Morgunblaðið - 13.10.1950, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 13.10.1950, Blaðsíða 10
^10 M Q R <G 11 N B L Af) l Ð Föstudagur 13. okt. 1950. ^^\\\\\\\\\\\ \V sS//?///////////,,. ///////<! II >11 lt«l tV\»> Forrjettindabarátta Framsóknar vinnur samvinnustefnunni tjón HANNES Pálsson, fyrrum fcóndi að Undirfelli, rjeðist með óbótaskömmum að Heimdallar- œskunni. Honum var þá veitt makleg og eftirminnileg ráðn- ing hjer á síðunni á föstudag- inn fyrir hálfum mánuði. — Hann laetur sjer samt ekki segj- ast, heldur skrifar hann lang- hunda mikla á sunnudag og þriðjudag í Tímann. Má raunar undarlegt heita, að slíkum greinum skuli vera veitt mót- taka, því að þær skaða þann málstað, sem berjast á fyrir. Á því var hjer vakin at- hygli, að samkvæmt upplýs- ingum alþjóðasamvinnublaðs, væri á 17 stöðum hjer á landi kaupfjelagsverslun einráð. A það var bent, að þetta hefði orðið vegna forrjettinda þeirra, sem kaupfjelögin hefðu notið á haftatímum Framsóknar og krata frá 1931—33. FORRJETTINDI í INNFI.UTNINGNUM Þessari staðreynd vill nu Hannes snúa við, og segir, að Sjálfstæðisflokksins notfært sjer höftin og tryggt sjer for- rjettindin. Eftir þessu eiga Sjálfstæðis- menn að hafa verið svo snjallir að geta hagnýtt kaupmönnum þau höft, sem Framsókn og kratar komu á og stjórnuðu með meirihluta valdi sínu. Þótt þetta eitt nægi til að sýna, hve mjög Hannes þessi missir marks, þá skal einnig drepið á eftirfarandi stað- reyndir. Þegar höftin voru sett á af Framsókn og krötum, þá hafði S. í. S. og kaupfjelögin innan við 30% af kornvöruinnflutn- ingnum. Eftir 10 ára höft, þá var hlutur kaupf jelaganna orð- inn 50%. Á árunum 1943—45 var hlut úr samvinnuf jela; anna í vefn- aðarvöruinnflutningnum inn- an við 15% og S. í. S. notaði ekki einu sinni þann hluta sinn. Nú er hlutur S. í. S. orðinn 30% með valdboðinu einu saman. Fyrir fimm árum flutti S. I. S. nær engin hreinlætistæki, ofna og slíkar byggingarvörur inn. Nú er hlutur S. í. S. sam- kvæmt valdboði, nær 30%. — Hlutur S. í. S. í cementsinn- flutningi fyrir 3—5 árum var innan við 15%, en er nú sam- kvæmt valdboði um 30%. Fleiri dæmi er hægt að nefna, en einkum ættu menn að hafa í huga, a ; rir 5 árum var innflutning með frjálsasta mót,’ Þ' ■ ieói frjáls samkeppni , ,3um. Menn gátu r Liem þeir víldu og á hlut allslega ekki ; amvinnuHelögin, en ic.ar tölur bera með Innflutningurinn minnkar um % á 3 árum ,að sögn Hannesar sjálfs. Og hvað skeður. Meðan allir aðrir, sem við kaupsýslu fást, fá skertan hlut sinn, þá er hlutur S. í. S. stóraukinn með valdboði. Þetta hefur auðvitað þau á- hrif, að S. í. S. getur miðlað kaupfjelögunum meiri vörum, meðan kaupmennimir á staðn- um fá minna af vörum. — Og allir vita, að allt hefur selst á því vöruhungri, sem ríkt hefur. Hjer er hvorki um að ræða jafn rjetti eða frjálsa samkeppni. SKATTAFRÍÐINDI SAMVINNUFJELAGA Þá má víkja að skattafríð- indum samvinnufjelaga, sem Hannes telur engin vera. Hon- um til leiðbeiningar má geta þess, að athugun hefur fram á því, hvað einstaklingur mundi hafa greitt í skatta í saman- burði við Kron á árunum 1937 —1947. Meðan Kron greiddi í út- svar og skatta kr. 808,354.80, þá mundi einstaklingurinn með sömu tekjur og umsetn- ingu hafa greitt kr. 3.887.911,25 eða hvorki meira nje minna en 3 milj. kr. meira en Kron. Þegar einstaklingurinn á að eins eftir 19,74% af hagnaði sínum, þá á Kron eftir 83,31%. Engum getum þarf að því að leiða, hvílík forrjettindi þetta eru í samkeppni. Þannig var Mjólkurfjelagi Reykjavíkur (og einstakling- Happdrætti B Æ R til ágóða fyrir æskulýðshöll ÞEGAR Æskulýðshallarmálið hafði verið á döfinni um all- langt skeið og ritað og rætt hafði verið um nauðsyn þess, að æska höfuðstaðarins ætti sjer viðeigandi athvarf, var af nokki-- um áhugamönnum stofnað til bandalags um það bil 30 æsku- um) bægt frá mjólkursölu í iýgs. 0g íþróttafjelaga, sem skyldi hrinda þessu mikla nauð- Reykjavík, vegna þess að M. synjamáli í framkvæmd. Nú er öllum höfuð undirbún- ingi þessa máls lokið fyrir fórnfýsi og ötult starf þeirra manna, sem til forustunnar voru valdir í þessum heildar- samtökum æskunnar. En ötult starf þeirra manna, eitt út af fyrir sig, er ekki nóg til þess að koma sjálfri byggingunni upp. Almennur fórnarvilji og áhugi æskunnar og borgaranna verður að fylgja. Nauðsyn þess, að æska höfuðstaðarins geti eytt þeim stundum, sem umhyggju og eftirliti heimilanna slepþir, á tilhlýðilegri hátt en verið hef ur, hlýtur að vera öllum ljös. Frh á bls. 12. R. stjórnuðu Sjálfstæðismenn. STARFSMANNAFJÖLDINN í VERSLUNINNI Hannes Pálsson segir, að Sís og kaupfjelögin eigi með vald- boði að fá aukinn innflutning, þar sem þau geti annnað þeim innflutningi, án þess að bæta við sig starfskröftum. Áður er Hannes þessi búinn að segja, að innflutningsversl- unin hafi dregist saman um Vz á þremur árum. Hjer að ofan er , nokkuð að því vikið, hve hlut- j ur Sís í innflutningnum hefur j MIKLIR OG MARGIR örðugleikar verða á vegi þeirra ungu manna og kvenna, sem ætla sjer að reisa bú. Þeirra verstir eru húsnæðisvandræðin. Undanfarin ár hefur verið illmöguleégt að fá íbúð leigða, nema þá gegn greiðslu geysihárrar leigu. I kaupum og sölum hafa íbúðir verið langtum dýrari en bygg- ingarkostnaður samsvarandi húsnæðis, en allar nýbyggingar Húsnæðisþörf unga fólksins einmitt aukist á þessum þrem árum. Er það svo, að Sís hafi vegna þessa, ekki fourft að bæta við sig starfskröftum? — Hannes Pálsson ætti að geta upplýst, hver starfsmannafjöldi Sís var fyrir þremur árum og hafa, eins og kunnugt er, verið háðar leyfi Fjárhagsráðs. FORR.TETTINDI BANKANNA I UTLANUM tuo; i hö versla versluðu meir vi;'' ofangre; • sjer. En s’. hert höftunum. Alkunna er svo einnig, að Sís og kaupfjelögin og ýmis dóttur fjelög þess njóta forrjettinda í útlánum bankanna. Dæmi er til þess, að útgerðarmanni, sem átti nýtt skip, en þarfnaðist all mikils rekstrarláps, var neitað um lánið í bankanum. En Sís og olíufjelagið, sem fær m. a. oeninga sína lánaða hjá þess- um banka, bauð þá útgerðar- mannirium lánið, ef hann vildi kaupa olíur og tryggingu þar. Nú, þegar lánveitingar bank anna eru mjög af skornum skamti, þá eru slík forrjettindi í útvegun lána mjög til þess fallin að afla viðskifta, sem annars hefðu ekki fengist. FRFLSID í SÖLU LANDBÚNAÐARVARA Það er engin sönnun um á- gæti Sís á öðrum sviðum, þótt úað hafi náð undir sig mikilli sölu í þessum vörum og með- ferð Sís á þessari sölu tæplega hví tíl hróss, þar sem bændur fá ekki nema % áætlaðs verðs útborgað og dreifingarkostnað- ur Sts óeðlilega hár. Afurðasölulög Framsóknai og krafn set t sett voru 1934, hver hann er nú. Alkunnugt er einmitt, að Sís, dótturfjelög og kaupf jelög hafa stóraukið starfslið sitt. Þurft meira að segja að gera meira en að tvö- falda skrifstofupláss sitt að- eins hjer í Reykjavík og byggt fleiri vörugeymsluhús, einmitt á þeim þrem árum, sem inn- flutningurinn til landsins hef- ur minnkað um Vi, að sögn Hannesar sjálfs. — Valdboðin aukning á innflutningshluta Sís hefur því stóraukið fjár- festinguna í landinu, sem á sinn þátt í dýrtíðinni, sem al- menningur býr nú við. FORRJETTINDI SKAÐA SAMVINNUSTEFNUNA Ef Framsóknarmenn væru sannir samvinnumenn, þá ættu þeir að sjá, að forrjettindin skaða samvinnustefnuna. Með forrjettindum er hægt að ná einokun á sumum stöðum í það minnsta. Um leið og samvinnu- fjelag er eitt um verslunina á staðnum, þá hafa fjelagsmenn engan mælikvarða, hvernig því er stjórnað. Samvinnuf jelag sýnir þá fyrst ágæti sitt, þegar það með ing á heildarfjárfestingu yrði engin, með því að takmarka jafnrjettisaðstöðu keppir við sínar eigin framkvæmdir. Lofa einstaklingum að ráðast í þær aðra verslunaraðila í landinu. framkvæmdir, sem þeir telja sig menn til, og sníða svo fram- Það er þ\d stefna samvinnu-(j.væmd-r rjjtisins eftú- þvi, hvort framkvæmdir einstaklinga. manna i Sjalfstæðisflokknum | ’ Bæjaryfirvöldin hjer í Reykjavík hafa eftir getu reynt að bæta úr hinni gífurlegu húsnæðisþörf, en þurft fyrst og fremst að taka tillit til barnmargra, eldri fjölskyldna. Því hefur þó verið lýst yfir af borgarstjóra og öðrum, að bæjarstjórn sje ljós húsnæðisþörf þeirra, sem eru að byrja* búskap, þótt að athuguðu máli hafi þótt rjett að útrýma fyrst og fremst heílsu- spillandi íbúðum og veita fjölmennari fjölskyldum það hús- i.æði, sem bærinn hefur haft til ráðstöfunar. ★ • Það er því vitað, að ekki verður leyst úr því vandamáli, sem hjer er við að etja í einu vetvangi. En það má fullyrða, að það er ekki einungis hagsmunir unga fólksins, sem húsnæðislaust er, að úr vandamálinu rætist, heldur og þjóðarinnar allrar. Þess vegna verður að gera þá kröfu, að ríkisvaldið torveldi í það minnsta ekki lausn málsins. Nú sem stendur er mönnum bannað að ráðast í nýbyggingar, nema með opinberu leyfi. Ef svo væri ekki mundi margt ungt fólk ráðast í að byggja lítil íbúðarhús, og m. a. verja til þess tómstundum sínum. — Mælir því margt með, að byggingar í það minnsta minni íbúða verði gefnar frjálsar. ★ Að vísu má segja, að hætta verði á, að fjárfestihgin í land.- inu mundi aukast en aukning fjárfestingarinnar mundi gera dýrtíðina enn óbærilegri. Svo þarf þó alls ekki að vera. Bygg- ing á tiltölulega litlum íbúðum, sem ef til vill er unnin að miklu leyti í tómstundavinnu, hefur ekki mikla aukna fjárfestingu í för með sjer. í það minnsta gæti ríkisvaldið sjeð svo um, að aukn- og stefna Sjálfstæðisflokksins í heild, að jafnrjetti ríki á þess- um sviðum sem öðrum. Heimdcillarfundur HEIMDALLUK hefur kvöld- fagnað í Sjálfstæðishúsinu ann- að kvöld. Geta þeir, sem þess óska, eru meiri eða minni. Ljóst er, að af fjárfestingarframkvæmdum eru fáar nauð- synlegri en þær, sem ráða bót á húsnæðisvandræðunum. Slíkar íjárfestingarframkvæmdir geta einnig, ef vel er á haldið, orðið til þess að draga úr framfærslukostnaði í landinu með því að nægileg aukning framboðs á húsnæði ætti að lækka húsaleigu. ★ Ungir Sjálfstæðismenn hafa áður hjer á síðunni krafist þess, að opinbert eftirlit, höft og hömlur verði afnumið. Eftirlitið með fjárfestingunni er gagrslítið eða gagnslaust með öllu. Það fengið keyptan mat frá kl. 7—;9 ber því að afnema. Standí haftaflokkarnir hins vegar í vegi höf*u ^að eintrig raunvemlega og verða borð eingöngu tekin jyjj;,. þVh ,á er lagmarkskrafan, að leyfð verði frjáls bygging að markrriði að koma bessari . frá fyrir þá. Ljett tónlist verð- sölu undir ~ ’vinnu ' riög, Framróhn g* t.rft ra1 in í. ur lei' t stendui raeðrtn á borðhaldinu mintti íbúða. Slíkt er til þess fallíð að leysa að einhverju leyti úr húsnæðisþörf unga fóíksins.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.