng mikil við hliðin.
Börn hafa sjálfsagt haft af
þessari skemmtun hið mesta
yndi, enda nýstárleg skemmtun,
Skipstjórinn á
ÞEGAR þýski togarinn Preus-
sen fór hjeðan, fyrir nokkru síð-
an, bað skipstjórinn, Kraps,
Morgunblaðið, að færa þeim
mörgu, er á einn eða annan hátt
sýndu þeim vináttu og hjálpsemi
meðan þeir dvöldu hjer á landi,
Skipstjórinn sagðist ekki geta
nefnt öll þau nöfn er hjer koma
til greina, en nokkurra manna
og samtaka bæri þó að nefna.
Sjerstaklega minnumst við út
gerðarmanna, sjómanna og for-
manns stjórnar Síldarverk-
smiðja ríkisins, Sveins Bene-
diktssonar, er í sameiningu hafa
gefið síldarfarm skipsins til
Þýskalands, sagði skipstjórinn.
Rauða Kross íslands, forstjóra
Elliheimilisins, Gísla Sigur-
björnssyni, er opnaði heimili sitt
fyrr okkur og greiddi götu okk-
ar á svo margvíslegan hátt. —•
Fleiri einstaklinga ætti og að
minnast, en engin mun misvirða
það við mig þó jeg nefni ekki
fleiri.
Jeg og skipshöfn mín stöndum
í mikilli þakkarskuld við alla
þessa aðila, sem á svo óviðjafn*
anlegan hátt hafa skilið þreng-
ingar okkar og samlanda heima
fyrir. Hafið öll þakkir fyrir
höfðingskap ykkar og dreng*
lyndi.
KRAPS, skipstjóri,
Preussen.
Verslu na rvióræður
Dana oo Brefa
London í gærkvöldi.
SKÝRT var frá því hjer í
London í dag, að verslunarvið-
ræðum Breta og Dana mundi
að öllum líkindum verða lokið'
innan tveggja daga. Gera
menn sjer vonir um, að árang-
ur viðræðna þessara verði nýr
verslunarsamningur til þriggjá
ára.
Samkomulag mun þegar hafá
náðst um verð á dönsku fleski,,
og talið er líklegt, að samnings
aðilar nái í kvöld eða á morg-
un samkomulagi um smjör-
verðið danska. — Reuter.