Morgunblaðið - 14.02.1948, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 14. ebrúar 19 LS

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyxgðann.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Áru. Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla*
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjalö kr. 10,00 á mánuði innanlanda,
kr. 12,00 utanlands.
í iausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Ur ólíklegustu átt
ÞAÐ MÁ SEGJA að það kemur úr ólíklegustu átt þegar blað
heilbrigðismálaráðherrans, Tíminn ræðst á bæjarstjórn
Reykjavíkur og borgarstjóra fyrir vanrækslu í sjúkrahús-
málum og heilbrigðismálum yfirleitt.
Það, sem fyrst kemur til álita í þessu sambandi, er það
að samkvæmt landslögum er það fyrst og fremst hlutverk
ríkisins að byggja sjúkrahús og standa straum af heilbrigðis-
ráðstöfunum. Þegar svo við það bætist að allur almenningur
veit að dráttur sá, sem orðið hefur á því að fæðingardeildin.
sem verið hefur í byggingu undanfarið, tæki til starfa er
íyrst og fremst yfirstjórn heilbrigðismálanna að kenna, en
engan veginn Reykjavíkurbæ, sem hefur greitt til hennar
hátt á aðra miljón króna, er það næsta furðuleg biræfni af
málgagni heilbrigðismálaráðherrans að saka meirihluta bæj-
arstjómarinnar fyrir framkvæmdaleysi í þessum málum.
En það er samt sem áður rjett að ræða þessi mál nánar
fyrst Timinn hefur gert það að umræðuefni. Blaðið segir að
á fjárhagsáætlun þessa árs sjeu aðeins ætlaðar 200 þús. kr.
til sjúkrahúsa og heilsuverndunarbygginga í Reykiavík.
Á fjárhagsáætlun ársins 1948 er lagt til að þessum upp-
hæðum verði varið til sjúkrahúsa og heilsuverndarbygginga-
Til fæðingardeildar, lokagreiðsla, 200 þús. kr, til viðbygg-
inga við Elliheimilið 200 þús. kr., en við það skapast húsrými
fyrir 25 ný sjúkrarúm, til byggingar heilsuverndarstöðvai ,
300 þús. kr. og til byggingar farsótta- og sóttvarnahúss, 300
þús. kr. Samtals til sjúkrahúsa ein miljón króna.
Tímamenn virðast vera slæmir í samlagningu. Þeir fá ekki
nema 200 þús. krónur út úr þessum upphæðum. Það er Ije-
leg reikningskunnátta. Svo ljeleg að það sýnist öldungis
óþarfi að opinbera hana með feitu letri í Tímanum. En Fram-
sóknarmenn hafa þann einkennilega hátt á að birta öll frek-
legustu ósannindi sín um Reykjavík og Sjálfstæðisflokkinn
með feitu letri eins og til þess að leggja áherslu á mikilvægi
þeirra. Mun ,,sálmaskáldinu“ hafa verið falinn sá þáttur
blaðamensku þeirra og fer sjerlega vel á þvi.
En um sjúkrahúsabyggingar í Reylcjavík er ennfremur
þetta að segja: Bæjarstjóm Reykjavíkur ákvað í fyrra að
leita samstarfs við rikið um sjúkrahúsbyggingar á næstu
árum. Átti borgarstjóri og Sigurður Sigurðsson berklayfir-
læknir og bæjarfulltrúi tal við landlækni um það. En land-
læknirinn, sem nú skrifar mikið um heilbrigðismál, en fram-
kvæmir minna, lýsti sig þá mótfallinn frekari sjúkrahús-
byggingum í bænum fyrr en komið hefði verið upp í Revkja-
vík hjúkrunarkvennaskóla. En þá stofnun ber ríkinu að
byggja.
Skyldi landlæknir þá ekki hafa gengið berserksgang til
þess að koma þeirri stofnun upp?
Nei, ó nei, hinn mikli heilbrigðismálarithöfundur hefur
látið það mál kyrt liggja. Það hefur ekki ennþá verið stung-
in ein skófla fyrir grunni hjúkrunarkvennaskóla.
Finst Reykvíkingum nokkur furða þótt þessi forvígismað-
ur heilbrigðismálanna þurfi að skrifa langhund um þau í
blöð og ætli meira að segja að gefa hundinn út í bókarformi
síðar?
Það situr sannariega ekki á landlækni eða blaði heilbrigð-
ismálaráðherrans að saka bæjarstjórn Reykjavíkur um van-
rækslu í heilbrigðismálum höfuðstaðarins.
Enn má benda á eitt, sem ekki gerir þátt þessara herra í
heilbrigðismálunum glæsilegri. Á síðasta fjárlagaþingi var
íekin upp fyrir frumkvæði Gunnars Thoroddsen borgar-
stjóra og Jóhanns Hafstein hálfrar miljón króna fjái’veiting
til byggingar fávitahælis en mikill skortur er á sjúkrarúmi
fyrir slíkt fólk.
Hefur verið hafist handa um þessa nauðsynlegu byggingu’
Nei, að því er vitað er er ekki einu sinni byrjað að teikna
hana. En hverjir áttu að sjá um framkvæmdirnar, var það
kannski bæjarstjórn Reykjavíkur?
Því er ekki þannig varið. Heilbrigðismálaráðherra og land-
læknir hafa forystuna.
Hvílík forysta! Hvílíkúr áhugi íyrir heilbrígðismálunum.
Það er ekkrao furða. þótt lahdlæknirinn hafi góðan tíma tíl
langhundasmíoa'! ■ . . ■
\Iilverji óbrifíar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Hætta á ferðum.
VETURINN er loksins kom-
inn til okkar. Það er langt síð-
an að við höfum fundið fyrir
honum. En það þarf engan að
undra, þótt það snjói dálítið
um háþorran. Það hefði ekki
þótt mikið í gamla daga. Það
hlakkar í skíðafólkinu, er hugs
ar hjer gott til glóðarinnar um
helgina. Og ekkji þarf langt
að fara til að finna skíðafæri.
En það er ein hætta sam-
fara vetrarveðrinu, sem jeg
vildi benda á og það er snjór-
inn á húsþökunum, einkum við
fjölfarnar götur.
Þegar fer að blota má bú-
ast við skriðum og jafnvel slys
um,_ Það er hægt að fyrir-
byggja slík slys með því, að
moka snjónum af húsþökum
við fjölíarnar umferðagötur
og þ?ð verður að gerast.
•
Eini fataböggullinn
I GÆR kom maður á skrif-
stofu alþjóðabarnahjálparinn-
ar, sem nýlega var opnuð í
Búnaðarbankahúsinu nýja. —
Hann hafði meðferðis barna-
fataböggul í söfnunina. Þar
var honum sagt, að hann væri
fyrsti maðurinn, sem kæmi
með fatnað. Sennilega staf-
aði það af því, að fólk hjeldi,
að ekki þýddi að gefa annað
en peninga. En það er hinn
mesti misskilningur. Föt eru
þegin með þökkum og ekki síð-
ur en peningar. Enda mun hug
myndin vera, að kaupa fatnað
og matvæli fyrir eíinhVern
hluta þeirra peninga, sem
safnast.
Þetta ættu menn að athuga.
•
Leiður á nuddinu.
BORIST HEFIR langt brjef
frá ungum manni, sem segist
vera orðinn leiður á þessu sí-
felda nuddi um „börn á villi-
götum“ og „spilta æsku‘,. Full-
orðna fólkinu væri nær, að
búa betur að unglingunum og
fá beim staði, þar sem þeir
geta skemt sjer á hollan hátt.
Eins og er sjeu þeir allstaðar
óvelkomnir. Fullorðna fólkfið
hafi knæpurnar til að sitja á,
en bað sje ekki glæsilegt fyrir
unglinga að koma í veitinga-
staði, þar sem þeir geta ekki
fengið nema brennivín í heil-
um eða hálfum flöskum.
Það er nokkuð til í þessu hjá
þeim stutta.
Leikurinn „Lögreglan
og útilegumenn".
ÞÓRÐUR JÓN Pálsson skrif
ar eftirfarandi brjef um leik-
inn „Lögreglan og útilegu-
menn“, sem gerður hefir ver-
ið að umtalsefni. Eru hjer birt
ir kaflar úr brjefi Þórðar, sem
fjalla um leikinn, en slept þeim
getgátum hans, að þetta hafi
verið gert að umtalsefni til ,,að
sverta hann“. Það er vitanlega
fjarstæða. Þórður segir:
•
■- TzsmsœeiT-
Tekinn á stálþráð.
„LEIKUR þessi var tekinn
á stálþráð að viðstöddum tveim
skólastjórum og einum fim-
leikakennara Miðbæjarbarna-
skólans. Annar skólastjórinn
átti uppástunguna að nota þenn
an leik og samþykti jeg það
strax og fannst bæði hinum
skólastjóranum og fimleika-
kennaranum hann mjög heppi
legur og tel jeg þá alla dóm-
bærari á þessa hluti, heldur
en greinarhöfunda.
•
Gangur leiksins.
„LEIKURINN FER þannig
fram: Tvö lið eru í leiknum,
anað liðið er kallað lögreglu-
menn en hitt útilegumenn. Til
að gera leikinn skemtilegri og
til að glæða ímyndunarafl barn
anna er salnum breytt í borg,
þar sem lögreglan býr, en þar
sem útilegumenlrnir búa er
hraun, fjöll og hellar. Síðan
gera úfilegumenirnir árás á
borglina en ekki lögregluna,
þegar útilegumenirnir skjóta
slá beir lófunum í gólfið og
þegar kennarinn segir skjót-
ið, táknar það ekkert annað,
en að þá hefst leikurinn, það
er ekki skotið á neinn og eng-
inn drepinn, enda allir í leikn-
um eins og áður, eftir þessa
frægu skothríð. Nú flautar
kennarinn og þá flýja útilegu-
mennirnir, en lögreglan eltir
þá og reynir að slá í þá með
lóíanum og segja náður. Hann
er þá tekinn til fanga. Lög-
reglan vinnur altaf þennan
leik, svo að moralskt sjeð, er
leikurinn ekkert athugaverður.
•
Fleiri líkir leikir.
„ÞANNIG eru margir leikir
t. d. skátaleikirnir, sem kendir
eru börnum og fullorðnum.
Skyldi ekki vera eitthvað at-
hugavert við íslendingasögurn
ar. Þar er jú bardagi? Ætti
ekki að banna börnum að lesa
þær Dg lifa sig inn í efni
þeirra. í bókinni Bernskan,
sem allir þekkja, þar berjast
tveir drengir með sverðum og
hafa skildi. Engan hneykslar
sú ágæta bók. Skyldum við
ekki allir hafa leikið okkur í
slíkum smáleikjum á okkar
yngri árum og erum við ekki
verri menn, en gengur og ger-
ist. Sem sagt, það á að banna
öll æfintýr, sem bardagi er í,
Islendingasögurnar, Bernskuna,
skátaleikina, íþróttir t. d. glím
una. Þar eigast tveir við og
reyna að fella hvorn annan o.
fl„ o. fl.
•
Tilgangur leiksins.
Tilgangur leiksins er í stuttu
máli þessi: Börnin hafa gam-
an að honum, hann örfar í-
myndunarafl þeirra, hann vek
ur keppnf hjá þeim, líkt og
próf í almenninum námsgrein
um.
Börnin fara sjaldnar ánægð-
ari úr kennslustund í leik-
fimi, heldur en einmitt eftir
svona fjörgandi leik, enda mun
þessi leikur vera kendur í öll-
um barnaskólum bæjarins,
einnig í Miðbæjarskólanum,
og víða á Norðurlöndum“.
Þetta segir Þórður Jón Páls-
son, en hvað sagði kerlingin —
Það er elckert gaman að guð-
spjöllunum þegar enginn er í
þeir bardaginn.
IVÍEÐAL ANNARA ORÐA ....
-- Eftir G. J. Á. I ---—— — *
Íslendínpr kunna ekki að skemmia sjer
Skcmtanalífið okkar er
fábreytilegt og hugmynda
snautt.__________
PMiRiW
Á FERÐALAGI úti á landi
rekur maðjir sig ósjaldan
á það, að þar eru ýmsir, sem
halda að Reykvíkingar sjeu al-
sælir vegna hins svokallaða
skemmtanalífs, sem þessir
sömu menn ætla að hjer sje
með miklum blóma. Fólk þetta
og jþá að sjálfsögðu einkum
yngra fólkið heldur sýnilega að
Reykjavík sje nokkurskonar
París Norður-Atlantshafsins,
að klukkan hafi ekki fýr sleg
ið sex að kvöldi en Reykvík-
ingar skreyti sig sínum feg-
urstu fjöðrum og steypi sjer.
út í iðandi dans og dillandi
músikflaum.
• •
MISSKILNINGUR
Sannleikurinn er hinsvegar
sá, að þetta er hinn hrapaleg-
asti misskjlningur. Þegar öllu
er á botninn hvolft, er skemt-
ánalífið í .Reykjavík alveg fá-
dæma fjölbreytnislaust, sjer-
staklega þegar tekið er tillit
til bess að hjer eru saman
komnir meir en 50.000 manns
sem til þessa að minsta kosti
hafa haft nóga peninga milli
handa.
Raunin er sú, að íslendingar
kunna ekki að skemta sjer. —
Þeir eru satt að segja vita hug
myndasnauðir á þessum vett-
vangi mannlífsins, eru cins og
nokkurskonar viljalausar vjel
ary, sem settar eru af stað og
síðan tyfa sinn jafnagang, þar
til eitlhvað stöðvar þær.
• •
TVEIR FLOKKAR
. Skemtanir meginþorra þeirra
sem á annað borð halda uppi
skemtanalífinu svokaliaða,
skiptast eiginlega aðeins í tvo
flokka: bö’I og bíóferðir. Böll-
in skipa cndvégissess, þau eru
stórhátíðin, sem kemur um
hverja helgi og hjá sumum,
jaínvel oft í viku.
• •
ALLIR EINS
■CV* hvernig eru þessir dans-
leikir þá? Þeir eru allir ná-
kvæmlega eins, þeir eru síend-
urtekið umhverfi, síendurtekin
músik, síendurteknir dansar og
sífelt sama fólkið og troðn-
ingurinn.
Dagskrá dansleikjamannsins
er eitthvað á þessa leið: Kl. 5:
standa í biðröð og kaupa að-
gönyumiða; milli kl. 10 og 11:
troða sjer inn í samkomuhús-
ið; milli kl. 11 og 12: kaupa
sjer vínföng og gosdrykki á
borðið; frá 12 til kl. 2: dans.
Þetta er þá öll skemtunin,
og menn geta gert sjer í hug-
arlund hversu tilbreytingarmik
il hún er, þegar þess er gætt
að bað er sami hópurinn sem
„skemtir“ sjer og öðrum kvöld
eftir kvöld, viku eftir viku,
mánuð eftir mánuð og jafnvel
ár pftir ár.
• •
JARÐARFÖR OG
GRÍMUDANSLEIKUR
Hvað felst þá í orðinu skemt
un og hvað veldur því að við
íslendingar erum þeir lepp'—
lúðar að skemtanalíf okkar er
jj’ramh. á bls. b.