Morgunblaðið - 18.09.1951, Qupperneq 16

VeðurúHíl í tíag:
V og SV gola eða kaltli. Skýj-
að með köflum.
212. tbl. — ÞriðjudagUr 18. september 1931
Berlínarin^
kommúaista. Sjá grein V. St.
á bls. 9.
Méðurskip russneski síldurflot
mis tekiS í Suudlieip'
Landsljóri í Harokko
Skipstjéri þess þrjóskaðist
við að si gi a skipinu tii hafnar
KL. RÚMLEGA 3 e. h. s. 1. sunnudag tók varðskipið Ægir rúss-
ueska skipið Tungus í landhelgi á Herdísarvík. Er það aðal móð-
urskip rússneska síldveiðiflotans, sem verið hefur hjer við land
í sumar. Var skipið að athafna sig hálfa mílu innan við land-
helgislínuna er Ægir kom að því.
Að því er forstjóri Skipaútgerðar ríkisins, Pálmi Loftsson, tjáði
biaðinu í gær, er Tungus um 10 þús. smál. að stærð og því stærsta
íkip, sem íslenskt varðskip hefur tekið fyrir landhelgisbrot.
ÞRJÓSKAÐIST VIÐ
AÐ HLÝÐA
Ægir setti þegar vopnaða
menn um borð í hið rússneska
skip og var skipstjóra þess gef-
in fyrirskipun um að halda til
hafnar eins og venja er þegar
skip eru tekin að ólöglegum at-
höfnum í landhelgi. En skipstjóri
móðurskipsins neitaði algerlega
að verða við þeirri ósk varðskips-
ins. Stóð lengi í þófi um þetta-
Var það ekki fyrr en seint á
sunnudagskvöld, sem hinn rúss-
neski skipstjóri fjellst á að fara
að fyrirmælum varðskipsins. Úr
siglingu til hafnar varð þó ekki
fyrr en nokkru fyrir hádegi í
gær. Lagði Tungus þá af stað frá
Herdísarvík í fylgd með Ægi og
kom til Keflavíkur í gærkvöldi
ki. 6,30.
RANNSÓKN MÁLSINS
Þegar til Keflavikur kom, fóru
lögregluþjónar þaðan um borð í
skipið. Hjeldu íveir þeirra vörð
þar í nótt. Lögreglustjórinn í
Keflavík, Alfreð Gíslason, hóf
rjettarhöld í málinu kl. 8,30 í
gærkvöidi. Gaf skipherrann á
Ægi, Þórarinn Björnsson, fyrst
skýrsíu eins og venja er til, en
síðan hófust yfirheyrslur yfir
yfirmönnum rússneska sk'psins.
Stóðu rjettarhöldin enn, er
blaðið fór í prentun.
MOTTOKUNEFND
ÁN BLÓMA
Þegar blaðið átti samtal við
frjettaritara sinn í Keflavík í
gærkvöldi, sagði hann m. a., frá
því, að móttökunefnd .frá komm-
únistum hefði sjest þar á staðnum
1 þann mund, sem yfirmenn hins
rússneska. skips komu í
rjettarhaldanna.
Ekki hafði móttökunefnd
þessi þó blóm meðferðis og
var það tilgáta manna suður
með sjó, að hún væri þang-
að komin til þess m. a., að sjá
„öll Su'Surnes hlæja“, eins og
„Þjóðviljinn“ orðaði það ný-
lega, að landhelgisheimsókn-
um Rússa!!!
SKIPSTJÓRINN NEITAR
Samkvæmt upplýsingum frá
frjettaritara blaðsins í Keflavík,
neitar skipstjórinn á hinu rúss-
neska skipi, að hafa verið að ólög-
legum athöfnum innan' íslenskrar
landhelgi.___________
KR og Valur keppa
til úrsiila
á hausimóiinu
A SUNNUDAGINN fóru fram
tveir leikir í haustmóti meistara-
flokks, en þar er keppt um Kalstad
bikarinn. KR vann Fram með 1:0
og Valur Víking með 2:0.
Fjórum leikjum er þá lokið
í móti þessu, og er staðan þannig:
Augustine Guillaume hershöfð-
ingi var fyrir nokkru skipaður
landstjóri Frakka í Marokko og
yfirmaður herafla þeirra í N-
Afríku. Tók hann við af Juin
hershöfðingja.
Hausiverð á kjöti
FRAMLEIÐSLURÁÐ land-
búnaðarins hefir nú ákveðið
haustverð á kjöti. Sam-
kvæmt ákvörðun þess skal
verðið á fyrsta fiokks dikla-
kjöti vera kr. 15,05 kg.
KR .
Valúr
Fram
Víkingur
L
2
2
2
2
tr
2
2
0
0
0
0
2
2
Úrslitaleikurinn milli
Vals fer fram næstkomandi sunnu
dag. Þá fer einnig fram leikur
milli Fram og Vikings.
T Mörk St.
4:0 4
3:0 4
0:2 0
0:5 0
KR og-
LONDON — Að minnsta kosti
2000 börn í Nýfundnalandi munu
land til 'ekki fá skólafræðslu í vetur
vegna kennaraskorts.
Táu menn brennust
við Geysi í Haukadul
SIBASTL. sunnudag brenndust tíu menn austur við Geysi í Hauka-
cal, er vatnið hækkaði skyndilega í skálinni og fyllti hana. Voru
þetta fjórir Bandaríkjamenn, einn Englendingur og fimm íslend-
ir.gar. —
Setning Húsmæðra-
skóla Reykjavíkur
í GÆR var Húsmæðraskóli
Reykjavíkur settur. Forstöðu-
kona skólans, Hulda Stefánsdótt-
ir, hjelt ræðu og sagði skólann
settan. Nemendur eru fjölmargir
að vanda, 40 stúlkur í heimavist,
þar af 15 utanbæjar, og í heima-
göngu eru 24 stúlkur og þar af
3 utanbæjar. Kennarar skólans
eru: Ólöf Blöndal handavinnu-
kennsla, Katrín Helgadóttir, hús-
stjórnarkennsla, Sigurl. Björns-
dóttir, þvottur og ræsting, og er
hún einnig húsmóðir á Grenimel
29, en þar er nokkurs konar úti-
bú frá skólanum, og því næst
kennir Ingibjörg Þorvaldsdóttir
vefnað. Dagbjört Jónsdóttir kenn
ir hússtjórn, Herdís Guðmunds-
dóttir kennir kjólasaum. Aðstoð-
arkennarar eru Sigríður Gísla-
dóttir og Pálína Kjartansdóttir.
Sú nýbreytni verður tekin upp
í vetur að samvinna verður höfð
við vöggustofuna við Hlíðarenda.
Verða stúlkurnar látnar starfa á
stofunni, dálítinn tíma í senn, til
þess að þær geti lært meðferð
ungbarna.
Jafnframt hinu venjulega
skólanámi, verða haldin tvö nám
skeið í skólanum í vetur, kvöld-
námskeið og dagnámskeið.
Ekki fóru menn þessir neitt
óvarlega við Geysi en venja er,
enda var Sigurður Greipsson,
skóiastjóri, einn þeirra, sem
brenndist, en hann hefir „um-
gengist" Geysi manna mest á
undanförnum árum.
Venjulega heyrist mikill und-
irgangur í hvernum áður en hann
gýs, en að þessu sinni viásu menti
ekki fyrr en þeir stóðu í sjóð-
andi vatninu í ökla. Allir, sem
í skálinni voru brenndust eitt-
hvað og sumir allmikið, en þó
ekki lífshættulega. Mest mun
ungur drengur, Bjarni Ásgeirs-
son, sonur Ásgeirs Bjarnasonar,
forstjóra, hafa brennst, eða upp
að hnjám. Einn Bandaríkjamað-
urinn fjell, er hann var að forða
sjer og brenndist nokkuð á úln-
liði. Hann mun einnig hafa brák-
ast um annan öklann,
Lítil stólka beið baim í bíl-
slysi á Ila fnarfjarðarvegi
ÞAÐ SVIPLEGA slys varð s. 1. laugardag, að lítil teipa, Heiða Sól-
rún Guðjónsdóttir, frá Fögruvöllum í Garðahreppi, varð fyrir bíl
a Hafnarfjarðarvegi á móts við Hraunsholtslæk og beið bana af.
Tildrög slyss þessa eru þau, að
litla telpan var að koma með
áætlunarvagni frá Hafnarfirði
um hádegisbilið. Fór hún út úr
honum við Lyngholt ásamt fleira
fólki, sem með henni var. Gekk
hún síðan aftur fyrir bílinn og
Heiða Sólrún var flutt í St.
Jósephsspítala í Hafnarfirði og
þar ljest hún á laugardagskvöld.
intlverskri kvikmynd
LONDON — Ingrid Bergman hin
kunna sænska leikkona hefur á-
ætlaði yfir götuna, en í sömu kveðið að taka að sjer hlutverk
t í indverskrj kvikmynd, sem. gerð
verður til að kynna Indland.
i\ýja röntgentækið verður komið
í viibótarbyyginguna um áramótin
Tækið kosiar fjérðung miHjónar. ]
UM NÆSTU áramót yerður hægt að taka I notkun viðbótar-
hyggingu röntgendéildar Landsspítalans, en I byggingunni verða
hin nýju röntgenlækningataíki, sem Krabbameinsfjel. Reykjavík-
ui ákvað að gefa spítalanum, með því skilyrði að byggt yrði yfic!
þau. —
■ svifum bar þar að bifreiðina
lR 4909 og lgnti telpan á henni.
Framkvæmdanefnd Krabba-^
meinsfjelagsins og yfirlæknir
röntgendeildar Landsspítalans,
Gísli Fr. Petersen, skýrðu blöð-
unum frá þcssu í gær.
EINA TÆKIÐ Á LANDINU
Röntgenlækningatæki deildar-
innar, sem þar er nú er hið ein-
asta á öllu landinu. Það hefur
verið í notkun frá því árið 1931
og hefur reynst mjög vel og er
fyllilega sambærilegt við önnur
tæki, sem eru þó yngri. — En
bráðnauðsynlegt verður það að
teljast að fá nýtt tæki. Fyrst og
fremst vegna þess að ekkert er
til vara. Bilun gæti haft þær
afleiðingar í för með sjer, að
ljóslækningar stöðvuðust um
lengri eða skemmri tíma.
VAXANDIAÐSÓKN
Aðsöknin að röntgendeild
Landsspítalans hefur farið mjög
vaxandi, jafn og þjett og tæki
deildarinnar getur tæplega ann-
að því sem þörf er á, og er það
hvíldarlítið í gangi frá því
kl. 8.30 á morgnana til 7 á
kvöldin. — Gísli- yfirlæknir
Petersen, gaf stutt yfirlit um að-
sóknina. — Árið 1931 177 manns
og voru 10 sjúklmganna með ill-
kynjuð æxli. — Árið 1940 er tala
sjúklinga komin upp í 225 og eru
61 með illkynjuð æxli. — Árið
1950 er tala sjúklinga komin upp
í 1014 og er tala þeirra sem eru
með illkynjuð æxli komin upp í
128 manns.
FYLGST ER MEÐ ÞRÓUN
MÁLANNA
Hið nýja röntgenlækninga-
læki er sjerlega nauðsynlegt
aeildinni vegna sjúklinga sem
eru með illkynjuð æxli og þurfa
stöðugra ljóslækninga við. Til
þess að forðast allan misskiln-
.ng vil jeg taka það fram, sagði
ytirlækmrinn, að núverandi
röntgenlækningatæki deiidarir.n-
nr er í alla staði, sem og önnur
tæki deildarinnar, hið traust-
asta. Hefur deildin jafnan kapp-
kostað að fylgjast með þróun á
sviði röntgenlækninga sem segja
má að skiptist í tvær höfuðgrein
ar, röngenskoðun og röntgen- og
radíumlækningar.
Mjer er Ijúft, sagði læknirinn,
að lokum, að færa framkvæmda-
nefnd Krabbameinsfjelagsins
þakkir deildarinnar, svo og heil-
brigðisstjórninni.
STÆKKAR ALLMIICIÐ
Með viðbótárbyggingunni stækk
ar allverulega það pláss er rönt-
gendeildin hefur til umráða á
neðstu hæð Landsspítalans, enda
veitir ekki af, því þrengsli hafa
verið þar mikil. Yfirlæknirinn
sýndi blaðamönnum síðan deild-
nia og kynnti fyrir þeim starfs-
hætti í stórum dráttum.
TVÖ TÆKI
Hið nýja röntgentæki er þann-
ig úr garði gert, að við það eru
eiginlega tvö tæki. Annað sem
hægt er að beina geislum frá,
beint á æxli, án þess að eiga á
hættu að geislarnir hafa skaðleg
áhrif á vefi er liggja dýpra en
sjálft æxlið sem tækinu er beint
á. — Þetta er nýjung á svæði
röntgenlækninga. Þá verður hið
nýja tæki afkastameira, því skjót
virkara er það en hið gamla. Þá
verða með tækinu ýmiskonar
áhöld. ______
KOSTAR FJÓRÐUNG
MILLJÓNAR ‘
í framkvæmdanefnd Krabba-
rneinsfjelagsins eru frú Sigríðup
J. Magnússoti, Aífreð Gíslasoa
læknir og Gísli Sigurbjörnsson.,
forstjórL Skýrði framkvæmda-
nefndin svo frá, að röntgentækin
rnyndu kosta um 250 þús. krónur„
— Fjelagið á nú upp í fullnaðar-
greiðslu þeirra um 100 þús. —*
Fjelagið mun nú leggja sig alit
fram, um að afla þessa fjár, þvíi
ekki má það henda, að tafir verðS
vegna fjárskorts. — Svo mikið ei*
í húfi og væntir framkvæmda-
nefndin þess, að almenningur um
land allt sýni málinu áhuga og
stuðning, því hjer er um alkall-
andi mál að ræða, sem snertir
landsmerí alla.
I
Byggja þarf
sjúkradeiid

rönfgendeiidina
ÞEGAR hir.u nýja röntgenlækn-
ingatæki, sem Krabbameinsfjeí,
Reykjavíkur gefur röntgendeild
Landsspítalans, hefur verið korrj
ið upp, mun felagið snúa sjer a<S
öðru aðkallandi máli í sambandá
við ljóslækningar, en það er a3
sjerstök sjúkradeild verði rekiru
fyrir þá er Ijóslækninga þurfa
með.
Framkvæmdanefnd fjelagsins
skýrði blaðamönnum frá þessars
ákvörðun sinni í gær í sambandí
við röntgenlækningatækið, sem
fjelagið hefur keypt og ætlar a<3
gefa Lansspítalanum, og skýrt ep
frá á öðrum stað hjer í blaðinut;
Bygging sjúkradeildar í sam-
bandi við röntgendeildina er
mjög aðkallandi mál og óhjá-
kvæmilegt, þar eð Landsspítalinn
er og verður vafalítið eina sjúkra
húsið á landinu, sem hefur sjer«
staka röntgenlækningadeild. j