Morgunblaðið - 29.04.1948, Blaðsíða 7

T
Fimmtudagur 29. april 1948.
MQRGUNRLABIB
Afbrof
i vöxf
a færasf
Eftir frjettaritara Keuters
í Stokkhólmi.
UNGIR afbrotamenrt eru nú
Æskulýðsheimili stofnað
aS verða eitt mesta þjöðfjelags-
vandamál Svíþjóðar. j honum
Nýjustu skýrslur sýna, að
síðan*fyrir stríð hefir tala ung-
linga, sem dæmdir hafa verið
fyrir þjófnaði og ráin, aukist um
56%.
Smáþjófnaðir hafa aukist um
20% meðal unglinga og kyn-
ferðisafbrot um J6%.
1 lok síðásta mánaðar og í
byrjun aþríl fekk alm'enhingur
í Stokkhólmi dálitla násasjón
af því, hve vandamálið, sem yf-
irvoidin eigá við að stríðá, éi
gífurlegt. Piltar og stulkur inn-
án við tvítugsaldúr, gerðu að-
súg að lögreglunni í Södermalm
én það ér fátækrahverfi í suðúr
hluta borgárinnar.
voru 87 drengir og j þjóínaðir eru nú mjög í rjen-
stúlkur á aldrinum 13—18 ára.
Höfðu, unglingar þessir framið
un og er það áreiðanlega
miklu leyti yfirvöldunum
hundruð glæpa, allt frá smá- þakka. Þau keyptu heilmikið af
Unglingunum leiddist.
Erfiðieikamir hófust á föstu-
daginn langa. Kvikmyndahús
voru lokuð — engir dansleikir
neinsstaðar. Unglingamir sáu
fram á, að þetta myndi vefða
leiðinlegt kvöld.
Nokkrir af höfuðpaurunum
Ijetu það boð út ganga, að all-
ir krakkarnir skyldu hittast á
„Borgaratorginu, til þess að
gera dálítið at í lögreglunni".
’ Hundruð unglinga söfnuð-
ust saman á torginu, stöðvuðu
alla umferð og Ijeku sjer að því
að hrella vegfarendur. ,« .
Fjölment lögreglulið var kall
að4 á vettvang. Lögregluþjón-
arnir voru ýmist ríðandi, í bif-
reiðum eða gangandi.
. Það var tekið á móti þeim
á torginu með grjótkasti, og skít
kasti. Þeir urðu að nota kylfur
og korða til þess að hrekja ung-
viðið á brott.
Oróaseggirnir voru reknir
inn í mjóar, dimmar hliðargöt-
ur, þar sem ólætin hjeldu á-
fram fram yfir miðnætti.
Þessir atburðir endurtóku sig
því nær á hverju kvöldi í heila
viku og urðu unglingarnir stöð-
ugt ofsafengnari. ,
Þúsundir manna komu venju
lega á vettvang, til þess að horfa
á ,,orustuna“.
Tugir manna voru á hverju
kvöldi fluttir í sjúkrahús, eftir
að sparkað hafðj verið í þá af
hestum, þeir höfðu veríð barðir
með kylfum eða þá að þeir
höfðu hlotið skrámur undan
korðunum. — I vikulokin kom
rigning. Hættu þá -óeirðirnar.
þjófnuðum upp í stór innbrot.
Þeir lögðu sjerstaka áherslu
á að stela stórum, dýrum bíl-
um, sem síðan voru notaðir til
flutninga út úr bænum, en þá
var oft auðveldara að gera inn-
brot í syeitunum í kring.
Stúlkur, sem gengu í flokk-
inn, þurftu' oft að selja sig háest-i
bjóðanda, til þéss.að ýtvega fje-
lögum sínum penmga.,
Skækjulifnaður raeðal ungra
stúlkna virðist hafa færst .mjög
í yöxt. En erfit) er að fá nokkr-
ar iölur um það, þareð sam-
kvæmt sáenskum löguín er
skækjulifnaður ekki yiðurkend
ur.og engin refsing við honum.
Sk.ækjur eru stundum dærnd
ar samkvæmt lögum gegn þeim
sem enga fasta atvinnu hafa nje
fast heimjli eiga en ef stúlkurnar
geta sannað, að þær hafi fasta
atvinnu, getur hið opinljera
ekkert skift sjer af þeim.
Samt sem áður hafa hafnar-
yfirypldin orðið að grípa tíl
sjerstakra ráða, til þess að
hrekja á brott. stórhÓDa af stúík
um, sem flykkjast niður á hafn-
arbakkann, þegar erlent .skip
kemur.
! ið í önn og fánýti hversdags-
(leikans.
Jón Sigurðsson,-
gömlum bílum og opnuðu verk
stæði, þar. sem, dren,girnir. gá.tp.
dvalið á kyöldin, og dundað yið
að gera við •bílana, og fengið J§
þannig útrás fy-rir vjelaáhuga
sinn. _ L
FóSl fólk, .sem daini.t gr. íy^jr),. QXJÐNÝ María JónSdóttir
eitthvert afbort, ér nú mjög vergur borin til moldar í dag.
paldan s<mt ív. fangelsj fvrirFrá þeim tíma. er jeg kynnt-
unglinga. I stað þessara fang-■ jsl- Guðnvju fvrst, hefur hún
elsa eru nú komin „opin æsku-.itíðast- Verið nefnS Gvíðný j
lýðsheimi]i“.- þar sem áherslan. rhéímavistinm. '
er ekki lögð á refsmgu, heidpr,.,,, j»egap .-heim&vist- skólans -tók
mentun. ............. I til starfa 1935 kom Guðný með
Hugmyndin með þessum heim frú. Vigdísi G. Blöndal í vistina,
ilum er sú. að þeíy sém áæmd-
ir- hafa verið,- og 'flestir er-u ald-
ir pnn við mjög bég kjört kom-
ist' í kynni við pófiniensku og
heilbrigt heiipijislíf, v.erði bess
smám ssffian m.eðvitandi,að beir
lifi í siðuðu þjóðfjelagi. og hagi
sjer eftir því.
. Kitt. af þessum heunilum er
Skrubba, skamt frá Stokk-
hólmi. — Þ?r. sem annars-
s+aðar hefir mikil áhersla vérið
lö'gð á íþróttir.
Hrifnar af Negrum.
Skipshafnir ó bandarískum
skipum eru vinsælastar, sjer í
lagi Negrarnir, sem hinar Ijós-
hærðu sænsku stúlkur . virðast
mjög hrifnar af. Lögreglan hand
tók nýlega tvær 18 ára stúlkur.
Þær bjuggu í helli, sem þær
kölluðu „hellir ástarinnar“,
skamt frá aðalhöfn Stokkhólms.
I hellinum tóku þær á móti
Negrum af bandarískum. skip-
um. Til þess, að Negrarnir, sem
komu með matföng, vín og vind
linga með sjer, rötuðu til hell-
isins, böfðu stúlkurnar skreytt
hann marglitum flöggum.
Bifreið frá rússneska sendi-
ráðinu.
Þessi uppþot stóðu ekki i
neinu sambandi við stjórnmál.
Þeim var komið af stað af unp
Æskulýðsheimili.
Sænsku yfirvöldin vinna að
því eftir megni að gera þessa
ungu afbrotamenn að heiðvirð-
um borgurum. Mikil áhersla er
lögð á þáð, að reyna að koma í
veg fyrir að unglingarnir Ieiðist
á glanstigu.
í öllum hverfum Stokkhólms-
borgar hafa vfirvöldin komið á
fót æskulvðsheimilum. Revnt
er að laða bangað imglinga.
sém eru á rölti um .göturnar í
leit pð einhvervj ,.skemtun“. A
þessiim æskulýðsheimilum fá
Góður árangur.
A Skrubba hefir náðst miög
góður, árargur, kannske eink,-
um vegna þess að meðal þeirrai
sem þar vinna. eru tveir frægir,
íbróttamenn, hlaunannn Arne
And°»-sen. sem sett hefir nokk-
ur heimsmet. or spretthlaupar-
inn Pekk.a Edfelt.
Andersen þjálfar drengina á
hverjum degi og í pusrrn þeirra
er hann sannkölluð hetja.
Samkvæmt skvrslum frá y£-
ivyöldunum verða 80% af
drengium þeim, sem avelja ó
heimilum þessum, góðir og nvt-
ir borgarar, og brjóta aldrei
lögip eftir að þeir fara þaðan.
á herskóla
og síðan starfaði hún þar með
frú Blöndal um möfg ár.
En Guðný var aldrei sterk til
-heiisu, • og þegar heimavistin
stækkaði um fullan helming við
nýbygginguna varð það að ráði,
að Guðný tæki sjer l'yrir hefid-
ur- hægari og umsvifaminni
stö’rf. þn í hjarta- sínu var;
heimili hennar áffam í heima-
vistinn'i, og þar dó hún að kvöldi
dags laugardaginn 24. apr. s. 1.
eftir þriggja daga legu. Guðný
var fædd að Pálsbæ í Réykja-
vik 23. okt. 1886 og dvaldi
nærri allan aldúr sinn hjer í
bænum.
Þessi er ytri umgjörð þeirrar
mynaar, sem Guðný skilur eft-
ir í meðvitund rhinni, og hún
mun eflaust fyrnast, ef mjer
endist. aldur til þess, en í huga
mjer geymist önnur mynd, sem
ieg mun geyma hreina og óflekk
aða. Og sú mvnd mun jafnan
vera mjer jafnný hvert sinn.
sem jeg le^oi hana mjer fvrír
hugarsjónir. Það er mynd af
veikbyggðri konu. líkamlega
bæklaðri og umkpmulítilli. Hún
er fríð sýnum og hefur hrein-
an svip. Jeg man varla eftir að
hafa mætt henni öðruvísi en
brosandi. Kún er kvik á fæti
og sístarfandi, og eins og að lík-
AÐALFUNDUR Skógrætetarfjo
lags Reykjavíkur var haldinn
í gæfkvöldi 1 húsi.V, R- — Dr.
Helgi Tómasson var fundar-
stjó-i.
Fofmaður íjelagsihs ' 'Gú3-
munáur Msrteinsson, J geröi
grein íyrir-stöa'íum þess » MSiw*
áfi, Var;Tögð áhefsla á að gera
umbætur í skógræktarstöð fje-
.lagsins i Fossvogi. ••Megínhl»t4
lan.dsins yar ræstur frarn,-.- w ♦
trjáreitum - stöðvarinnar yay
sáð állxrikl u af birkifræi---o#
barrtrjáa.
Formaður skýrði m. fPA
því, að búist væri við að girð-
ingin nm Heiðmörk - •myHdá
komasí upp.á.þessu su;ur-irojj
væri raðgert að Skógræktar-
fjéiag Reykjavíkur hefði um-
sjón með Heiðmörkinni í fram-
tíðinni.
Gjaldkeri fjelagsins,
Lofísson, gerði grein fyrir
reikningum fjelagsins, sem síð-
ar voru samþyktir í einú hijóði,
Síðan var gengið til stjómar-
kosninga. Áttu þeir að ganga
úr stjórninni dr. Helgi Tómas-
son. og Sveinbjörn Jónsson,
Ipgfræðingur, en vóru bóðir
endurkosnir og varastjórnar-
maður, Guðmundur Ólaísson,
bakameistari, var einnig en<t-
urkosinn.
Sú- breyting varð á starfsem*..
og högum fjelagsins á s.l. ári,
að Einar E. Sæmundsen, skóg-
ræktarfræðingur, er ver-i'ð nef-
ur skógarvörður að Vögtum.
undanfarín ár, er nú rá'öinn
f ramkvæmdarst j óri fjelagsins.
Heíir hann m. a. á hendi um-
sjón með -stöðinni í Fossvogi.
annara
Framh. af bls. 0
Eevkjalundi. En nú er sjálft
ráðhús bæjarins í smíðum —
og rnættu ýmsir aðrir bæir taka
sjer Reykjalund til fyrirrnynd-
ar urn ró'ohúsbyggingar.. Það
verður veelegt stórhýsi þegar
um lætur um jafn veikbyggða það er fullgert, sem vera ber,
lingum, sem leiddist og langaði: órengimV og stúlkurnar tæki-
til að gera at í lögreglunni. En Ifæri m Þess að iðka margs-
sagt er, að bifreið frá rússneska
sendiráðinu hafi ekið um ..ó-
friðarsvæðið" á bverju kvöldi,
meðan á ócirðunum stóð, og
samkv'æmt Madone-útvarpinu í
Lithaugalandi (sem Rússar hafa
á valdi sínu) var óeirðunum
beint gegn „sænsku Himmler-
fasista lögreglunni, sem sýnir
samskonar sadisma og'fylgifisk
ar Hitlers og Himmlers
gerðu“.
Sodermalm-hverfið hefir lengi
átt í vök að veria'st gegn óald-
arflokkum ótaminna unglinga.
konar skemtanir, læra ein-
13—-18 ára.
Lögreglan tók nýlega hönd-
um einn slíkan óaldarflokk. í
hverja iðngrein eða annað. eins
Gr! t. d. tun"umál. Þar eru leik-
sýninpgr, hl.iómleikar. íbróttir,
bæði úti og inni, og dans'eikir.
Borgaryfirvöldin hafa tekið á
leivu elnrt stærsta danssal borg
arinnar. Þar eru haldnir dans-
leikir og á þeim koma oft. Hm
færpstu rVemtikrpftar þjóðar-
innar. FaTegum málve.rkum hef
ir verið komið fvrir á veggj-
unum.
ÞAÐ var tilkynt í dag að Buo-
dowin Belgaprins, sem nú dvelu:
lijá föður sínum sem er í útlegð
í Svisslandi, muni fara á b.er-
skóla strax og hann hefur lokið
námi sínu í belgísk’jm stjórnar-
lögum. Einnig var þess getið í
tilkynningunni að ferð Leopold
konungs til Bandaríkjanna ný-
lega hefði ekki verið neins stiórn
málalegs eðlis og að belgíska
stjórnin mundi sjáíf ráða fram
úr málum þeim, sem snertu köh-
ung og rjettindi Iians -til ríkis.
Samþykkja
!ngu og syngja
Bí.I»MófnaSir í rjenun.
Síðastliðið haust stálu ung-
lingarnir óvenju miklu af bif-
reiðum. Um það bil 50 bílum
var stolið daglega. Þessir bílá-
konu, verður hún fljótt þreytt110 þús. tenmgsmetrar að'stær.1
við erfið störf, en aldrei minn-|og á efri hæðurmm verða her-
ist jeg þess, að jeg heyrði hana beigi fy.rir 60 manns. í ráðhús-
kvarta. , inu verður miðstöð allrar f jel-
Guðný var með afbrigðum agsstarfseminnar — þar -verður
hreinleg og snyrtileg kona, og stór samkómusalur, iesstofa,
eins var hugarfar hennar hreint.
Jeg minnist þess-aldrei, öli þau
ár, sem jeg umgekkst hana dag-
lega, að jeg heyrði hana nokk-
borðsaiur, skrifstofur o. s. íry.
• •
VANTAR PENINGA
Já, fólkinu 'iíður vel í Reykj-
þjóðsönginn
í KVÖLD var samþykt í tjekk-
neska þinginu að öll fyrirtæki
sem hefðu 50 manns og yfú í
vinnu skuli þjónýtt. Stóðu þing-
menn úr sætum sínum og sungu
þjóðsönginn.
Þegar frumvarpið var sam-
þykt en utanríkisrná-aráðherr-
ann hjelt ræðu og kyaðst von<
ast eítir að allur pólitískur rnis-
skilningur sem orðið hefði vegna
frumvarpsins myndi brátt
hverfa. — Reuter.
urntíma seg.ia nokkurt misjafnt arlundi. En þeir eru bara svo
orð úra nokkui'n mann og þó .márgir fleiri, sem bíða'þess að
haíði hún sínar ákve'ðnu skoðan geta þar notið ávaxtanna af öt-
ir á mönnum og málefnum. j ulu og sleitulausu starfi S.Í.B.B.
Jeg veit lítið um trú eða lífs- Mörg bundruð manns eira enga
skoðanir Guðnýjar aðrar en aðra • von' i- lífinu en þá, aem
þær, , sem lýstu sjer í starfi tengd er viðhinar óbyggðu vist-
heílnar og framkomu. En jeg ' arverur að Reykjalundi. Tibrál
veit, að hún hafðj fvrir löngu. bússins beíir þcgar verið var-
gengið i -helgidóm þeirrar vit- . ið nær 2 milj. króna.—- en kostn
undar, að. mannleg hamingja aðm-inn við bygginguna imm
finnur fullnægju sína í því að alls vérða um 4 milj. Það vantar
mega þykja vænt um þá, sem
maður umgengst og þjóna þeim,
hvort sem það eru raenn eða
málleysingjar,
Máske fann hún þó í þvi enn
ríkari, hamingi,u, vepna þess að
hún var sjálf veikbyggð og
þráði alúð Qg uroönnun.
Við, sem þekktum Guðnýju,
þökkum henni. Þó þökkum við
henni ekki sÍ3t vegna hrein-
leiks hjarta hennár, sem oft rat
aði beint að .því marki, sem
mörgum öðruni vcrður' torfund
neninga til þess.að fullg. bana.
Pessa peninga hyggst S.Í.B.B,
fá fyrir selda haþpdrættisniiða,
Dregið verður í bilahappdrætti'
sambandsins í síðasta sinn 15.
maí n. k. Verður þá dregið .
10 bíla — hugsið ykkur 10 hílat'
Nei, það þarf varla að hvetja.
fólk til þess að láta ekki slíkt
happ úr hendi sleppa og styrkja
um leið eitt af þeim ,fáu fjelög-
um, sem allir eru sammála um
að sje gott og ætti raunar að
vera óskabarn íslendinga.