Morgunblaðið - 27.08.1949, Side 7

Morgunblaðið - 27.08.1949, Side 7
Laugardagur 27. ágúst 1949. M ORGV NBLAÐIÐ 7 iregiir til harðra ótakö milli og kirkju í Eftir VINCENT BUIST, frjettaritara Beuters. VARSJÁ — Örlög pólsku kirkj unnar um nána framtíð kunna að verða ráðin á kirkjustefnu, sem haldin verður í þessum ar ósleitilega til föðurlandsást- mánuði til að fjalla um hina1 arinnar og snertir þannig við- Þar er æskufólki kennt að hatast við kirkjuna mýju löggjöf stjórnarinnar um samvisku- og trúfrelsi. Lögin biturt vopn gegn kirkjunni. Lög þessi, sem gefin voru út 7. ágúst, búa stjómina ægi- vopnum gegn kirkjunni. Það er i ð miklu leyti komið undir því, hvernig pólsku biskuparnir bregðast við, hvort vopni þessu verður nokkurn tíma beitt. Þeir geta komist hjá árekstri við ríkisvaldið með því að fall- ast á, að kirkjan sje hlýðin stjórninni í Varsjá og segi skil- :'ð við áhrif páfastólsins. En ef þeir verða ekki við þessari kröfu, heldur hafa hin nýju lög í flimtingum, eru þeir ofurseld- ir fjölaahandtökum og fangels- un. Hlutverk þeirra er að sætta tvær stefnur, sem virðast ósam- þýðanlegar. Þeir verða að finna leið til að breiða út kenningar kaþólsku kirkjunnar án þess að tálma með því viðgengi hinna veraldlegu kenninga Marxism- ans. En tilskipun páfa þar, sem kommúnistum er ógnað með bannfæringu, hefir ýtt undir leiðtoga þeirra í Póllandi til að krefjast stefnuyfirlýsingar frá kirkjuvaldinu þegar í stað. Lögin, sem að einhverju leyti hafa orðið til fyrir bann- færingartilskipun páfa, tryggja kristnum mönnum og trúleys- ingjum jafnt frelsi. Þau leggja varðhald, fangelsi og jafnvel dauðarefsingu við að misnota rjett sinn til samvisku- og trú- frelsis. Sautjár. greinar laganna skýra, hvað við sje átt með að ,,misnota“ trúfrelsið. Lögin eru víðtæk. Gera verður ráð fyrir, að þar ar greiðslu frá ríkinu fyrir eð kirkjan og kommúnisminn eru í eðli sínu á öndverðum meiði, þá brjóti hver sá prestur, sem af eldmóði kennir hina kaþólsku trú, að einhverju leyti í bága við hin nýju lög. En enn sem komið er, verður ekki örugglega sagt um, að hve miklu leyti stjórnin muni halda þeim til streitu. Hingað til hef- ir ríki og kirkja í Póllandi ver- ið ófúsari til að stofna til átaka fyrir opnum tjöldum en í ýms- um öðrum löndum. kvæmustu strengi Pólverjans. Hún hefir vítt það, að páfinn reyni að sundra þjóðinni, á tím- um, þegar eindrægni allra stjetta er nauðsynleg til að end- urreisa eyddar borgir og hrinda í framkvæmd stórkostlegum iðnaðaráætlunum. Stjórnin trauð að leggja til atlögu. Framtakssemi stjórnarinnar hefir vakið nokkra aðdáun með Pólverjum. Með verkamönnum, sem afkastað hafa ótrúlega miklu við endurreisnina, hafa flokksforsprakkarnir vakið upp ákafa keppni eftir vexti pólskr- ar verslunar og iðnaðar. Allt um vaxandi tiltrú stjórn arinnar mundi hún leggja mik- ið í hættu með því að leggja ok á kikrjuna. Af þessum sök- um kann að vera nokkur hæfa í því, sem sumir halda fram, að stjórnin hafi með góðum ár- angri farið þess á leit í Moskvu, að hún fengi betra tóm til að leggja á ráðin um, hvernig bar- áttunni gegn áhrifavaldi páfa- stólsins skuli hagað í landinu. Ef stjórnin gengi beint til verks nú, kynni hún að missa tök sín á verkamönnunum. Mundi það stofna í voða iðn- aðarframförum og efnahag landsins. Það tekur og tíma að koma á ýmsum stefriumálum kommúnista í sveitum lands- ins, en þar er höfuðvígi ka- þólskrar trúar. Kirkjan nýtur forrjettinda enn En kirkjan heldur enn mörg- um forrjettindum sínum, sem hún kynni að glata, ef hún tæki upp meiri baráttustefnu. Eftir því, sem talsmenn flokksins hafa sagt, fá 600 prest ð veita kristindómsfræðslu í ríkis skólunum. Ríkisútvarpið send- ir út guðsþjónustur á sunnu- dögum. Kirkjur, sem eyddust í st.yrjöldinni, eru endurreistar jafnhliða öðru og það með styrk af almannafje. Breytingar á jarðeignaskipu- laginu ná ekki til kirkjujarða, en þær eru 450.000 ekxur að stærð. Pi-estar, munkar og guðfræði- nexnar við kaþólskar guðfx-æði- deildir eru undanþegnir her- þjónustu. Þjóðin og kirkjan. Engu verður með sanni spáð um afstöðu pólsku þjóðarinnar, ef kirkjan einrjeði að. heyja heilagt stríð. Hina einlægu fylgispekt við kirkjuna má glöggt marka af því, hve helgidagaguðsþjónust- Uppeldisstarfsemi kirkjunnar Stjórnarskýrslur sína, að kirkjan á'yfir að ráða 40 al- þýðuskólum, 600 barnaleikvöll- um og 300 barnaheimilum. — Hæstan sess í hinu kaþólska ur eru vel sóttar. Margir Pól- uppeldiskerfi skipar svo háskól verjar, sem höfðu Iagt það nið- ur, sækja kirkju nú reglulega eins og til að sýna Varsjástjórn- inni mótþróa. Bændur Póllands eru stöðug- ir í trúnni, en stjórnin skírskot- inn i Lublin. Blöðin, sem eru háð ritskoð- un, hafa skýrt frá því, að trú- málafjelögum hafi fjölgað á seinustu 5 árum. Sagt er, að nú sjeu í Póllandi 2010 munka- og nunnuklaustur á móti 1742 fyr- ir styrjöldina. Sagt er ennfremur, að í engu landi Evrópu gefi kaþólskir út jafnmikið af blöðum eða 63 út- gáfur í 700.000 eintaka. Kaþólsk blöð eru ritskoðun háð, og mörg hinna 63 blaða eru gefin út fyr- ir eina sókn aðeins. Gengið á rjett kirkjunnar Beinar stjórnarráðstafanir í andstöðu við kirkjuna hafa hing að til verið þær, að 1945 rauf stjórnin sáttmálann við páfa- stólinn og skömmu seinna gaf hún út tilskipun þar, sem mönn um var gert að ganga í borgara- legt hjónaband. Hjónavíxlur kirkjunnar eru afskiptalausar látnar og kaþólsk hjón í Pól- landi láta gefa sig saman bæði í borgaralegt og kirkjulegt hjónaband. Margir Pólvei'jar játa hrein- skilnislega, að þeir hefði látið sjer vel líka, að vera skyldaðir til borgaralegrar hjónavíxlu, ef tilskipun hefði komið frá ann- arri stjórn. Nokkru fyrir stríð- ið voru margar stjettir þeirrar skoðunar, að óhæfa væri, að kaþólsku kirkjunni væri einni heimilt að gefa menn saman í hjónaband. Þögnin mikla En viðhorf klerkastjettarinn ar til stjórnarstefnunnar i Pól landi er hjúpað þögn. Pólski erkibiskupinn hefur gefið þá skipun frá höll sinni, sem er aðeins 30 stikur frá rússneska sendiráðinu í Varsjá, að klerka stjettin megi ekki umgangast menn frá V-Evrópu nje ræða kirkjumál. Ekki er talsmaður stjórnar- innar síður hljedrægur. Heiur hann látið af að ræða við frjetta menn um samband ríkis og kirkju með þessum ummælum: ,,Við þekkjum af reynslunni, að afskifti V-Evrópublaðanna af |þessum málum verða aðeins til tjóns.“ Markmiðið er tortíming kirkjunnar En meðan kommúnistaflokk ur Póllands talar um umburð arlyndi í trúmálum opinberlega þá er ungum nemum stjórn- málaskólanna kennt allt annað Fregnir frá þessum hreiðrum marxistiskrar fræðslu benda eindregið til að tortíming ka- þólsku kirkjunnar, sem grund- vallist á rómverskri og engil- saxneskri heimsveldisstefnu, sje það helsta, sem þar sje um fjallað. Þegar teljast yfir milljón Pól verjar á æskuskeiði til fjelags- skapar, sem er undir stjórn kommúnista. Er þeir komast á manndómsárin og stjórnmála- áhrifa þeirra tekur að gæta, munu þeir Pólverjar, sem vaxið hafa upp við trúarsiði kirkjunn ar verða komnir að fótum fram. Með dauða þeirra þverr kirkj- Framn. á bls. 8. orræna landskeppn- íxlendingar fá þar sex fil áfta menn I ÍÞRÓTTADÁLKUM Norður- iandablaðanna er nú um fátP meira rætt en norræna lands- leikinn í frjáls-íþróttum, sem , fram fer í Stokkhólmi 9.—11.1 næsta mán. Sem kunnugt er, er aetta keppni á milli Sviþjóðar ! annai'svegar og hinna Norður- landanna fjögurra hinsvegar. ! Þrír menn keppa frá hvorum aðila í hverri grein. Keppni sem þessi hefir einu sinni farið fram áður, 1947, og unnu Sviar hana með 35 stiga mun, 248 gegn 213. Sennilegt er, að Svíar vixmi einnig að þessu sinni, en keppnin verður áreiðanlega jafnari og stigamunurinn ekki eins mikill og þá. Svíar eiga tiltölulega auðvelt með að velja sitt lið. Meistara- mótið hjá þeim er nokkurs- konar úrtökumót. Undantekn- ingarlítið munu þrír fyrstu menn á því verða valdir til keppninnar. Lið „bandamanna“. Oðru máli gegnir aftur á móti með hin Norðurlöndin. Valið hjá þeim er erfiðara. Meistaramótin fara að vísu fram samtímis hjá þeim öllum, en aðstæðurnar eru misjafnar, þannig að samanburð- ur á tíma og stökklengdum er ekki óbrigðult. Síðast þegar valið var í lið „bandamanna“ gerðu það þrír menn, þáverandi form. norska, danska og finnska frjálsíþrótta- sambandsins. íslendingar áttu þar engan fulltrúa og var það miður, þótt við getum ekki á- sakað þessa vini okkar um, að hafa gengið fram hjá í slensku iþróttamönnunum. Þá var valið að vísu auðvelt hvað ísland snerti: Aðeins tveir menn, sem ómögulegt var að ganga fram hjá, komu til greina. Að þessu sinni mætir fulltrúi frá FRÍ til að taka þátt í vali liðsins. Er það einn stjórnarmeðlimurinn, Sigurpáll Jónsson. Norðurlör.d- in fjögur eiga að koma fram, sem ein heild, í vali liðsins gegn Svíþjóð, og það sjónarmið eitt að ríkja að fá liðið sem sterk- ast, hvort sem maðurinn er Dani, Finni, Norðmaður eða ís- lendingur, eða frá stærsta eða minnsta landinu. — Full ástæða er til að ætla að þannig veiði það einnig. SSex til átta íslendingar. Hvað hafa íslendingar svo möguleika á að fá marga menn í lið „bandamanna"? Við getum vænst þess að fá að minnsta kosti sex, en átta koma fylliiega til greina. Örn Clausen er þó ekki talinn þar með, þar sem að tugþrautarkeppnin, sem fram fer í sambandi við mótið, telst ekki til landskeppninnar, en er „Norðurlandameistarakeppni í tugþraut“. FRÍ mun tilkvnna þátt töku Arnar þar sjerstaklega. Haukur og Finnbjörix. Haukur Clausen og Finnbjörn Þorvaldsson eru sjálfsagðir kepp endur í 100 og 200 m. blaupi og 4x100 m. boðhlaupi. Þótt þeir hlypu „aðeins“ á 10,9 og 11,0 sék. á meistaramótinu í sterkum mót- vindi, haggar það ekki þeirri staðreynd, að hin Norðui'löndm geta ekki boðið upp á menn, sem eru betri en þeir. NorðmaS- urinn Peter Bloch verður þar sennilega þriðji maður. |Guðmundur, Ásmundur og Huseby. Guðmundur Lárusson er jafn sjálfsagður í 200 og 400 m. hlaup og mun ísland með því fá alla 200 m. hlauparana. í 400 m. verð ur Norðmaðurinn Henry Johan- sen að sjálfsögðu með Guðmundi og annað hvort Ármundur Bjarnason eða Finninn Holm |berg. Ásmundur hljóp á 49,7 sek. á meistaramótinu hjer en Holm - berg á 49,9 sek. En sá þeirra, 'sem ekki verður valinn í 400 m., | ætti að vera öruggur með að kom ast i 4x400 m. boðhlaupið. | Gunnar Huseby var ekki mcð á meistaramótinu, en hann er eini Norðurlandamaðurinn, sem hefir mikla möguleika á að vinna Svíana, svo að fram hjá honum verður ekki gengið. Torfi Bryngeirsson. Torfi Bryngeirsson verður á- reiðanlega valinn bæði til keppni í stangarstökki og langstökki, Norðmaðurinn Erhng Kaas og Finninn Kataja eru nr. 1 og 2 af „bandamönnum“ í stangar- |stökkinu, en Torfi hefur unnið jkeppnina við Finnann Olenius um þriðja sætið. Báðir stukku þeir 4.00 m. á meistaramótinu, en Torfi hefir stokkið 4,12 í sumar en Oleníus 4,10. Þar að auki er Torfi svo mikill keppnismaður, að það er enginn kominn til að segja að hann skipi „jumbo“ sæt- ið í Stokkhólmi. — Torfi er yfir 7 m. maður í langstökki og hinir ,bandamennirnir‘ geta ekki boðið upp á þrjá menn, sem eru betri en hann. Skúli, Óskar Jónsson og Jóel. Skúli Guðmundsson var að því leyti óheppinn með að fara „að- eins“ yfir 1,88 m. á meistaramót- mu, að hugsanlegt er að hann verði ekki valinn, þar sem einn Norðmaður, Leirud og þrír Finn ar stukku yfir 1,90. Hinsvegar ; hefir Skúli stokkið hærra en þeir í sumar, 1,95 m. Sú hæð sýnir hvers hann er megnugur, og að hann getur orðið Svíunum erfið- ur viðureignar — erfiðari en hinir. Óskar Jónsson var óheppinn á meistaramótinu. Hann er nú í góðri æfingu og ætti að geta ráðið við 1.54 mín. í 800 m., en það hefði vel nægt honu.m Itil þess að komast í lið „banda- manna“. Hann hefði jafnvel ekki þurft að hlaupa á svo góð- um tíma. Besti tími hans í ár er 1.55,5, en vafasamt er, að það ,nægi. Vafasamt er líka að nær 67 m. dugi Jóel Sigurðssyni í spjótkastinu, þar sem Finnar eru svo góðir í þeirri grein. En við sjáum hvað setur. Á mánudaginn verður „taúgastríð- :ið“ meðal íþróttamanna Norður- landanna fjögurra á enda. Þá hafa þeir fengið annað umhugs- unarefni, — sjálf átökin við Sví- þjóð. — Þorbjörn.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.