Morgunblaðið - 11.09.1949, Side 1

12 síður og Lesbók
36. árgangur.
207. tbl- — Sunnudagur 11. september 1949.
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Gjöf iil Lisiasafnsins.
KRISTSMYND Júlíönu Sveinsdóttur, er hún hefur gefið Lista-
safninu. Sjá grein á bls. 12.
Haiidfökiiifi ©iiii-
þá Biaidið áfram
í Lngverjalandi
sakaðir m njésnir íy ir erlenf ríki
Einkaskeyti til Mbi. frá Reuter.
BUDAPEST, 10., sept. — Tilkynnt var opinberlega hjer í Buda-
pest í dag, að þrír þekktir ungverskir kommúnistar hefðu ver-
ið handteknir fyrir að njósna „fyrir erlent heimsveldissir.nað
iíki“.
Þessir kommúnistar, sem'
nú hafa fallið í ónáð, eru hátt
scttur hershöfðingi, ritstjóri
og fyrverandi þingmaður.
Ritstjórinn var aðalritstjóri
hins opinbera málgagns ung
verskra verkalýðssambands
ins.
Opinber frambjóðandi
Allir þrír mennirnir voru kjörn
ir á þing í maí síðastliðnum,
sem opinberir frambjóðendur,
þ.e. fulltrúar þjóðfylkingar
kommúnista.
Þeir hafa nú verið reknir úr
kommúnistaflokknum.
YerkfaiS s Gessua
GENUA, 10. sept.: — Skyndi-
verkfall, sem sjómenn í gser
gerðu á skipum í höfninni í
Genua, hefir valdið því, að ekk-
ert ítalskt skip hefir getað b.aJd
ið þaðan í sólarhring. — Sjó-
mennirnir krefjast hærri launa.
f £rjfr* ■
í Edinborg lýkur
í d«j
gesfir ssi nokkr
mm fp
EDINBORG, 10. sept.: — Tóm
listarhátíðinni. í Edinb., þeirri
þriðju, sem haldin hefir verið
Ivkur á morgun (sunnudag).
Fleki aðgöngumiðar hafa ver-
ið seldir ao hátíðinni en nokkru
sinr.i fyrr, erlendir gestir orðið
mun fleiri en áður og blöð og
útvarpsstöðvar getið hennar
rækilegar og betur en tveggja
fyrstu hátíðanna.
Af erlendum gestum hafa
Bandaríkjamenn verið fjöl-
menr.astir. ;— Reuter.
Kommúnistar endurskipuleggjo
fræðslukerfið í Tjekkóslóvukíu
Laszlo Rajk
BÚDAPEST, 10. sept: —
Rjettarhöldin yfir Laszlo
Rajk, áður konmiúnista-
foringja, eiga að hefjast
lfi. sept. n.k. Það var vit-
að fyrir löngu, að Rajk
var fallinn í ónáð hjá
Moskvavaldinu. Það hcfir
hinsvegar vakið nokkra
undrun, að meðal sjö
annarra manna, . sem
dregnir verða fyrir rjett
á sama tíma, er m.a. Laz-
ar Brankov fyrrum sendi-
herra Ungverja í Júgó-
slavíu. Fyrir mánuði lýsti
Brankov því opinberlega
yfir, að hann væri trygg
ur Moskvavaldánu og á
móti Tito. Kemur það því
nokkuð á óvart, að hann
er nú ásakað'ur um njósn
ir og landráð. — Reuter.
illilljónir kommúnistiskra
kennslubóka í skólum;
„nýr maður“ takmarkið
Grundvöllurinn: rrSósíalisfisk fræðsia" effir
sovjefrússneskri fyrirmynd
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuíer.
PRAG — Yíirvöld kommúnista í Prag eru staðráðin í að
,,skapa“ í Tjekkóslóvakíu „hinn nýja mann — kommúnista-
manninn“. Þetta er samkvæmt yfirlýsingu rauðu quislinganna.
sem falið hefur verið að endurskipuleggja allt fræðslukerfi
Tjekkóslóvakíu. Þeim hefur gengið þetta framar öllum vonum,
í yfirborðinu að minnsta kosti, enda ötulir og ósjerplægnir. Þeir
hafa sjeð svo um, að þeir Tjekkar, sem setjast á skólabekkina
í ár — þeir yngri, engu síður en þeir eldri —■ byrja námið með
splúnkunýjar bækur. Það eru kommúnistar sem hafa samið þess-
ar bækur. En þeir hafa ekki látið þar við sitja. Nýjar myndir
eru komnar á veggina í skólastofunum, myndir af Stalin og
Gottwald. Og í framtíðinni, boða kommúnistar, mun skólafólk
í Tjekkóslóvakíu hlýða á að minnsta kosti einn fyrirlestur á
dag um Marxisma og Leninisma og rússneska verður að sjálf-
sögðu skyldunámsgrein.
Minfcandi aðsfoð
yið Japani
TOKYO, 10. sept : — Aðstoðar
hermálaráðherra Bandaríkj-
anna, sem nú er staddur í Jap-
an, sagði í ræðu í gær, að að-
stoðarframlag Bandaríkja-
manna til Japan mundi vænt-
anlega verða minkað qð einum
fimmta á næsta fjárhagsári. —
Engin síldveiði
NOKRU áður en Morgunblað-
ið fór í prentun í gær, átti það
tal við frjettaritara sinn á
Siglufirði, um síldveiðarnar.
Fyrir sunnan Langanes og
við það var gott veður, bæði í
fyrrakvöld og í gær. Síldar
varð aðeins vart í fyrrakvöld,
en í gærdag höfðu ekki borist
neinar frjettir um síldveiði.
Tjekkneska sijórnin brýtur
lög og rjefí á kirkju landsins
Brjef erkibiskupsins iii meniamálaráðherrans
Einkaskeyti ti! Mbl. frá Reuter.
PRAG, 10. sept. — Birt var hjer í dag brjef frá Beran etki-
biskupi, sem hann skrifaði fyrir um þrem vikum síðan til
menntamálaráðherrans. í brjefi þessu sakar erkibiskupinn tjekk-
nesku stjórnina um að brjóta lögin.
Sagði í brjefinu, að erindrek-®
ar þeir, sem stjórnin hefði korn-
i5 inn í kirkjuráðið, gengju
íengra en lög heimiluðu með
því að gera ýmsar þær ráðstaf-
anir, sem væri innan verka-
hrings kirkjunnar einnar og
þeirra þjóna hennar, sem hún
hefði tilnefnt á rjettan hátt.
Taka fram fyrir hendur
erltibiskups.
Erkibiskupinn skírskotaði til
ástandsins í sínu eigin kirkiu-
ráði. Hann tjáði menntamála-
ráðherranum í brjefi sínu að
erindreki stjórnarinnar í skrif-
stofu sinni dr. Miroslov Houska,
gæfi út fyrirmæli, þar sem
hánn tilnefndi menn í kirkju-
ráð og staðarráðsmenn. Beran
sagði. ennfremur, að þótt nú-
verandi löggjöf veitti stjóiaiinni
yfirumsjón með kirkjunni, þá
heimilaði hún engum erindreka
stjórnarinnar að taka fram fyr-
ir hendur erkibisltups á þenn-
an hátt.
Andstætt lögum og rjetti.
Allar aðgerðir erindrekans
eru markleysa frá sjónarmiði
kirkjunnar, og það sem mestu
máli skiptir: Þær eru í and-
stöðu við lög og' rjettlæti.
Leikskólar“.
Til þess að tryggja það, að
enginn fari á mis við það í
Tjekkóslóvakíu að verða „nýr
maður — kommúnista-maður“,
hefur foreldrum verið gert að
skyldu að senda börn sín í svo-
kallaða „leikskóla“. — Fræðsl-
an byrjar snemma hjá komm-
únistum.
Gamlir nemendur reknir.
Stjórnarvöldin hafa einnig
sjeð svo um, að þeir meðlimir
kommúnistaflokksins sem konm
ir eru af barnsaldri, fari ekki
á mis við blessanir hins nýja
fræðslukerfis. Þessir menn fá
upptöku í framhaldsskólana - á
kostnað þeirra nemenda, sem
ekki þykja „áreiðanlegir“. Þeir
eru reknir.
Nýjar kennslubækur.
Ríkisprentsmiðjurnar — allar
prentsmiðjur í Tjekkóslóvakiu
eru nú ríkiseign og lúta því al-
gerri stjórn kommúnista — til-
kynna, að fjórar miljónir nýrra
kennslubóka hafi þegar verið
prentaðar í ár. Þær búa sig
undir að prenta tíu miljónir
kennslubóka á ári hverju.
Eftir Sovjetkerfinu.
Nýju bækurnar, segir í
tilkynningu frá fræðslu-
málastjórn kommúnista.
munu verða í samræmi við
,,þær framfarastefnur, sem
nú ber hæst“. Grundvöllur-
inn verður „sósíalistisk
fræðsla“, sniðin eftir Sovjet-
kerfinu, og lögð verður á-
hersla á „að sanna fyrir nem-
endum yfirburði hins sósíal-
istiska skipulags yfir það
kapitalistiska“.