Morgunblaðið - 22.10.1950, Blaðsíða 9

| Sunnudagur 22. okt. 1950
MORGUNBLAÐIÐ
9
REYKJAVÍKURBRJEF ftSE
ÓTÍÐIN á norðaustanverðu
landinu í haust, hefir verið stöð
ugri, en menn hafa í fjarsveit-
um getað gert sjer í hugarlund.
Þegar menn sjá heysátur, föng
og flekki í margra vikna fönn,
er sem augu manna opnist fyr-
ir þ\p, hversu tíðarfarið hefir
þar verið ömurlegt.
Nú hefir Stjettarsamband
bænda gengist fyrir því að efnt
er.til sam.skota meðal bænda á
vestanverðu. landinu, til aðstoð
ar bændum í óþurkasveitunum
Er vonandi að þeíta frum-
kvæði Stjettarsambandsins
komi að tilætluðum noturn.
Kartöflurnar
í HINNI ömurlegu heyskapar-
tíð hefir það komið sem óvænt
happ, í sumum sveitum, hversu
kartöfluuppskeran hefir orðið
mikil að þessu sinni. Sú upp-
skera hefir orðið mjög orfið,
sakir rigninganna. En í lág-
lendissveitum mun meginhluti
uppskerunnar hafa náðst, áður
en hún spilltist af frostum.
Norður í Eyjafirði frjetti jeg
til mun meiri kartöfluuppskeru
en dæmi eru til, allt upp í tví-
tugfalda, í gömlum vel hirtum
görðum.
Þar hefir áður þótt gott, ef
uppskeran hefir verið yfir tí-
föld á við það sem niður er sett.
Ástæðan fyrir þessari miklu
uppskeru garðávaxta er vitan-
lega fyrst og fremst sú, hversu
þetta votviðrasumar hefir ver-
íð hlýtt, og hve vaxtartímabilið
til fyrstu haustfrosta hefir vér-
ið langt. 'Mikil örvim er þessi
kartöfluuppskera fyrír lands-
menn, að auka og bæta kartöflu
ræktina, svo hún í óhentugri
heyskapartíð geti orðið uppbót
á ljelegan heyfeng.
Svo_ mikið kveður að kartöflu
ræktinni á Svalbarðsströnd við
Eyjafjörð t. d., að bændur þar
leggja allt að því eíns mikið
upp úr kartöflunum eins og
töðunni.
9
Fóðu rbætisgjöíin
HVAR sem kjarnfóðurgjöfin
toerst í tal, í hópi bænda, virð-
ast menn nú vera sammála um,
að slík fóðureyðsla hafi _víða
verið mun meiri en á undan-
Við hvað eiga þeirl
,,EF til atómstyrjaidar
kemut“, segir Þjóðviljinn
á dögumim, „er ekkert
líklegra en helmingi ís-
lendinga verði íortímt
tafarlaust með kjarnorku-
orkusprengju“.
Hvaðan eiga Þjóðvilja-
menn von á þessari
sprengju, sem á að tor-
tíma lielming íslendinga
tafarlaust? Ekki geta þeir
átt von á henni frá Vest-
urveldunum, meðan hjer
eru ekki aðrir em fylgis-
menn Atlantshafsbanda-
lagsins. Felst í þessum
orðum Þjóðviljans „ekk-
ert líklegra“, að kommún
istar geri ráð fyrir, að
næsta styrjöld hefjíst,
með því að vinir þeirra
úr austrinu leggi land
okkar undir sig, og leitað
verði þeirra ráða a® koma
þeim hjeðan með kjarn-
orkusprengju.
Friðarvinirnir í komm-
únistaflokknum ættu að
temja sjer, að vera svo
skýrir í máii, að hægt
væri að skilja þá til fulls.
fömum árum, en hollt er fjár-
hagsafkomu búnaðarins.
Annað er það, að grípa þurfi
til fóðurbætisgjafar í stórum
stíl þegar heyskapur bregst,
eins og átt hefir sjer stað í ó-
þurkasveitunum,
En með núverandi verðlagi
á kjarnfóðri, er það sjálfgert,
að bændur kaupa ekki meira
af þeirri vöru, en góðu hófi
gegnir.
Leiðin í fóðuröfluninni verð-
ur sú, að tryggja heyverkunina
sem best. Einkum með votheys
gerð. Vonandi hverfa bændur
að því eftir reynsluna í sumar,
að kljúfa þrítugan hamarann,
til þess að koma upp hjá sjer
votheysgeymslum í einhverri
mynd, svo þeim sje tryggt, að
fá verðmæti heyaflans að heita
má óskertan.
Hjer í blaðinu hefir Árni G.
Eylands stjórnarráðsfulltrúi,
ritað greinaflokk um votheys-
gerð, sem ætti að geta orðið
bændum haldgóður leiðarvís-
ir í þessu efni.
Vjelarnar
í sveitunum
MIKIL eftirspurn er og hefir
verið á undanförnum árum,
eftir landbómaðarvjelum. Hef-
ir talsverður innflutningur feng
ist á þeim, sem kunnugt er. Þó
er hann talinn mun minni, en
æskilegt er fyrir búnaðarfram-
leiðsluna. Landbúnaðurinn þarf
að taka aukna tækni í þjón-
ustu sína, afla sjer þeirra vjela,
sem gerir framleiðsluna auð-
veldarii ódýrari.
En kunnugir menn halda því
fram, að aðgæslu sje þörf í
vjelakaupunum, ekki síður en
með kjarnfóðureyðsluna. M. a.
vegna þess hversu landbúnað-
arvjelarnar koma tiltölulega
fáa daga ársins í notkun, eink-
um þar sem búin eru smá.
Þetta verður ennþá tilfinn-
anlegra, ef vjelarnar sæta mis-
jafnri meðferð, allan þann
fjölda daga ársins, sem þær
liggja ónotaðar. Menn segja
sem svo: Til þess að tæknin,
er fæst með vjelunum, verði
ekki_ óþarflega dýr, þarf að
stefna að því, að vjelarnar
komi í brúk lengri tíma á
hverju sumri, en not er fyrir
þær við eitt einasta smábú. —
Fleiri bændur verða að koma
sjer saman um afnot þeirra.
Þetta er í mörgum tiífellum erf-
iðleikum bundið. En „mikið má
ef vill“, segir máltækið.
Umfram allt verður að gera
^angskör að því að vjelar, sem
keyptar eru til búrekstursins
fyrir míkið fje, fari ekki for-
görðum á skömmum tíma, fyr
ir vanhirðu.
Síldin og flotvarpan
SIÐAN MENN með bargmáls-
dýptarmælí og öðrum nýtísku
tækjum, komust að raun um,
hve síldargengdin er mikil hjer
í Faxaflóa, hafa menn verið að
vona, að einhver gæti fundið
öruggari veiðiaðferð, við að
handsama þann afla, en með
reknetum. Og byggt þessar
vonir m. a. á því, hversu vel
hefir tekist að koma Larsen-
flotvörpunni við í Skagerak.
Menn hafa talið, að úr því að
þetta tækist þar, vantaði ekki
nema herslumuninn að síld yrði
veidd hjer um slóðir, í flot-
vörpu, ef tilbrigði fengist í
dönsku vörpuna, sem hæfðu
skilyrðunum hjer.
Nú hefir heyrst, að tilraunum
í þessu efni sje hætt. Því hjer
hafi öll reynsla með flotvörp-
ur við síldveiðar reynst nei-
kvæð.
Kunnugur maður hefir sagt
mjer, að í aldarfjórðung hafi
verið reynt að koma flotvörp-
um við, á síldveiðum. En eng-
um hafi tekist að finna upp
nothæfa vörpu, nema hinum
víðfræga uppfinnanda, Larsen
á Skagen.
En skilyrðin á miðunum í
Skagerak sjeu nokkuð sjer-
stæð. Og við búið að þessvegna
hafi það tekist þarna, sem ekki
hefir tekist annarstaðar.
Friðardúfan
únista og annara ríkja. Hingað
til hafa kommúnistar, sem
nokkru ráða í hinum austræna
heima, ekki treyst sjer til að
mótmæla nokkru orði Lenins.
Kenningar hans eru þeim helg-
ur dómur.
Hervæðing
Sovjetríkjanna
ALDREI hefir nokkur stjórn
nokkurs lands haldið uppi eins
miklum herafla á friðartímum,
eins og Sovjetríkin. Sam-
kvæmt nýjum heimildum eru
: I
FUNDUR var hjerna í Friðar
dúfunni á fimmtudaginn var í
Listamanaskálanum. Þar flutti
Jóhannes úr Kötlum útdrátt
úr ofbeldisfriðarskrafi því, er
hann hefir birt í Þjóðviljanum
að undanförnu. Allar eru þær
greinar hans settar í svarta
ramma, eins og það væri eftir-
mæli á kirkjuvegg, hvort sem
það á að þýða, að hann. tali úr
öðrum heimi.
Síðan lýsti Þorbjörn eðlisfræð
ingur Sigurgeirsso»i því yfir, að
hann væri ekki trúaður á ,að
komið yrðj í veg fyrir fram-
leiðslu á kjarnorkusprengjum
eða virku banni á notkun þeirra
með undirskriftum undir Stokk-
hólmsávarpð. Þá upplýsti Ingi
bæjaríulltrúi Helgason, að
hann hefði „sett Stalin út af
sakramentinu“. Kommúnistar
tækju ekki mark á Jósep gamla
lengur. Því nú væri það upp-
lýst, að hinn austræni heimur
bak við Járntjaldið, gæti lifað
í sátt og samlyndj við vestræn-
ar þjóðir.
í bók sinni um Leninismann
leggur Stalin, sem kunnugt er,
áherslu á, að Ráðstjórninni sje
nauðsynlegt, að koma því svo
fyrir, að styrjöld sú, við Vest-
urrveldin, sem Sovjetríkjunum
sje nauðsynleg eða óumflýjan-
leg, brjótist ekki út fyrr en
Sovjetríkjunum hentar.
Jeg veit ekki hvort til eru
menn hjerlednis, sem leggja
trúnað á að Ingi Helgason bæj-
aruflltrúi, geti ráðið yfir Stalin.
En sennilega verða margir sein
ir til að trúa því, að Sovjet-
ríkin beygi sig fyrir ræðu Inga,
sem hann flutti hjer í Friðar-
dúfunni á fimmtudaginn. Við-
búið sje að Moskvastjórnin
grípi til vopna, þegar henni sýn-
ist mál til komið, hvað sem
hinn íslenski Fimtu herdeild-
ramaður hafi sagt.
Kenning Lenins í þessu efni
var sem kunnugt er sú, að það
væri óumflýjanleg nauðsyn fyr-
ir kommúnismann, að til stór-
felldra hernaðarátaka komi
hvað eftir annað, á milli komm-
hernaðarútgjöld. þeirra í ár svo
mikil, að samsvaraði því, að
smáþjóðin íslenska kostaði 130
jmilljónum króna í herbúnað
sinn í ár.
Svo ekki er að undra, þó erfið
lega gangi, að afla matvæla þar
' í landi, til þess að þjóðin hafi
I við að búa sómasamlegt viður-
jværi. Þar gildir lífsregla Gör-
ings, að taka fallbyssur- fram
| yfir smjör.
i En til þess að hinar vestrænu
lýðræðisþjóðir verði sem óvið-
búnastar, þegar Sovjetstjórn-
in hugsar sjer, að hennar tími
' til árása sje komin, hefir áróð-
urssmiðja þeirra ,,Kominform“,
j sent út hina svonefndu „Frið-
ardúfu“ eða friðar-„hreyfingu“
í dúfulíki. Því allt, sem eitt-
hvað kveður að, verður að heita
J „hreyfing“, meðal' 'ofbeldis-
manna, jafnt kommúnista sem
nasista.
Allar líkur benda til, að Frið
ardúfan sje að miklu leyti kost-
uð af Sovjetstjórninni. Því eins
og gefur að skilja, er hún lát-
in vinna í þjónustu þess ríkis,
sem hyggur á hernað og vill, að
andstæðingarnir verði sem ó-
viðbúnastir. •
Fimmtu herdeildarmenn í
þjónustu Sovjetríkjanna, eða
Kominform, hvort heldur þeir
eru starfandi hjer á landi eða
annarsstaðar, eru áhangendur
þeirrar herstjórnar, sem undir-
býr hið ,,óumflýjanlega“ stríð
Lenins og Stalins. Þessir aðstoð-
arhermenn, beita þeim herbrögð
um, sem fyrir þá eru lögð, alveg
án tillits til þess, hvort þeir
verða sjer sjálfir til minnkun-
ar og gera sig að gapuxum í
augum almennings. Þeir fara
eftir fyrirskipunum yfirstjórn-
ar sinnar í einu og öllu, enda
þótt þeir hafi ekki fengið ein-
kennisbúninga hernaðarins ut-
an yfir sig.
í augum venjulegra manna
hjer á landi eru dátar „Friðar-
dúfunnar“ orðnir ærið skringi-
legir, ekki síst „lúðrasveitin“,
sem gengur í farabroddi, Kilj-
an og Jóhannes Katlaskáld eða
FRIÐARDÚFAN — Engan getur furðað á því, að hún sje orð-
in nokuð rytjuleg, því eins og kunnugt er, hefur hún ekki átt
sjö .dagana sæla, lenti meðaí annars í Kóreustyrjöldinni,
hraðsuðukatlaskáld, eins og
hann er stundum nefndur, rit-
stjórar Þjóðviljans og aðrir er
þeyta friðarlúðra Kominform,
Nytsemi „dúfunnar'4
FRIÐARDÚFAN gerir sitt
gagn, þó það verði með allt öðr
um hætti en kommúnistar ætl-
uðu í upphafi. Hún t. d. kem-
ur því til leiðar, að eftir þvi
sem hún fellir fleiri friðar-
fjaðrir í augsýn almennings
eftir því sem menn sjá það bet
ur með hverskonar falsi og svik-
um kommúnistar stjórna allri
hennar ,,hreyfingu“, eftir því
stendur átrúnaðargoð íslenskra
kommúnista, Laxness rithöfund
ur, strípaðri í afskiftum sínutn
af opinberum málum.
Þetta er að sjálfsögðu leið-
ínlegt fyrir jafn orðsjúkan og
hörundsáran mann eins og Hall
dór. —
En hvað skal segja. Þegai'
maður er innritaður og flokks
bundinn í skipulögðum alþjóða
her þá er viðbúið að menn
sem í eðli sínu eru ekki herská-
ari en Halldór verði að gera
fleira, en gott þykir. Hitt er
víst að það er gagnlegt fyrir
þjóðina sem hefir dálæti á góS
um skáldum, að fá áþreifanleg
ar sannanir fyrir því, að við-
urkennd skáld og rithöfundar,
geta hegðað sjer eins og hálf-
vitar, þegar um þjóðmál er að
ræða.
Segja sitt hvað
- Forgöngumenn Friðardúfunn
ar eru í standandi vandræðum
með sjálfa sig og málstaðinn.
Tala sitt á hvað og út í hött
á milli.
Þegar t. d. nöfn þeirra manna
voru birt hjer í blaðinu, sem
undirritað höfðu „dúfuávarp-
ið“ fyrsta, þóttust dúfumenn
vera harðánægðir og þökkuðu
Morgunblaðinu fyrir birting-
una.
Næsta dag sögðu þeir, aö
birting nafnanna væri ofsókn
á hendur þeim mönnum, sem
hefðu látið fleka sig til undir-
skriftanna. Þá var gleðin snú-
in í bálvonsku. Næst var sagt,
að öll þjóðin myndi ganga I
,,dúfuna“. Þar á eftir var sagt,
að þeir menn, sem hefðu skrif-
að undir, væru svo fáir, og ein~
angraðir, að almenningur yrði
að kenna í brjóst um þá, og
skrifa undir ávarpið, þeim tíl
samlætis, til að hughreysta þá.
Það átti að vera „ofsókn“,
að segja frá því, hverjir hefðu
gerst dúfumenn. Eins og hjer
væri um að ræða leynifjelags-
skap. en þátttaka í honum
væri mannorðs spillandi. — í
öðru orðinu var þetta á máli
Þjóðviljans, fjelagsskapur
„friðarhugsjónamanna", sem
stæði langt hafinn yfir allan
almúga að hugsjónum og siðferð
isþroska (!')
Svona eru forystumenn Fimtu
herdeildarinnar látnir ramba
áfram í Þjóðviljanum dag eftir
dag og þeir hafðir sem leiðtogar
í endileysunni, Kiljan og Jóhann'
es úr Kötlum. *
En ráðsettir fimtuherdeildar
menn, eins og Brynjólfur
Bjarnason, Einar og Krist-
inn Anárjesson etja þessum
sporliðuðu málskrafsmönnum
fyrir sig, en varast að segja
nokkuð sjálfir. Því allir vita
þeir, að fólk, sem lætur ginnast
til þátttöku í „dúfunni”, átt-
ar sig fljótt á því, hvaða fífla-
læti þetta eru alt saman. Jafn-
vel Þorbergur Þórðarson hefur
ekki sagt aukatekið orð. j