Morgunblaðið - 09.05.1948, Síða 8

i b mm
u
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 9. maí 1948.
itnnsiigaron
m frú Karen Nielsen.

ANUDAGINN þ. 10. þ. m. verð-
r til grafar þorin á Eyrarbakka
frú Karen Nielsen. — Hún var
fædd á Eyrarbakka þ. 23. jan.
1888. Að hénni stóðu. sterkar ætt-
ír. Hún var dóttir P. Nielsen
Verslunarstjóra á Eyrarbakka, en
fnóðir hennar var kona hans frú
Eugenia Nielsen, íædd Thor-
grirnssen verslunarstjóra á staðn-
úm.
? ,.Húsið“ á Eyrarbalíka eins og
^>að alment var kallað, heimili
,þessa fólks, var frægt um alt
Suðurland á þeim árum, og senni
lega viðar.
- Merkt skáld komst svo að orði,
$ð fjarlægðin gerði fjöllin blá,
^g mennina mikla, og ef til vill
ýar það spölurinn á milli ör-
feyrgðar og allsnægta, sem gerði
,iHúsið“ stórt í hugum fólksins, |
en mjer þykir sennilegt, að ekki
hafi þó þar minna um ráðið, að
áHúsið“ var miðdepill menning- j
ar og andlegs atgerfis hjeraðsins. |
Efni voru þar nóg, er fátækt-
i,n var til húsa hjá flestum i þá
daga hjer á landi.
Ungar stúlkur sóttust eftir
vinnukonustarfi í „Húsinu“ og
þegar þær komu heim aftur, var
þeim talið það til meiri frama,
heidur en nú er alment litið á
nokkurra ára nám í háskóla.
Mjer þykir sennilegt, að á upp-
vaxtarárum frú Karenar Nielsen,
hafi tónlistarlíf hjer á landi ver-
ið með mestum blóma á Eyrar-
bakka. Þá var þar í uppvexti tón-
skáldið Sigfús Einarsson, og Jón
Pálsson, síðar fjehirðir átii þar
og heimili, en aðal gróðurreitur
þessarar menningar var þó í
. „Hú&inu“.
Frú Eugenia Nielsen móðir frú
Karen var mjög merk kona. Hún
hafði forystu fyrir fiestum menn-
ingar og líknarmálum þorpsins,
þár sem hún bjó, og margir
munu þeir Eýrbekkingar, sem nú
;eru komnir yfir miðjan aldur,
sem minnast hcnnar með virð-
Sngu og hlýju.
Þannig var þá umhverfið, í
teskti frú Ivarenar Nielsen, og
engan þarf að undra það þótt þnð
yrði til þess, að skapa heilsteypta
og andlega þroskaða konu, enda
sýndi það sig á marga lund, að
hún var vel af guði gerð. Með-
lætið steig henni ekki til liofuðs-
Jns, og mótlætið gat ekki bugað
liana.
■ Árið 1909 giftist hún eftirlif-
hndi manni sínum, sem nú er
sjúkur, J. D. Niclsen, en skömmu
eftir giftinguna tók hann við for-
stöðu hinnar gömlu Lefolii Vea sl-
•unar af tengdaföður sínum. —
Verslun þessi var um langan
tíma ein af 'stærstu verslunum
landsins og alt frá landnámstíð
var Eyrarbakki siglinga- og
f'erslunarmiðstöð fyrir Suður-
land.
I samkeppninni við innlenda
verslunarstjett iiðu flestar hinna
dönsku versiana hjer undir lok,
en J. D. Nieisen mun hafa verið
einn af síðustu dönsku'verslur.ar-
fctjórunum í landinu.
Skömmu eftir að Lefoliiversl-
linin komst í innlendar hendur
stofnuðu þau hjónin eigin versl-
un á Eyrarbakka, sem þau ráku
í nokkur ár, en síðan fluttu þau
til Danmerkur og dvöldu þar um
tuttugu ár, eða til vorsins 1946,
er þau komu hingað aftur.
; Þrjú börn eignuðust þau, tvær
dætur og einn son, en árið 1932
urðu þau fyrir þeirri sorg að
missa elstu dóttur sína, en nutu
kiú þeirrar gleði að dveljast ná-
.vistum við hin tvö mannvænlegu
toörn sín hjer og dótturson.
Veikindi og aðrir erfiðleikar
sóttu þau hjónin heim á Hafnar-
árum þeirra, en þá komu í ljós
ættarkostir hennar, sjerstök fórn-
fýsi og þroskað hugarfar.
Hugur frú Karenar Nielsen
mun oft hafa hvarflað til æsku-
stöðva hennar, því Eyrarba^ka
únni hún meir en öðrum stöðum,
þar sem hún hafði dvalið, og nú
úppfyllist ein af heiiustu óskum
hennar, að þar sem vagga hennar
stóð, þar verði hennar hinsti
beðui. Vinir hennar kveðja
hana hjer í Reykjavík á morguh
kl. 10,30 í Fríkirkjur.ni, en síðan
fer jarðarförin fram frá Eyrar-
bakkakirkju kl. 3 sama dag.
Aron Guðbrandsson.
Framh. af bls. 2
ið hjer. Hitun skipsins fer þann-
ig fram að mikill blásari blæs
loíti um alt skipið, og er loftið
hitað frá olíukyntum katli í
vjelarúmi.
Haganlega smíðað skip
Yfirleitt má segja að skipið
sje alt mjög haganlega smíðað,
þannig að allar lúkur eru stór-
ar og góðar, vindur og bómur
góðar og hraðvirkar, þannig aö
ferming og afferming getur
gengið mjog greitt. íbúðir skip-
verja allra eru í stálhúsum og
oru mjög rúmgóðar. Þær eru
ekki þiljaðar innan, er. á ölium
útveggjurn er einangrun úr efni,
sem líkist glerull. í herbergjun-
um er borð, stólar, bekkur, skáp
ar og rúm alt úr stáli.
Eins og áður segir er alt skip-
ið loftræst með þrýstilofti köldu
eða heitu, þessvegna eru engin
stór loftrör eða ,,svana-hálsar“
á því. Er það kostur vegna leka
og vöruskemdar, sem oft vill
verða, ef sjór kemst niður um
þau.
Austurbæjarbíó:
BaráHan um barns-
sálina
ÞAÐ er ekki nýtt að „hugsandi“
menn Hollywood-borgar hætti
sjer inn á hinar hættulegu
brautir sálfræðinnar. Hafa ferð-
ir þeirra verið allmisjafnar, sum-
ar hinar hraklegustu, aðrar mjög
sæmilegar. Það er vonandi að
Leslie Fenton, leikstjóri, hafi vit-
að hvað hann var að gera, þegar
har.n hleypti þessu verki sínu á
bar.dariska og erlenda kvik-
myndagesti. Ekki skal hjer dæmt
um þroska Hitlers-æskunnar, en
hitt.má telja vafasamt að nokk-
úrt 11 ára barn búi yfir þeirri
ílsku, fláræði og að nokkru leyti
þroska, sem Emil Bruckner ger-
ir í þessari mynd. Efa ber og,
að bandarísk hörn, í því sem
samsvara myndi 11 ára bekk hjer,
skilji ræðustúf hans í bekknum
um Geopolitics og önnur viðlíka
stjórrtmálaleg efni. En það geta
aðrir dæmt um.
Mynd þessi er snildarvel leik-
in og ber einkum leikur Skippy
Homeiers af. Er leikur drengs-
ins með slíkum ágætum, að vart
hefur betri sjest hjá leikurum á
þessum aldri. lúlkun hans öll á
tilfinningum — sorgum, gleði, íll-
mensku og falsi — er svo snild-
arleg að vart verður betra kos-
ið. Gerir hann jafnvel ágæta leik-
ara eins og Fredric March og
Agnes Moorehead að dvergum
við hlið sjer, og leika þau þó
hvorutveggja að vanda ágætlega,
sjerstaklega March. Hin börnin,
sem í myndinni leika, gera hlut-
verkum sínum ágæt skil og er
það nýtt þegar um hóp barna í
kvikmynd er að ræða.
Jeg er víst einn af þeim fáu,
sem ekki hafa skilið sumar gerð-
ir siðferðisnefnda bæjarins, sem
ritskoða kvikmyndir. En að hinu
vil jeg spyrja. Hefur nefndin
Sjeð þessa mynd? Telur nefndin
að æskan hjer, skiljandi ekki
stakt orð í ensku, hljóti siðferði-
lega uppbyggingu á að sjá þann
djöfuldóm sem aðaipersóna mynd
arinnar er látin fremja? — A. B.
Yirmuíriður í
Danmörku
Framh. af bls. 1
1(M) miij. á ári.
Kommúnistar eru fjölmennir
í fjelagi þéssu, og vinnuveitend
ur óttuðust, að erfiðlega myndi
gar.ga að komast að samkomu-
lagi um hina nýju samninga. En
erida þótt baráttan væri löng
og iiörð, þá samþykkti prentara
f.jelagið að lokum að slá af kröf
um sínum þannig að hægt var
að semja.
Hinar nýju kauphækkanir
verkamanna munu nema um
100 milj. kr. á ári, og er það
stór upphæð fyrir land, sem
hefir ekki nema 4 milj. íbúa.
En flestir vinnuveitendur eru
á þtt, að það sje ódýr tveggja
ára vinnufriður — einkum á
þessum tímum, þegar mikils-
vert er fyrir Danmörku að auka
útflutning sinn.
5 mínúfna krossgáfa
SKYRINGAIt
Lárjett: — 1 rúmlega — 6 ekki
beit — 8 hæðstur — 10 mælir — 11
skundaði -- 12 saman — 13 efúr-
herma — 14 span — 16 fje.
U. Saw lífláinn
Rangoon í gærkvöldi.
í DAG voru teknir af lífi U.
Saw fyrverandi forsætisráð-
herra Burma og fimm fylgis-
menn hans. Þeir voru allir sak-
aðir um landráð. Fyrir nckkru
fóru þeir fram á nýjar yfir-
heyrslur, en þeim var synjað.
Norrænt safn luH-
uguslu alar Ijóða
f NEW YORK er I undirbún-
ingi útgáfa á stóru safni af nú-
tíma ljóðum frá öllum Norður-
Iöndunum fimm, bæði á frum-
málunum og með epskum þýð-
ingum. Bókin verður um 800
síður. Aðal-ritstjóri er Martin
S. Allwood. Tilefnið er að Svíar
í Ameríku halda upp á fimmtugs
afmæli Augustana Synod á
Rock Island í Illinois í sumar.
Erkibiskupinn yfir Svíþjóð og
ýmsir aðrir háttsettir Svíar
munu þá fara og heimsækja
landa sína vestra.
Til útgáfunnar hefur verið
vandað eftir bestu getu. Auk
ljóðanna verða stuttar ritgerðir
um ljóðagerð hvers lands skrif-
aðar af hinum færustu mönnum.
Um íslenska hluta bókarinnar
sjá þeir Stefán Einarsson, próf.
í Baltimore og Magnús Á. Árna-
son, listamaður í Reykjavík. Sá
síðarnefndi mun hafa gert flest-
ar þýðingarnar, en auk þess
verða þar nokkrar þýðingar
eftir Stefán Einarsson og nýjar
þýðingar eftir frú Jakobínu
Johnson o. fl. Skáldin, sem þar
koma fram og ekki hafa birst
þýðingar eftir áður t. d. í Tce-
landic Lyrics, eru: Þórbergur
Þórðarson, Halldór Kiljan Lax-
ness, Jóhannes úr Kötlum Tóm-
as Guðmundsson, Guðmundur
Böðvarsson, Snorri Hjartarson,
Steinn Steinarr o. fl.
ísafold mun hafa tryggt sjer
hluta af upplaginu til sölu hjer
á landi.
sjer —- 4 stafur
fjósi — 7
Lóðrjett: — 2. þröng — 3 flýtir
rissa — 9 segja fyrir — 10 vætu —.
14 hvað — 15 frumefni.
Lausn á síSustu krossgátu:
Lárjett: — 1 vigta — 6 urt — 8
la — 10 S. U. — 11 stöngin — 12
K. A. — 13 N. N. — 14 fax — 16
gervi.
Lóðrjett: — 2 iu — 3 grenjar —
4 tt — 5 elska -— 7 kunni — 9 ata
10 sin — 14 fe — 15 XV.
— Meðal annara orða
Frh. af bls. 8.
hennar sje ekki aðeins átt við
bandalag Vestur Evrópu. Þeir,
sem að ráðstefnunni standa,
vilja, að Evrópuríkin öll gerist
aðilar, það er að segja, að Rúss
um ef til vill undanskyldum,
en þá álíta margir nú svo stóra
þjóð, að líta beri á Rússland
sem „álfu í álfunni“. En þetta
eru aðeins tillögur.
Mennirnir, sem nú eru sam
an komnir í Haag — og á ráð-
s-tefnunni eru yfir 800 manns
— nióta ekki opinbers stuðn-
ings ríkisstjórna sinna. Það
er bví ólíklegt — í hæsta lagi
ólíklegt — að nokkur endan-
leg ákvörðun verðj tekin um
stofnun bandaríkja Evrópu. En
þarna eru saman komnir þjóð-
fræeir menn úr öllum stjettum
og samþyktir þeirra og álykt-
anir hljóta að vekja alheims-
athvgli. Og ráðstefnan er vissu
lega að sínu leyti mikilsverð.
þegar þess er gætt, að með
henni er vakin athygli á þeirfi
miklu nauðsyn, sem Evrópu-
þjóðunum er á því að hætta,
í eitt. skipti fyrir öll, að loka
sig innan þröngra og heimsku-
legra landamæra.
Reykjavíkurbrjef
Framh. af bls. 7 -
lendingum, eru að snúa baki við
þessufn óláns og misindismönn-
um.
Alþýðusamband íslands á von
andi eftir að vinna bæöi lengi
og vel, og íslensk alþýðustjétt,
að halda uppi merki íslenskrar
menningar um ókomnar aldir,
engu síður en á fyrri tímum. En
ef kommúnistar hafa ekki skil-
ið það enn, að ústefna þeirra á
ekki eftir að ,,sameina“ ís-
lenska alþýðu, þá er það verst
fyrir þá sjálfa hve skilnings-
sljóvir þeir eru. Þeir verða að.
reyna að spjara sig og læra
betur.
iiiiiiiiiinmiMiifiiiiii
I S^lúlhci.
i vön algengum hújsverk- i
I um óskast í vist 14. maí. 1
i Fátt í heimili. Gott sjer- |
i bergi. — Hverfisgötu 14. §
l Sími 3475.
:iMiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiMiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiii»i
iimiiiimkimiiiiiiiiimiiiiiimmmiiiiiimimmimiiiimimimii
= d manna
I iélksisíll |
i óskast til. kaups. Aðeins ‘ I
1 góður bíll, ekki eldri en |
i 1941, kemur til greina. — i
i Uppl. í síma 6021 kl. 12 i
I —1 og 7—8.
immiMimiiiiiiiiitiMmiiMMiMiiiiiiiiiMimmmMMiiMiii
llfMIIIMmiMIIIIMMIIIIIimillMIIIIIIIIIIIIIMIMllllllllMll'll
Stórir
I trjekassar j
1 til sölu. — Uppl. í síma i
| 3166 frá kl. 1—2.30 í í
í dag. i
IIUIIIIIIIIMimillMIIMMinMMIIMIMtllMIIMMIIIIMIIIIMMIt
ifMiiiiiimfiiiifiiiimNiiMiiiiMiMiiiiiimimmiimiimiM'’
Síðasfi dagur
i Handavinnusýnigarinnar l
Í í Miðstræti 3A.
Systurnar frá
frá Brimnesi. i
HlimMlltlintMIIHIWIWIMlMllliniMMI'IIMIIIIIMMMIIirilt
I. S. I.
K. R. R.
1. B. R.
4. leikur Reykjavíkurmótsins í meistaraflokki, fer fram •
mánud- 10. maí og hefst kl- 20. þá keppa: " ■
»
\ »
Fram og K.R.
Dómari: Guðjón Eínarsson. |
Línuverðir: Helgi Helgason og Sigurbjörn Þórðarson.
jYii er þaS sitannantli, enginn má sitja heima, allir •
út á völl. ;
MÓTANEFNDIN..........’’
VINARSTEGAR
fyrir liggjandi.
—Jlrinljöm J}ónóáon ^JJeifcluerófu n E
Austurstræti 14, sími 6003.