Morgunblaðið - 07.09.1948, Blaðsíða 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 7. sept. 1948. '
Bændasamtökin telja 5% hækk-
un landbúnaöarvara of litlá
Samþyktir aðalfundar
Stjettarsambands bænda
Á AÐALFUNDI Stjettarsam-
bands bænda, sem haldinn var í
Reykjaskóla í Hrútafirði dagana
2.—3. sept. voru samþykktar
alímargar ályktanir um ýms
hagsmunamál bændastjettarinn-
ar. Skulu hjer raktar nokkrar
hinar helstu:
Verðlagsmál
Svo sem kunnugt er, eru verð-
lagsmálin eitt helsta viðfangs-
efni þessara bændasamtaka,
enda skipar stjórn þeirra meiri-
hluta Framleiðsluráðs, og til-
nefnir fulltrúa framleiðenda í
verðiagsnefnd landbúnaðaraf-
urða. í þessu máli samþykkti
fundurinn eftirfarandi tillögu:
Aðalfundur Stjettarsambands
bænda, er haldinn var á Akur-
eyri 3. og 4. sept. 1947 lýsti því
yfir að hann væri óánægður með
Verðlagsgrundvöll þann, sem úr-
skurðaður var af yfirnefnd, fyr-
ir verðlagsárið frá 1. sept. til
31. ágúst 1948, vegna þess að
útgjalda upphæðin fyrir meðal-
búið væri ákveðin of lág, en af-
urðamagnið ofmikiðð.
Fulltrúar neytenda sögðu upp
þessum verðlagsgrundvelli frá
1947 á s.l. vetri. Sömu fulltrúar
óskuðu einnig eftir að rannsókn
íæri fram á reksturskostnaði
meðalbús, svo og búa, sem væru
stærri og minni en meðalbú.
Sú rannsókn leiddi í ljós að
ýmsir útgjaldaliðir meðalbús
hafa hækkað verulega, eða a. m.
k. um 10% heildarlega.
Á þessari rannsókn byggðu
íulltrúar framleiðenda tillögur
sínar um verðlagsgrundvöll fyr-
ir verðlagstímabilið 1. sept. 1948
til 31. ágúst 1949. Um þær til-
lögur náðist ekki samkomulag
við fulltrúa neytenda. Málið fór
því til yfirdóms og felur sá dóms
úrskurður í sjer 5% hækkun á
verði landbúnaðarvara til
bænda.
Þessa málsmeðferð telur fund-
urinn óviðunandi, þar sem bænd
ur fá of lágt verð fyrir afurðir
s'xnar, eftir þeim upplýsingum,
sem fyrir liggja og lægra verð
en felst í grundvellinum frá
fyrra ári, ef hann hefði gilt á-
fram. Fundurinn skorar því á
fulltrúa framleiðenda í verðlags
nefndinni og stjórn Stjettarsam
bandsins, að safna sem allra
bestum gögnum um reksturs-
kostnað og afurðasölumagn
meðalbúsins, þar á meðal um
vanhöld, áhæítu og atvinnurek-
endagjöld, svo og vaxtabirgðir,
viðhald fasteigna o. fl., og krefst
þess að síðan sje verðákvörðun
landbúnaðarins við þetta miðuð.
tVimannatryggingar
Fundurinn íaldi rjettmætt, að
.alíxr þeir sem slysatryggðir eru,
greiði sjálfir tilskilið lágmarks-
gjald, en það sem þar er fram
yfir greiði atvinnurekendur. —
Ennfremur að sjúkrasamlögin
starf; áfram á vegum sveita-
fjelaganna, að styrkir vegna
barnsfæðinga verði hinir sömu
til allra mæðra og að skylda til
greiðslu persónugjalaa nái að-
eins til 18—65 ára aldurs, en
ekki 16—67 eins og nú er.
Birting á verðlagi
Fundurinn fól stjórninni að
iáca birta I Frey áætlað verð til
bænda hverju sinni fyrir fram-
leiðslu þeirra.
Sala garðávaxta
Fundurinn skoraði á stjórnina
að athuga hvort ekki væri hægt
að bæta skipulag á geymslu og
sölu garðávaxta.
Áburðarverksmiðja
Fundurinn skoraði á Alþingi
og ríkisstjórn að vinna að því
að reist yrði hið bráðasta áburð
arverksmiðja á hentugum stað,
sem framleiði minnst 7500 tonn
af (hreinu) köfnunarefni á ári.
Fjárfesíing og innflutningur
Fundurinn beindi þeirri áskor
un til fjárhagsráðs og innflutn-
ingsyfirvalda að samræma bet-
ur en nú er gert fjárfestingar-
leyfi og vöruskömmtun við raun
verulega innflutningsgetu þjóð-
arinnaar á hverjum tíma og
koma vörudreifingu til lands-
manna í rjettlátara horf.
Bændadagur
Fundurinn taldi æskilegt, að
haldinn sje árlega hátíðlegur
sjerstakur bændadagur fyrir
land allt, og fól stjórninni að
leita álits bænda og búnaðarf je-
laga um þetta og undirbúa mál-
ið fyrir næsta aðalfund.
Yfirdómur í verðlagsmálum
Fundurinn telur óeðlilegt, að
Leikararnir þrír frá Akureyri:
leikstjóri, Hólmgeir Pálmason.
HJER í Reykjavík er nú
staddur leikflokkur frá Akur-
eyri, sem í eru þessir leikarar:
Jón Norðfjörð, sem er leikstjóri,
Sigríður Schiöth og Hólmgeir
Pálmason. Ætla þau að halda
skemmtun á - fimmtudaginn
kemur í Iðnó.
Á skemmtiskrá eru þessi at-
riði: Kafli úr 4. þætti sjónleiks-
ins Ljenharður fógeti, eftir Ein-
ar H. Kvaran. Kafli úr 2. og 3.
þætti söngleiksins Æfintýri á
gönguför eftir C. Hostrup. Upp-
lestur, Jón Norðfjörð og gaman
leikur í einum þætti, Frúin sef-
ur, eftir Frits Holst. Kynnir
verður Ævar R. Kvaran.
þess sje krafist að bændur sætti
sig við yfirdóm um verðlagn-
ingu landbúnaðarvara meðan
ekki eru sett samskonar ákvæði
um hagsmunamál hliðstæðra
stjetta.
Þátttaka í alþjóðasambandi
Fundurinn samþykkti, að
heimila stjórninni að senda á
næsta ári fulltrúa á alþjóðaráð-
stefnu stjettarsamtaka bænda
og að gera Stjettarsambandið að
meðlimi í þeim alþjóðasamtök-
u.m að athuguðu máli, ef hún
telur ástæðu til þess.
Álagning á fóðurbæti
Fundurinn beindi þeim til-
mælum til stjórnarinnar, að hún
að athuguðu máli, hlutaðist til
um það við Viðskiptanefnd, að
hömlur sjeu settar á álagningu
á fóðurbætisvöru eftir þvi sem
þurfa þykir.
Fjárhagsáætlun
Að lokum var samþykkt f jár-
hagsáætlun sambandsins fyrir
árið 1949. Tekjur þess voru á-
ætlaðar 140 þús. og er það hluti
sambandsins af Búnaðarmála-
sjóði fyrir % hluta yfirstand-
andi árs. Helstu gjaldaliðir voru
til stjórnar og erindreka, kostn-
aður við aðalfund og þátttaka í
útgáfu Freys vegna málefna
Stjettarsambandsins.
Sigríður Schiöth, Jón Norðfjörð,
Síðar ætlar leikflokkurinn að
heimsækja aðra kaupstaði á
Suður- og Vesturlandi.
I FYRRINÖTT var framið inn-
brot í verslun Pjeturs Pjeturs-
sonar í Hafnarstræti 7. -— Ekki
tókst þjófinum að stela rxeinu
verulegu, um 30 krónum í pen-
ingum og frímerkjum að verð-
mæti 50 kr. Þjófurinn hefur
gerevðilagt peningakassa versl-
unarinnar og þá hefur hann
gert tilraun til að sprengja upp
eidtraustan peningaskáp, en
varð frá að hverfa.
Leikflokkur frá Akureyri heimsækir Rvík.
í KVÖLD verður fluttur fyririestur og sýnd kvikmvnd unj
vinnuöryggi í sænskum vinnustöðvum, en fj'rirlestur j.essi er
f’uttur á vegum sænska sendiráÐsins bjcr og Slysavarnafjelags
íslands.
Fyrirlesturinn flytur Svíinn
Gunnar Hultman, og hefst hann
kl. 9 í fyrstu kennslustofu Há-
skólans. Fyrirlesturinn er fyrii
almenning, en fyrst og fremst
á har.n erindi til atvinnurek-
enda, iðnaðarmanna og verka-
manna.
Gunnar Hultman er formaður
nefndar, sem vinnuveitendur og
verkamenn í Svíþjóð hafa stofn-
að til og fjallar um öryggismál
á vinnustöðvum og verndun
heilsu starfsfólks i iðnaði Sví-
þjóðar. Nefnd þessi: er skipuð
fjórum fulltrúum atvinnurek-
enda og jafnmörgum frá verka-
mönnum.
Gunnar Hultman
Á leið til Ameríku.
í gær ræddi Gunnar Hultman
við blaðamenn í skrifstofu
sænska sendiráðsins, en hann er
á leið til Bandaríkjanna, þar
sem hann mun flytja fyrirlestra
um slysavarnir á vinnustöðvum
í Svíþjóð og einnig mun nann í
sambandi við fyrirlestra sína
þar sýna kvikmynd.
í Svíþjóð.
Gunnar Haltman gerði nokkra
grein fyrir störfum nefndar
þeirrar, sem hann er formaður
fyrir. Hún var sett ú laggi-rnar
fyrir nokkrum árum. Ein starfs
grein hennar nær eingöngu til
iðnaðarstöðva í Svíþjóð. Öryggis
málum í öllum greinum iðnaðar-
ins þar í landi virðist vera mjög
vel stjórnað. Sama er að segja
um fræðslu í þessum málum til
handa verkstjórum og verka-
mönnum. Fræðslan er bæði
bókleg og verkleg, en auk þess
eru haldnir fyrirlestrar og kvik-
myndir sýndar.
Slysum fækkar.
Árangurinn af starfi nefndar-
innar virðist vera mjög mikill.
Sem dæmi r.efndi Hultman, að
slys 'i sumum iðnaðarstöðvum
hefðu þegar minjikað um helm-
ing.
Allt þetta er ao sjálfsögðu að
þakka rnjög góðu samstarfi
verkamanna og atvinr.urekenda.
Sænska ríkið hefur yfirleitt lát-
ið sig litlu skipta jnessi mál. þar
til nú fyrir fáum árurn síðan,
að það veitti nokkra f járhæð til
útgáfu á handbók fyrir iðnaðar-
menn, sem f jallar um slysavarn-
ir og heilsuvernd á vinnustöðv-
um. Og s.l. ár veitti sænska ríkið
nefndinni 200 þús. krónur til
fræðslu um öryggi á vinxrustöðv-
um.
Gunnar Hultman skýrði enn-
fremur frá því, að skipan þcss-
ara fræðslumála væri mjög
sæmileg hjá hinum Norður-
landaþjóðunum og sömu reglur
eru viðhafðar við fræðslu
verkamanna í iðnaðarstöðvun-
um.
S.V.F.Í. fær afnot af myndum.
Að lokum skýrði Gunnar
Hultman frá því, að I
afhenda sænska
kvikmynd þá er h:
kvöld, en sendiráðh
varnafjelag ísland;:
samvinnu, um sýnin;
Jón Oddgeiv J ■
trúi, þakkaði ræðu i
fullvissaoi hann uir
myndi beita sjer í„
myndin veroi sýncl í
um hjer í Reykjavi'
bygðir landsir.s, !. ;
sendiráðið.
ann myndi
ændiráðinu
:.nn sýnir í
> og Slysa-
mun hafa
:ar á henni,
isson, full-
iultmans og
að S.V.F.Í.
’iir því, að
verksmiðj-
: og út um
■amráði vií^
Hjer á íslandi.
Þessu næst vjc J >ri Oddgeir
nokkrum orðum ... öryggismál-
um iðnaðarfc og iðnaðar-
verkamanna ? . c-v. ,1‘agði hann að
þrátt fyrir mö.g og vel sótt;
námskeið í ilysí:’. örnum fyrig
iðnaðarmenn, i • -. i það samt
svo, að öryggisxxxc. 'n og þróun
iðnaðarins, heíði ekki haxdist í
hendur síðustu 10 árin. Þar af
leiðandi eru slys orðin nokkuö
tíð h.jer í iðnaðinum. Jón Odd-
geir kvað það von sína, að innaii
langs tíma myndi betri skipuií
komast á þessi mál.
Neíndin, sem ski;;uð var fyr-
ir tveim árum siðan, til að gercf
tiilögur um öryggLmál verka-
íólks í landinu airncnnt, mun
skila áliti þegar r. esía þing
kernur saman. Þá hafa iðnrek-
entíur ákveðiö að beiía sjer fyr-
ir útgáfu handbókar iyrir verka
fólk í ionaðinum, en i egar hvort
tveggja kemur til framkvæmcla
mun það hafa stórkostlega
bætt öryggisskilyrði íyrir verka
menn og iðnaða.’menn hjer á!
lar.di.
a jrs
mi «j
Belgrad I gærkvöldi.
ÞAÐ var opinberlega tilkynnl
hjer í kvþld, að Vlado Dapcevic
ofursti, hefði vprið handtekinn
en ætlað var, að honum hefð:
tekist að flýja til Rúmeníu, þeg-
ar Jovanovic hershöfðingi vai
skotinn til bana af landamæra-
vörðum 12. ágúst s.l. Dapceivit
var handtekinn 2. september vií
landamæri- Ungverjalands o|
Júgóslavíu. — Reutex.
,d