Morgunblaðið - 11.09.1949, Blaðsíða 7

Surmudagur 11. sept. 1949.
MORGUPiBLAÐIÐ
NÆ R O G F JÆ R
iaugardagur
10. sepfember
Samkomur bænda
ÍSLENSKIR taændur hafa und-
anfarið setið á fundum og rætt
málefni stjettar sinnar. Búnað-
arþing hjelt upp á 50 ára af-
mæli sitt með myndarlegri sam
komu austur á Egilsstöðum og
sat hana einnig margt gesta.!
I ályktun, sem þingið gerði um
landbúnaðarmál er minnst
stofnunar Búnaðarfjelags ís-
lands, forvstuhlutverks þess og
baráttu í þágu landbúnaðarins
og sveitanna. Ennfremur er þar
bent á ýmsar nauðsynjafram-
kvæmdir, sem vinna þurfi á
næstu sex árum, svo sem auk-
inn vjelainnflutning, meiri fjár
stuðning hins opinbera við rækt
unaríramkvæmdir og bygging-
ar í sveitum, vega- og símafram
kvæmdir, rafvirkjanir, bygg-
ingu nýbýlahverfa, verndun
gróðurlendis o. s. frv.
„Bretland mnn ekki þjóð-
nýta landbúnað sinn. ’V’td
álítum að einstaklingsbú-
rekstur sje miklu hagkvæm-
ari en ríkisbúrekstur“.
Hvernig skyldi standa á þess
um skoðanaskiptum bresku
er ekki lengur hsegt að eíj.i
sveitafólki og kaupstaða-
fólki saman. Neytendur vita
að hagsmunir þeirra krefj- j
ast blómlegs búskapar í sveit :
um Iandsins. Bændur vita að
góð kaupgeta og örugg af-
koma kaupstaðafólksins er
frumskilvrði góðs markaðar um skoðanaskiftum bresku jafn
fyrir afurðir þeirra. Á grund aöarm.'! Skyldi orsökin vera
velli þessa skilnings verður reynsIan a^ hinum þjóönýtta
hið nýja landnám unnið. Á kolaiðnaði, sem ríkið tapaði á
grundvelli hans verður fyrsta ári reksturs síns 600
auknu fjórmagni veitt út í millj. íslenskra króna? Hvcr
sveitir landsins. Og á grund- veit.
velli hans mun Framsóknar- Áður en Bretar þjóðnythv
flokkurinn daga uppi eins flugsamgöngur sínar hagnaðist
og nátttröll fyrir rísandi sól einkaframtakið verulega á
vaxandi skilnings á sam- þeim. Árið 1948, eftir að þær

IIIN pólitíska loftvog Framsóknar stendur á breytilegu og er
Vagga þjóðlegrar
menningar
JAFNHLIÐA kröfum sínum á á niðurleið.
hendur Alþingi og ríkisstjórn
skoraði Búnaðarþing á bænda- ar fundurinn á stjóvn Stjetta- Ásgeirssyni og Eysteini. Svo
stjettina að efla fjelagsleg sam-jsambandsins að vinna að því byrjaði rejmslan að tala sínu
tök sín, og glæða og þroska við þing og stjórn að gerðar- | máli. Það var hennar rödd. sem
ræktunarmenningu sína, vinna dómsákvæðin verði úr lögum ' heyrðist frá aðalfundi Stjettar-
af alefli að ræktun og kynbót- jnumin á næsta þingi og hænd- i sambandi bænda norður í Mý-
um búpenings, hirðingu hans ur geti einir ákveðið verð á vatnssveit. Þaðan komu ein-
og fóðrun. I framleiðslu sinni á grundvelli róma mótmæli bænda gegn
Þjóðin óskar Búnaðarþingi og þeirra fullkomnustu skýrslna,
Búnaðarfjelagi íslands til ham- Sem fáanlegar eru um fram-
ingju með það hálfrar aldar leiðslukostnað og með hliðsjón
starf, sem minnst var með þing- af launakjörum annara stjetta".
haldinu á Egilsstöðum. Það er
ósk hennar og von að íslenskur
landbúnaður megi á komandi
Ofaníát Framsóknar
árum eflast ®g dafna. Þjóðin ÞESSI ályktun var gerð með
þarfnast þess að framleiðsla' samhljóða atkvæðum. Þarmeð
hans aukist og verði fjölþætt-. hafa Framsóknarmenn, sem
ari og notadrýgri. Hún þarfn- | komu núverandi skipulagi á,
ast þess einnig að íslensk sveit beinlínis jetið það ofan í sig.
verði framvegis sem hingað til Þeir hafa um langt skeið talið
vagga þjóðlegrar menningar. (það höfuðaf’æk Bjarna Ásgeirs-
sonar og Eysteins Jónssonar í
núverandi ríkisstjórn að leggja
verðlagningu landbúnaðaraf-
urða undir úrskurð eins em-
bættismanns í Reykjavík. Nú
koma bændur og segja: Við mót
mælum þessu skipulagi og kref j
Stjettasambands-
fundur í Mývatns-
sveit
í SVIPAÐAN mu.nd og Búnað-
arþing minntist hálfrar aldar
Framsóknarskipulaginu.
Þetta er Tímaklíkunni verðug
ráðning. Eftir þetta mun henni
veitast erfitt að telja bændum
trú um að afnám Búnaðarráðs
og skipulags Pjeturs Magnús-
sonar og Sjálfstæðisflokksins
hafi verið sigur fyrir framleið-
.endur landbúnaðarafurða.
Bændstjettin hefur sjeð að af-
nám þess var spor aftur á bak.
En þannig eru flest spor þessa
hugsjónavana braskflokks. Þau
eru aftur á bak.
Horft fram á veginn
EN bændur horfa fram á veg-
inn og spor þeirra liggja áfram
lil fullkomnari búnaðarhátta
og bættrar aðstöðu. Samþykkt-
ir Búnaðarþings og aðalfundar
Stjettasambandsins sýna að ís-
lenskir bændur eru að búa sig
afmælis síns austur á Hjeraði umst þess að það sje afnumið.
settist aðalfundur Stjettasam-' Fátt er nú orðið um fína
bands bænda á rökstóla að drætti hjá Tímaliðinu. Eina
Reykjahlíð við Mývatn. Komu ,,afreki“ ráðherra þess gjörsam undir stórsókn til eflingar at-
þangað fulltrúar úr öllum sýsl- lega afneitað af hálfu stjettar- vinnuvegi sinum. Þessi sókn er
um landsins. tveir úr hverri. samtaka bænda. Jafnvel Tím- Iraunverulega þegar hafin. Öll
Þessi fundur ræddi fyrst og|inn lætur, sem Framsóknar- jþjóðin mun styðja bændastjett-
fremst verðlagsmál landbún- skipulagið sje nú óhæft orðið. ina í framkvæmdum hennar.
aðarins og skipulagningu Pjetur Magnússon stofnaði Bún Ekki vegna sveitanna einna
þeirra. Ríkti þar yfirleitt mikill aðarráð, sem eingöngu var heldur vegna þess að það er
einhugur. Er óhætt að fullyrða skipað bændum. Það hafði yfir- ,hagsmunamál fólksins við sjáv-
að mjög stefni nú í þá átt meðal, stjórn verðalagsmálanna í sín- {arsíðuna að landbúnaðurinn sje
bænda að þeir láti pólitísk ' um höndum ásamt sjerstakri ! rekinn á heilbrigðum grund-
ágreiningsmál víkja fyrir hag nefnd, sem einnig var eingöngu ivelli og fullnægi þörfum þess
og heill stjettar sinnar. Er það skipuð bændum. Þetta var það
vel farið. Hefur hið unga Stjett- Ukipulag, sem Sjálfstæðisflokk-
arsamband bænda þegar unnið urinn kom á. Bændur undu því
gott verk og verðskuldar fvrir vel þar sem það tryggði úrslita-
það fyllstu viðurkenningu. Hef-
ur það tekið myndarlega for-
ystu í ýmsum þýðingarmiklum
málum bændastjettarinnar.
IHikilsverð
yfirlýsing
EIN mikilsverðasta samþykkt
þessa aðalfundar Stjettasam-
bandsins var ályktun h,ans um
skipulagningu verðlagsmála
landbúnaðarins. I henpi segir
svo:
„Að fenginni reynslu á fram-
kvænul laga um framleiðslu-
áhrif þeirra á þýðingarmestu
hagsmunamál þeirra. En Tíma-
klíkan undi því illa og fjand-
skapaðist við það og þá menn,
sem áttu sæti í stofnunum þess
og voru bændur víðsvegar frá
af landinu. Framsókn komst í
stjórn og lagði Búnaðai’ráð nið-
ur. Bjó síðan til nýtt skipulag,
gerðardóm og fjekk einum.em-
bættismanni í Reykjavík úr-
•stttavaldið í verðlagningarmál-
um bænda.
Rödd reynslunnar
ráð landbúnaðarins o. fl. skor-TÍMINN söng' Dýrð sje Bjarna
fyrir holl og góð matvæli. Hin
stóru átök, sem framundan eru
í ræktunarmálum og hagsmuna
málum sveitanna munu þess-
vegna gerast með náinni sam-
vinnu milli sveita og sjávar-
siðu.
Siá'fstæðisflokkurinn hef-
ur jafnan lagt á það höfuð-
áherslu að góð samvinna
yrði að rikia milli þjettbýlis-
ins við sjóinn og strjálbýlis
sveitanna. Framsókr* licfur
boðað stríð og tortrygni milli
bóndans og framleiðslu-
stjetta og launþega kaup-
staða og kauptúna. Áhrif
]>eirrar stcfnu hafa valdið
báðuni aðiljum miklu tjóni.
En þetía er að breytast. Það
starfi stjettanna.
Athugunnarverð
kenning
LENIN, hinn smurði dýrðling-
ir kommúnista um allan heim
komst einu sinni þannig að
orði:
,.Það skipti ekki hinu
minnsta máli þótt þrír f jórðu
hlutar mannkynsins færust
ef fjórði hlutinn, sem eftir
lifði aðhylltist kommúnism-
ann“.
Þetta er trúarjátning komm-
únista, hrein og umbúðalaus. I
skjóli hennar telja þeir það
þjónustu við persónufrelsi og
lýðræði að uppræta alla and-
stæðinga kommúnismans. Þess-
vegna er það einnig í þágu
mannkynsins mannúðarinnar
og menningarinnar að hneppa
heilar þjóðir í hlekkjaðan þræl-
dóm og tortíma þeim jafnvel
algerlega.
Það er vegna þess að menn
gera sjer ekki ljóst það hyldýpi
af mannfyrirlitningu og villi-
mennsku, er þessi meginkenn-
ing kommúnista byggist á. sem
að þau ósköp geta gerst að þús-
undir af fólki í þroskuðum
þjóðfjelögum aðhyllast hana.
Eftir nokkur ár munu menn
furða sig á því að nokkur and-
lega heilbrigður maður skuli
hafa slegist í för með aðdáend-
um Lenins.
Þá og nú
EITT af fyrstu stefnuskrár-
atriðum kommúnista og sósíal-
ista um allan heim hefir verið
ríkiseign á öllu landi. Þetta
hefur m.a. verið ofarlega á
stefnuskrá Alþýðuflokksins ís-
lenska.
í ræðu, sem Sir Stafford
Cripps, hinn mikilhæfi fjár-
málaráðherra bresku jafnaðar
mannastjórnarinnar, hjelt í
Glasgow fyrir kosningarnar
1945 fórust honum orð á þessa
leið um þetta atriði:
„Það er skoðun okkar
(jafnaðarmanna) að allar
jarðeignir beri að þjóðnýta.
Við getum aldrei komið
landbúnaði okkar á heilbrigð
an grundvöll fyrr en við höf-
um þjóðnýtt Iandið“.
Þetta sagði Cripps fyrir
kosningarnar 1945. Hann og
flokkur hans vann þær og tók
við stjórn.
! En nú er komið annað hljóð
j i strokkinn. Þann 26. júní
1949 komst Mr. George Brown,
aðstoðarlandbúnðarráðherra
bresku jáfnaðarmannastjórn-
arinnar þannig að orði:
jhöfðu verið þjóðnýttar, tapaði
breska ríkið tæpum 300 millj.
kr. á sama rekstri.
Þetta gæti alveg eins hafa
gerst hjá Emili. Hann tapaði á
tæpu ári 300 þús. kr. á nokkr-
um bílum, sem gengu á miUi
Reykjavíkur og Hafnarfjarðai.
Að sjálfsögðu gerir hann það
af eintómri hjartagæsku við
gjaldendur að tapa á rekstrin-
um. Það er kosturinn við opin
beran rekstur, sem tap verður
á, að enginn þarf að borga
tapið!!
Það segir Emil. Ekki ber klár
I inn það, sem jeg ber, sagði
Mera Mangi!
Bravó! ,,Sniðugt“ hjá báðum.
En hver er afstaða Alþýðu-
flokksins á íslandi til þjóðnýt-
ingar jarðeigna nú? Er hún hin
sama og áður eða hefur hann
skipt um skoðun eins og Sir -
Stafford Cripps? Það er olík-
Iegt. Cripps kann að laera* ■ nt
reynslunni. Það á Alþýðuflokk
urinn íslenski miklu verra
með. Það ber blað hans grei.ni-
lga með sjer.
Moldin rýkur
ÞÁ ER nú moldin' fa'rin "að
ijúka þegar Alþýðublaðið þylt
ist þess umkomið að tala urn.
ijelegt val frambjóðenda hjá
Sjálfstæðisflokknum. — Sjálf-
stæðisflokkurinn 'hefur vi<!
þessar kosningar í kjöri menn
úr öllum stjettum þjóðfjelags-
ins, útgerðarmenn, bændur,
menntamenn, verslunarmenn,
iðnaðai menn o.s.frv.
En hvaða lið er það, sem
Aiþýðuflokkurinn býður fram?
Það er óþarfi að fjöljrrða um
það. Það fælir frá sjer sjálft,
þarf ekki aðstoðar til bess.
Kirkjan í Möðrudal
S.L. SUNNUDAG geiðist
merkilegur atburður í Möðru-
dal á Fjöllum. Biskupinn yfir
Islandi vígði þar nýja kirkju,
sem nýlega er lokið við að
byggja. Það merkilegasta við
þennan atburð er þó ekki sjálf
kjrkjuvígslan heldur hitt að
einstakur maður, bóndinn í
Möðrudal, Jón Stefánsson, hef-
ur geíið þetta guðshús. Hann
hefur að mestu byggt það sjálf-
ur og kostað það að öllu leyti.
Kirkjan er steinkirkja mcð
forkirkju og turni, fallegt hús,
en lítið vegna þess að auk
Möðrudals á ekki némá einn.
bær sókn til hennar. Um tvö
hundrúð manns voru við vígslu
hennar og rúmuðust ekki allir
iniii.
Framh. á bls k
í i 3 i k .