Morgunblaðið - 19.01.1951, Blaðsíða 2

s
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. janúar 1951
Áivmnumálanefnd bæjarins hefir skilaS áliti
Á BÆJARSTJORNARFUNDI
í gær urðu töluverðar umræður
um atvinnumál. Fluttu komm-
únistar þar hinar venjulegu yf-
boðstillögur sínar, sem ekki
rniða að einum úrbótum í þess-
um málum og engum geta orðið
til gagns.
Gunnar Thoroddsen, borg-
ajstjóri, skýrði frá því, að í
sept, s.I, hefði bæjarstjórn
samþykkt tillögu frá Sjálf-
stæðisflokknum um að fela
bæjarráði að skipa sjerstaka
nefnd til þess að athuga at-
vinnuhorfur í bænum og
ggra tillögur um leiðir til at-
vinnuaukningar. Þessi ncfnd
hcfði nú lokið störfum &g '
skilað áliti, sem dagsett væri j
12., janúar. Stæði nefndin ó- |
klofin að því. Borgarstjóri
sagði, að sjer hefði horist j
skýrsla nefndarinnar nokkru
áður en fundurinn hófst og
hefði hann því ekki getað
kynnt sjer hana. En hún
yrði lögð fyrir fund bæjar-
ráðs í dag. í henni væri gerð
ýtarleg grein fyrir ástandinu
í atvinnumálum bæjarbúa og
jafnframt settar fram tillög-
ur tii úrbóta.
BQrgarstjóri kvað það því
ekki rjett, að samþykkja tillög-
ur sem fulltrúi kommúnista,
Guðmundur Vigfússon, hefði á
þessum fundi borið fram. Þær
væru heldur ekki samhljóða til-
lögum þeim, sem nefndin hefði
gert, og sem flokksbróðir Guð-
mundar hefði skrifað undir at-
hugasemdalaust. — Skvnsam-
legra væri að bæjarfulltrúar
sjer tillögur nefndarinnar áður
en horfið væri að samþykkt
sjerstakra tillagna um atvinnu-
mál.
BLEKKINGAR
KOIVJMÚNISTA
Borgarstjóri ræddi þvínæst
f/U VlVllAllllf, U IWUIUIUU
jsta að meirihluti bæjarstjórn-
ar hyggist draga úr verklegum
framkvæmdum bæjarins áj
þessu ári. Þetta væri fjarrij
sanni eins og áður hefur verið j
lýst. Verklegar framkvæmdir|
Reykjavíkur yrðu á árinu 1951 j
meiri en nokkru sinni fyrr, j
enda þótt hinar miklu fram-!
kvæmdir við Sogið væru ekki
taldar með. — Staðhæfingar j
kommúnisia um saindrátt fram:
kvæmda væru þess vegna alger j
ar staðleysur.
Borgarstjóri benti því næst j
á, að þegar kommúnistar j
lijeldu því frarn nú, að veru- ;
legt atvinnuleysi væri í íjssn !
um, þá slyddu þeir þá full- !
yrðingu sína ekki með nein- !
um tölum eða upplýsing-.un, *
sjm á væri fcyggjandi. Sam-
Kommúiiiistar vilja flytja
iitn verkafolk til Rvíkur
Frá umræðum á bæjarstjirnarfundi í gær
jVleirtt verðlagsbrot Esso
og vet

ing. Mætti þá vænta gleggri
upplýsinga um fjölda at-
vinnulausra manna í bæn-
UJll.
ÞYRFTI AÐ FLYTJA
INN VERKAFÓLK
Borgarstjóri gerði tillögur
kommúnista.síðan nokkru nán-
ar að umtalsefni. Þeir legðu til,
að 8-—9 gamlir togarar yrðu
settir á veiðar. Á þá þyrfti 200
manns. Það kostaði stórfje. að
koma þessum skipum út, en auk
þess væri það álit allra skyni-
borinna manna, að fjarri lagi
væri að þeir gætu borið sig. En
um_ það varðaði kommúnista
ekki neitt. Þeir legðu ennfrem-
ur til, að 100 manns yrði fengin
atvinna í.Hæringi og síldarverk
smiðjunni Faxa s.f. og að fjölg-
að yrði um 200 manns í bæjar-
vinnunni nú þegar. Auk þess
ætti að hefja húsabyggingar í
auknum mæli.
En ef þessum tillögum
kommúnista væri fylgt yrði
að flytja inn verkafólk tií
Reykjavíkur frá öðrum stöð-
um í stórum stíl. — Sýndi
þctta m.a., hversu óraunhæf-
ar og órökstuddar þcssar til-
lögru væru. Á þær væri ekki
hægt að líta öðruvísi en sent
• * • - ' • > r
v yaj utt^au umar^.-uuu Ug ,y f
irboð.
SKYLDA
BÆJARSTJÓRNARINNAR
Þegar litið værj. á það tvennt.
að bátaflotinn væri stöðvaður
og byggingaiðnaðurinn I bæn-
um lamaður, þá væri undiavert,

IvUvt cíc-
kvæmt skýrslu ráðninga-
» JU V iivui »' WJ -
ar hefðu 74 karlmenn verið
SÍVÍr.TlL3! niic’ju í bsSílulTl 1«
des. s.l., en 1. janúar hefðu
þeir verið 67. Samkvæmt
skýrslu ráðningaskríísíof-
Unnar frá hví í f'ær íio.fði 91
karlmaður, en engin kona,
verið atvinnulaus. Skiptnst
þcir þannig eftir atvinnu:
42 verkamenn, 43 hiírciða
stjórar, 4 sjómenn og 2 trje-
smiðir. í skýrslu vinmnniðl-
unarskrifstofunnar væri tala
atvinnulausra helmingi
iægri.
Vera kynni, að einhverjir
fleiri væru atvinnulausir í
bænum, en þessar skýrslur
næðu til, en um alvaríegt og
verulegt atvinnuleysi væri
ekki að ræða. í byrjun febr.
myndi fara fram hin ársfjórð
ungsleya atvinnuieysiskrán-
vinnuleysi en raun ber vitni. Ef
vjelbátaútgerðin hefst ein.-. og
vonir standa til á næstunni og
byggingariðnaðurinn, sem nú
hefur efni, en liggur niðri vegna
tíðarfars, getur hafist að nýju,
þá virðist mega treysta því, að
bætt verði úr þeim atvinnu-
skorti, sem nú gerir vart við
sig. Það er að sjálfsögðu skylda
bæjarstjórnarinnar að stuðla
beint og óbeint að sem mesixi
og tryggastri atvinnu í fcænum
En það er engum til gagns að
bera fram um þessi mál óraun-
hæfar og fráleitar tillögur, sem
krefjast meira að segja inn-
flutnings verkaíólks til bæjar-
ins. ,En það væri háttur komm-
únista.
REÝKJAVÍK LOFAÐ
FJÓRUM TOGURUM
Eorgarstjon skyrði frs }»vi,
að hann hcfði farið fram á
oA i!i v» v/i i*á5”
stafað 5 af heim 10 togurum,
sem nú eru að vera fullsmíð-
aðir. Endanleg niðurstaða
væri okki fencrín í hví máli.
m.a. vegna þeirrar kröfu bæj
arins, að ríkissjóður greiði
lionum hluta af fjögurra
millj. kr. skuld sinni vegna
skólybygginga í bænum. —
Svar hefði ekki ennþá feng-
ist við þcirri kröfu, en að
öðru leyti hefði náðst sam-
komuíag um þessi togara-
kaup. Þó hefði bærinn aðcins
fengið loforð fyrir því að
fjórum togurum yrði úthlut-
að til Reykjavíkur.
Borgarstjóri kvað ekki þörf
á að ítreka fyrri tillögur bæj-
arstjórnarinnar frá 21. d.es. um
þessi mál, en um það hefði
Magnús Ástmarsson flutt til-
lögu. Borgarstjóri kvaðst enn-
fremur vera andvígur því, að
slá því nú föstu, að allir togar-
arnir yrðu reknir af bæjarúí-
gerðinni.
RÖKSTUDD DAGSKRÁ
Tillögu Guðmundar Vigfrs-
sonar var vísað frá með eftir-
farandi rökstuddri dagskrá. er
borgarstjóri flutti:
„Þar sem atvinnumálanefnd
bæjarins hefur í dag skilað yt-
arlegtt áliti og tillögum um at-
vinnumálin og álitsgerð hennar
verður tekin til meðferðar á
fundi bæjarráðs á morgur., tek-
ur bæjarstjórnin fyrir næsta
mál á dagskrá".
Tillögu Magnúsar um togara-
kaupin var samþykkt að vísa
til bæjarráðs.
Áíengi verður úfiíok-
að í fyrirhugaðri
SSi&un
ÚTAF blaðaskrifum nú undan-
farið varðandi byggingu æsku-
lrríCt’VjonnT’ TTlll efíÓTin TíonrlolrifTri
æskulýðsfjelaga Reykjavíkur
taka það fram, er hjer segir:
1. í upphafi laga Bandalags-
ins stendur: Tilgangur B.Æ.R.
er sá að sameina krafta reylc-
vískrar æsku í fórnfúsu starfi
að þeim menningarmálum, er
mestu varða fyrir heill hennar
C\rf Vxt'OC’It-n þcimnin r’ÍTrv.I c\rt olv _
stökum bandalagsfjelögums er
um megn að hrinda fram. Er
það fyrsta aðalverkefni B.Æ R
að hrinda þeirri hugmynd í
framkvæmd, að reist verði
æskulýðshöll í Revkjavík. Skal
miða framkvæmdir allar við
það, að stofnunin geti rækt sem
sterkast menningarlegt hlut-
verk.
2. Á æskulýðsdegi 29. maí
1949 komst formaður Banda-
lagsins m. a. svo að orði í út-
varpsræðu:
„Er það ckki gott málefni að
reisa æskulýðnum vegleg húsa-
kynni í von um það, að þroski
hans vaxi við það og eflist?
Hvaoa foreldrar vilia sleppa
hendinni af börnum sínum, er
þau hafa náð unglingsaldri?
Stendur þeirn á sama, hvert
unglingarnir leita í tómstund,-
um sínum? Þangáö sem vínið
flóir og oft er leikið á löknstu
strengin.a, eða þangað, sem um-
sJóti verður ís^in úrvsilsmÖnn.—
um og aldrei má koma drop: af
áfengi inn fyrir veggi og alt á
ciu miZa a'v ] vi, scrri gcít cr,
holt og fagurt? Hverju er betur
varið, en því, sem við verjum
til þroska uppvaxandi kyn-
slóð?“
3. í sömu átt hafa farið önn-
ur erindi, sem flutt hafa vcnð
í útvarp um æskulýðshallar-
málið. m. a. erindi biskuns. Oc
um það atriði hefir jafnan verið
fullkomin eindrægni á ársþing-
um Eandalagsins, að í fyrir-
hugaðri æskulýðshöil megi
aldrei neita áfengis í neinni
mynd, heldur skuli þar ríkja
algert vínbindindi.
MBL. HEFUR btírist eftirfarandi
brjef frá verðgæslustjóra út af
fyrirspurnum til hans í gær:
Herra ritstjóri.
Vegna fyrirspurnar í Morgun-
blaðinu í gær vil jeg taka fram
eftirfarandi:
Þar sem blaðið telur, að jeg
hafi fengið ítrekaðar upplýsingar
um meint verðlagsbrot Olíufje-
lagsins h.f. síðan í nóvemberlok
s.l., vil jeg fullyrða að heimildir
blaðsins hljóta að vera vafasam-
ar.
j Jeg hafði engar fullnægjandi
I upplýsingar fengið um málið,
! þegar Þjóðviljinn birti grein um
það þann 9. þ. m.
Af tur á móti höfðu ýmsir heyrt
á þetta mál minnst, og það er
rjett, að mjer var bent á það
fyrir nokkru, að þörf væri at-
hugunar á því, hvort verðlagn-
ing Olíufjelagsins hefði verið
rjett um það leyti, sem gengis-
breytingin varð. Jeg spurðist þá
fyrir um það hjá nokkrum þeirra
er höfðu haft verðlagseftirlitið
með höndum á þeim tíma, hver
fótur myr.di vcrs, fyrir þGssum
orðrómi. Tjáðu þeir mjer, að
samkvæmt fyrirliggjandi gögn-
um gæti ekki verið hjer um neitt
I verðlagsbrot að ræða. Hlaut jeg
| auðvitað, að svo komnu máli, að
I líta svo á, að hjer kynni aðeins
• að vera um sögusagnir að ræða,
og í samræmi við það að haga
athugun gætilega. Þann 9. þ. m.
■ bar síðan dagblaðið Þjóðviljinn
i fram fullyrðingar í málinu, og
verður að sjálfsögðu lagt kapp á
að upplýsa, hvort þær sjeu á rök-
um reistar.
í Morgunblaðinu þann 11. þ.
m. segir svo:
i „Morgunbiaðinu þykir ekki
riett að ræða betta mál nánar.
fyrr en skýringar verðgæslu-
stjóra og Olíufjelagsins h.f. eru
fram komnar."
• Vil jeg í þessu sambandi ítreka
það, sem segir í tilkynningu
minni þ. 12. þ. m., að greinar-
gerð verður birt um málið, þeg-
ar athugun á því er lokið.
Verðgæslustjórinn
Pjetur Pjetursson.
irliggjandi gögnum,“ Hjer virðist
ekki hafa verið um ítarlega at-
hugun að ræða, og þegar þess er
gætt, að verðlagseftirlitið notar
oft snör handtök og einbeitta
framkomu, þó minna sje í húfi en.
2 milljónir, þá sýnist svo, sem
mál þetta hefði mátt rannsaka
ítarlegar, þegar fyrsta tilefni
gafst.
Þótt Mbl. sýnist verðgæslustj.
ekki hafa sýnt þá árvekni, sem
æskileg hefði verið, samkvæmt
framansögðu, fagnar blaðið því,
að verðgæslustjóri lýsir því yfir,
að nú verði „lagt kapp á“ að
upplýsa málið, því það hefði
vitaskuld ekki orðið til að ýta
undir það samstarf borgaranna
og verðgæslunnar um að upplýsa
verðlagsbrot, sem verðgæslu-
stjórinn hefur rjettilega bent &
að væri nauðsynlegt, ef svo hefði
litið út sem Verðgæslan bilaði,
þegar um væri að ræða grun
gagnvart stærri og voldugri að-
ilum, en sýndi vald sitt ótæpt að-
eins gegn hinum smærri.
í tilvitnun þeirri, sem verð-
gæslustjóri tekur úr Mfcl., vantar
niðurlagið. Þannig er málsgreinin
í rjettu samhengi: „ívlorgunblað-
inu þykir ekki rjett að ræða
þetta mál nánar, fyrr en skýring-
ar verðgæslustjóra og Olíufje-
lagsins h.f. eru fram komnar, svo
iog upplýsingar, sem blaðið kann
sjálft að afla sjer.“
| í tilkynningu verðgæslustjóra
þ. 12. þ. m. segir hann, að búast
megi við skýrslu hans fyrir lok
þessarar viku, og stenst það von-
I andi.
(Frá stjórn B.Æ.R.).
S V AR
ÚT AF ofangreindum ummæl-
um verðgæslustjóra, vill Morg-
unblaðið taka það fram, að það
var meðlimur í verðgæsluráði,
sem vakíi aíhygli verðgæslu-
stjóra á meintu verðlagsbroti
Olíufjelagsins h.f. eigi síðar en
fyrir lok nóvember s.I., og ítrek-
1 aði það aftur fyrir 9. dcs. og loks
í þriðja sinn nokkru síðar. Heim-
iiúir bíaðsins eru því ekki „vaía-
samar.“
| Verðgæslustjóri telur sig ekki
'hafa fengið „fullnægjandi upp-
lýsingar“ til að geta hafið rann-
sókn, fyrr en „Þjóðviljinn" birti
grein um máiið, en það sýnist
meira en lítið hæpið að telja
grein í „Þ;ióðviljanum“, sem auk
þcss var birt í formi æsifrjettar,
fremur „fullnægjandi upplýsing-
ar“ en ábendingar manns, sem á
setu í verðgæsluráði, þótt ekki
væru þær settar fram á Þjóð-
viljavísu. Úr því verðgæslustjóri
telur fullyrðingar í Þjóðviljanum
| nægilegt tilefni tii að hefja rann-
.sókn, þá hefðu ábendihgar roanns
sem á setu í verðgæslúráði, átt
að vera nægilegt tilefni fyrir
verðgæslustjóra til að hefia ítar-
lega rannsokn, en þaö gerði hann
ekki:
i Morgunblaðið er þeirrar skoð-
J unar, að þá þegar hefði átt að
| hefja rannsókn málsins, og eng-
in ástæða til þess að bíða eítir
fullyrðingum Þjóðviljans, með
þeim afleiðingum, að erfiðara
var um rannsóknina, þar sem
forstjórar Oiíuijexagsuis vom pa
farnir til útlanda.
t Verðgæslustjóri kveðst hafa
„spurst fyrir um hjá nokkrum
þeirra,“ sem hefðu verðlagseftir-
litið á þeim tíma, sem gengis-
breytingin varð, hvort verðlagn-
ing Olíufjelagsins mundi vera at-
j hugaverð, og þeir ekki talið að
' svo mundi vera „samkvæmt fyr-
U n * Ik I •* $w * i * * «
b ^ a m ivjihi
um þróun guðsþjón-
Uííi

PRÓFESSOR Björn Magnússon
ílirfiiT* b fvvíoi* "n ^
sunnudag um þróun guðsþjón-
ustuforms íslensku kirkjunnar
frá siðaskiptum. •
Guðsþjónustuíorm kirkjunn-
’ar fyrst eftir siöaskiþtin er í
flestum aðalatriðum sniðið eft-
ir hinu kaþólska messuformi.
Þó er fellt niður úr messunni
allt það, er minnti á hina ka-
þólsku hugmýnd um messu-
fórnina, og guðsþjónustan er
j aö mestu ílutt á íslensku, en
[ ekki á latínu, eins cg enn tíðk-
ast í kaþólsku kirkjunni.
Þetta guðsþjónustuform
hjelst síðan að mestu óbreytfc
allt fram yfir næst-síðústu alda
mót. En með sálmabókinni frá
1801 er gerð sú breyting á guðs-
þjónustuforminu, að harla lítið
varð eftir af hinum uppruna-
lega svip þess. og líkingin vi<1
rómversk-kaþólska messufórm
ið hvarf að mestu. Þó hjeldust
enn flestar tónbænir nær ó-
breyttar þar til hafidbók presta
var endurskoðuð 1869 og aftut:
1910, og er þá fátt orðið eftir,
sem tengir við hið gamla form,
nema röð þeirra bát.ta guðs-
þjónustunnar, sem enn eru eft-
ir. Með helgisiðabókinni nýju,
sem kom út 1934, er aííur horf-
ið nokkuð í áttina til hins upp-
runalega forms evangeliskrar
guðsþjónustu, og tengd að nýju
nokkur þau bcnd, or slitin
höfðu verið. Eambandið við
fornan arf kirkjunnar heíur
þannig verið endurnýjað að
nokkru.
j Þessi þróun verður rakin i
erindinu og skýrt frá hinum
ýmsu þáttum og liðunv guðs-
þjónustunnar á mismunandi
tímum. Fyrirlesturinn hefst kl,
2 e. h.