Morgunblaðið - 13.04.1950, Side 2

MpRGUN B^L A ÐIÐ
i/ /FimíTitudagur . 13. apríl 1950
Ísland gæti fengið mikinn ferða-
iiiannastraum ef gistihús og önnur
jtægindi væru fyrir hendi
- segir frú Ounhild Gansing rifsljóri
: Ritstjóri danska kvenna-
blaðsins „Tidens Kvinder11 frú
Gunhild Gansing, átti stutt
viðtal við Morgunblaðið í gær,
og komst m. a. að orði á þessa
leið:
..Þið hafið laugarnar“
—• Ef hægt væri að sjá
skemmtiferðafólki hjer fyrir
|;ægilegum gistihúsum, og öðr-
fim lífsþægindum, þá myndi
ihingað koma mikill ferða-
mannastraumur. Þið hafið
raargt, sem vekja mun ánægju
meðal t. d. danskra ferða-
inanna. Þið hafið laugarnar, er
margir myndu hafa mikla á-
^iægju af. Hentugar bílaferðir
a milli fagurra staða í landinu.
Ög fengju ferðamenn tækifæri
til að leigja sjer hesta, og ferð
jást upp um fjöll og firnindi þá
myndi verða mikil aðsókn að
slíkum skemmtiferðum.
Margir Danir hafa mikinn
hug á að kynnast Islandi,
fenda er það um margt sjer-
kennilegt. Og það yrði mörgu
yúdra fólki, sem hjer er á ferð,
1( ægilegt, hve margir Jslending
j?r tala dönsku.
Ykk.ur íslendingum eru öll
Norðurlandamálin að heita má
iafn skiljanleg. En þó undar-
(egt megi virðast, þá er það oft
svo erfitt fyrir Dani og Svía
áð gera sig skiljanlega inn-
hyrðis, að það kemur fyrir, að
beir grípa til þess ráðs að tala
•aman á ensku.
Það væri mjer sjerstök á-
• mgja, ef jeg gæti á einhvern
hátt stuðlað að því. að ferða-
lög ykjust á millí landa okkar.
^lengisbreytingin gerir að sjálf
f-ögðu það að verkum. að ís-
'endingar eiga í bili erfiðara
með að ferðast sjer til skemmt-
unar til Danmerkur. En á hinn
bóginn gerir hún Dönum auð-
yeldara fyrir að leggja ieið sína
hingað.
Gtbreiddasta kvennablaðið
Er talið barst að blaði frúar-
fnnar „Tidens Kvinder“,
íkýrði hún frá því, að það væri
útbreiddasta kvennablað á
fíorðurlöndum. Það kemur út
viku.Lega og er prentað í 67,000
eintökum. Hefir frú Gansing
verið ritstjóri blaðsins síðan
árið 1942, en unnið við blaðið
alls í 14 ár.
— Það kom mjer öldungis á
óvart er jeg varð þess vör er
. J.ingað kom, að „Tidens
Kvinder’* hefir haft hjer
rnarga lesendur. Og margir
jiafa hug á því enn, að fá blað-
ið, að staðeldri, segir hún. En
hví miður hefir ekki verið
hægt að selja það hjer á landi,
vegna gjaldeyriserfiðleika.
Allsherjarsamband
hvenfjelaganna
Um sögu blaðsins og stefnu
Uess komst frúin að orði á
þessa leið:
j — Upprunalega þegar „Ti-
dens Kvinder“ var stofnað, var
;það málgagn fyrir „Danske
jKvinders Nationalraad“. — Sú
[stofnun er, að því er jeg best
veit, einsdæmi í veröldinni. —
Þetta er samband 65 danskra
kvenfjelagasambanda. Þátttak
endur í því eru allskonar kven
fjelög, jafnt húsmæðrafjelög,
jsem kvenfjelög stjórnmála-
;flokkanna. í öllum þessum fje-
lögum samanlagt er 4. hver
fullorðin kona í landinu.
Gunhild Gansing.
Frú Bodil Begtrup var lengi
formaður þessa allsherjarsam-
bands kvenfjelaga í Dan-
mörku. Hún varð að segja þvi
starfi lausu, er hún gerðist
sendiherra hjer á landi. Hún
hefir unnið mikið og marg-
þætt starf fyrir dönsku kven-
þjóðina. Nú er hún, sem kunn-
ugt er, eina konan sem hefir á
hendi sendiherrastarf fyrir
þjóð okkar.
Frú Fanny Jensen ráðherra
En í ráðuneyti Hans Hed-
tofts á ein kona sæti, frú
Fanny Jensen. Hún hefir ekki
sjerstaka stjórnardeild. — Það
þótti okkur konunum miður í
upphafi. En nú höfum við kom
ist að raun um, að þessi tilhög-
un er einmitt tilvalm fyrir
kvenþjóðina. Með þessu móti
getur Fanny Jensen ráðherra
beitt sjer fyrir hagsmunamál-
um kvenna, og nytsemdarmál-
um, sem eru sjerstaklega í
verkahring kvenna, í hvaða1
stjórnardeild sem þau koma
fyrir. Þegar t.d. heilbrigðismál,
húsnæðismál eða f jelagsmál j
eru til meðferðar sem sjerstak- j
lega varða kvenþjóðma. Frú (
Fanny Jensen var verkakona í •
verksmiðju, þegar hún var j
ung. Hún varð snemma ekkja,
og lærði af eigin raun, hvar
skórinn kreppir.
En það er stefna blaðs míns,
segir hún, að efla samstarf og i
viðkynning þjóðar minnar á
sem flestum sviðum bæði inn
á við og eins útávið.
Framhald á bls. 12.
Vísar ábyrgSinni á
Fjárhagsráð
Oreinargerð frá
skömmfunarsfjéra
VEGNA þrálátra blaðaskrifa,
ummæla í útvarpi, og nú síðast
persónulegra árása á mig út af
því að jeg auglýsti 31. mars s.l-
að úr gildi fjellu þá skömmtun-
arreitir frá fyrra ári fyrir vefn-
aðarvörum og sokkum, þykir
mjer rjett að taka fram eftir-
farandi:
1) í brjefi fjárhagsráðs til
skömmtunarstjóra dags. 24.
febr. s.l. segir að vefnaðarvöru-
reitir ársins 1949 og sokkamið-
ar frá s.l. ári, sem framlengdir
voru um s.l. áramót, skuli falla
úr gildi. Þessi ákvörðun fjár-
hagsráðs, sem gerð var á fundi
þ. 22. febr. s. 1. var raunar að-
eins ný staðfesting á fyrri á-
kvörðun ráðsins um þetta sama
atxúði.
2) Eftir að hafa meðtekið
þetta áminnsta brjef fjárhags-
ráðsins, sagði jeg svo auðvitað
hverjum sem um það spurði, að
umræddir reitir ættu að falla
úr gildi 31- mars, án þess þó að
jeg gæfi út um það nokkra sjer
staka auglýsingu. — Frásagnir
blaðanna um þetta atriði síð-
ustu dagana í mars, voru því
efnislega rjettar, þótt ekki
væru þær nein tilkynning frá
mjer, heldur aðeins rjett svar
mitt við fyrirspurnum.
3) Um hádegisbilið 31. mars
s.l. fjekk jeg að vita í símtali
við einn meðlim fjárhagsráðsins
að ráðið hefði þá þann sama
dag breytt fyrri ákvörðun sinni
í þessu efni, og samþykkt að
framlengja enn á ný gildi þess-
ara umræddu skömmtunarreita.
Auglýsti jeg svo um kvöldið
þessa nýjustu ákvörðun fjár-
hagsráðsins, eins og mjer bar
skylda til.
Af framansögðu ætti það að
vera hverjum manni ljóst, að
jeg hefi á engan hátt gefið út
rangar nje blekkjandi tilkynn-
ingar til almennings, heldur að-
eins skýrt rjett frá þeim ákvörð
unum, sem í gildi voru á hverj-
um tíma, og ekki auglýst neitt
annað en það, sem mjer bar
skylda til. Samkvæmt gildandi
reglugerð um vöruskömmtun
fer fjárhagsráð með ákvarðanir
sem þessa, og hefi jeg engan
atkvaéðisrjett þar um.
Reykjavík, 12. apríl 1950.
Elís Ó- Guðmundsson,
skömmtunarstjóri.
Bandaríkjamenn haía
áhuga fyrir lausn
Triesfe-deiðunnar
WASHINGTON, 12. apríl: —
Dean Acheson utarxríkisráð-
herra Bandaríkjanna sagði í
dag, að hann fylgdist af mikl-
um áhuga með viðleitni ítala
til að ná samkomulagi við
Júgóslava um framtíð Txúeste-
borgar. Carlo Sforsa utanríkis-
ráðherra Itala bar fram í ræðu
sem hann flutti í Milano á laug
ardag, tillögu um lausn Trieste
deilunnar. Ætlaðist Sforsa til
þess að þessar tvær þjóðir
sendu fulltrúa á ráðstefnu til
þess að ná samkomulagi.
STJÓRN Fjelags járniðnaðarmanna. í fremri röð eru sitjandi;
Loftur Árnason varaformaður, Sigurjón Jónsson formaður, Egil!
Hjörvar ritari. Standandi að baki þcirn eru: Loftur Ámundason
gjaldkeri, utan stjórnar, Bjarni Þórarinsson fjármálaritari og
Ingimar Sigurðsson vararitari.
FJel. járniðnaðarmanna
er með öfiugusfu fjefögum
íandsins ©r orðiö þrjáffii m
EITT öflugasta iðnaðai'manna-
fjelag landsins, Fjelag járn-
iðnaðarmanna hjer í Reykjavík,
er um þessar mundir 30 ára og
var afmælisins minnst með veg
legu afmælishófi fyrir nokkru.
Stjórn fjelagsins boðaði blaða
menn á sinn fund í gær, til að
kynna þeim að nokkru hin
margháttuðu störf þess. — En
það kom fram við afmælið, að
rjett væri að hrcyfa þcssu máli
við blöðin, sagði Sigurjón, for-
maður Fjelags járniðnaðar-
manna, — en því er svo varið
með jái'niðnaðarmenn, sem
aðra, að þeim þykir jafnan vænt
um þegar þeir sjá fjelags síns
að góðu getið í blöðunum.
Síðan rakti Sigurjón það allra
helsta í 30 ára starfi fjelags-
ins.
17 stofnendur.
Það var stofnað 11. apríl 1920
og þá undir nafninu Sveinafje- (
lag járnsmiða, en árið 1931 var j
heiti fjelagsins breytt, og þá
tekið upp núverandi nafn þess:
Fjelag jáimiðnaðarmanna. Stofn
endur fjelagsins voru 17 og erut
fjórir þeirra nú dánir. Fyrsti
formaður þess er Loftur Bjarna
son pípulagningameistari, en í
gegnum árin hafa formenn fje-
lagsins alls verið sjö, að Lofti
Bjai'nasyni meðtöldum. Eru for
mennirnir þessir: Loftur Þor-
steinsson, Filippus Ámundason.
Einar Bjarnason, Þorvarður
Brynjólfsson, Snorri Jónsson og
þá Sigurjón Jónsson núverandi
formaður fjelagsins.
Vaxandi stjett.
Fjelag járniðnaðarmanna er
eitt hið allra öflugasta iðnaðar-
mannafjelag í landinu, enda
nýtur það virðingar bæði inn á
við og út á við. Nú eru 300
fjelagsmenn, er skiptast niður
á sex mismunandi greinar járn-
iðnaðarins, það er vjelvirkjar,
járnsmiðir (eldsmiðir), plötu-
og ketilsmiðir, rennismiðir,
málmsteypumenn og eirsmiðir.
— Fyrir allar þessar greinar
gildir einn og sami samningui'.
Nú eru lærlingar 233 að tölu og
munu um 40 útskrifast í voit
sem sveinar í iðninni. í vjel-»
smiðjunni Hjeðni eru flestir’
lærlingar, enda er starfsemir*
þar langsamlega mest.
Fjelagsstarfsemi hefur frq!
byrjun verið fjölþætt, enda hef-.
ur ekki aðeins verið hugsað um
að bæta kjör og vinnuskilyrði,
heldur og að auka þekkingu 5
starfi.
Sjóðir fjelagsins.
Strax á öðru ári fjelagsina
var stofnaður slysa- og sjúkra-
sjóður, en síðar hafa verið stofn
aðir margir fleiri sjóðir, er»
markmið þeirra allra er þaö
sama, þ. e. að skapa meðlim-
um fjelagsins sem mest og besfe
öryggi.
Segja má, að tryggingamál,
með sjóðstofnunum hafi allt fi'ái
upphafi verið hinn rauði þráðup
í starfsemi fjelagsins. Síðastí
sjóðurinn, sem hefur með hönd
um greiðslu ellilauna, var stofn
aður 1940. Þessi sjóður er ekk’J
erm tekinn til starfa, en á nú
260 þús. kr. — Mun verða starf—
hæfur er hann telur 350.000 kr„
Af eðlilegum ástæðum burfg!
járniðnaðarmenn að inna af
hendi nokkra greiðslu til hinns»
íjölmörgu sjóða, en slíkt hafxa
þeir aldrei talið eftir sjer. »
Þeir eru alltaf að greiða sjálf-
um sjer, því sjóðirnir eru tij
þess að skapa þeim sjálfum sem
mest og best öryggi, bæði í nú-
tíð og framtíð.
Yms baróttumál.
Fjelagið hefur ávallt haldið
uppi virkri baráttu fyrir því ac3
allar skipaviðgerðii' og annai’
jároiðnaður væri framkvæmd-
ur í landinu sjálfu, eftir því sem
tæknileg efni stæðu til, endti
má segja að ein af hörðustU
vinnudeilum fjelagsins hafi ad
mestu staðið um það, hvort rjetij
ur okkar væri meiri til vinnu i
Framh. á bls. 12.