Morgunblaðið - 17.09.1950, Page 5

Sunnudagur 17. september 1950
MORGUNBLAÐiB
Reykvíkingar - Austfirðingar
Austfirðingafjelagið gengst fyrir skemmtun í kvöld kl. 9
í Tjarnarkaffi. Nína Sveinsdóttir skemmtir. Allur ágóði
rennur til Seyðfirðinganna, sem verst ui'ðu úti af völdum
skriðufalla í sumar. — Gömlu og nýju dansarnir.
Aðgöngumiðasala frá kl. 6.
Skemmtinefndin.
Leyiis
hofar!
HANNERHJER:
HINN NYI
MORRIS
OXFORD
Bíllinn, sem allir spyrja eftir.
Alveg ný gerð. Þægilegur. Ný sterk vjel, sparneytin.
Sjerstæð fjaðurmögnuð framhjól. Óskift framsæti, ásamt
gírskiftingu í stýri, sem auðveldar innstig í bílinn. —
Heilsteypt hús og grind. — Þetta eru aðeins fá einkenni
hins frábæra nýja MORRIS OXFORD.
Allar upplýsingar gefnar á skrifstofu vorri, Laugaveg 118
— ALLT Á SAMA STAÐ —
Aðalumboð:
EGILL VILHJÁLMSSON H.F.
Sími 81812.
SlftTnEL&|
hj iíRODliaJ Kj
É B U Ð
|5 2ja—4ra herbergja óskast til kaups. íbúðin má’ vera í
I leigu einhvern tíma. — Tilboð sendist afgr. Mbl. auð-
m
: kennt: „Mikil útborgun — 224“.
Veggfóður
Mikið úrval.
ppammr
Heim að Eskiholti
jr
Bjarni Sveinsson 60 árct á
„Bóndi er bústólpi,
bú er Jandsstólpj,
þvi skal hann virður vel“.
VEGURINN liggur meðfram túninu,
og túnhliðið er alveg við veginn.
Steyptu hliðstólparnii- eru áttstrendir,
haglega gerðir en þó hinir stæðileg-
ustu, grindarjámin og lokan er allt
gert úr vatnsleiðslupípum, og hef jeg
I ( kk', sjeð það annarsstaðar, er það
eir.nig vænlegt og viðkoinugott. Það
í liggur við að það sjáist strax ó hlið-
inu að hjer búa hagir menn og
smekklegir. Heimreiðin er nýmölbor-
in og góð, svo jeg bregð mjer heim
| etns og oft áður, og eins og margir
aðrii'. þvi þar er mjög gestkvæmt og
þar er íslensk gestrisni.
j 1 Eskiholti eru tveir bændur og
I tvær húsmæður. Þar eru líka tveir
jkaffikatlar og tvær kaffikönnur, sem
alltaf er heitt á, en erfiðast er að gera
þeim báðum skil i hvert skipti, en
þess þarf með svo að allir verði
j ánægðir. Þarna eru og nokkrar heima
I sætur, myndarlegar og eigulegar, svo
eru og nokkrir bændasynir, auðvitað
;eins og annarsstaðar stærri og stæði-
lengri en feður þeirra.
Bjami Sveinsson, yngií bóndinn, er
að verða 60 ára. bróðir hans Finn-
ur er nýlega orðinn það. Þeir hafa
alla tíð verið saman, og komið sjer
sáman, það fer því ekki illa á að
þeirra sje getið saman, enda erfitt að
nefna svo annan að geta ekki hins,
og í daglegu tali eru þeir einu nafni
nefndir Eskiholtsbræður. Finns var
heldur ekki getið opinberlega, hvorki
af mjer nje öðrum, þegar hann var
sextugur.
Það gæti verið dálitið lærdómsrikt
(ió hej'ra af þeim, en þó er lær-
dómsríka að koma þar og sjá, því
þar er margt að sjá. Haglegir og
listiænir smíðisgripir eftir flesta eða
alla eldri bræðurnna, sem eru sex á
lífi og saum og annað eftir systur
þeirra sem eru fjórar. Svo er og eins
og gefur að skilja önnur yngri kyn-
slóð að alast upp, þar sem einnig er
fyrirmyndar vel verki farin, og get-
u-' einnig sýnt fjölbreyttar og fallegar
hennyrðir og smíðisgripi.
Þeir bræðurnir eru báðir fæddir
að Kvennabrekku í Miðdölum í Dala-
sýslu, en -fluttust á barnsaldri með
foreldrum sinum að IColsstöðum i
sömu sveit, Faðir þeirra, Sveinn
Fmnsson, var einn af hinum þekktu
og myndarlegu Háafellssystkinum,
bróðir Ölafs heitins á Fellsenda og
Finr.boga á Sauðafelli, svo fátt eitt
sje nefnt. Helga Eysteinsdóttir hjet
móðir þeirra, hin mesta myndar-
kona, sjerstaklega var hún orðlögð
fyrir bústjóm og listfeng vinnubrögð.
Á Landbúnaðarsýningu 1921 hlaut
hún t.d. heiðursverðlaun fyrir glit-
vefnað sem vakti alveg sjerstaka eftir-
tekt. Helga var fædd í Þverárhlíð í
Mýrarsýslu og mun hafa átt ættir
að rekja til eldri Mýramanna.
Þau Helga og Sveinn áttu ellefu
börn sem komust til fullorðinsára. Af
þeim eru enn tíu á lífi, fjórar systur
og sex bræður. Einn þeirra er Ás-
mundur myndhöggvari sem margir
þekkja,
Heimilislíf og heimilishættir for-
eldranna voru mjög góðir, og segja
mætti mjer að erfitt væri að gera
grcin fyrir nær gömlu hjónin í raun
og veru hættu að búa og yngri menn-
irnii tóku við.
Þeir bjuggu fyrst á fþðurleifð sinni
Kolsstöðum, en þótti hú fljótt of
þröng, og of lítil athafnaskilyrði.
Síldarsöltun
Jeg hef reknel, but og söltunaraðstöou, en vantar góðan
fjelaga, sem hefur eitthvað af lausum peningum. Tilboð
merkt: „Sölíun. — 221“ leggist inn á afgreiðslu Morgun-
blaðsins sem fyrst.
AUGLÝSING ER GULLS í GILDJ -
Seldu þeir því Kolsstaði og fluttu sig
yfir Bröttubrekku og keyptu Eski-
holr í Mýrasýslu. Siðan eru liðin tutt
ugu og fimm ár.
Eskiholt er stór jörð og góð að mörgu
ley'ti, en erfið og fólksfrek. Þeir settu
það ekki fyrir sig og ekki heldur
' hitt að Kolsstaðir borguðu ekki nema
einn þriðja af Eskiholti, og mun þó
fjórhagurinn ekki hafa verið ýkja
jsterkur þá. Enn þeir fundu kraftinn
sjálfum sjer, og með dugnaði og
sparsemi, hefir þeim tekist að sigi'-
ast á erfiðleikunum. Fyrst bjuggu
þeir þar algeru fjelagsbúi, en siðar
með sjerskilin bú og aðskilið land, en
vitanlega með margvíslega samhjálp
og samvinnu, við búskapinn, ræktun-
ina, bvggingaraar. smíðarnar og hvað
sem var, eftir aðstöðu og ástæðum.
Á Eskiholti hefir oft áður verið
tvibýli, og stundum stór bú á okkár
mælikvarða, en á þann hátt búið
sem viða annarstaðar, ,.svona bjó
hann, hingað hjó hann“, og hver
kynslóðin tók við af annari, og skilaði
öllu að mestu eins í hendur niðjunum
eins og hún tók við því.
Enn í Eskiholti hófst nú hinn nýi
tími með nýjum herrum, gömlu þúf-
urnar arfur kynslóðanna, urðu að
víkja fyrir nýrri ræktun. og gömlu
húsin viku fyrir nýjum framtíðar-
bj'ggingum. Það voru ekki eingöngu
ræktuðu þúfumar sem hnigu til
moldar við nýyrkjuna, heldur og í
mikið stærri stíl, hinar óræktuðu, og
urðu að iðjagrænum völlum, sem
gáfu af sjer mikið meira en eitt strá
þar sem áður óx eitt. Túnið hefir ver-
ið fært út á alla vegu, enda vel fallið
til ræktunar i nágrenninu, en um
leið og því var lokið vár ráðist á hið
vota og rýra mýrlendi í stórum stil og
! er það nú komið og að komast í
verðmætt og auðunnið tún. Slík er
ræktunin. Draumurinn er að losna
við útengjaheyskapinn. og hann ræt-
ist innan fárra ára með sama áfram-
haldi.
Eins og víða annarsstaðar, er bú-
skapur bræðranna aðallega bundinn
við kýr og mjólkurframleiðslu. Þeir
hafa lika byggt eina mikla hey-
hlöðu fj'rir kúafóðrið. hið mesta og
vnndaðasta hús, sem þeir nota báðir.
Við hana og i henni hafa þeir marg-
nr votheysgryfjur. fJt frá hlöðunni
er svo 30 til 40 kúa fjós fyrir bæði
bi'un, allt er þetta úr steinstej'pu og
haglega og haganlega fyrir komið.
Þeirra mesta og besta minnisvarða
sem jeg býst við að standi vel og
lcngi, tel jeg íbúðarhúsin, þau eru
bæði úr steinsteypu, stór og vönduð
og mjög rúmgóð og haganleg til
íbúðar og raflýst frá mótor.
Allar sinar byggingar hafa þeir
smiðað sjálfir og bj'ggt með undra
lítilli aðstoð, en jafnan unnið saman
og aðstoðað hver anrfan eins og bræð-
ur. Jeg tel, enda þótt hvorugur þeirra
hafi lært nokkurn hlut til bj'gginga,
eðn smíða, að margur meistarinn
ma tti vara sig ó samanburði og marg
ur bóndinn mætti taka sjer til fyrir-
myndar. En þrátt fyrir þeirra miklu
ræktun og þeirra góðu bj'ggingar,
heima fyrir, og búskaparannir, eru
ótaldir þeir aðrir menn, sem þeir
hafa hjálpað og aðstoðað á einn og
annan liátt, sjerstaklega við bygg-
ingar og margskonar vandamál, og
þykir jafnan borgið ef Eskiholtsbræð-
ur lofa aðstoð sinni.
Þá mun ekki iðra að hafa brotist
yfir Bröttubrekku til nýrra heim-
kynna og viðari verkahrings, en jafn-
framt og ekki siður, telja BorgfiríÞ
ingar það mikið happ fyrir sig, vegna
þeirra miklu hjálpsemi, og góðu við-
kynningar að fá þá hingað. og mr»
leið og við metum þeirra vel unnr»
verk og erum þeim þakklátir, óskum
við þeim til hamingju með afmælin
og framtíðina, og vonum að rijóta
þeirra sem lengst.
Bjarni varð fj'rir þvi mikla óiánj
að veikjast af liðagigt þegar á barns-
aldri, og hefir aldrei notið sin til
fulls eða náð fullri heilsu aftur, er
því enn virðingarverðara hans mikla
starf, þegar þess er gætt.
Strax á unga aldri fóru þeir nft
gefa sig að smiðum, fyrir sitt heim-
ili og önnur óg urðu brátt eftirsóttir.
Finnur stundaði um langt skeið aðal-
lega rokkasmíði heima fyrir, - r»
Bjarni mest silfursmíði. Eru viða til
svipur eftir hann, göngustafir og
margt fleira. Þótti sú framleiðsla
þeirra mjög vönduð og hagleg, enda
eftirsótt. En upp á síðkastið hafa þeir
lagt það á hilluna og snúið sjer ifi
öðru, eins og fyr er getið.
Eins og gefur að skilja, miðað vi8
það sem hjer hefir verið sagt, ertt
þeir báðir giftir. Finnur á Jóhi rnn
Kristjánsdóttur frá Þorbergsstöðum i
Dölum og sjö böm, en Bjarm A
Kristínu Guðmundsdóttur frá Skálpa
stöðum í Borgarfirði og fiögur böm,
flest eru bömin uppkomin og hin
mannvænlegustu. Óhætt er að full-
5'rða að kanurnar eiga drjtigann
þátt í gengi og glæsileik búskepar-
ins og heimilanna. Þær eru einnig
orðlagðar fyrir dugnað og myndar-
skap. Ekki er síðnr góð samvinna og
samkomulag milli heimilarina iii?l
innra en hið j'tra.
Bjarni í Eskiholti er söngmaður
góður og heíir mikla ánægju a.f söng-
hljómlist og er þar drjúgur styrktai--
maður, ef svo ber undir, m. í
kirkjukór sinnar sóknar og forméiður
kórsjns.
Hann hefir gaman af hestuœ, er
laginn við þá og fer vel að þeim,
og hefir stundum átt góða hesta. F.ui-
hverjum finnst nú e. t. v. ekki rnikil
sönnun í þvi, en athj-glisvert er þaS
frá minu sjónai-miði að hann bcfir
sama hestinn fyrir sláttuvjelinni sinui
í tuttugu ár, við allan sinn hej’skap,
hej’flutninga, heyverkun og heiroils-
störf, m. a. hrærði þessi sami hestur
mesta eða alla stej’pu í bæði íbúðar-
húsin og fleiri hj'ggingar þar, af þvl
að hann þótti gera það betur et»
hinir, og hver veit um allt sem hann
hefir unnið sína löngu æfi. Þetta
talar sinu mali ekki siður um eig-
audann. Fj-rir fáúm vikum var ;;vo
þessi heiðvirði öldungur fótbrotinn i
haganum, en fram að því alheiíl me#
fulla starfskraíta og óbilaðan viljn.
Þessi saga verður svo ekki ral in
lengra nema 1 huganum.
Það munu margir hæði Borgfirð-
ingar og ekki síður Dalamenn sendn
hlýjar kveðjur og ámaðaróskir aft
Eskiholti á mánudaginn kemur.
A. G.
Til sölta
nýr þrískiptur ottóman með 1. ;
fl. útlendu áklæði á kr. 1050,00. :
Ennfremur tvibreiður divan, \
litið notaður á kr. 450,00. Uppl. j
á Vitastíg 7 millj kl. 3 og 5 5 j
dag, gengið inn i portið.
Samkoimisalurinn Laugaveg
Hljómsv. Steinþórs Steingiímssonar:
Magnús Randrup, Guðm. Vilbergsson, Sveinn
Jóhannsson, Hallur Símonarson, Steinþór
Steingrímsson.
Kl. 9 Sími 5911
Aðgöngumiðar á kr. 10.00 seldir í anddyri hússinsjj
kl. 8.30. i