Morgunblaðið - 19.01.1949, Qupperneq 7

(VTiðvikudagur 19. janúar 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
Frh. af bls. 6.
ári að stíga Það spor til fulls,
er leysir hin mestu vandamál,
þjóðarinnar. Það er með öllu
útilokað að reka sjávarútveg-
ínn lengur á öðrum grundvelli
en þeim, að samræmi sje á milli j
framleiðslukosínaðarins og
t
markaðsverðs afurðanna. Allt
annað er tómt hjóm og leiðir
til allsherjar kreppu og hruns
atvinnuveganna.
Leiðir út úr vandanum.
Eftir aflabrestinn á síldveið-
unum í sumar gerðu útvegs-
menn sjer fullkomlega ljóst, að
anna, sem Alþingi afgreiddi sjer nýjar álögur, tolla og skatta
hinn 18. desember síðastliðimi til myndunar dýrtiðarsjóðs, sem
var 3. leiðin vaiin, neyðarúr- verja skal til niðurgreiðslú á
ræðið, sem útvegsmcnn töldu framleiosluvörum lanásmanna;
vafasamt að hægt yrði að grípa til að mæta dýrtiðinni og verð-
til einu sinni enn vegna versn- bólgunni — um 70 milljónir
andi afkomu ríkissjóðs. Síðan króna og eru að- ins 14—20
Én bláð þéssa rítstjöra y
æti
að renni til bátaútvegsins, óg
héfði verið farið að óskum út- ; gert eitt gagn, sem mundi senni
vegsmanna, að hverfa frá upp- j lega verða til góðs.
bótargreiðslunni, hefði^bátaút- j Það vantar nú menn á ýinsa
vegurinn hvörki þurft að þakka j vjelbáta.
þennan hluta af dýrtiðarsjóðn- j Mundi ritstjóri blaðsins ekki
um eða aðra styrki. j vtlja beita sjer fyrir því, að
hefur, meö samkomulaginu, sem ! miljónir króna af þeirri upp- Önnur þau blöð, sem takandi j r<?yba að hafa góð áhrii á þá
fulltrúafundur LÍÚ gerði við hæð áætlaðar til sjávarútvegs- ei' mark á, hafa gert síðasta menn> sem þekktir eiu a. því
ríkisstjórnina, verið faliist á, að ins. j fuiltrúafund Landssambandsins i að ávelja á kvöldin í vertmga-
fara nokkuð inn á 5. leiðina —I Á þetta er drepið-hjev vegna; og verkefni hans að umtalsefni, skalum bæjarins og „flætvjast'*
þá leið, sem útvegsmenn töldu | hinna heríilegu blekkinga, sem í sambandi við yfirvofandi Þar a mlUl borðanna aí»
óhjákvæmilegt að grípa til, ef j i'ram hafa komið í sumum dag- j stöðvun vjelbátaflotans þar sem Þiðja um og
horfið yrði frá því að skapa heil blöðum um það, að allar þessar ' bæði gætir skilnings svo og gerðir i mat
þiggja góð-
og drvkk aí
hverju mundi stefna, ef ekki
yrði úr ’bætt með stórfeldum !
aðgerðum ríkisstjórnar og Al- J
þingis. Framundan var ekkert '
annað sýnilegt en stöðvun vjel- ^
bátaútvegsins.
Unnið var geysimiðið starf,
til að athuga le^iðir og finna ráð j
út úr vandanum, enda voru til
ráða kvaddir sjeríróðir menn,
utan samtaka útvegsmanna, svo
að málin yrðu áthuguð frá sem
flestum hliðum. Komu þá eink-
um til greina fimm leiðir.
1. Lækkun framleiðslukostn
aðarins, eða verðhjöðnunarleið!
in svonefnda, sem fulltt úafund i
ur LÍÚ hafði lagt megin áherslu !
á fyrir ári síðan að farin yrði. i
Ríkisstjórnin taldi sjer þá ekki
fært að fara þessa leið nema að
óverulegu leyti, enda munu sjer
stakar rannsóknir, sem gerðar
voru, hafa leitt í ijós, að rnikil
vandkvæði voru á því að fram
kvæma hana í nógu ríkum
mæli, svo að gagni mætti verða
útflutningsframleiðslunni,
2. Aukin ,,Clearing“ viðskipti
þóttu af þjóðhagslegum ástæð-
um tæplega fær leið, barr sem
því munu vera mikil takmörk
sett, hvað hægt er að fá af vör-
um, sem þjóðinni eru nauðsyn-
legar í gegnum slík viðskipti.
3. Utflutningsuppbætur eða
ríkisábyrgðarleiðin er og verður
neyoarúrræði, enda ekki komið
að fullum notum, eins og-fram-
kvæmdinni hefur verið háttað,
auk þess sem fullkominn vafi er
á því hvort hægt er að halda
áfram á þeirri braut vegna
versnandi afltomu ríkissjóðs.
4. Almenn gengislækkun, sem
yrði skjótvirkust og mundi
koma að fullum notum rneð
samsvarandi aðgerðum að því
er kaupgjald í landinu varðar.
samverkandi aðgerðum að því
hvort hægt yrði að fan þessa
leið að svo stöddu af stjómmála
legum ástæðum, þó allt bendi til
þess að hún verði valin fyr eða
síðar.
5. Tvöfalt gengi, sem felst í
því, að leyfa að viss hluti af
gjajdeyri þeim, sem fæst fyrir
útfluttar sjávarafurðir verði
keyptur og seldur við hærra
verði en samsvarar hinu skráða
gengi, eða að leyft verði að
kaupa ákveðnar vörutegundir
fyrir þennan gjaldeyri og leyfð
verði aukaálagning á vöruteg-
undir þessar, sem samsvara
mundi því, er á vantar, að mark
aðsverð erléndis nái framleiðslu
kostnaðarverði innanlands.
Allar þessar leiðir voru gaum
gæfilega ræddar og athugaðar
og fylgdi þeim ítarleg greinar-
gerð. Með lögunum um dýrtíð
arráðstafanir vegna atvinnuveg.
brigðan, fjárhagslegan starfs-
grundvöll til frambúðar. í þessu
sambandi er vert að minnast
þess, að í síðustu fjárlag'aræðu
sinni gerði fjármálaráðherrann
miklu álögur vær.u gerðs
vegna útgerðarinnar einnar. -
Illööin
Eins
gelið var um í upp-
þetta atiiði að umtalsefni, og j hafj þessa máls, hefur að und-
benti á, að hjer væri tun aö anförnu verið mikið ræt: og rit-
ræöa mjög athyglisveröa uppá i ag um sjávarútveginn, itvegs-
stungu, í sambandi viö aö leysa, menn 0g heiidarsamtök þeirra,
vandamál útílutningsframleiðsl Landssamband islentkra útvegs
manna. Svo sem að líkum lætur
hafa dagblöð höfuðstaðáxins ver
ið ■ vettvangur þeirra uteræðna.
imnar, sem vert væri að gefa
fullan gaum.
Hier skal svo ekki frekar fjöl
[ herfilegs misskilnings á starf-! öðrum gestum, en hafa lík-
' semi samtaka útvegsmanna og * amlegán vöxt til ao vinr.a: juJ
skal ekki frekar út i það farið sjómennsku eða annari hag-
að þessu sinni. En í leiðara dag- 1 nýtri framleiðslu, þó a£ aiid-
blaðsms Vísis hinn 11. janúar! ^eSu atgerfi sje ekki fyrir :ið
eru sjónarmið útvegsmanna1 fara- Landssambandið mun geta
skýrð nákvæmlega rjett, þar, bent þeim á gott skiprúm.
sem segir:
„Útvegsmenn fá ekki lengur Níðurlagsorð
risið undir stórfelldum halla- | Vjelbátaflotinn er nú að' Jata
rekstri, og hafa haldið því fram úr höfn til að afla þjóðinni
rjettilega, að enginn grundvöll- tekna. Framundan er óvissan
ur væri fyrir rekstri þeirra eins um það, hvernig vertíðtn m.tmi
'rt um þær leiðir út úr vanda- 1 Gætir þar að sjálfsögðu margra
málunum, sem drepið hefur ver
ið á, og lagðar voru fram af
fulitrúaíundi Ijandssambands-
ins í september og árjettaðar af
aðalfundi sambandsins i októ-
ber. En frá þessu er skýrt til
þess, að almenningur geti
glöggvað sig á síarfsháUum og
framkomu heiídarsamtaka út-
vegsmanna, á saina tíma sem
að þeim er sveigt með svigur-
mælum og óverðskulduðum að-
dróttunum um hótanir í garð
þjóðarinnar.
Dýrtíðarlögín
Umræður þær, sem fram Itafa
farið í blöðum að undanförnu
um útvegsmenn, samtök þeirra
og sjávarútvegsmálin i heild,
eiga rót sína að rekja til þeirr-
ar afstöðu, sem Landssamband
ísl. útvegsmanna tók til lag-
anna um dýrtíðarráðstafanir
vegna atvinnuveganna, sem Al-
þingi samþykkti hinn 18. des-
ernber síðastliðinn.
Áður en Alþingi samþykkti
þessi lög, skýrði Landssamband
ið því skriflega frá afstöðu sinni
og benti hiklaust á, að lögin
rnundu ekki tryggja það, ao
gert yrði út á vetrarvertíð, jafn
hliða því, sem óskað var eftir
ákveðnum bréytingum á lög-
unum. Alþingi varð ekki við
óskum Landssambandsins nema
að óverulegu leyti, enda hafði
ekki verið leitað að neinu leyti
ráða hjá heildarsamtökum út-
vegsmanna um samningu frum
varpsins áður en það var lagt
fyrir Alþingk
Þegar svo fór, sendi Lands-
sambandið Alþingi annað brjef,
þar sem frá því var skýrt, að
ef frekari leiðrjettingar fengj-
ust ekk.i á vandamáium útvegs-
ins en í lögunum fælist, mundi
vjelbátaútvegurinn stöðvast.
Að þessu sinni skal ekki vik-
ið að því að ræða dýrtíðarlóg-
in nánar. Þau fela ekki í sjer
neina framtíðarlausn á vanda-
málunum. Þau fela ekki neitt
nýtt í sjer nema skuldaskil sjáv
arútvegsins, sem útvegsmenn
hafa þó ekki óskað eftir, held-
ur hinu, að þeim yrði sköpuð
skilyrði til að greiða hinar
þungu skuldir, sem á þeini hvíla
við þau skilyrði er skapað gætu
slíka afkomu. En lögin fela í
grasa og misjafnra, sem of lang
an tíma tæki til að tina öll. Þao
verður þó tæplega hægt annað
en að geta þeirra að nokkru,
og þá fyrst ummæli þeirra, sem
mest ætti að vera niark takandi
á. —
í Alþýðublaðinu 8. janúar
birtir forsætisráðherrann ára-
mótaboðskap sinn.
Eftir skáldlegan og fallegan
inngang segir forsævi.-rúðherr-
ann:
gefast. Hinar bestu vonir og
óskir fylgja bátunum út á hénn
óifna sæ.
En hvernig sem allt fer
'po
eitt víst: íslensku þjóðinní vferð
og sakir stanua. I stað viðun-
andi lausnar á vsndkvæðum
þeirra, er þeim boðið upp
bráðabirgðaúrlausn og skottu-
lækningu, enda borgi almenn-
ingur brúsann. Utvegsmenn ur ag vera þag ijóst, að aðaíat-
þyKjast ekki styrks þurfi, ef vimmvegur hennar er í mikliam
sjúkt fjarhagskerfi væri ekki háska staddur og stoðirnar. sfem
í algleyim, en af því leiðip að hann hvílir á, eru að bresta eða
enginn atvinnurekstur fær bor- þrostnar.
ið sig. Ríkisvaldið vill skjóta J Hvér sá, sem ljáir krafta sína,
sjer undan kröfum þeirra með 1 vit og vilja til að skapa varan-
styrktarstarísemi, i stað þess að legan frarhtiðargrundvöll fjtrir
bera fram einhverja lausn og sjávarútveginn, stuðlar að héill
„Rjett fyrir iólin afgreiddi J skapa þeirn heilbngðan starts- J og hag þjóðarinnar. TJtvegs-
rundvöll. Ætti þó su staðreynd rnenn munu standa saman. hver
Alþingi nýjn löggjöf, sem miða
á að því, að bátaútvegurínn geí:i
haldið áfram sern fyllstri s-tarí-
rækslu. Til þess þarf j.kið aö
leggja verulegt fje af mörkum
og taka á sig ýmiskona; fjár-
hagslega áhaottu. Afla burfti að
sjálfsögðu fjár í þessu skyni,
en öll slík fjáröflun hefur í för
með sjer að einhverjar byrðar
verður að leggja á bck lancts-
manna, þó þess sjc- gætr, sem
unnt er, að þær léndi síst á
þeim, sem minnst eru aflögu-
færir.“
Þessi ummæii forssetisráo-
herrans skilur áreiðanlega á-
heyrandi og lesandi, sem ekki
er kunnugur málavöxtum, á
þann veg, að fjáröflunin í dýr-
tíðarlögunum sje eingöngu
vegna bátaútvegsins. En eins og
áður er að vikið, er slíkt alls
ekki rjett. Slíkan misskilning
verður að fyrirbyggia og greina
að fullu frá þvi, til hvers á að
verja dýrtíðarsjóðnum, sem
stofnaður er með umræddum
að vera orðin mönnum ijós, ao ug einn og innan Landssatn-
islensk íramieiðsla fæi ekki bands ísl. útvegsmanna t;i ;.ð
siaðist samkeppni við fram- þvi marki verði náð. Er. þeir
leiðslu annara þjóða, sem búa eru líka reiðubúnir til að taka
við helmingi lægri visiíöiu og' hönáum saman við alla bá aðra
mætti þar einkum skírskcta til þegna þjóðfjelagsins, er leggja'
fiskmarkaðarins breska. Bretar (vilja hönd á plóginn og taka
gera togara sina út með þriðj- þátt i baráttunni fyrir 'laúsn
ungs ltostnaði á við íslencinga, vandamálanna. Þeim er það feiQ
og hreppa því góðan arð, er komlega Ijóst að þeir, sern
vinna að hag útflutningsfram-
að hsill >og
nnnar. c
isiensk skip bera stórtap. Ur
pessu verður að bæta.“
15. jan. ’48.
J leiðslunnar vinna
Og svo cr að lokum blaðsnep- ; hag íslensku þjóða
ill, sem borinn hefur \‘erið á:
Dorð fyrir höi'uðstaoarbúa,'
nokkrar undanfarnar vikur á'
mánudagsmorgnum og dregur j
nafn af því.
Blað þetta hjelt innreið sína
á árinu 1949 hinn 3. janúar með
svívirðingar og sorpgrein um
útvegsmenn, sem vakti viðbjóð
allra þeirra er lásu. Næsta blað,
sem út kemur er svo dagsett
10. janúar 1947. Min-na rnátíi
nú gagn gera í vitleysunni. En
allt um það. Svívirðingunum,
I
fcr á Suður-
ve
6
í GÆR var vestan og sijJS-
stan átt um land ait með —
vindstigum. Snjókoma ^ða
var á Suður-.pg
skítkastinu á útvegsmenn og Vesturlandi, en á Norður- pg
samtök þeirra er þar haldáð' a- Austurlandi snjóaði lítið. Frgst
frara. Allur, sá vitleysisvaðall, var frá 1—6 stig á Suðurlangli,
sem fram kemur í þessum tveim en 4—8 stig norðan lands.
greinum er með þeim endem- Hjer á Suðurlandi gejpc
um, að ekki er svaraveit. , snögglega í suð-austan og aust
En eitt sýnist þó augljóst. an átt með kvöldinu með snjó-
Ritstjóri blaðsins virðist vera komu. Kröpp lægð kom upp p'ð
vel kunnugur flækingjaf jelags- i Suð-Vesturlandi, sem hreyijð-
skap í New York borg og blaði! ist hratt til norð-austurs. Mun
þess fjelagsskapar. Hefir hann ^ því nokkur snjókoma hafa ver
sennilega verið meðlimur þar, ið í nótt, sjerstaklega á Suð-
og miðar þá að sjálfsögðu blaða AusturlandL
mennsku sína hjer, við blaða- I dag mun yfirleitt verð'a
lögum. Hinar fáránlegu upp- J rangfærslunum, óhróðrinum og jeljaveður
hrópanir í blöoum og sögusagn-
ir um hinar ofboðslegu álögur
„á þig og mig“ vegna styrktarij
og fjárgjafa til útvegsmanna
eiga ef til vill rót sína að rekja
til slikra orða og skrifa hinna'
áb^u’gustú manna, sem forsæt-
isráðherrans.
Hins sama gætir svo í leiðara
Alþýðubíaðsins hinn 13. janúar,
þar sem segir, að Alþingi og
ríkisstjórn hafi fyrst og fremst
verið að rjetta bátaútveginum
hjálparhönd með dýrtíðarlog-
unum ,og síðan í beinu áfram-
haldi, að með þeim hafi hýjar
byrðar verið lagðar á lands-
menn.
Það er aðeins hluti af
dýrtíðarsjóðnum, sem áætlað er
mennsku þeirrar manntegundar
í New York borg, scm gengur
undir nafninu „flækingar“, og
virðist harla ánægður með það
hlutskipti sitt, þó að slíkir menn
geri sjaldan gagn.
vestlæg átt hjer á landi með
jeljaveðri um vestur hlúta
landsíns. i
Hjer í Reykjavík snjóaði
nokkuð i gær og var færðiri- á
götunum erfið. - c