Morgunblaðið - 01.10.1948, Page 2

1
MORGUNBLAÐIÐ
■ Föstudagur 1. október 1948« ’
r
[ Iðnskólanum eru nú rúmlegu
900 nemendur í ulltoi þröngu
húsnæði
við Heiga Her-
mann Eiríksson, sem á
afmæli í dag
25 ára skólastjórnar-
TUTTUGU OG FIMM ár eru
4 dag liðin frá því, að Helgi Her
mann Eiríksson verkfræðingur
tók við skólastjórn Iðnskólans
í Reykjavík. Á þessum tíma iief
«i Helgi Hermann unnið manna
ötulast fyrir iðnskolamálin og
íyrir iðnaðarmálin í landinu i
heitd, enda hefir hann verið for
y.sturaaður í framförum iðnað-
armálanna síðasta aldarfjórð-
ung. Hann var fyrsti formaður
Iðnráðsins er það T-7ar stofnað
og gegndi því starfi í 10 ár.
í'ormaður Landssambands Iðn-
eðarmanna hefir hann verið frá
Ktofnun þess, eða í 16 ár, for-
maður hins nýstofnaða Iðn-
Bkólasambands og meðstarfs-
rnaður um undirbúning allrar
tðnlöggjafar og iðnfræðslu sem
cett hefir verið á þessu tíma-
foili og átt sæti 1 mörgum milli-
|imganefndum. Þá hefir Helgi
Hertnann verið fulltrúi ís-
lands á öllum yrkisskólaþing-
um Norðurlanda, sem haldir.
Iiafa verið síðan hann tók við
skólastjórn Iðnskólans.
Ríiklar breytingar á
Iðnskólanum.
Helgi Hermann Eiríksson er
ekki málgefin maður um sjálf-
an sig eða störf sín og er jeg
fór fram á afmælisviðtal við
hann um 25 ára skólastjórn
hans taidi hann í fyrstu, að
lítið væri að segja, en er leið
é samtalið kom í ljós, að Iðn-
skólinn hefir breyst talsvert á
þessu tímabili og margt frá-
sagnarvert um starf hans að
eegja.
Iðnskólinn er 44 ára. Aðal-
hvatamaður að stofnun hans og
fyrsti skólastjóri var Jón Þor-
lálisson. Við af honum tók Ás-
geir Torfason efnafræðingur og
var skóiastjóri til dauðadags,
en eftirmaður hans var Þórar-
inn, Þorláksson málari. Hann
sagðt starfinu lausu 1923 og
tók Kelgi Hermann þá víð.
Úi" 109 nemendum
i 900 árlega.
Fyrir 25 árum voru nemend
ui Iðnskólans um 100 árlega,
eu nú eru þeir orðnir um 900
Iðngreinarnar voru þá 10, en
et u nú 60. í efri bekkjum skól-
ans hafa kenslustundir aukist
vikuiega úr 12 til 15—16.
Kenaarar skólans voru 6 og
enginn fastur kennari nema
Bkólastjórinn, en nú eru þeir
30 og þar af 6 fastir kennarar.
ÖH kensia fór þá fram á kvöld-
in ki. 7—9. en nú er kennt í
Iðnskólanum frá kl. 8 á morgn
ana til kl. 10 á kvöldin. A
fyrstu skólastjórnarárum Helga
He rmanns varð hann. auk
kenslunnar að annast alt bók-
hútld. skóians og skrifstofuhald
auk þess. sem hann hafði 18
klukkustunda kensluskyldu
vikulega. auk þess var þetta
auk.astarf. því þá kenndi hann
í Kennaraskólanum.
Síðuscu 5—6 árin hefir verið
fa.stráðin skrifstofustúlka í Iðn
skólanum og kensluskyldan er
korain niður í 6 klst. á viku hjá
skólastjóra.
ISn kólinn ©f lítíll.
Ijiiskólinn hefir frá byrjun
Helgi H. Eiríksson. skólastj.
verið í sama húsinu, sem nú er
orðið altof lítið og svo að tii
vandræða hefir horft og horfir
þar til úr rætist. Fyrst í stað
var kent í 5 kenslustofum, en
nú heíir alt húsið verið lagt
undir skólann nema baðstofan
og nægir þó ekki til, því skóla
stofurnar eru enn ekki nema
níu með tveimur stofum, sem
bættust við í viðbyggingu við
skólann, sem bygð var 1943—
1944.
Það eru því um 100 nemend-
ur á hverja kenslustofu eins og
er. Ekkert rúm fyrir kenslu-
áhöld og fatageymslur ónógar.
Mesta áhugamál iðnaðar-
manna er að koma upp nýju
skólahúsi og eru þá fyrirhug-
aðar ýmsar endurbætur á skól-
anum. Þá er gert ráð fyrir und-
irbúnings, eða æfingadeild, þar
sem hæfni iðnnema verður
reynd. Ennfremur framhalds-
deild og iðnnámskeið.
Til dæmis um þrengslin i
núverandi húsakynnum skólans
bendir skólastjórinn á, að það
þarf að þrískifta deildum skól-
ans yfir daginn. 1. og 2. bekk-
ur eru dagsskólar í tvo mán-
uði skólaársins, þannig að hver
flokkurinn tekur við af öðrum
og hefir nú einnig orðið að
skifta þriðja bekk á sama hátt.
Heíir þessi skifting farið fram
í samráði við meistara og iðn-
nemendur og reynt að fara eftir
óskum manna í þeim efnum,
sem ékki hefir þó ávalt verið
hægt að öllu leyti.
Breytt um námsgreinar.
Eftir að Heigi Hermann tók
við skólastjórn hefir nokkuð
verið breytt til otti námsgrein
ar í samráði við skólanefndina
Bætt hefir verið við kenslu i
bókfærslu, eðlis- og efnafræði
og efnisfræði, ásamt kenslu í
kostnaðarreikningi. en enska og
þýska feld niður. Ennf. var feld
niður kensla í burðarþolsfræði,
þar sem það sýndi sig, að náms-
tíminn var of naumur til þess
áð nemendur gætu lært þá
námsgrein svo að verulegum
notum kæmi.
— Tilgangurinn með ,skóla -
náminu í Iðnskólanum, segir
skólastjórinn, er að kenna nem
endum undirstöðuatriðin í þeim
fræðigreinum, sem koma þeim
að haldi í starfi þeirra, sem
þeir byggja lífsstarf sitt á, en
minna lagt upp úr hinu, að
kenna þeim fræði, sem þeir geta
numið annarsstaðar og á hvaða
aldri sem er.
Þannig er ætiast til, að þeg-
ar iðnneminn hefir lokið námi
sínu, og fengið sín rjettindi sem
iðnaðarmaður hafi hann hlotið
haldgóða mentun fram yfir það
sem fræðslulög þjóðarinnar
mæla fyrir um, að allur al-
menningur skuli hafa.
Skoríur á kenslubókum.
Nokkur skortur hefir verið
á kenslubókum á íslensku til
iðnnáms. Hefir það fyrst og
fremst stafað af því, að sjer-
fræðingar í iðngreinum hafa
ekki haft tíma til að semja
kenslubækur, en það mál stend
ur til bóta. Ilið nýja iðnskóla-
samband, sem stofnað var í
fyrra hefir einmitt sett sjer
það markmið, að stuðla að út-
gáfu kenslubóka í iðnnámi, sam
ræma kensluaðferðir, einkun-
argjöf og önnur mál allra iðn-
skóla landsins, þannig, að sem
best samræmi fáist í mentun
iðnskólanna, hvar sem er á
landinu.
Iðnaðarmannafjelagið á
skólann.
Eins og kunnugt er á Iðnað-
armannafjelagið Iðnskólann,
stofnaði hann og hefir átt hann
alla tíð. Skólanefndir hafa nokk
uð breyst í skólastjórnartíð
Helga Hermanns, en nú eiga
sæti í skólanefnd Þorsteinn Sig
urðsson húsgagnasmíðameistari,
Ársæll Árnason bókbindari og
Axel Kristjánsson forstjóri
Rafha í Hafnarfirði, en auk þess
á skólastjóri sæti í skólanefnd-
inni.
Hefir útskrifað 1700
iðnsveina.
Á þeim 25 árum, sem Helgi
Hermann Eiríksson hefir verið
skólastjóri Iðnskólans hefir
hann útskrifað um 1700 iðn-
sveina, en alls hafa innritast í
(Framh. á bls. 12)
Fimm bækur Henningarsjóðsl
ofs Þiéðvinaf jelggsins )
------ i 5
Útgáfan gefur út Odysseifskviðu 1
á þessu ári '
------------------------- y
ÁKVEÐIÐ hefur verið, að
fjelagsmenn Bókaútgáfu Menn
ingarsjóðs og Þjóðvinafjelags-
ins fái á þessu ári eftirtaldar
bækur fyrir árgjald sitt, að því
er segir í frjett frá útgáfunni:
Sögur frá Noregi, valdar af
Snorra Hjartarsyni yfirbóka-
verði. Þetta verður fyrsta bók
in í flokknum „tJrvalssögur
Menningarsjóðs". Ráðgert er,
ef þessari bók verður vel tekið,
að gefa þannig út á næstu ár-
um valdar smásögur fra ýms-
um löndum og kynna með því
fjelagsmönnum hið besta í þess
ari bókmenntagrein erlendis.
Alnianak Þjóðvinafjelagsins
um árið 1949. Það flytur m.a.
grein um íslenska leikritun eft
ir Lárus Sigurbjörnsson rit-
höfund.
Úrvalsljóð Stefáns Ófafsson
ar í Vallanesi, með formála
eftir Andrjes Björnsson cand.
mag. Þetta er sjöunda bókin í
flokknum „fslensk úrvalsrit“-
Áður eru komnar út bækur eft
ir Jónas Hallgrímsson Bólu-
Hjálmar, Hannes Hafstein,
Matthías Jochumson, Grím
Thomsen og Guðmund Frið-
jónsson.
Heimskringla, III. og siðasta
bindi, búin til prentunar af dr.
Páli E. Úlafssyni. I þessu bindi
verður ýtarleg nafnaskrá fyrir
öll bindin, samin af Bjarna Vil
hjálmssyni cand. mag. Bókin
verður prýdd mörgum skraut-
myndum, sem Stefán Jónsson
teiknari hefur gert.
Andvari, 73. árgangur. Hann
flytur m. a. ævisögu dr. Rögn-
valds Pjeturssonar eftir Þorkel
Jóhannesson pi'ófessor.
Fjelagsgjaldið 1948, sem fje-
lagsmenn fá ofantaldar 5 bæk
ur fyrir, verður kr. 30,00. Er
það hið sama og s.l- ár, þótt
heildararkatala bókanna verði
nú nokkru hærri. — Ekki er
hægt að segja um nú, hvenær
hægt verður að he-fja afgreiðslu
þessara bóka til fjelagsmanna.
Odysseifskviða Ifomers.
Annað bindi af kviðum Hóm
er, Odysseifskviða, í þýðingu
Sveinbjarnar Egilssonar, mun
koma út í byrjun október.
Fyrra bindi, Illionskviða, kem
ur út á næsta ári.
Um þessa útgáfu hafa sjeð
þeir Kristinn Ármannsson yfir
kennari og Jón Gíslason dr.
phil. Rita þeir ýtarlegan inn-
gang, sem á við báðar kviðurn
ar. Skiptist inngangurinn í 4
meginkafla: I. Hómer og hetju
kvæði hans, II. Menningar-
heimur Hómerskvæða, III. Á-
hrif Hómers á vestræna menn
ingu, IV. Hómerskviða í hönd-
um Sveinbjarnar. Útgefendur
hafa borið þýðingu Sveinbjarn
ar orði til orðs saman við griska
frumtextann, ritað athugasemd
ir og skýringar og samið ná-
kvæma nafnaskrá. I fyrsta sinn
eru nú hagnýttar breytingar og
leiðrjettingar Sveinbjarnar (áð
ur ókunnar) á síðari hluta þýð
ingar hans á Odysseifskviðu.
Bók þessi, sem er 600 bls. a<S
stærð, er prýdd fiölda mynda!
a fornum listaverkum og h.ug
myndum síðari tima snilliuga'
um atburði xir frásögn Hóm \s«
Við upphaf og endi hvers þátti
ar hefur Halldór Pjetursson listi
nxálari gcrt fagrar mynd'r £
stil grískra skrautkera- f Te9
kcrtum og skýringarmynduirj
hefur verið leitast við að rerai
efnið sem aðgengilegast og Ijóg
ast.
Sá er tilgangur Menning irsj4
með útgáfu þessari að x ' ' tii
mönnum hjer greiðan aðg ’ng
að einu helsta og elsta UJ, !ir-'
stöðuatriði í bókmenn ■ irj
Evrópu og einni fremstu snilld
arþýðingu íslenskri.
Brjef og ritgerðir Stepi ’nð
G. Stephanssonar IV. og ;'ð-i
asta bindi, cr nú í prentur “aú
bu tast endurminningar sk 1 ls-<
ins,, skáldrit hans x óbi ’nut
máli, þar á meðal alllöng r >ld
saga, fyrirlestrar ræður r riti
gerðir. -— Þorkell Jóhanrr on'
prófessor hýr þetta bin : til
prentunar eins og fyrxn ; di
þessa ritsafns.
Saga íslendinga, VII. b di,
mun væntanlega koma xV ;m'
næstu áramót. Þetta bindi. crxl
er ritað af Þorkeli Jóhannessyni
prófessor, nær vfir tímsbiið
1770—1830.
Erfitt er nu, svo sem kuixni
upt er, um útvegun pappirs og
bókbandsefnis, ekki síst þc 'aij
um stór bókaupplög er að r ía,
Eins og m'x horfir, er þvi ckkl
hægt að fullyrða neitt ; n,
hvort hægt verður að halda
starfsemi utgáfunnar áfranj
með likum hætti næsta ár.
Sexnýjar bækurí í
Norðra-útgáhinir
BÓKAÚTGÁFAN „Norðri ' &
Akureyri hefir sent frá sj r 6
nýjar bækur. Bækurnar n.j
þessar:
„Svipur kynslö8anna“ ( gaí
Forsyte-ættarinnar) eftir < id«
vegisskáld Breta, John G: ls-<
worthy. Er þetta fyrst 1 íkirj
af þeim merka sagnahálki.
„Ingibjörg í Holti“j ' f tit*
Márta Leijon, er sænsk si dd-<
saga um frumbyggja í saen ri
sveit.
,.Benni á Nor8urlei8nm“. eé
þriðja Benna-hókin, sem j dd
er á íslensku. Er það dre: ;a“<
hók og segir frá ævintj: rrj
Benna, ofurhugans og fjc: ga;
hans.
,,.Fegur8 œskunnar“ er ö; n«
ur bókin í flokknum „Ba: na-
gull“ og eru í þessari unglinga-
bók nær eingöngu jólasögur að
þessu sinni.
„English made easy“, eí
kenslubók í ensku og ætluð til
sjálfsnáms. Plöfundur henvag
er dr. Eberhard Dannheim. 1
Loks er samvinnuritið „Sa-á*
vmna Breta í strí8i og frioe\
eftir Thorsten Odhe, í þýðingtl
Jóns Sigurðssonar frá Ystafeili