Morgunblaðið - 11.09.1949, Qupperneq 10

LQ

MOnGUKBLAf>lB
Fianahaldssagan 87
íiuiniiiiimj<»fnmiuj«m<*4ti#4««4MMW
unov
Eítir Ayn Rand
ItMllllllllllllllllltlfllllllllMUJ
iiiiniiiiiiiiMMiiiMiiiniiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiniiiMiiiiiiiiiMiuiiJmiimuJiiiiiiiiiii*
fcoáu þjer við hliff í|
Marxista-fjelaginu sló háttsett
ur fjelagi, sem hann hafði
aldrei talað við áður, á öxlinaj
á honum og sagði: „Komdu og
talaðu við mig, hvenær sem þú
pfnast mín, fjelagi Syerov.!
Jeg er alltaf til viðtals, þegar :
eiginmaður fjelaga Sonju á í
hfcrt“. I
Um kvöldið hringdi Pavel
Syerov Antonínu Pavlovnu
upp. Hann bölsótaðist og ósk-;
aði Morosov niður í það heit-
asía helvíti, heimtaði meiri
Mttta af ágóðanum og heimt-
aði meira að segja að það yrði
bðrgað fyrirfram. Þegar hannj
var búinn að fá peningana
b'eypti' hann vínföng handa
fitúlku, sem hann hafði hitt á
götunni.
Þrem dögum síðar voru
Pavel Syerov og fjelagi Sonja
gefin saman. Þau stóðu fyrir
framan skrifstofuþjón í tóm-
í'egri ' skrifstofu og skrifuðu
ntjfn sín í stóran kladda. Fje-
fagi Sonja lýsti því yfir að hún
hefði í huga að halda föður-
nafni sínu. Kirkjuleg athöfn j
áíti ekki að fara fram, sagði
hú'n við skrifstofuþjóninn.
Um kvöldið flutti fjelagi
Sonja í herbergi Syerovs. af því.
að það var stærra en hennar
herbergi.- „Ó; elskan mín“, |
isagði hún, „við verðum að§
finna eitthvað gott byltingar-
nafn fyrir barnið okkar“.
Það var barið harkalega að
dyrum hjá Andrei og á eftir
heyrðist hljóð eins og hönd
væri strokið niður dyrakarm-
inn. Andrei sat á gólfinu með
lampa við hlið sjer. — Allt í
kring um hann voru staflar
af opnum bókum og teikning-
um. Hann var önnum kafinn.
I'ykkur hárlokkur fjell fram
yfir enni hans. Hann leit upp.
„Hver er það?“, sagði hann
óþolinmóður.
„Það er jeg, Andrei“, sagði
dimm karlmannsiödd. „Opn-
aðu. Það er Stephan Timo-
shenko“.
Andrej stökk á fætur og
opnaði dyrnar. Stephan Timo-
shenko, sem hafði verið í balt-
neska flotanum og síðan í
strandgæslu fyrir G-P.U., stóð
fyrir utan og hallaði sjer upp
að veggnum. Hann var með sjó
liðshúfu á höfðinu. en rauða
stjarnan var farin af bandinu
á húfunni og sömuleiðis skips-
nafnið. Hann var í svörtum
jakka með kanínuskinnskraga,
en jakkinn var bæði of þröng-
ur og of stuttur. Krgainn var
fráhneptur, svo að þá sá í sól-
brenndan háls hans. Hann hló,
svo að glampaði á hvítar tenn-
ur hans og stór augun.
„Gott kvöld, Andrei. Er þjer
nokuð á móti skapi, þó að jeg
komi svona án þess að gera
nokkurt boð á undan mjer?“.
„Nei, hreint ekki. Mjer þyk-
ir gaman að sjá þig. Jeg hjelt.
að þú væiir alveg búinn að
gleyma gömlum vinum“.
„Nei, jeg gleymi ekki göml-
um vinum. En hins vegar á jeg
þó nokkra gamla vini. sem
mundu prísa sig sæla ef þeir
gætu gleymt mjer .... Jeg á
ekki við þig, Andrei. Nei, jeg"
á ekki við þig“.
„Fáðu þjer sæti“, sagði An-
drei, ,,og farðu úr frakkanum.
Er þjer nokkuð kalt?“.
„Mjer kalt? Mjer er aldrei
kalt. Og þó að mjer væri kalt,
þá yrði jeg að gera svo vel og
láta mjer vera skítsama, því
að jeg á ekki aðrar tuskur en
þessar, sem jeg er í .... en
jeg held að jeg fari nú úr þess-
um ræfli .... svona .... nú
get jeg fengið mjer sæti. Það
er auðvitað af því að þú held-
ur að jeg sje fullur, sem þú
vilt endilega að jeg setjist“.
„Nei“, sagði Andrei, „en
ii
„Jú, jeg er víst fullur. En
ekkert hræðilega mikið fullur.
Þú getur ekki verið neitt að
hafa á móti því, þó að jeg sje
svolítið fullur?“.
„Hvar hefurðu verið, Step-
han? Það eru margir mánuðir
síðan jeg sá þig síðast“.
„Jeg hef verið að flakka
svona hjer og þar. Það er búið
að reka mig úr G P.U. En það
veist þú auðvitað“.
Andrei kinkaði kolli og leit
niður á teikningarnar á gólf-
inu.
„Já“, sagði Timoshenko og
teygði úr fótunum. „Mjer var
sparkað út. Ekki nógu áreið-
anlegur. Nei, ekki nógu áreið-
anlegur Ekki nógu byltingar-
sinnaður. Stephan Timoshenko
úr rauða baltneska flotanum“.
„Mjer þykir það leitt“, sagði
Andrei.
„Haltu kjafti. Jeg vil ekki
sjá neina samúð. Það er hlægi-
legt .... Það er einmitt það,
sem það er .... mjög hlægi-
legt ....“.
Hann leit upp á marmara-
myndirnar í loftlistanum. „Og
það getur líka verið nógu bros-
legt að kommúnisti skuli velja
sjer betta fyrir samastað“.
„Mjer er sama, hvar jeg bý“,
sagði Andrei. „Jeg gæti auð-
vitað flutt hjeðan, en það er
erfitt að fá herbergi eins og
er“.
„Stendur heima“, sagði
Timoshenko og fór allt í einu
að hlæja. „Já, það stendur
heima. Það er erfitt fyrir
Andrei Taganov, en fyrir fje-
laga okkar hana Sonju litlu,
mundi það hins vegar vera
mjög auðvelt. Það mundi ekki
vera erfitt fyrir föðurlands-
vinina, sem nota flokksskír-
teinin sín eins og slátrárahnífa.
Það mundi ekki vera erfitt að
fleygja einhverjum vesalingn-
um út á ísinn á Neva“.
„Þú ert fa,inn að þvaðra,
Stephan. Viltu .... viltu fá
eitthvað að borða?“.
„Nei, fjandinn hafi það. nei.
Hvaða bull er þetta í þjer.
maður? Heldurðu kannske að
jeg svelti?“.
„Nei, það held jeg ekki. Jeg
hjelt alls ekki ....“.
„Jæja, þá skaltu ekkert vera
að b.yrja á því að halda neitt.
Jeg hef nóg að eta ennþá. Og
drekka. Feikinóg að drekka
.... Jeg kom bara af því að
jeg hjelt kannske að einhver
mundi þurfa að líta eftir An-
drei litla. Andrei litli þarfnast
þess og bráðum þarfnast hann
þess ennþá meira“.
„Hvað áttu við?“.
tala bara. Má jeg nú ekki einu
sinni tala lengur? Ert þú ekk-
ert betri en hinfr, eða hvað?
Vilt þú að allir eigi að tala og
tala og tala en enginn má bara
segja neitt?“.
„Hjerna“, sagði Andrei.
„Leggðu þennan kodda við
hnakkann á þjer og hvíldu þig
svolitið. Þú ert ekki vel frisk-
ur“.
„Hver? Jeg?“.
Timoshenko tók koddann,
fleygði honum í lampann og
hló, en Andrei beygði sig nið-
ur og tók hann upp. „Jeg hef
aldrei verið frískari á ævi
minni. Mjer líður hreint út
sagt prýðilega. Hef engar á-
hyggjur Ekki vitundar vott af
áhyggjum“.
„Stephan, hvers vegna kem-
urðu ekk oftar hingað upp eft-
ir til mín? Við vorum vinir
áður fyrr og við gætum
kannske ennþá hjálpað hvor
öðrum“.
Timoshenko hallaði sjer
fram og leit í augu Andrei.
Svo hló hann kuldahlátri og
sagði:
„Jeg get ekki hjálpað þjer,
vinur sæll. Það eina, sem jeg
gæti gert þjer til gagns, er að
lofa þjer að taka í hnakka-
drampið á mjer og sparka mjer
út og öllu því sem mjer fylgir.
Og þú færir svo og hneigðir
þið fallega og sleiktir eitthvert
af stóru stígvjelunum. En þú
vilt það ekki. Og þess vegna
hata jeg þig, Andrei, og þess
yegna vildi jeg óska að þú
værir sonur minn. En jeg eign
ast aldrei son“.
Hann leit á teikningarnar á
gólfinu og ýtti fætinum við
bók. sem lá fyrir framan hann.
„Hvað ert þú að gera þarna,
Andrei?“, spurði hann.
„Jeg var að vinna. Jeg hef
ekki haft mikinn tíma til að
stunda námið undanfarið. Jeg
hef verið svo önnum kafinn í
G.P.U.“.
„Jæja, ertu við eitthvað
nám? Hvað áttu mörg ár eftir
í skólanum?“.
,,Þrjú“.
„Hm-n. Heldurðu að það sje
ómaksins vert að vera að
þessu?“.
„Hverju?“.
„Læra“.
„Já, því ekki það?“.
„Heyrðu. gamli vinur. sagði
jeg þjer ekki, að það er búið
að reka mig úr G.P.U.? Jú, jeg
var víst búinn að segja þjer
það. En það er ekki ennþá
búið að reka mig úr flokknum.
Ekki ennþá. En það verður
gert. Við næstu hreinsun ....
þá fæ jeg að fjúka“.
„Ef jeg væri í þínum spor-
um. mundi jeg ekki vera far-
inn að hugsa um það ennþá.
Þú getur alltaf ....“.
„Jeg veit vel. hvað jeg er að
se^ja. Og það veist þú líka. Og
veist þú, hver verður látinn
fjúka á eftir mjer?“.
„Nei“, sagði Andrei.
„Þú“, sagði Stephan Timo-
shenko.
And.rei stóð á fætu.r, kross-
lagði hendur. leit á Timoshenko
og sagði rólega: |
„Ef til vill“.
„Ekkert, gamli vinur. Jeg
Sunnudagur 11. sept. 1949.
dm
Litli húsálfurinn
SAGA FRÁ LÚNEBGRG
9.
Hún sá, að eitthvað lá í rúminu, gekk nær. — Það var lítið
barn en það var dáið. Hafði verið stungið með hníf í hjarta
stað.
Hún æpti upp yfir sig af skelfingu og svimaði svo að hún
fiell og varð meðvitundarlaus. Samstundis hvarf sýnin og
Hinrik var kominn ósýnilegur að hlið hennar og kastaði vatni
úr vatnskerinu yfir andlit hennar.
Þegar hún raknaði við var barnið horfið en Hinrik hjelt
áfram að kasta vatni framan í hana. En eftir þennan dag
langaði hana ekki til að kynnast húsálfinum meir en orðið
var.
Annað skipti villtist gestur sem komið hafði til hallarinn-
ar, í löngum hallargöngunum. Hann kom inn í herbergi, sem
hann hjelt í fyrstu að væri sitt eigið. En þá lýsti tunglið inn
um gluggann og hann sá slöngu, sem hringaði sig í rúminu
og þaut fram hjá honum eins og ör flygi. Hann heyrði að
slangan sagði:
— Ja, þarna munaði mjóu. Hann var næstum búinn að
grípa mig og þá hefði farið illa fyrir mjer.
En nú er rjett að skýra frá því, að hver húsálfur hefur
sinn tíma, sem hann má vera í hverju húsi. Þegar sá tími er
liðinn verður hann að fara og leita sjer skjóls annarsstaðar.
Og dag nokkurn kom Hinrik að máli við húsbóndann og
sagði:
— Jæja, þá er minn tími liðinn. Nú verð jeg að fara. En
vegna þess að mjer hefur líkað vel hjá ykkur, þá vil jeg
láta þig hafa nokkuð til minningar. Hafði þessa hluti og
gættu þeirra vel.
Og á borðinu fyrir framan húsbóndann lágu þrír hlutir.
Lítill kross fljettaður úr reyr. Hattur, fljettaður úr lituðum
stráum og vetlingur, sem var fallega prjónaður.
Alla hlutina hafði Hinrik sjálfur búið til og með hlutun-
um fylgdi það loforð, að svo lengi sem einn maður í ættinni
geymdi þá alla saman á einum stað, þá skyldi völd og auður
ættarinnar vaxa, en ef einhver hlutanna týndist, þá skyldí
íaka við fátækt.
Þessir hlutir voru lengi geymdir vandlega- með ættinni, en
nú er svo komið, að aðeins prjónaði vetlingurinn er eftir.
Hinrik hvarf frá höllinni, að því er sagt er 1584, hafði þá
verið í höllinni í 14 ár. Hann lofaði því, að hann skyldi kcma
aftur til sömu ættar, því að slíkur húsálfur deyr aldrei.
Hann hefur ekki»sýnt sig í höllinni fram að þessu, svo að
nú er ekki víst hvort hann ætlar að halda orð sín.
S Ö G U L O K

— Ó, að jeg væri í feldinum
þímim!
k
Jón sem er sendisveinn hjá fyrir-
tæki einu, var í mjög góðu skapi á
laugardaginn. Hann stóð í skrifstof-
unni þegar verið var að loka og svo
kom sjálfur forstjórinn og sagði nokk-
ur vingjamleg orð við hann. Allt í
einu spyr Jón:
— Ætlið þjer að borða nokkurs-
staðar miðdegismat á inorgun?
Forstjórinn verður alveg liissa yfir
þessari spurningu. En þar sem hann
heldur, að sendisveinninn sje að bjóða
honum út að borða verður hann móðg
aður og svarar: — Nei, jeg ætla ekki
að horða.
En þá náði Jón sendisveinn sjer
upp og sagði: Jæja, þjer hljótið að
vera orðinn svangur, þegar kemur
fram á. kvöldið, og með það stökk
hann út hlæjandi og skellti á eftir
sjer hurðinni.
★
Vafasamt eyrnamark.
—■ Teg vil elska mitt land. sagði
kommúnistinn og sló sjer á brjóst.
— En hvað er Iandið þitt?, sagði
einhver nærstaddur.
★
Erfitt hlulverk.
1 kvikmyndinni ,,I need you“ átti
Clark Gable að yera bróðir Bitu
Hayworth. Þegar verið var að taka
myndina kom Rita á einum stað fram
klædd aðeins i stuttbuxur og brjósta-
haldara. Þá sagði Clark Gable-
— Það verður erfitt að vera aðeins
bróðir hennar í þessari mynd.
★
Misskilningur.
Hann: Kærastan mín segir öllum,
að hún ætli að fara að gifta sig,
mvndarlegasta manni í heimi.
Vinurinn: En hvað það var leiðin-
legt. Og þið sem hafið verið saman
í svo mörg ár.
BEST AÐ AVGLVSA
/ MORGUNBL AÐIJSL