Morgunblaðið - 21.07.1948, Page 10

10
í-rjírrsi
' yrsí¥v
MORGVHVLAÐIB
Miðvilcadagur 21. júlí 1948.
KENJA KONA
(Lptlr i^en- Ulmea í\ÁJi((iamð
133. dagur
verðum komnir til borgarinn-
ar eftir hálfan annan klukku-
tíma. Komdu honum unrh
læknishendi og láttu mig vita
þegar þú kemur aftur“. Hann
leit á Dan. „Er það tilfellið, að
hann sje bróðir þinn?“ spurði
hann.
„Já, herra liðsforingi“, sagði
Mat. „Við erum báðir frá
Bangor í Maine. En jeg er í
14. herdeildinni frá Georgía.
Jeg fluttist til Suðurríkjanna
fyrir stríðið, en hann á enn
heima í Bangor“.
„Já, bræður. Það er það, sem
gerir þetta stríð svo erfitt, að
við erum allir meira og minna
bræður. Sjáðu um, að það fari
vel um hann“.
Svo hjelt hgnn áfram. „Þetta
er góður maður“, sagði Dan.
Mat horfði á eftir Íiðsforineí
anum. „Það eru fáir menn,
sem eru ekki góðir“, sagði
hanji „Getur þú gengið, ef
jeg styð þig, eðá á jeg á halda
á þjer?“
Dan brosti. „Þú ert svo sem
nógu stór til að halda á mjer.
En kannske get jeg gengið“.
Það var langt til borgarinn-
ar, baðan sem Dan hafði setið
við veginn. Þeir fóru hægt
yfir.
Þegar þeir komu yfir háls-
inn,. sáu þeir að Norðanmenn
hröktu Sunnanmenn í áttina til
Gettisburg. Og á næstu hæð
voru fallbyssur, sem skutu á
flóttamennina. Þeir bræður
urðu hvað eftir annað að hvíla
sig. Það fór að blæða úr fæt-
inum á Dan að nýju. Mat stöðv
aði blóðrásina. Hann spurði um
Will og Dan svaraði:
„Hann er hjer einhvers stað-
ar. Hann er aðstoðarlæknir hjá
sjötta Wisconsin fylkinu. Hann
hafði altaf langað til að verða
læknír. Manstu ekki eftir því?
Jeg var í öðru herfylki frá
Maine, en þegar herþjónustu-
tíma mínum þar var lokið, þá
gekk jeg í sötta herfylkið, til
þess að geta verið sem næst
honum“. Og svo spurði- hann
um Tom.
„Tom er kapteinn í mínu her
fylki“, sagði Mat. „En hann
fjekk kúlu í fótinn hjá Frede-
ricksburg. Þeir drógu silkivasa-
klút í gegnum kúlugatið og
hann er enn í sjúkrahúsi, en
hann nær sjer áreiðanlega“.
Svo spurði hann: „Hvernig
líður pabba?“
„Honum líður vel. Jeg hefi
ekki komið heim síðan stríð-
ið hófst, en hann skrifar mjer
altaf. Hann er altaf eins“.
Mat kinkaði kolli. Þeir sátu
á moldarbarði rjett við veg-
inn.
„Þannig minnist jeg hans
líka“, sagði Mat. „Hann var
altaf eins. Mig langar til að
sjá hann aftur“. Svo mælti
hann í lægri nótum:
„Jeg gat þó ékki haldist við
heima“.
„Við áttum von á því að þú
mfindir koma heim áður en
stríðið hófst“.
„Já, við Tom vorum að tala
um bað“, sagði Mat. „En fjöl-
skylda og mágafólk Toms átti
heima syðra. Það fólk er miög
gott við okkur og okkur þótti
vænt um það“. Svo spurði
hann: „Er mamma eins og hún
var?“
„Hún er veik“, svaraði Dan.
„En jeg býst ekki við því, að
hún breytist neitt“, bætti hann
við í einlægni.
Mat mælti lágt: „Pabbí er
mikill maður. Það vitum við
allir. Og það er eingöngu hon-
um að þakka að við bræðurn-
ir höldum saman — hvar sem
við erum niður komnir“.
Dan kinkaði kolli. Hann
sagði:
„Það voru einhverjir fangar
frá Georgía sem sögðu mjer að
þú værir giftur, Mat“.
Mat brosti. „Já, og jeg fjekk
heimfaraleyfi í vetur til að sjá
nýfæddan son minn“.
„Heldurðu að hann verði jafn
stór og þú?“
„Miklu stærri“, sagði Mat
drýgindalega. „Hann byrjar að
vaxa þar sem jeg hætti“.
Það var nú farið að draga
úr orustugnýnum umhverfis
þá. Leikurinn hafði borist
lengra og nú var barist hinum
megin við borgina. En á leið-
inni sáu þeir alls staðar viður-
stygð hernaðarins, þar sem
Sunnanmenn höfðu veitt við-
nám. Þar voru dauðir menn og
særðir af báðum herjum, um-
turnan, brotin hergögn. Einu
sinni mættu þeir hundrað
manna hóp. Það voru fangar af
Sunnanmönnum, undir umsjá
hermanna að norðan. Þeir
viku út af veginum, svo að þeir
Dan og Mat gætu haldið áfram.
Svo komu þeir inn í borgina
og Mat sagði:
„Jeg ætla að reyna að finna
einhvern stað, þar sem jeg get
skilið þig eftir og svo ætla jeg
að reyna að senda lækni til
þín í kvöld“.
Hann skimaði um hvert hús
sem beir fóru fram hjá. í sama
mund kom kona nokkur út á
húströppur og horfði á þá Þeir
staðnæmdust og Mat spurði:
„Getið þjer lofað þessum
manni að vera, frú mín góð?“
Hún mælti í hvössum róm:
„Jú, jeg hefi hjer gestarúm, en
enginn ræningi fær að koma
inn fyrir mínar húsdyr“.
Mat tók ofan. „Þetta er bróð
ir minn“, sagði hann, „Evered
kapteinn úr sjötta herfylki
Wiscpnsin". Svo studdi hann
Dan upp tröppurnar.
„Sjötta herfylki Wisconsin?"
endurtók konan. „Hjer var
Harris kapteinn og tveir liðs-
foringjar úr því herfylki fyrir
skemstu, en þeir fóru áður en
Sunnanmenn komu. En Evans
undirforingi er hjer enn“. Svo
sneri hún sjer að Dan. „Já,
gerið svo vel að koma inn“.
Dan stóð á öðrum fæti og
hún gekk undir hönd hans.
Mat sagði:
„Jeg sendi læknir til þín,
Dan. Segðu pabba að við Töm
elskum hann. Vertu sæll“.
Dan reyndi að tala klökkva-
laust: ..Vertu sæll, Mat. Og
farðu varlega“.
Svo hoppaði hann á öðrum
fæti inn í húsið og studdi sig
við konuna sem ætlaði að skjóta
skjólshúsi yfir hann.
VII.
Hún hjet frá Hollenger og
dóttir hennar hjet Júlía. Hún
kom á móti þeim til að hjálpa
honum. Þær komu honum í
rúm í herberginu, þar sem Ev-
ans undifforingi lá.
„Jeg fjekk skot í fótinn",
sagði Evans þegar, því að hann
þekkti Dan. „Það var rjett þar
sem járnbrautirnar mætast.
Jeg sá þig falla litla síðar“.
Svo lækkaði hann róminn.
„Þegar þeir gáfust upp, þá gat
jeg staulast með því móti að
styðiast við tvær byssur. Og
Dawes yfirforingi fjekk mjer
fánann þeirra og bað mig að
geyma. Jeg vafði honum utan
um mig og komst með hann
hingað. Júlía spretti upp ver-
inu á dýnunnj í rúminu og
faldi hann þar og nú ligg jeg
á honum, svo að honum er ó
hætt þangað til við höfum
sigrað“.
Dan var of máttfarinn til
þess að hann hefði neinn á-
huga fyrir fánanum. Hann
þráði mest að fá að sofa. Hann
var í hálfgerðu móki þegar
læknirinn kom sem Mat hafði
náð í.
Læknirinn hjelt að ekki
þyrfti að taka af honum fót-
inn.
„Annars er ekki hægt að full
yrða neitt um það fyr en eftir
tvo eða þrjá daga“, sagði hann.
„En bjer fáið áreiðanlega staur
fót. Jeg kem aftur seinna“.
En Dan sá hann aldrei fram-
ar. Daginn eftir var hálfgert
óráð á honum og hann heyrði
stöðugt eins og í leiðslu, fall-
byssudrunurnar og smellina í
rifflunum frá bardaganum þar
fyrir sunnan. Frú Hollanger
kom með alda bakstra til að
leggja við höfuð hans og fót.
Hún sagði honum að grimmi-
leg orusta hefði geisað milli
aldingarðs Mr. Sherfy og hæð-
ar nokkurrar sem kölluð var
Kollóttahæð. Dan mundi eftir
því að þeir höfðu farið fram
hjá bessum aldingarði daginn
áður. Hann mintist þess einnig
hvexnig landslag var þar um-
hverfis, grjót og kjarr. Þar
höfðu þeir barist. Og hann sá
í anda hvar Sunnanmenn
spruttu þar upp úr ótal. fylgsn-
um, gapandi svo að skein í
tennurnar eins og á villidýrum
og augu þeirra skutu eldi. Þá
um nóttina fannst honum hann
taka þátt í mörgum orustum.
Hann æpti heróp og þóttist
brjótast áfram, svo að þær frú
Hollanger og Júlía áttu fullt í
fangi með að halda honum
kyrrum í rúminu.
Að morgni hins þriðja dags
hafði hann aftur fengið ráð og
rænu, þangað til djöfulgangur
fallbyssnanna byrjaði aftur og
var svo ákafur að húsið skalf
og nötraði. Þá sló honum niður
aftur og kvaldist svo af þorsta,
að þær mæðgurnar urðu sífelt
að gefa honum að drekka.
Stundum vissi hann þó glöggt
hvað var að gerast. Og svo
skeði þetta, að Júlía kom inn
og það ljómaði af henni einhver
birta, eins og af engli. Og hún
sagði móður sinni frá því, að
Sunnanmenn hefði beðið herfi
legan ósigur. Þá æpti hann af
hrifningu og sigurvímu.
Þá um nóttina heyrði hann
stöðugt fótatak úti á götunni.
Þær mæðgur stóðu altaf við
gluggann og horfðu út. Og hann
heyrði að Evans sagði að nú
væri Sunnanmenn á undan-
haldi, og yrðu nú að snauta
sama veg og þeir hefðu komið.
„Og við erum á hælunum á
þeim“, sagði Evans. „Þeir
verða ekki margir, sem kom-
ast heim til sín aftur“.
Svörf og hvít
Austurlenskt ævintýrl.
11.
Nokkur stund leið, þá fór að heyrast undarlegur hvinur
utan frá hafinu og eitthvað, sem líktist stórum svörtum
skýjaflóka nálgaðist eyjuna hratt og það sást, að þetta var
ógurleg mergð af gráum páfagaukum, sem hinir fuglarnir
virtust hafa kallað til hjálpar. Eftir gráu páfagaukunum
kom mikil mergð fjöllitra fugla. Það var eins og allir páfa-
gaukar heimsins hefðu sett sjer mót á þessari eyju. Og
undarlegt var, að þvert á móti venju páfagauka voru allir
fuglamir þögulir og heyrðist ekkert hljóð frá þeim nema
jyturinn af vængjaslögunum, þegar þeir færðust nær og
ljetu sig síðan svífa niður yfir eyjuna. Þeir settust niður og
mynduðu raðir umhverfis Fíms. Nokkrir settust á jörðina,
aðrir á runnana, aðrir hátt upp í greinar trjánna, nokkrir
á lágar klettasillur og enn aðrir á klettabrúnina, en allt var
þetta ógurleg og furðuleg samkunda af fiðurfje. Þegar kyrrð
ist um sá prinsinn, að í miðjum hópnum á gullinni stöne, sem
tveir risapáfagaukar hjeldu uppi, hafði stór svartur gaukur
með gylltan hring um hálsinn tyllt sjer, — það var líkast
því, sem hjer ættu að fara fram rjettarhöld.
Svarti páfagaukurinn, hugsaði prinsinn hlýtur annaðhvort
að vera konungur eða dómari. #
Nú komu tveir gulir fuglar til prinsins og skræktu eitt-
hvað, sem hann skildi auðvitað ekki, en fann þó, að þeir
voru að skipa honum að ganga fram fyrir konunginn, og
hann hugsaði sem svo, að það væri best fyrir hann að hlýða
og sjá, hvað úr þessu yrði. Þegar hann nálgaðist konunginn,
sá hann, að þar lágu dauðu fuglarnir tveir og þá skildi hann,
að það átti að dæma hann sjálfan í þessum fuglarjetti. —
Svarti páfagaukurinn leit ströngum augum á hann og hjelt
langa ræðu, sem í eyrum prinsins ljet sem skrækir og óhljóð.
Hann hneigði sig samt virðulega að ræðunni lokinni og
sagði: Því miður yðar hátign hef jeg ekki getað skilið,
hvað þjer sögðuð.
Konungurinn gaf litlum grænum páfagauk merki og hanrt
flaug frá, en kom aftur innan skamms með hvítt blóm,
sem konungurinn lyktaði svo lengi af, að hann hnerraði. En
um leið og hann hnerraði f jell fjaðurbúningurinn af honum
og fyrir framan prinsinn stóð gamall virðulegur maður,
með sítt skegg og gyllta rönd um ennið. Og hann hafði um
hálsinn sveran gullhring.
Hann: — Finnst þjer virki-
lega leiðinlegt hjer, jeg sem
skemti mjer svo prýðilega.
Hún: — Þú, já, hvað er að
marka það, þú sem ert með
mjer.
★
— Síðast, þegar jeg hitti bróð
ur þinn, var hann að reyna að
komast að á stjórnarskrifstofu.
Hvað gerir hann núna?
— Ekkert, hann komst þar að.
★
Því var veitt athygli að göm-
ul kona hneigði altaf höfuðið í
lotningu í hvert sinn, sem nafn
satans var nefnt. Eitt sinn hitti
presturinn hana að máli og
spurði hana, hvernig á þessu
stæði.
— Ja, kurteisi kostar ekkert,
sagði gamla konan, ja, og svo
veit maður nú ekki ....
★
| Villi: — Jeg hefi svo hræði-
lega tannpínu.
Tommi: — Ef það væri mín
tönn, sem tannpína væri í,
myndi jeg láta draga hana úr
eins og skot.
Villi: — Já, ef það væri þín
tönn, myndi jeg gera það líka.
★
Sjúklingurinn: — Dragið þjer
tennur alltaf úr kvalalaust?
Læknirinn: — Ekki alltaf, í
gær var einn nærri því búinn
að bíta af mjer einn fingurinn.
★
— Þjer skrökvið svo frek-
lega, sagði dómarinn, að jeg
ráðlegg yður að gera lögfræð-
ingur.
★
Tveir kunningjar, sem ekki
höfðu sjest lengi, hittust á förn-
um vegi. Annar þeirra var með
hönd í fatla.
— Sæll og blessaður, vinur,
sagði sá, sem ekki hafði hönd
í fatla, hvað gengur eiginlega
að þjer?
— Jeg lenti í bílslysi, svaraði
hinn.
— Hvenær skeði það?
— Það skeði fyrir sex vikum.
— Sex vikum, og þú ert enn
með hendina í fatla.
— Já, læknirinn segir, að vísu
að jeg megi taka hana úr fatl-
anum, en lögfræðingurinn minn
bannar mjer það stranglega.