Morgunblaðið - 30.11.1949, Qupperneq 8

Miðvikudagur 30. nóv. 1949
8
MORGUMBLAÐlto
0tg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
\JdwerjL óbrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar' Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla*
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
f lausasölu 60 aura eintaldð. 76 «ura með Lesbaft
Mesta mannvirki
á íslandi
FYRIR NOKKRU var hjer í blaðinu skýrt ýtarlega frá fram-
kvæmdum við hina nýju Sogsvirkjun, sem verður mesta
mannvirki á íslandi. Undirbúningur þessa mikla mann-
virkis hefur staðið yfir undanfarin ár og munu framkvæmd-
ir við það hefjast af fullum krafti á komandi vori. Hið nýja
orkuver við Sogsfossa mun framleiða um 30 þús. kilowött
raforku og er sú orka meiri en allra raforkuvera bæjarins
samtals er nú. Gefur það góða hugmynd um stærð og þýð-
ingu þessa orkuvers.
Síðan fyrsta orkuver Reykjavíkur var byggt við Elliða-
ór eru nú liðin 28 ár. En aukningu raforkuvera bæjarins hef-
ur verið haldið áfram jafnt og þjett. Árið 1937 er tekin í
r.otkun fyrsta virkjunin við Sog, Ljósafossstöðin, sem fram-
leiðir nú 8800 kw. Árið 1944 er framkvæmd 5800 kw við-
bótarvirkjun við Ljósafoss og fjórum árum síðar, árið 1948,
er byggð eimtúrbínustöð við Elliðaár og raforkuframleiðsl-
an þar með aukin um 8000 kw. Jafnhliða þeirri framkvæmd
var svo unnið að hinni nýju virkjun Sogsins, sem fyrr er
getið.
Engum fær dulist að framkvæmdir Reykavíkurbæjar í
raforkumálum hafa verið unnar af festu og dugnaði. í
þeim hefur gætt fyllstu árvekni og skilnings á þörfum bæj-
arbúa. Þegar einni stórframkvæmdinni hefur verið lokið,
hefur verið hafist handa um undirbúning þeirra næstu. Hinn
öri vöxtur bæjarins hefur krafist þessara vinnubragða. En
vegna hans hefur ekki orðið komist hjá nokkrum rafmagns-
skorti í bænum öðru hverju milli framkvæmda. Bygging
eimtúrbínustöðvarinnar, sem framleiðir 8000 kw. rafork^,
var framkvæmd einmitt vegna þess, að fyrirsjáanlegt var
að of langt yrði að bíða hinnar nýju Sogsvirkjunar. Það er
því óhætt að fullyrða að ef þessi varastöð hefði ekki verið
byggð þá byggju Reykvíkihgar nú við tilfinnanlegan raf-
magnsskort. Alþýðublaðið sýnir þessvegna furðulegt skiln-
ingsleysi á þörfum bæjarbúa þegar það undanfarið hefur
verið agnúast við þetta mannvirki.
Hin nýja Sogsvirkjun er ekki aðeins þýðingarmikil fyrir
böfuðborgina, sem forystu hefur um byggingu hennar.
Hún skapar miklum hluta Suðurlands möguleika til þess
að njóta hinna glæsilegu lífsþæginda, sem raforkan skapar
almenningi. Sveitir og þorp Suðurlanda munu fá raforku
frá þessu mikla orkuveri, Samvinnan milli Reykjavíkur, f jöl-
mennasta og þróttmesta byggðarlags landsins og annara
byggðarlaga þessa landshluta, um þessi framfaramál, er
þannig geysiþýðingarmikil.
Sjálfstæðismenn hafa jafnan lagt á það höfuðáherslu að
milli sveita og kaupstaða yrði að ríkja góð samvinna. Þjett-
býlið yrði að styðja strjálbýlið í framkvæmdum þess. Hin
nýja Sogsvirkjun er glæsilegasta dæmið um framkvæmd
þessarar stefnu Sjálfstæðismanna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur frá upphafi haft algera for-
ystu um framkvæmdir í raforkumálum þjóðarinnar. Fyrir
tveimur áratugum markaði hinn framsýni gáfumaður, Jón
heitinn Þorláksson, formaður Sjálfstæðisflokksins, stefnuna
í þessum málum.
Stefna hans var að gera raforkuna að alþjóðareign. For-
maður Framsóknarflokksins sagði þá að þessi stefna Jóns
Þorlákssonr myndi setja landið á hausinn og rjeðist gegn
henni. En lífið sjálft hefur sannað að stefna Jóns Þor-
lákssonar var rjett.
Fjöldi byggðarlaga við sjávarsíðuna og mestan hluta ís-
lenskra sveita skortir raforku. Sjálfstæðisflokkurinn mun
halda áfram að beita sjer fyrir lausn þeirra mála víðsvegar
um land. Hagnýting vatnsaflsins er að hans áliti eitt mesta
umbótamál þessarar þjóðar bæði á sviði atvinnumála og
til sköpunar lífsþæginda á heimilum fólksins. Þar sem að
Sjálfstæðismenn hafa ráðið, hafa þeir látið verk sín sýna
merkin. Framkvæmdirnar sjálfar hafa talað. Þær munu
halda áfram að gera það og sanna almenningi í landinu
hvorir sjeu sannari umbótamenn, þeir, sem framkvæma
hlutina og skapa lífsþægindin og umbæturnar eða hinir, sem
jóðla neikvætt nudd og nöldur.
Flugpóstur til og
frá íslandi
í TTLEFNI af gagnrýni, sem
komið hefur fram út af póst-
þjónustunni hefur póstmeistar
inn í Reykjavík, hr. Sigurður
Baldvinsson, sent mjer skýrslu
um flugpóstferðir til og frá ís-
landi. Og þótt þetta sje enginn
skemtilestur tel jeg upplýsing-
arnar gagnlegar og birti því
skýrslu póstmeistara í heild.
En benda vildi jeg á tvö
merkileg atriði í skýrslunni.
Annað er, að nú er hægt að
skila almennum brjefum í póst
húsið til klukkan 6 að morgni
og fá brjefið með flugvjel, sem
fer 2 Vz klst. síðar og eftirleiðis
mun póststofan auglýsa í póst-
stofunni, ef flugvjelum seinkar
frá áætlun.
Tilganginum náð
MEÐ þessum tveimur breyt-
ingum hefur náðst það, sem til
var ætlast með skrifunum hier
í dálkunum um afgreiðslu
Tugbrjefa:
1 fyrsta lagi, að þurfa ekki
að skila brjefi fyr en sama
morgunin og það á að fara og
í öðru lagi, að póststofan til-
kynni, ef brugðið er út af
venjulegri áætlun.
En svo kemur skýrsla póst-
meistarans og hún er á þessa
leið:
Flugpóstferðir
,AF tilefni ummæla í dálkum
,,Víkverja“ í Morgunblaðinu
20. þ. m., vill pósthúsið í
Reykjavík gefa eftirfarandi
upplýsingar:
Flugpóstferðir milli íslands
og annara landa eru nú sem
hjer segir:
Til Ameríku:
F. í. og Loftl. þriðjudaga kl.
08,30 frá Reykjavík (um
Prestwick).
' Abyrgðarbrjefum og öðrum
sendingum til flutnings í lok-
uðum pósti sje skilað í póst-
húsið í R. fyrir kl. 18.00 mánu-
daga, en almenn brjef má láta
í póstkassa pósthússins til kl.
06,00 á þriðjudögum.
A. O. A. Fimmtudaga kl.
20,35 frá Keflav.flugv.
Pósti sje skilað í pósthúsið í
R. fyrir kl. 15,00 fimmtudaga.
Til Norðurlanda, Engl. og
annara Evrópulanda:
A. O. A. Mánudaga kl. 9,40
frá Keflav.flugv. til Oslo,
Stockholm og Helsinki. f
Pósti sje skilað í pósthúsið í
R. íyrir kl. 12,00 sunnudaga.
F. í. og Loftl. Þriðjudaga kl.
08,30 frá R. til Prestwick (Kb.
havn, Oslo, Stockholm).
Ábyrgðarbrjefum og öðrum
sendingum til flutnings í lok-
uðum pósti sje skilað í póst-
húsið í R. fyrir kl. 18,00 mánu-
daga, en almenn brjef má láta
í póstkassa pósthússins til kl.
06,00 á þriðjud.
F. í. og Loftl. Föstudaga kl.
08,30 frá R. til London (Kbh.,
Oslo, Stockh.).
Abyrgðarbrjefum og öðrum
sendingum til flutnings í lok-
uðum pósti sje skilað í póst-
húsið í R. fyrir kl. 18,00
fimmtudaga, en almenn brjef
má láta í póstkassa pósthúss-
ins til kl. 06,00 á föstudag.
Frá Ameríku:
A. O. A. Mánudaga kl. 08,55
til Keflav.flugv.
Frá Norðurl., Engl. og öðr-
um Evrópulöndum.
F. í. og Loftl. Miðvikudaga
kl. 18,00 til R. (frá Kbh.,
Prestw.).
A. O. A. Fimmtudaga kl.
19,50 til Keflav.flugv. (frá
Oslo, Stockh., Helsinki).
F. í. og Loftl. Laugardaga
kl. 18,00 til R. (frá London).
•
Pósturinn, sem
; ekki kom
„AF þessu sjest, að enginn
póstur frá Ameríku var hvorki
væntanlegur nje heldur kom
föstudaginn 18. þ. m. Virðist
því vera um einhvern mis-
skilning að ræða, þar sem tal-
að var um drátt á þeim pósti.
„Pósti frá Norðurlöndum,
sem barst pósthúsinu á Kefla-
víkurflugvelli á föstudagsmorg
un, seinkaði vegna þes,s að bif-
reið, sem tók póstinn áleiðis
þaðan, bilaði og í sambandi við
það urðu mistök á að koma
póstinum strax áfram þannig,
að hann kom ekki til Reykja-
víkur fyrr en kl. 19,30. Var
hann þá samstundis opnaður og
aðgreindur og brjefum raðað
í pósthólf. Aðgreiningu brjefa
til útburðar í bænum og til
póststöðva úti á landi, var lok-
ið á laugardagsmorgun. Kom
því ekki til mála, að neitt af
þessum pósti biði afgreiðslu til
mánudags. Bollaleggingar um
48 klst. afgreiðslutíma á þess-
um pósti eru því fjarri raun-
veruleika, enda kannast eng-
inn póstmaður við að hafa gef-
ið upplýsingar í þá átt.
•
Brjefhirðing á
flugvelli óheppileg
„AFHENDING flugpósts til
flugf jelaganna hefur jafnan
orðið að haga eft.ir samkomu-
lagi við þau, og verður að telj-
ast að sú tilhögun, sem nú er
komin á og að framan greinir,
sje viðunandi, og hafa flugfje-
lögin sýnt góðan skilning á
málinu.
Starfræksla brjefhirðingar á
flugvellinum væri bæði kostn-
aðarsöm og aðeins póstnotend-
um til meiri óþæginda, enda,
enn sem komið er, engin sam-
eiginleg afereiðsla fyrir flug-
vjelar á vellinum, heldur eru
þær hver á sínum stað.
Rjett er að vekia athygli á
að afgreiðsla fluepósts tekur
allmikinn tíma, veena þess hve
nákvæmleea hann barf að að-
greinast eftir löndum og fær-
ast á sjerstakar skrár og veg-
ast nákvæmlega. Einnig er
rjett að benda á að hvergi er
hægt að láta brjef utan pósts
í flugvjelar, eins og t.d. í póst-
kassa á skipum, þar sem stýri-
menn annast póstafgreiðslu um
borð, enda lýtur flugpóstur
sjerstökum afgreiðsluháttum.
•
Þegar áætlanir
raskast
„LOKS er og ástæða til að
minna á það, að flugáætlanir
raskast oft vegna veðurskil-
yrða og ýmsra óviðráðanlegra
orsaka. Mun póststofan gera
sjer far um það framvegis að
fylgjast, eftir föngum, með
breytingum í þessu efni og til-
kynna um þær á aðaldyrum
pósthússins þegar við verður
komið“.
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
immmmmimiMimmi«**i
innuiiniiiinmiininiiiiiiiiiiiiiniilliliiiiillininiliilili
iiiiiiiiiimiimimmimorfl 3
Þeir sviffu hana hugsjóninni, sem hún bar fyrir brjósii
Eftir L. Hámæri.
Á ÖLDNUM götum hinnar
„gullnu“ Pragborgar gat und-
anfarnar Wikur að líta gamla
konu. Þarna, sem hún staul-
aðist eftir götunum með svört
gleraugu og hvítan staf, rann
fyrir henni rakki, er vísaði
veginn — hve mjög er þessi
mynd ekki táknræn fyrir hina
okuðu tjekknesku þjóð.
• •
BÖLIÐ SÓTTI HANA HEIM
ÞAR, sem hún fór, stansaði
fólk við, sumir tóku ofan, aðr-
ir fengu tár í augun og taut-
uðu fyrir munni sjer: „Vesa-
lings frú Hanna“. Þegar hún
gekk yfir hið fræga Wencesla-
platsen, sem heitir eftir vernd-
ardýrlingi borgarinnar, vjek
fólkið úr vegi þessarar blindu
konu, svo að henni væri leiðin
greið.
Hanna varð blind fyrir 2
mánuðum síðan. Maður hennar
ljet lífið fyrir ári. Fyrir hálfu
öðru ári hrundi starfið, sem
hún og maður hennar höfðu
helgað líf sitt, í rústir. Ef til
vill hefur þessi gamla kona
grátið of mikið við gröf maka
síns.
• •
ÞURFTI AÐ LEITA SJER
LÆKNINGA
LÆKNARNIR í Prag þorðu
ekki að takast á hendur hinn
háskalega uppskurð, sem varð
að gera á augum hennar til að
fá henni sjónina aftur. — í
Ziirich var heimsfrægur lækn-
ir, sem var einn fær um að
lækna meinið, ef hún vildi
takast á hendur ferð þangað.
Hún sótti um vegabrjef og ut-
anfararleyfi. Þessi gamla, sjón
dapra kona rak sjálf erindi sín,
enginn annar hafði djörfung
til að gangast í málið, þar eð
afskipti manna gátu hæglega
endað með því, að þeir yrði
fluttir nauðungarflutningi til
úrannámanna í Joachimstal.
. • •
„EKKJA BENESAR FÆR
EKKI VEGABRJEF“
TVEIR mánuðir liðu áður en
starfsmaður í innanríkisráðu-
neytinu tjáði henni vafninga-
laust, að „ekkja Benesar fær
ekki vegabrjef". Þessi kona,
sem reikaði um götur Prag,
var þá ekkja Edvards Benesar
— þess, er stofnsetti tjekk-
neska ríkið, mesta stjórnmála-
manns lands síns og forseta
þéss. Hún háði baráttu fyrir
land sitt við hlið hans, er þau
voru tvívegis landflótta, og nú
var hún orðin blind. Sú var
sök yfirvalda þess sama lands.
e •
SVARTKLÆDDA KONAN
EFTIR þessa synjun um vega-
brjef, var hin tvísýna skurð-
aðgerð gerð á henni í Prag,
enda þótt læknarnir gæfi litlar
vonir. Þegar hún fór af
sjúkrahúsinu mánuði Seinna
var hún steinblind, hún hafði
svört gleraugu fyrir lífvana
augunum og hvítt prik í hendi.
Frá því gat að líta hana ár-
degis á götum Prag. Hún var
Framh. á bls. 12.