Morgunblaðið - 23.05.1950, Blaðsíða 6

MUKUlll\BLAtílÐ
Þriðjudagur 23. maí 1950.
J$|!0£gPIItlMðM& y^erfi Árífar:
nfD6Dumm
>1 ðn
Útg.: H.f. Árvrakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarœ.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
1 lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
Vöruvöndun
og hirðusemi
ERFIÐLEIKAR þeir, sem við íslendingar eigum nú við að
etja í markaðsmálum hljóta að knýja okkur til þess að
leggja aukna áherslu á vöndun framleiðslu okkar. Á styrj-
aldarárunum og eftir að styrjöldinni lauk var mikill skortur
á matvælum í heiminum, ekki síst í Evrópu meðal aðal
viðskiptaþjóða okkar. Þá var auðvelt að selja allt matar-
kyns jafnvel án þess að sjerstakrar vöndunar væri gætt.
Á þessu hefur nú orðið mikil breyting. Matvælafram-
leiðsla viðskiptaþjóða okkar hefur aukist með hverju árinu,
sem leið frá styrjaldarlokum, samkeppni keppinauta okk-
ar hefur einnig komið til skjalanna á ný. Niðurstaðan hef-
ur orðið sú að hinar dýru en einhæfu íslensku útflutnings-
afurðir hafa átt stöðugt örðugra uppdráttar á mörkuðun-
um;
A þessum staðreyndum verðum við Islendingar að átta
okkur. Til þess ber brýna nauðsyn. Við verðum að leggja
áherslu á að fylgja fyllstu reglum um vöruvöndun, verk-
un vörunnar og frágang allan.
Því miður hefur það viljað brenna við að á þetta skorti.
íslenski fiskurinn, sem viðurkenndur er sem ágætisvara,
hefur stundum verið þannig verkaður að hann hefur eng
an veginn verið æskileg auglýsing um vöruvöndun ís
lendinga.
En það er annað atriði, sem við einnig verðum að minn
ast nú, þegar atvinnulíf okkar berst í bökkum. Við verð-
um að hverfa til meiri nýtni og sparsemi í atvinnurekstri
okkar.
Það er staðreynd, sem er á allra vitorði að meðferð fram
leiðslutækja okkar til lands og sjávar er afar misjöfn. Með-
ferð á veiðarfærum er t. d. hneykslanleg hjá einstökum
skipstjórum, bæði á vjelbátum og togurum. Hjá þeim
gætir h'tillar viðleitni til þess að fara vel með og spara.
E. t. v. álíta þessir menn að hin fjárvana útgerð geti borið
slíka meðferð á eignum hennar. Auðvitað getur hún það
ekki. En þjóðarhagur þolir eyðsluna og trassaskapinn ekki
heldur. Það skortir gjaldeyri til þess að standa undir slíkri
óþarfa sóun á verðmætum.
Þeir raenn, sem láta dýrar landbúnaðarvjelar ryðga og
rotna niður út á víðavangi, haga sjer á svipaðan hátt og
þeir sem sýna skeytingarleysi í meðferð veiðarfæra. Þeir
sóa verðmætum og gerast berir að sóðaskap og þegnskap-
arleysi gagnvart þjóðfjelagi sínu.
Við íslendingar verðum að gera okkur ljóst að við höfum
ekki efni á að fá mönnum dýr verkfæri og framleiðslutæki í
hendur, sem þannig fara með þau. Við höfum ekki efni
bruðlun veiðarfæra. Við höfum ekki efni á að láta dýrar og
nauðsynlegar landbúnaðarvjelar ryðga út um hagann. Okk
ur skortir gjaldeyri til kaupa á margvíslegum nauðsynjum
Við \ærðum þessvegna að gæta ýtrustu hagsýni um inn
kaup okkar. Vöruvöndun og nýtni, sparnaður og hirðusemi
ættu að vera kjörorð íslenskra framleiðenda í dag. Það er
ekki nóg að framleiða mikið. Það sem framleitt er verður
að vera útgengileg vara, sem framleidd er með hóflegum
kostnaði. Það vita keppinautar okkar á heimsmörkuðun-
iim vel. Ef við ætlum okkar ekki að bíða algerlega lægra
hlut í samkeppninni við þá, verðum við líka að gera okk-
ur það ljóst.
I þes6U sambandi má á það benda að það er ekki nóg
að vera vakandi um vöndun vörunnar. Við verðum að
vinna ötullega að því að kynna framleiðslu okkar og kynna
okkur óskir viðskiptavina okkar um frágang hennar og
verkun. Á þekkingunni á þeim verður vöruvöndunin að
byggjast.
Kjarni málsins er sá að við íslendingar verðum um þess-
ar mundir að beina athygli okkar í vaxandi mæli að fram-
leiðslu okkar og útflutningi. Um skeið hafa deilurnar um
■ • dnnflutninginn sett of mikinn svip á viðskiptamál okkar
;ög verslun. En því aðeins getum við flutt inn margskonar
nauðsynjar að við getum flutt út og selt. Þessvegná velt-
ur nú mest á því að allir leggist á eitt með að efla og vanda
íslenska framleiðslu.
I ■

í áttina
ÞAÐ þykir í frásögur færandi,
að tæplega 11 þúsund manns
skoðuðu Gullfoss á sunnudag-
inn var, án þess að nokkrar
verulegar skemmdir yrðu um
borð í skipinu.
Þetta er ekki eins ómerki-
leg frjett og hún kann að virð-
ast í fyrstu, því sannleikurinn
mun vera sá, að það er í fyrsta
skipti, sem ekki verða talsverð-
ar skemmdir um borð í nýju
farþegaskipi, sem kemur til
landsins og til sýnis hefur verið
fyrir almenning.
Segja má að þetta sje því í
áttina — rjettu áttina.
•
Áhyggjufulli
maðurinn
ÞEGAR jeg heyrði þessi merki-
legu tíðindi um prúðmensku
fólksins, datt mjer í hug, að
minnsta kosti myndu þau gleðja
hjarta áhyggjufulla mannsins,
sem jeg hitti er Gullfoss var að
sigla inn í höfnina á laugardag-
inn var og þúsundir bæjarbúa
höfðu safnast saman í sólskins-
blíðunni til að fagna hinu nýja
skipi.
Það, sem áhyggjufulli maður
inn sagði á þessari hátíðlegu
stundu var eitthvað á þessa
leið:
•
Vandi vex . . .
„ÞAÐ er gaman að eignast þetta
fallega skip, sem er svo vel bú-
ið hið ytra og innra, en það sem
jeg kvíði fyrir, er að farþeg-
arnir kunni ekki að ganga um
eins og siðuðu fólki sæmir. Það
verði ekki langt að bíða, þar
til búið er að tæta og skemma“.
Jeg leyfði mjer að draga í efa,
að hann hefði minnstu ástæðu
til að vantreysta svo löndum
sínum, en er hann hafð; lokið
máli sínu varð jeg að játa, að
ótti hans var ekki alveg ástæðu
laus.
•
Ljót dæmi
„ÞAÐ hefur því miður komið
fyrir á hinum nýju skipum Eim
skipafjelagsins, að farþegar
hafa gengið illa um vistarverur
Þeir hafa brotið húsgögn, helt
víni, eða kaffi niður í áklæði
stóla og bekkja, klínt út veggi
og yfirleitt gengið sóðalegar
um, en siðuð fólki sæmir
sagði áhyggjufulli maðurinn.
„Og ef þessi saga endurtekur
sig í Gullfossi, verður ekki
lengi gaman að hinum smekk-
legu vistarverum“.
•
Astæðulaus ótti
REYNSLAN ein mun úr því
skera, hvort nokkur ástæða er
fyrir áhyggjum þessa manns
Jeg verð að segja, að jeg trúi
því ekki, að við íslendingar get-
um ekki gengið um smekkleg-
ar vistarverur, hvort heldur er
til sjós, eða lands, án þess að
rífa og tæta.
Prúðmannleg framkoma far-
þega í fyrstu ferð skipsins og
gestanna, sem skoðuðu Gull-
foss á sunnudaginn var, virðist
benda til, að ótti í þessa átt sje
ástæðulaust, sem betur fer.
•
Merkilegur
prófsteinn
EIN yngsta grein sjómanna-
stjettarinnar íslensku er greiða
sala, eða beini. Á minni skip-
um okkar hefur þetta starf geng
ið upp Og niður. Stundum með
ágætum vel, én stundum miður
En nú reynir fyrst á hvort
við íslendingar getum í þessu
efni keppt við aðrar þjóðir. —
Hvort við getum í matargerð
og framleiðslu boðið það, sem
ferðamenn nútímans ætlast til.
Gullfoss verður merkilegur
prófsteinn í þessu máli og gæti
reynslan jafnvel orðið hinni
ungu stjett örlagarík.
•
Góð byrjun
BÆÐI erlendum og innlendum
farþegum í fyrstu ferð Gullfoss
frá Kaupmannahöfn ber saman
um, að matsveinar og frammi-
stöðufólk allt sie úrvalslið. sem
í starfi sínu standi í engu að
baki bestu starfsbræðrum sín-
um erlendis.
Flest er þetta fólk ungt, en
sað rækir störf sín bannig af
hendi. að sómi er að. Ef við eig-
um yfirleitt slíkum mönnum á
að skipa í stjet.tinni. þurfum
við ekki að kvíða, að ekki sje
hæ<*t að byggia hjer gisti- og
veitine’ahús. eða senda farbega-
skip okkar hvert, sem er í heim
inum.
•
Stór atrifti
AR EFTIR ár hefir verið kvart-
að yfir því h\e matur sje ljeleg
-ur í veitingastöðum víðsvegar
um land og hve beina öllum
sje ábótavant Og þessar kvart-
anir hafa ekki verið ástæðu-
lausar. Hjer í Reykiavík eru
nokkrir veitingastaðir, sem eru
til fyrirmy.ndar og gefa ekki
l estu veitingastöðum erlendis
cftir í einu eða neinu þegar
mikið liggur við. En því miður
er íslensk löggjöf og reglur sem
að greiðasölu lúta, svo óheppi-
leg, að íslenskir vcitingamenn
og frammistöðufólk fær ekki
tækifæri til að sýna hæfni sína.
•
Fordæmi.
í UM skip eins og Gullfoss, sem
ekki er bundin heimskulegum
lögum og reglugerðum um veít-
ingar, gegnir öðru máli Þess-
vegna er það stórt atriði
hvernig greiðasalan og beini
allur verður um borð í því
skipi.
Þar géta íslenskir matreiðslu
menn notfært sjer kunnáttu
sína og það getur orðið bend-
ing um, hvort ekki sje tími til
'kominn, að breyta veitinga-
löggjöfinni íslensku til stór-
muna.
Að þeirxú breytingu er mikil
þörf og verður vonandi tæki-
j færi til að minnast á þetta mál
síðar.
íþróttamennirnir
sækja stöðugt á
r
Góður árangur á EOP-mótinu
EÓP-mótið hófst á íþróttavellin-
um s. 1. sunnudag. Það var eng-
inn vorblær á þessu móti, hvað
árangur snerti, en þó um fjölda
keppenda í sumum greinunum,
þar sem t. d. aðeins þrír hlupu
400 og 800 m.
Finnbjörn Þorvaldsson vann
nú 100 m. hlaup á 10,7 sek., en
tveir aðrir, Hörður Haraldsson
og Guðm. Lárusson, hlupu á 10,8
en alls hlupu 10 á 11,5 og betri
tíma. Haukur Clausen var kvef-
aður og ekki með og Asmundur
Bjarnason hljóp 400 m. og hætti
við þáttöku í 100. í úrslitunum
lá Guðm. Lárusson eftir i við-
bragðinu.
Huseby bætti árangur sinn í
kúluvarpi frá ÍR-mótinu upp í
15,65 m. og fimm köstuðu yfir
14 m. — Hefði það einhverntíma
þótt ótrúlegt að 14 metrarnir
nægðu ekki til verðlauna.
Torfi Bryngeirsson stökk enn
yfir 7 m. í langstökki og hástökk
ið vann Sigurður Friðfinnsson
frá Hafnarfirði á 1,83 m. Jóel
Sigurðsson kastaði spjóti nær
63 m.
Pjetur Einarsson hljóp 800 m-
á 1.57,4 mín., sem er mjög góður
tími og Ásmundur Bjarnason 400
m. með yfirburðum.
María Jónsdóttir setti eina Is-
landsmetið á sunnudaginn, í
kringlukasti kvenna. Hafdis
Ragnarsdóttir er- nú búin að
fá skæðan keppinaut, Hildi
Helgadóttir frá Hjeraðssam-
bandi Norður-Þingeyinga.
Helstu úrslit.
100 m. hlaup. — A-flokknr: •—
I. Finnbjörn Þorvaldsson, ÍR, 10,7
sek., 2. Hörður Haraldsson, Á,
10,8 sek., 3. Guðm. Lárusson, Á,
II, 0 (10,8 í undanrás), 4. Trausti
Eyjólfsson, KR, 11,2 sek. og 5.
Reynir Gunnarsson, Á, 11,3 sek.
— B-flokkur: Rúnar Bjarnason,
ÍR 11,3 sek., 2. Grjetar Hinrilcs-
son, Á, 11,4 sek., 3. Þorvaldur
Óskarsson, ÍR, 11,6 sek. og 4. Ingi
Þorsteinsson, 11,6 sek. — C-flokk
ur: — 1. Matthías Guðmundsson,
Umf. Selfoss, 11,3 sek., 2. Alex-
ander Sigurðsson, KR, 11,5 sek.,
3. Ólafur Örn Arnarson, ÍR. 11,5
og 4. Björn Berntsen, Umf. R.,
11,6 sek. — D-flokkur: Vilhj. Ól-
afsson, ÍR, 11,7 sek. — E-flokkur:
— 1. Pjetur Sörlason, Á, 11,8 sek.
Hástökk: — 1. Sigurður Frið-
finsson, FH, 1,83 m., 2. Kolbeinn
Kristinsson, Selfossi, 1,80 m., 3.
Eiríkur Haraldsson, Á, 1,70 m.
og 4. Birgir Helgason, ÍR og
Matthías Guðmundsson, Sel-
fossi 1,65 m.
400 m. hlaup: — 1. Ásmundur
Bjarnason, KR, 50,4 sek., 2. Reyn-
ir Sigurðsson, ÍR, 52,0 sek. og 3.
Sveinn Björnsson, KR, 53.5 sek.
Kúluvarp: — 1. Gunnar Huse-
by, KR, 15,65 m., 2. Sigfús Sig-
urðsson, Selfossi, 14,45 m., 3 Hall
grímur Jónsson, HSÞ, 14,10 m.,
4. Friðrik Guðmundsson, KR,
14,05 m., 5. Vilhj. Vilmundarson,
KR, 14,02 m. og 6. Sigurður Júl-
íusson, FH, 13,16 m.
Langstökk: — 1. Torfi Bi-yn-
geirsson, KR, 7,04 m., 2. Krist-
jleifur Magnússon, ÍBV, 6,71 m.,
3. Karl Ólsen, Umf. N., 6,58 m.
og 4. Bjarni Olsen, Umf. N„ 6,31
m.
800 m. hlaup: — 1. Pjetur Ein-
arsson, ÍR, 1,57,4 mín., 2. Garð-
ar Ragnarsson, ÍR, 2,07,0 mín. og
3. Svavar Markússon, KR, 2,07,6
mín.
Spjótkast: — 1. Jóel Sigurðs-
son, ÍR, 62,77 m„ 2. Adolf Ósk-
arsson, ÍBV, 56,11 m„ 3. Þói'hall-
ur Ólafsson, ÍR, 54,14 m. og 4.
Halldiór Sigurgeirsson, Á, 53,38
metra.
100 m. hlaup kvenna: — 1.
Hafdís Ragnarsdóttir, KR, 13,4
sek., 2. Hildur Helgadóttir, HNÞ,
Framh. á bls. 8.