Morgunblaðið - 21.06.1949, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 21. júní 1949
JttOTgtuiHaMb [
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Norræna stúdentamótið
SÍÐASTLIÐINN laugardag var hið norræna stúdentamóí
sett í háskólanum, með virðulegri athöfn. Alla þessa viku
stendur mótið yfir. Tilgangur þess er, að efla gagnkvæm
kynni milli íslenskra stúdenta, og jafnaldra þeirra frá öðr-
um Norðurlandaþjóðunum.
Stúdentarnir, sem sækja þetta mót, og farið hafa um lang-
an veg, til þess að hitta stallbræður sína og kynnast landi
og þjóð, eru vissulega hinir mestu aufúsugestir, eins og fyrir-
rennarar þeirra voru, er komu á það eina norræna stúdenta-
mót er áður hefir verið haldið hjer. En það var í sambandi
við þúsund áaa hátíð Alþingis 1930. Þá var hjer svo óvenju-
lega mikið um að vera, að mót stúdentanna hvarf að miklu
leyti, í öllum þeim hátíðahöldum og mannfagnaði.
Nú heimsækja norrænir stúdentar okkur, til þess að sjá
og kynnast, hvernig hið hversdagslega líf er hjer hásumar-
dagana. Veri þeir velkomnir.
★
Margt hefir breyst, jafnt hjer sem annarsstaðar í heim-
inum, frá því árið 1930. Við erum að vísu frumbýlingar í
landi voru, einsog þá. Þó nokkuð höfum við þokast áfram,
á hinu verklega sviði. Enn sem fyrr höfum við engar háreist-
ar hallir að sýna gestum okkar, er bera vott um gamla og
rótgróna menningu í landinu. Við höfum að vísu kornið upp
liú’si fyrir Háskólann, sem sniðið er við hæfi fámennrar
þjóðar. Og bústaður fyrir menningarsöfn þjóðarinnar er vel
á veg kominn. Alt þokast þetta í áttina.
Sú breyting er hjer líka á orðin, frá því fyrir tæpl. tveim
áratugum síðan, að landið hefir verið hrifið út úr einangrun
sinni. Og ýmsar breytingar hafa af því hlotist. En vera má,
að einmitt þess vegna sje ennþá almennari og eindregnari
vilji þjóðarinnar, að okkur megi takast í framtíðinni, að
rækja frændsemi okkar sem best við hinar Norðurlanda-
þjóðirnar. Að hlú að menningartengslunum. Að leita sam-
vinnu við menningarfrömuði Norðurlanda, og benda frænd-
um okkar á það sem kynni að geta komið þeim að gagni,
og gerist, eða gerst hefir, á þessu norræna smábýli úti í
hafinu.
★
Það mætti kannski benda gestum okkar á, að forráða-
mönnum Háskólans leikur hugur á, að fá hingað stúdenta
til námsdvalar, er leggja stund á norræn eða íslensk fræði.
Til þess að gera erlendum stúdentum auðveldara að sækja
hingað nám, hefir því verið komið svo fyrir, að í Stúdenta-
garðinum nýja eru herbergi, sem ætluð eru Norðurlanda-
stúdentum, sem koma hingað til námsdvalar. Er þeim jafn-
framt ætlaður ofurlítill námsstyrkur.
Hjer er praktiskur þáttur í norrænni samvinnu, sem
íslenski Háskólinn vonast eftir, að komi að sem bestu gagni.
Viljinn til menningarkynna, og tengsla við frændþjóðirnar
er sýndur hjer í verki.
En stærra spor væri stigið til menningartengsla milli
allra þessara skyldu þjóð, sem Norðurlönd byggja, ef sú
hugmynd kæmist í framkvæmd, sem rektor Háskóla vors,
Alexander prófessor Jóhannesson hreyfði í setningarræðu
sinni, ef háskólar Norðurlanda samræmdu svo kenslu sína,
að stúdentar gætu á námsferli sínum skift um háskóla og
notið kenslu í fleiri en einu landanna, án þess að það ylli
nokkurri truflun á námsferli þeirra. Með því móti myndu
norrænar þjóðir, í sameiningu styrkjast ag styrkja hvora
aðra í því hlutverki, að sýna heiminum, hvernig menning og
hollusta getur dafnað, með smáþjóðum ekki síður en hinum,
sem máttugastar eru á heimsmælikvarða.
★
En hvað sem þessu líður, þá er það ósk og von íslend-
inga, að á þessu stúdentamótið sem hjer stendur yfir, megi
starfsglöð æska frá Norðurlöndunum tengjast kynningar- og
vináttuböndum, er bera kunna mikla ávexti í norrænu sam-
starfi í framtíðinni.
Mætti þeir stúdentar, sem að þessu sinni sækja okkur heim
hverfa hjeðan, með vingjarnlegar endurminningar um frum-
býlingsþjóð, sem ann frelsi og rjettlæti, engu síður en frænd-
þjóðirnar, aðrar þjóðir hins norræna ættbálks.
\Jíhverji óhripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Morgunsvæf borg.
REYKVÍKINGAR eru morgun-
svæfir. Aldrei tekur maður eft-
ir því jafnvel og á góðviðris-
morgni lað sumarlagi, eins og
t d. í gærmorgun. Um fóta-
ferðartíma í gærmorgun var
stafalogn og sólskin og svo
kyrt, að það heyrðist suður í
Skerjafjörð þegar Dómkirkju-
klukkah sló sex. En fáir sáust
á ferli um það leyti á götun-
um. Klukkan var orðin 9 áður
en nokkúð líf færðist yfir borg-
ina.
Ef til vill hefur þessi deyfð
yfir mannfólkinu í bænum staf-
að að einhverju leyti af Dags-
brúnarverkfallinu. En þó er það
ekki nóg skýring á því hve
seint menn rísa úr rekkju í
Reykjavík.
Missa af miklu.
BÆJARBÚAR, sem sofa frá
sjer slíka sumarmorgna, missa
af miklu. Það mega vera góðir
draumar, og þægilegir, sem
bæta upp slíkan morgun.
Morgunþungir Reykvíkingar
ættu að xeyna það við og við,
að vakna fyr á sólfögrum sum-
armorgni. Ganga um borgina og
nágrennið, eins og í klukku-
stund, áður en þeir hefja dags-
verkið. Flestir munu komast að
þeirri niðurstöðu, að það borg-
ar sig.
Skemmtiferðir
í miðnætursólina.
FERÐAFJELÖG og flugfjelög-
in okkar hafa ekki komið auga
á sjerkennilega og raunar ein-
staka skemmtiferð, en það er að
fljúga með skemmtiferðofólk
norður yfir íshaf og horfa á
miðnætursólina.
Varla þarf að efa, að mikil
þátttaka yrði í slíkum ferðum,
ef fargjaldi yrði í hóf stillt.
Og það er eínmitt tilvalið að
efna til slíkra skemmtiferða
núna um sólstöðurnar.
Til gamans mætti gefa út
skírteini til ferðafólks, þar sem
þess væri getið, að viðkomandi
hefði ferðast norður fyrir heim-
skautsbaug.
Tilvalið fyrir
útlendinga.
VAFALAUST má segja, að slík
skírteini sjeu hjegómi einn, en
það er svo margur hjegóminn,
sem menn hafa þó gaman af. Og
víst er, að erlendir ferðamenn,
sem hjer eru, myndu hafa á-
nægju af því að fá tækifæri til
að skreppa norður í íshaf og
sjá miðnætursólina.
Hjer virðist vera tilvalið verk
efni fyrir Ferðaskrifstofuna.
•
Dauft yfir
sumarbústöðum.
KULDINN í vor hefur valdið
því, að menn fara seinna en
venja er í sumarbústaði. Þeg-
ar ekið er hjá sumarbústaða-
hverfunum hjer í nágrenninu
má sjá, að enn eru hlerar fyrir
gluggum og lítið farið að dytta
að bústöðunum.
En fari að hlýna í veðri, eins
og menn vona, má búast við, að
konur og börn flytji í sveitina
og fríherrunum fjölgi að sama
skapi á götum bæjarins og í veit
ingahúsum.
•
Fríherraskarinn.
FRÍHERRARNIR, eða „gras-
ekkjumenn“, eins og þeir eru
stundum kallaðir upp á dönsku,
eru fyrirbæri, sem vekja at-
hygli á sumrin.
Fyrst í stað eru þeir ósköp
auðnuleysislegir ,með óburst-
aða skó og í harmonikubuxum,
margir hverjir.
En það fer venjulega eins og
eftir fráfærurnar í gamla daga
í sveitinni, að þeir venja sig við
einstæðingsskapinn og ná sjer
furðu fljótt.
Vinsælasti blettur
bæjarins.
ARNARHÓLLINN er án efa
vinsælasti blettur Reykjavikur
á sumrin. Jafnskjótt og það
kemur sólarglæta fyllist blett-
urinn af fólki, sem flatmagar
i grasinu og hefur það gott.
Það var sannarlega lán á sín-
um tíma, að þessi blettur var
ekki tekinn undir byggingar
og ræktun haldið þar við.
Á þeim bletti má aldrei setja
upp skilti um, að bannað sje að
ganga á grasinu.
Keflvíkingar
kunnu lagið.
VEÐURFARIÐ gerði Keflvik-
ingum grikk á lýðveldisdaginu
eins og fleirum, sem höfðu und-
irbúið útihátíðahöld þann dag.
Það varð að aflýsa flestum at-
riðum dagskrárinnar, sem úti
áttu að haldast. En Keflvíking-
ar voru ekki af baki dottnir og
kunnu á því lagifí að bæta sjer
þetta upp.
Þegar góðviðrið kom daginn
eftir, var fyrirhuguð hátíð hald
in og Keflvíkingaar fengu sína
lýðveldishátíð, þótt ekki væri
fyr en degi síðar, en fyrirhugað
hefði verið.
Því miður er ekki hægt að
laga sig þannig eftir aðstæðun-
um hjer í höfuðstaðnum.— Fá-
mennið getur líka haft sína
kosti.
•
Á götunni
Á LAUGARDAGINN heyrði
jeg á tal tveggja smápatta á
götunni.
„Á jeg að vera með þjer,
Nonni?“ spurði annar.
„Ja-á, komdu þá,“ svaraði sá
sem nefndur var Nonni, heldur
dræmt.
„Eigum við að koma í skipa-
leik?“ spurði sá fyrri.
„Ertu frá þjer, ansaði Nonni
veistu ekki að það er verkfall
og það má ekki vinna neitt.“
<itiiiiiitiiiiiiiiiiiiaiiiiiiii«iiaiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii*iiiiiii*ia(iiiiiiiii«(iiiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiii,ni|l|l||M|ll|l|m, mM m(un
| MEÐAL ANNARA ORÐA .... |
7u iiiiiiiimiiitiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMMiMiiiiiiiiiiiMiimitiHiiiiiciiiiiiMiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiMt^ **
iafnvel skólapiltar í Ástralíu leita nú að uraníum
fær sá, sem fundið hefur, 2,000 sýnishornum úr bergtegundun-
sterlingspund til viðbótar. En um.
alls getur hann hlotið 25,000
punda verðlaun.
Eftir Alan Reid,
frjettaritara Reuters.
CANBERRA — í dag er svo'
komið, að fleiri menn leita að
uraníum en gulli í Ástralíu.
Loforð áströlsku stjórnarvald-
anna um há verðlaun fyrir
fundið uraníum hefur þegar
haft það í för með sjer, að menn
úr öllum hugsanlegum stjett-
um — og jafnvel skólapiltar
með — eru byrjaðir að leita að
þessu efni, sem notað er við
framleiðslu atomorkunnar.
• •
VEÐMÁL
,VIÐ ÞJÓÐINA
VERÐLAUNAKERFI stjórnar-
valdanna hefur verið líkt við
veðmál, þar sem stjórnin veðj-
ar 25.000 áströlskum sterlings-
pundum um það við þjóðina,
að meðal hennar finnist enginn
maður, sem fundið geti ótak-
markaðar birgðir af uraníum í
Ástralíu og á yfirráðasvæðum
landsins.
Flestir Ástralíumenn eru mik
ið gefnir fyrir veðmál.
Ef Ástralíumaður finnur ur-
aníumnámu, sem talin er geta
haft efnahagslega þýðingu, hlýt
ur hann þegar í stað 1,000 ster-
lingspunda verðlaun.
Ef í Ijós kemur, að hægt sje
að vinna úr námunni 25 tonb
eða þar yfir af uraníum oxide,
• •
VÍÐA AÐ FINNA
EIN afleiðingin af þessu verð-
launakerfi er sú, að sýnishorn-
um af „uraníum“ rignir nú yf-
ir rannsóknarstofur ríkisins.
Til þessa hafa þessi sýnishorn
hins vegar ekki reynst undan-
farar mikilsverðra uraníum-
funda. Þó er það þegar vel
vitað, að uraníum er að finna
á ýmsum stöðum í Ástralíu,
meðal annars í Mount Painter í
Suður-Ástralíu, Wodgina í vest
urhluta landsins og Mount Isa
í Queenslandi.
• •
MISJAFN
ÚTBÚNAÐUR
ÞESSI vitneskja hefur auðvit-
að orðið til þess að örfa þátt-
tökuna í uraníumleitinni. Vit-
að er, að jafnvel námsfólk tek-
ur þátt í þessari leit, auk stórra
leitarflokka, sem gerðir eru út
af ríkum áströlskum námufje-
lögum.
Sumir leiðangrarnir eru mjög
vel búnir öllum tækjum, aðrir,
og þar á meðal námsfólkið, hafa
aðeins nauðsynlegustu verkfæri
eins og hamra til þess að ná
SKAMMT FRÁ
CANBERRA
ÞAÐ er þegar orðið vinsælt
meðal íbúa Canberra, höfuð-
borgar Ástralíu, að eyða frí-
dögum sínum í leit að uraníum.
Borgarbúar sækja einkum til
fjallanna, sem eru aðeins í um
30 mílna fjarlægð frá höfuð-
borginni. Þeir hafa með sjer
viðleguútbúnað og einföldustu
,,nánfutæki.“
Enda þótt þessi fjöll sjeu að
heita má á dyraþrepi höfuð-
borgarinnar, eru þau enn að
ýmsu leyti ókönnuð. Hjer er
um mikið landflæmi að ræða.
og menn hafa aldrei fæti stigið
í suma dýpstu og óaðgengileg-
ustu dalina.
Þó hafa nokkrar af auðugustu
gullnámum Ástralíu fundist í
þessum fjöllum.
AÞENA: Grísk farþegaflugvjel
sem var að fljúga frá flugvelli
í Norður Grikklandi til Aþenu
fórst nýlega. Er talið að kom-
múnistískir skemdarverkamenn
hafi komið sprengju fyrir i
henni, áður en hún lagði af
stað.