Morgunblaðið - 18.09.1948, Qupperneq 9

Laugardagur 18. sept. 1948
MORGU'NBLAÐIÐ
9
Við leiði pélskra sjómanna í Fcssvcgi ; Clausen-bræður
í gærmorgun lagði pólski sendiherrann, dr. Josef Gilbultovvicz,
iírans á leiði pólskra sjómanna, sem fórust hjer við land í styrj- ,
öldinni og jarðseítir voru í Fossvogs kirkjugarði. Viðstaddir
jþessa athöfn voru'sendiherrar, eða fulltrúar þeirra, skrifstofu- j
stjóri utanríkisráðuneytisins og fleiri. — Myndina hjer tók ljós- j
myndari Morgunblaðsins og sjóst á henni, talið frá vinstri, Finn-
foogi Kjartansson, vararæðismaður Pólverja hjer á landi, sr. Jón
Thorarensen og Gilbultovvicz sendiherra. — Sendiherrann fór
flugleiðis til Osló í morgun.
London í gær.
WILSON, verslunai'málaráð-
herra Breta, hjelt í dag áfram
að gefa neðri deild þingsins
skýrslu um framíeiðslu og út-
flutning. Skýrði Wilson meðal
annars frá því, að skipa og þáta
smíði í Bretlandi hefði síðast-
liðin 25 ár aldrei orðið jafnmikil
og nú, auk þess sem heildar-
framleiðslan fyrstu sex mánuði
þessa árs hefði orðið um 20
prósent meiri en á sama tíma
1938.
Wilson gat þess, að greitt
Á MORGUN kjósa Svíar þá 230 hinn gamla foringja sinn, Pev , hefði verið í ár með útfluttum
fulltrúa, sem skipa „andxu Albin Hansson, sem
vinna 139 m. hlaup
Á iÞRÖTTAMÖTI, sem fram
fór í Svíþjóð í gær, urðu Clau
sen-bræður fyrstir í 100 m. hl.
Sænska útvarpið skýrði frá
þessu i gærkvöldi og gat jafn-
framt þess, á bvaða tima þeir
bræður hefðu hlaupið. Haukur
var fyrstur á 10,8 sek.. og Örn
annar á 10,9. — Þriðji maður
var Svíi.
I TT , , , , , • '-’B ÍJ'-'I.I. ciu |JVi i sjcisiaiui
Araneur iiauks i þessu hlaupi . . . ,
6 r 1 smiðju við hofmna i Antwerpen
besti sem hann I * ....
að Ijuka „Bathyscaohe , stal-
hylkinu, sem prófessor Auguste
Piccard og aðstoðarmaður han;
prófessor Max tosyns, ætla að
nota til að kafa nærri fjóra kíló
metra niður í hafdjúpin í Guin-
ea-flóann fyrir vestan Afríku.
Belgíska stjórnin nefur lánað
þeim 4,000 smálesta mótorskip,
sem heitir Scaldis, og hefur það
verið sjerstaklega útbúið í ferð
ina. Þeir fara á því til Dakar
vestast í Afríku og ætla að gera
tilraunakaf þar í septemberlok.
niður
80 iiein dýpi
Piccsrd segisl Ireysla vísindumtm
Eftir ERIC KENNEDY, j Þegar þeir vilja síðan fara
frjettaritara Reuters. i upp á yíirborðið, losa þeir stein
FJÖLDI vjelfræöinga vann dag ana og járnbútana hægt og
og nótt að því í sjerstakri hægt af og hylkið svífur þá upp.
mun vera sa besti sem
hefur náð erlendis í sumar-
Nýft mel bresku
skipi
iBíi
Þingkosnisi
fram á morgun
kammaren" í sænska ríkisþing-
inu. Þessar kosningar vekja
Ditanlega ekki eins mikla at-
hygli og þar, sem barist er upp
á líf og dauða um „ideologiur",
eins og í Ítalíu í vor sem leið.
og fara vitanlega fram með friði
og spekt, því að Svíar eru eng-
ir æsingamenn. En eigi að síður
hefur róið knálega að undir-
búningnum, eigi síst af hálfu
stjórnarflokksins og „Folk-
partiet“, sem að flestu leyti
hefur haft sig meira f frammi í
andstöðunni gegn stjórninni en
jafnvel hægrimenn.
★
Stjórnarflokkurinn — jafn-
aðarmenn, hafa rjettan helming
þingsæta í deildinni núna, 115
af 230. Þeir væru því varla
starfhæfir, ef þeir hefðu ekki
fylgi þeirra 15 kommúnista,
sem í deildinni sitja, til þess aC
koma fram helstu stefnumálum
sínum. Fjárhagsmálin hafa ver-
ið mjög á döfinni í Svíþjóð und-
anfarin ár og skattar verið
hækkaðir og nýir teknir í lög,
og til þessa hefur stjórnin jafn-
aðarlega notið stoðar kommún-
istanna á þingi, þó að margl.
foeri á milli að öðru leyti.
★
Þrír aðrir flokkar eru í þing-
inu, hægrimenn með 39 sæti,
foændaflokkurinn með 35 og
Folkþartiet með 26. Eins og
áður segir hafa hinir síðasi-
nefndu haft sig mest í frainmi
og þeir hafá langmestan blaða-
kost allra flokka í Svíþjóð, þ.a.
m. Dagens Nyheter og Stock-
holmstidningen. Og formaðui
flokksins er einn skeleggastf
stjórnmálamaður landsins, Ber-
til Óhlin prófessor og Herbert
Tingsten, ritstjóri Dagens Ny-
heter, einn hvassasti penri
Svía.
★
Síðan síðustu kosningar hef-
traustari aðstöðu innan flokks •
ins en nokkur maður annar og
hafði unnið honum sívaxandi
fylgi. Núverandi forsætisráð-
herra Svía hefur ekki tekist að
ná jafnföstum tökum á flokki
sínum og fyrirrennara hans
tókst, hann er fáskiptnari og
ekki eins vel fallinn til þess að
verða maður almennings.
í stjórnartíð hans hefur líka
blásið á móti Svíum, eftir alla
velgengni stríðsáranna. Þeir
hafa neyðst til að taka upp
strangari skömmtun á nauð •
synjum en áður, og banna
margt sem ekki telst nauðsyn-
legt, en slíkt er jafnan óvin-
sælt hjá háttvirtum kjósendum.
Og skriffinnskufarganið og
nefndirnar er í hágengi í Sví-
þjóð og sætir aðfinnslum.
hafð’ vörum fyrir 2/5 hluta innflutn-
' ingsins frá Ameríku. — Reuter.
Hægt að fylgjast með
siglingu hylkisins
. Scaldis hefur verið útbúið ná-
kvæmum Radar-tækjum, sem
breska flotamálaráðuneytið hef
Sjálfvirkt mælitæki
Stærsta vandamálið- var að
koma öllum nauðsynlegum tæk.i
um í hylkinu fyrir á sem hag-
kvæmastan hátt.
Þar sem mennirnir geta ekki
verið í kafi lengur í einu en átta
klukkutíma, er þýðingarlaust
að reyna að skrifa niður athug-
anir. Það verður því að nota
öll hugsanleg tæki, sem sjálf-
krafa gera mælingar.
Annað er, að það verður að
spara súrefni. og því verða vís-
indamennirnir að hreyfa sig
sem minnst og tækjunum að
vera þannig komið fyrir, að
stjórn þeirra kosti ekki óþarfa
orkueyðslu.
Niðurskipun öll í hylkinu inn
ur lánað. Þannig geta þeir sem anverðu þótti því svo þýðing -
í skipinu bíða íylgst með för armikil, að Piccard hjelt marga
stálhylkisins.
fundi í rannsóknarstofu sinni i
skólinn settnr
HtJ SMÆÐR AKENNARA-
SKÖLI Islands var settur í gær,
skólinn starfar í vetur sem fyrr
í húsakynnum Háskóla íslands.
I vetur eru 15 stúlkur innrit
a5ar til náms og hafa nemend-
ur aldrei fyrr vérið jafnmargir.
Húsmæðrakennarar þeir sem
skólinn útskrifaði i fyrra eru
nú teknar til starfa ýmist hjer
, í Reykjavík eða úti á landi.
Virðist því þörf húsmæðra-
ki-nnara enn vera mjög mikil-
Kennslukraftar skólans verða
í vetur hinir sömu og undan-
farið, en auk þess mun Anna
Gísladóttir annast kennslu í
matarreikningagerð, tilrauna-
matreiðslu og efnagreiningu á
mat. Hún stundaði á sínum
Á Scaldis heíur verið komið Brússel, með sjerfræðingum 1
fyrir krana, sem þolir 30 smál., helstu atriðunum. Auk þess var
þunga og verður hann notaður. smíðuS nákvæm eftirlíking af
til að leggja Bathyscape í sjó- j hylkinu og gerðar tilraunir með
inn og taka upp aftur, að kafinu bestu innrjettingu. *
] Jafnaðarmenn hafa nú haft
I , ,
stjornartaumana í sextán ar í
Svíþjóð og þar af hafa þeL-|tíma nám í Húsmæðrakennara
setið einir í stjórn í tólf ár. Á^skólanum, en síðan fór hún tillkringum sig á hafsbotninum.
þeim tíma hafa þeir haft tæki- framhaldsnáms vestur til J
færi til að sýna — og undir Bandarikjanna og dvaldi þar í
hagstæðum kringumstæðum — þrjú ár. Þá hefur frk. Sigur-
hvernig stefna þeirra gefst.
loknu.
Prófessor Piccard hefur sagt,
að útreikningarnir við smíði
Bathyscaphe fylli fleiri skápa
á tilraunastofu hans í Brussel.
314 tommu þykkt stál.
Hylkið er steypt úr sjerstak-
lega sterku stáli, þriggja og
hálfrar tommu þykku og á það
að þola 50.000 smálesta þrýst-
ing.
Bathyscaphe er 1 rauninní
tvær kúlur, sem eru festar sam-
an.
Þessum tveimur helmingum
er haldið saman af litlum spenn
um, en þrýsíingurinn niðri í
hafinu gerir samskeytin full-
komlega vatnsþjett.
Til athugana eru tveir litliL-
kringlóttir gluggar úr perspex.
en það er eina gagnsæja efnið,
sem er nógu sterkt.
Á hliðunum eru tvær luktir
hvor með 3000 kerta ljósi og er
það nóg ljós til að sjá vel
Þegar hentugasta fyrirkomu-
lagið var fundið voru öll tækin ,
síðan flutt til Antwerpen og
fest í kafhylkið, hvert á sin:a
vissa stað.
Öllum helstu tækjunum verð
ur stjórnar frá einu tækjaborði
í miðju hylkisins.
Kvikmyncí af allri ferðinni
Annar vísindamannanna sit-
ur út við gluggana og athugar
lííið i sjónum. Hann stjórnac
kvikmyndavjel, sem hann get-
ur beint í hvaða átt, sem hann
vill. En auk þess talar hann inn
á stálþráð og gefur lýsingu á
I því, sem fyrir augun ber niðri
. í djúpinu.
Ekki er ólíklegt, að margar
athyglisverðar uppgötvanir
J verði gerðar í þessum djúphafs-
leiðangri Piccard og fjelaga
hans.
! laug Jónsdóttir, kennari, dvalið
á Norðurlöndum í sumar til að
Yfirleitt er því spáð að stjórn
in bíði lægra hlut í kosningun- j
um fremur en hitt, og að komm-
únistar missi nokkur þingsæti.
En stjórnarflokkurinn má lítið ,
missa, og þó að hann verði vit- |
anlega eftir sem áður stærsti'
flokkurinn í þinginu, þá er talið
líklegt að hann vilji ekki halda
áfram stjórn, ef hann missir
þingsæti. Þau sæti, sem flokk-
arnir tveir kunna að missa
lenda að öllum líkindum hjá
Folkpartiet, sem berst með oddi
og egg gegn stjórninni, þrátt
fyrir að foringinn, Ohlin, hafi
ekki getað tekið nema lítinn
þátt í baráttunni vegna veik-
kynna sjer húsmæðrafræðslu.
Hylkið svífur í sjó
eins og loftbelgur í lofti
Við hylkið verður krækt stór-
um flotholtum úr sterku alu-
minium, sem skipt er niður í
mörg smáhólf. Þessi hólf eru
fyllt 32,000 lítrum af olíu.
í botninn verður svo fest smá
steinum og járnbútum, sem allt
í allt vega 2,3 smálestir.
Eðlisþyngd hylkisins með flot
holtum og botnfestu er svo á-
flugvjelar samtals 1205 sinnum J kveðin, að það marar í hálfu
á ReykjavíkurflugvelJi, þar af kafi. Ef örlitlu af olíunni er síð-
lentu millilandaflugvjelar 38 an dælt út, sígur hylkið hægt
sinnum, flugvjelar, sem stunda niður í djúp hafsins.
farþegaflug innanlands, 6211 Sjerstök tæki verða til að
sinni og kennslu-og einkaflug- mæla dýpið, en þeir vísinda
Umferð um Reykja-
víkurflugvöll
í ÁGÚSTMANUÐI lentu
vjelar 546 sinnum.
mennirnir ætla að fara hjerum
Þrisvar sinnuni dýpra
1, en nokkru sinni fyrr.
Það dýpsta sem menn hafa
komist niður í hafið er kring-
um 1100 metra, var það í leið-
angri prófessors Beebe frá New
York 1934. En Piccard ætlar að
kafa meir en þrisvar sinnum
dýpra.
Prófessor Beebe notaði við at-
huganir sínar kúlumyndaJ
hylki, sem hjekk í löngum stál-
vír og var hylkið þannig látið
síga og síðan togað upp.
Fyrir nokkru mættust þeir
Beebe og Piccard og sá fyrr-
nefndi sagði hinum, að hann
skyldi aldrei reyna að fara nið-
ur án þess að hylkið væri fest í
streng við leiðangursskipið. En
prófessor Piceard lætur sjer
ekki koma til hugar að nota
streng.
ur stjórnarflokkurinn rrnsstinda.
Í þeim mánuði var tala flug-, bil niður að hafsbotni og sigla
farþega um Reykjavíkurflug- 1 þar fram og aftur til rannsókna.
völl 9511, eða 1162 íleiri en í:Til þess eru tveir rafmagns-
júlí. Ihreyflar.
Trúa á vísindin.
Hann segir, að það sje ekki
FramJi. á bls. 11»