Morgunblaðið - 07.10.1949, Blaðsíða 14

MOKGUNBLAblB
Föstudagur 7. okt. 1949.
M
Frarahaidssagan 107
Kira Arqunova
Eítir Ayn Rand
Síðasta listaverk Sovkinos.
RAUÐIR HERMENN.
Risavaxinn þáttur um bar-
áttu rauðu hetjanna í bylting-
unni.
Áhrifamikil saga um hinn
óþekkta fjölda hetja meðal
verkamanr)a og hermanna.
Fyrir utan eitt kvikmynda-
húsið var auk þess skilti þar
sem á stóð:
um hleypti af byssum á menn
í tágaskóm, sem var raðað
upp við vegg. „Bardaginn við
Samsonovo“ stóð á ljereftinu.
Flokkur manna í tötralegum,
gráum einkennisbúningum
hljóp yfir aur og leðju og
sveifl,aði byssustingjum. „Þrem
vikum síðar“, stóð á ljereftinu.
Löng járnbrautarlest rann eft-
sem starfsmaður G.P.U. gagn-
vart mjer eða ....“.
„Nei, jeg er ekki að yfir-
heyra þig og jeg leita ekki upp-
lýsinga hjá þjer. Mjer þætti
bara gaman að vita, hvað þú
veist mikið um líferni hans
.... vegna öryggis sjálfrar
þín“.
„Hvað áttu við? Líferni?“.
„Kira. Jeg er ekki starfsiæað
ur G.P.U. gagnvart þjer“.
Ljósin voru slökkt og hljóm-
sveitin byrjaði að leika Inter-
nationalinn.
ir teinunum á móti sólsetrinu.
„Fjelagi Lenin sagði: „Af' „ÖreigaveWið trampaði með
öilum listgreinum er kvik-, stórum stígvjelum a heilagraut
myndin sú grein. sem hefur yfirstjettanna , stoð a ljereft-
mesta þýðingu fyrir Rússland. inu- Hópur manna í lak stig-
Inngöngudvrnar í kvik- vjelum dansaði viltan ans i| ^ ljereftinu sáust þung, ryk-
myndahúsin voru upplýst með skrautlegum saar ynnuminn-lg stjgvjel ganga yfir þurran
hvítum ljósum. Afgreiðslu- an unl ro nar os ui og a sendnan jarðveg. Stór titrandi
mennirnir við miðasölurnar nakið kvenfo se a í grár ferhyrningur með stíg
horfðu sorgmæddir á fólkið, beint inn 1 myn a 0 uvie ma' vjelum, fjölda stígvjelum án
sem gekk fram hjá úti á göt- „En rauðu hermenmrnir okk- líkama> með þykkum< járnuð.
unni. Enginn leit einu sinni á ar horðust trygglleSa yrir ma| Um sólum úr gömlu, slitnu
myndirnar í sýningarkössun- stað oreiganna , s o a jere leðri með djúpum skorum eftir
Tirvi . i ínu. Flokkur manna 1 totra- , . .
um. , . . . , , . ^ logun fotarms. — Stigvjelin
,. , . . . legum, graum einkenmsbumng . ” J
„Þig langar vist ekki til að . ... n1ir hreyfðust hvorki hægt nje
s. . , . um hljóp yfir aur og leðju og
sja þe a? , sagði Andrei. ! sveiflaði byssustingjum. Það
„Nei“, sagði Kira.
hart, þau líktust hvorki höfð-
um nje mannsfótum. Þau velt
V;..’ T \ n , , , . var engin samfelld viðburða- T7“
I fjorða kvikmyndahusinu gn aðalpersónur. - uts afran? fra hael fl1 taar elna
og grair bryndrekar, sem brytj
„Markmið hinnar proletansku • f’
var sýnd útlend kvikmynd.
Hún var gömul og nöfn leik- stóð á spjaldi i forsaln-
endanna voru ekki einu smni
uðu niðUr og sópuðu á burt.
Leirklumpar urðu að dufti,
, , um „er að lýsa atburðum og
tUgreind. Þrjar afmaðar mynd hugarástandi j tilveru fjöld- gra’ Wvana oendanteg misk-
í.;-... i ----"-i'""-—“ unnarlaus stigvjel, sem hreyfð
ans •
ir hjengu í sýningarkassanum.
Þær voru af mikið máluðum
stúlkum í fötum eins og tíðk-
uðust fyrir tíu árum.
„Við getum sjeð þessa“,
sagði Kira.
Aðgöngumiðasalan var lok-
uð. —
„Mjer þykir það leitt, borg-
arar“, sagði dyravörðurinn, „en
það er útselt á þessa sýningu
og þá næstu líka. Andyrið er
fullt af fólki, sem bíður eftir
að komast að“.
„Jæja“, sagði Kira, þegar
þau voru komin aftur út á göt-
una. „Þá ér víst ekki um ann-
að að velja en „Rauðu her-
mennina““.
Anddyrið á „Parisiana" var
mannlaust. Sýningin var byrj-
uð, og venjulega var ekki
deyfilegt að koma inn fyrr en
henni var lokið. En dyravörð-
urinn hneigði sig ákaft og
hleypti þeim inn.
Það var dimmt og kalt í
salnum, og þrátt fyrir hávað-
ann frá hljómsveitinni var
eins og þar væri dauðabögn.
Hjer og bar sat einmanalepur
áhorfandi í löngum stólaröð-
unum.
Á ljereftinu sást flokkur
manna í tötralegum. gráum
ust í takt.
Internationalinn drundi um
salinn.
„Andrei, ert þú farinn að
vinna að nýju máli fyrir G.P.
U.?“.
„Nei, jeg vinn að því upp á
eigin spýtur“,
Á ljereftinu sáust nú skugg-
ar í gráum einkennisbúningum.
Þeir sátu umhverfis bál. Beina-
berar hendur gripu um stóra
járnkatla. Stór munnur með
sköWkum tönnum opnaðist í
gleitt bros. Maður sat og Ijek
á harmoniku. Annar maður
snjerist í hringi [ kósakkadans
og sveiflaði höndum og fótum
í takt við lagið. Einn maður
„Þó ekki Leo Kovalensky?“. klóraði sjer í skegginu. Annar
„Andrei, þú mátt ekki klóraði sjer á hálsinum. Enn
skipta þjer af því, sem ekki annar klóraði sjer i hárinu.
kemur þjer við“. | Einn nagaði þurra brauð-
„Kira, af öllum kunningjum ( skorpu. Skyrtan hans var frá-
þínum, er hann sá . .. . “. hnepnt, svo að mylsnan fjell
„.... sem þjer er minnst niður á dökka bringu hans. —
um. Það veit jeg. En finnst Þeir voru að halda sigurinn há
þjer ekki að þú talir of mikið tíðlegann.
í hléinu, áður en næsta sýn-
ing átti að byrja, spurði And-
rei:
„Langar þig til að sjá byrj-
unina á þessu?“.
„J4“, sagði Kira. „Það er
ekki orðið framorðið ennþá“.
„Jeg veit að þig langar samt
ekki til þess“.
„Jeg veit líka að þig langarj
ekki til þess. Er það ekki skrít
ið, Andrei, að mjer var ein-
mitt boðið í Marinsky leikhús-
ið í kvöld, en jeg vildi ekki
fara af því að þar var bylting-
ar-sýning og nú sit jeg hjer“.
„Hver bauð þjer?“.
„Það var .... vinur minn“.
um það?“.
„Kira, þú hefur engan áhuga
á stjórnmálum. Er það?“.
„Nei, hvers vegna spyrðu að
því?“.
„Þig hefur aldrei langað til
einkennisbúningum hlaupa yf- að fórna lífinu til einskis? Eða
ir aur og leðiu. sveiflandi
byssustingjum. Flokkur manna
í tötralegum,- gráum einkenn-
isbúningum sat í kring um
eld. Yfir eldinum hjekk stór
súpupottur. Löng iárnbrautar-
lest rann hægt eftir ljereftinu
og opnir vöruflutningavagnarn 1
ir voru fullir af mönnum í
tötralegum, gráum einkennis-
búningum. Síðan komu stafir:
,Einum mánuði seinna“. Flokk
ur manna í tötralegum, gráum
vera heilt ár í fangelsi eða út-
legð? Er það, Kira?“.
,tKomdu ekki nálægt Leo
Kovalensky".
Munnur hennar var opinn og
hendin á lofti, en það léið ó-
endan’egt augnablik áður en
hún gat sagt þau erfiðustu orð,
sem hún nokkru sinni hafði út
talað:
„Hvað .... áttu .... við
... Andrei?“.
„Þú vilt þó ekki láta álíta
einkennisbúningum hljóp yfir,þig kunningja þess manns, sem
aur og leðju og sveiflaði byssu | annars hefur valið sjer slæman
stingjum. Hundruð handleggja j kunningjahóp?“.
veifandi fánum. Flokkur i „Hvers konar kunningja?“. götunni, en var bara ýtt áfram
manna í tötralegum, gráum1 „Ýmiskonar. Til dæmis fje- af fótunum. Eina hreyfiaflið
Bjartur og bolinn ha ns
„Andrei, ætlarðu að gefa G.
P.U. einhverja skýrslu?“, hvísl
aði Kira.
,,Já“, svaraði hann.
Á ljereftinu sást kröfuganga
þokast eftir götu. Fánar og
andlit runnu hægt fram hjá.
Mannverur hreyfðust eins og
vaxmyndastyttur, sem væru
dregnar áfrám með ósýnilegum
þráðum. Ung andlit með-dökk-
leita höfuðklúta, gömul andlit
með prjónaða höfuðklúta, and-
lit, sem öll voru hvert öðru
lík, svipurinn harðneskjulegur
og sneyddur allri lífsgleði. —
Augun voru flöt, eins og þau
væru máluð á Ijereftið, varirn
ar þvkkar og andlitsdrættirnir
sviplausir. Menn gengu áfram,
án þess að beita viljanum eða
vöðvum. Þeir höfðu ekki frek-
ar viljakraft, en steinarnir í i
ÍRSKT ÆVINTÝRI
í GAMLÁ DAGA var einu sinni kóngur í ríki sínu og
drottning hans og þau áttu einn son, sem hjet Bjartur.
Drottningin gaf Bjarti bolakálf og þegar þeir uxu báðir
upp hjelt Bjartur svo undur mikið upp á bolann sinn og
bolinn hjelt lika mikið upp'á hann Bjart.
Svo liðu árin og drottningin dó, en síðasta ósk hennar
til kóngsins var, að hann lofaði því, að hann skyldi aldrei
skilja að vinina tvo, hann Bjart og bolann hans, og kóngur-
inn lofaði því, að hvað sem fyrir kæmi þá skyldu þeir alltaf
íá að vera saman.
Þegar drottningin var dáin þá giftist kóngurinn aftur, og
nýju drottningunni líkaði ekki við Bjart kóngsson og ennþá
síður geðjaðist henni að bolanum, því henni fannst hann
vera svo stór og fyrirferðarmikill. En hún gat ekki með
nokkru móti fengið kónginn til að skilja þá vinina að, svo
að loksins fór hún til grasakerlingar, sem hún þekkti og
spurði hana ráða hvað hún ætti að gera til þess að koma
bolanum burt.
Lengi var kerlingin treg til, en að lokum sagði hún: „Hvað
viltu þá gefa mjer fyrir það, ef jeg losa þig á fljótan hátt
\ið bolann?“
„Þá skal jeg gefa þjer, hvað sem þú biður mig um,“ segir
drottningin.
„Jæja, það er gott,“ segir kerlingin. „Nú skaltu leggjast
i rúmið og gera þjer upp veikindi, bera þig illa og láta eins
°g þú sjert að dauða komin, svo skal jeg gera það sem
þarf til.“
Og hananú, allt í einu verður drottningin svo skelfing
veik og enginn af öllum læknunum í ríkinu getur sagt um,
hvað að henni gengur, hvað þá að þeir geti læknað hana.
Þá biður drottningin um að grasakerlingin sje kölluð til
hennar.

einkennisbúníngum bar við laga Syerov“.
dimman himin, skríðandi yfiri „Hvað á Leo ....“.
skotgrafir. „Bardaginn við Za- „Þú veist, að hann rekur
vrashino“ stóð á ljereftinu. — verslun?“.
var rauðu fánarnir, sem blöktu
eins og segl í vindi. Hitinn var
enginn, nema sá sem gufaði
upp af milljónum mannslík-
— Jeg hef heyrt, að þessi kvik-
myndastjarna hafi, áður en hún gift-
ist, sagt brúðgumanujp alla liðna æfi
sina. i
— Þvílikt hugrekki, sem hún hlýt-
ur að hafr.
— Já, og þvílikt minni.
* I
Móðirir: ,,Þú manst eftir óbrjótan-
lega leikfanginu, sem þú gafst I.illa ,
i afmælisgjöf". j
Faðirinn: „Já.‘ Þú ætlar ekki að
segja, að hann hali haft það af að
hrjóta það?“
Móðirin: „Ó, nei! En hann er bú-
inn að hrjóta hjerumbil allt annað i
barnaherberginu með þvi“.
★
Sunnudagaskólakennslukona hafði
verið að fræða bekkinn sinn um
mannvonsku og i lok timans sagði
hún viö einn nemandann: „Jæja,
María, veistu nú, hvað mannvonska
er?“
,.Já, ungfrú“, var hið kurteisa svar.
„En jeg vissi það ekki fyrr en jeg
koma í Sunnudagaskólann".
★
Agatha frænka var að ná sjer eftir
inflúensu, og nokkrir ónærgætnir gest
ir komu henni í geðshræ -ingu: með
þvi að segia henni, hve illa hún liti
út. Systursonur hennar, samúðarfull-
ur lítill náungi, reyndi að róa hana.
„Láttu þau ekki koma þjer i vont
skap, frænka min“, sagði hann.
,.Mjer finnst þú ekki lita nokkurn
skapaðan hlut ver út, en -þú gerir
venjulega“.
★
Lögreglustjóri: (ávarpar forhertan
glæpamann) „Nú, maður minn, vil
jeg að þjer lítið ó lögregludeildina
sem stóran bræðrahóp, og á mig sem
föður deildarinnar. Skiljið þjer það?“
Glæpamaðurinn: „Jó, pabbi“.

Flokkur manna í lakkstígvjel-l „Andrei, kemur þú fram ama, milljónum skvapkenndra,
MINNINGARPLOTUR
á leiðL
Skiltagerðin,
Skólavörðusttg 8.
Góð gleraugu eru fynr
ÖUu.
Afgreiöum flest gleraugna
recept og gerum við gler-
augu.
Augun þjer hvílið
gleraugu frá
TÝLl H.F.
Auatumtræti 20.
með
Ls. Brúaríoss
fer frá Reykjavík mánudaginn
10. október t,il Kaupmanna-
hafnar og Gautaborgar.
H. F. EIMSKIPAFJELAG
ÍSLANDS