Tíminn - 01.05.1965, Page 11

FÖSTUDAGUR 30. apríl 1965
TÍMINN
27
Hermódur Guðmundsson, Árnesi:
Brétkom til MbL-ritstjóra
í blaði yðar 9. apríl s.l. farið
þér hinum háðulegustu orðum um
Búnaðarsamband Suður-Þingey-
inga í tilefni af fundarsamþykkt
þess að Breiðumýri 4. þ. m. Álykt
un þessa fundar var send öllum
dagblöðunum, þar á meðal Morg
usblaðinu, með tilmælum um birt
ingu, en því þótti ekki við hæfi
að birta ályktunina. Er slíkt ó-
vanaleg ókurteisi og lítilsvirðing
við fjölmenn félagssamtök.
í stað þess að leiða þetta mál
hjá yður, teljið þér yður þess um
kominn að taka suður-þingeyska
bændur til sérstakrar húðstrýking
ar fyrir það að gerast svo digrir að
láta í ljós skoðanir sínar á almenn
um þjóðmálum (Landbúnaðarmál
eru væntanlega ekki þjóðmál að
áliti Eyjólfs Konráðs Jónssonar)
Ritstjóranum ferst þó ekki fim-
legar vopnaburðurinn að BSSÞ en
sv’o, að hvert vindhöggið rekur
annað í hártogunum, útúrsnúning
um og hugsanavillum, sem enginn
botnar í, jafnvel ekki hinn hroka
fulli ritstjóri sjálfur, þótt sleppt
sé að tala um „Fjáreigendafélag
Keflavíkur" og „Ódáðahraun" okk
ar Þingeyinga.
f þessum vaðli kemur undir-i
lægjuhátturinn við hið erlendaj
peningavald hvarvetna fram ogj
vantrúin á framtak fslendinga og:
sjálfstæði þjóðarinnar.
Það ber ekki að óttast „erlenda
íhlutun*' nei, ég held nú ekki.
„Stóriðjan“ á bara að fá „sérrétt
indi“. Það er allt og sumt, svo að
hún geti keppt við og borið sigur
orð af atvinnulífinu á hinum tak-
markaða vinnumarkaði, sem veld
ur atvinnulífi okkar æ meiri erfið
leikum til sjávar og sveita
Það er svo algert aukaatriði,
þótt sleppt sé nokkur hundruð
milljónum við kostnaðaráætlun
stómrkjunar og stóriðju í inn-:
flutningsgjöldum og tollum, ef'
slíkt getur aðeins tryggt erlendum
auðfélögum þá framtíðaraðstöðu á
íslenzkri grund, sem krafizt er.
Samningar um fast raforkuverð
til allt að 50 ára tímabils yrðu
að sjálfsögðu ekki taldir þjóð-
inni sérlega hagstæðir að ó-
breyttri verðbólgu- og „viðreisn-
ar‘-stefnu allan þann tíma að
minnsta kosti.
Er það útlendinga fremur en
íslendinga að hagnýta auðlindir
íslands og hina glæsilegu iðn-
væðingarmöguleika landsins? Á
að gera opinberar ráðstafanir í at-
vinnumálum til þess að draga
kjark úr mönnum og lama fram-
tak og dugnað íslenzkra athafna
manna með því að stofna til er-
lendrar stóriðju á „sérréttinda"-
grundvelli?
Hver yrði svo ávinningur stór
iðjunnar til aukinnar velmegunar
þjóðarinnar? Á ekki þjóðin heimt
ingu á því að sjá spilin lögð á
borðið, staksteinaritstjóri? Sjálfs
virðing og sjálfsbjargarhvöt allra
sannra íslendinga krefst þess að
svo sé gert, áður en gengið er
frá fleiri landsölusamningum fyrir
hönd komandi kynslóða.
í áðurnefndri fundarályktun
Búnaðarsambands S-Þingeyinga
var engri raunhæfri hugmynd um
stóraukna iðnvæðingu þjóðarinnar
vísað á bug. Öðru nær. En það
var bent á nauðsyn þjóðarsam-
stöðu í þessum efnum. Hins vegar
lýsti fundurinn sig algerlega and
vígan óeðlilegri íhlutun erlendis
frá á þessu sviði. Um það ættu
allir þjóðhollir menn að geta orð
ið sammála, allir þeir, sem ekki
eru orðnir svo ruglaðir í hugsun
arhætti af dátasjónvarpi frá Kefla
vík, að þeir geti enn hugsað nokk
urn veginn rökrétt um íslenzk
mál.
Með hóflegri virðingu fyrir
Staksteinaritstj óra Morgunblaðs-
ins munu bændur í BSSÞ ekki að-
eins telja sér leyfilegt, heldur
miklu fremur skylt að láta í ljós
skoðanir sínar á málefnum þjóðar
innar, hvenær sem þeim býður svo
við að horfa. Við þetta verður
Eyjólfur Konráð Jónsson að sætta
sig, meðan íslendingar búa við
lýðræði og prentfrelsi.
Sú eftirtektarverða kenning, að
Sjötug sl. sunnudag:
Kristín Árnadóttir
Suður-Þingeyjarsýsla sé of fámenn
byggð til þess, að íbúum hennar sé
leyfilegt að hugsa sjálfstætt, gef
ur vissulega merkilega innsýn í
hug ritstjórans, hugsjón, sem hann
telur sér nú skyldast að rækta
með íslenzku þjóðinni henni til
þroska og dáða. Af sömu rót virð
ist sú lítilsvirðing sprottin fyrir
sjálfri landsbyggðinni og atvinnu
lífinu þar, að hann líkir henni við
öræfaauðnir sjálfs Ódáðahrauns.
Er ekki mönnum, sem þannig
hugsa og breyta heldur lítið gefið
til þess að gerast leiðtogar í af-
drifaríkustu málum þjóðarinnar
eins og stóriðjumálinu?
Það er von, að slíkir menn undr
ist og fyllist vandlætingu, þegar
bændur dirfast að minnast á
iðnaðarmál, þótt þeir leggi nokkuð
á annan milljarð króna til þjóð
arbúsins í burtfluttu vinnuafli frá ■
landbúnaðinum árlega. Þótt stór-
iðjan auki á þá blóðtöku, er það
bændum víst óviðkomandi með
öllu, eða er ekki svo?
En þótt Eyjólfur Konráð Jóns-
son og aðrir blaðasnápar á borð
við hann telji sér ef til vill ekki
samboðið að líta á þjóðarhags-
muni í þessu stóriðjumáli, ætti
honum að skiljast, að BSSÞ telur
það sér til lítillar virðingar að
láta handbendi erlendra auðhringa
segja sér fyrir verkum í þeirri tón
tegund, sem fram kom í stak-
steinum MdI. 9. apríl, enda mun
sú morgunverðarmatreiðsla varla
reynast blaðinu vænleg til kjör
fylgis meðal bænda.
En skyldi þetta gönuhlaup vera
byggt á fljótfærni eða þeim grund
vallarkennisetningum einræðisins,
að ráðamenn skipi: — Hættið að
hugsa, látið okkur hugsa fyrir ykkj
ur, við hinir útvöldu ákveðum j
framtíð íslands í hinni nýju efna i
hagssamsteypu stórveldanna. sem i
stóriðjuni er ætlað að móta. Við ■
höfum Keflavíkursjónvarpið til!
þess að styrkja og skýra þá hugs j
un. i
I
Hermóður Guðmundsson
Hvað rekur á eftir ?
Öðru hvoru eru menn að fá
hviður út af sjónvarpinu — þessu
vandræðabarni „viðreisnarinnar."
Kemur það m.a. fram í háværum,
nærri móðursýkiskenndum hróp
um á íslenzkt sjónvarp. Virðast
margir — jafnvel fullgreint fólk,
trúa því að það sé eitthvert lausn
arorð í þessum vanda.
Þó virðist það vera ærið vand-
séð, hvemig það ætti að töfra
fram einhverja heppilega lausn,
því bandaríska sjónvarpið hefur
nær ótakmarkað fjármagn að bak-
hjalli, sem hið íslenzka hlýtur að
vanta — enda er dagskrá þess
löng.
Svo er að heyra sem hinir bjart
sýnustu hér, reikni ekki með, að
íslenzkt sjónvarp geti í náinni
framtíð boðið lengri dagskrá en
tvo til þrjá tíma á dag og hver
trúir því svo í alvöru, að það sjón-
varp geti tekið upp sigursæla bar-
áttu við hið útlenda? Er það ekki
líkast því að ætti að fara að færa
gömlu ævintýrin til nútímamáls,
og gera ráð fyrir því, að Helga
úr öskustónni rýmdi bæði Ásu og
Signýju úr kotinu, en svo óraun-
sæir voru gömlu ævintýrahöfund-
smir ekki, þótt þeir kæmu aldrei
i skóla.
Ekki mun þurfa að fara í nein-
ar grafgötur um það, að jafnvel
ekki viðameira sjónvarp en þetta,
sem hér var nefnt, er.fslendingum
fullörðugt fjárhagslega — enda
nóg nauðsynlegra með fjármagn
að gera allra næstu árin. Vissu-
lega kemur sjónvarpið hér með
tímanum, en ennþá er það ekki
eldra en svo, að árlega má búast
við svo stórkostlegum tæknileg-
um breytingum og endurbótum á
því, að okkur gæti orðið ærið dýrt
spaug að rjúka í einhverjar flaust-
ursframkvæmdir á því, í stað þess
að bíða í ein þrjú ár eða svo, og
búa þá heldur betur undir stofn-
un þess, þegar að því er horfið.
Hefði erlenda sjónvarpinu ekki
verið dembt yfir þéttbýlasta hluta
landsins, hefði þjóðin beðið til-
tölulega róleg eftir eðlilegri þró-
un þessa máls. En þó það van-
sæmandi ófremdarástand, sem rík
ir nú hjá okkur í þessu efni,
brenni mörgum í blóði (sbr. t.d.
ávarp sextíumenninganna o.fl.) er
hæpin bót að grípa í fáti til ein-
hverra vanhugsaðra örþrifaráða.
Að vísu er einn ljós punktur
í þessari áætlun um skyndifram-
kvæmd á íslenzku sjónvarpi: Að
þegar það' væri komið, mætti
segja Bandaríkjamönnum að
hirða sitt sjónvarp handa sér
sjálfum og einum. En sá „fræði-
legi möguleiki" verður ærið barna
legur, þegar athuguð eru viðbrögð
stjórnarherranna okkar við hverri
erlendri ásælni á undanförnum
árum. Slíkt er því óskhyggjan ein
— ómáttug til nokkurra átaka svo
lengi sem þjóðerniskenndin hrýt-
ur, en þjóðhollustan dregur ýsur
stjórnarstólunum.
Skr. í Reykjavík 28. 2.1965.
Guðmundur Þorsteinsson
frá Lundi.
BÍLABÓNUN
HREINSUN
Látið okkur hreinsa og
bóna bifreið yðar.
Opið alla virka daga frá
8 -19.
Sónstöðir Tryggvagötu 22.
Sími 17522
Sjötug varð sl. sunnud. Kristín
Árnadóttir frá Hjallanesi í Land-
sveit, nú til heimilis við Skarp-
héðinsgötu 10 í Reykjavík.
Hún er fædd í Hvammi í Skaft-
ártungu, dóttir Árna Gunnsteins-
sonar, bónda þar og Ragnhildar
Gestsdóttur.
Hún ólst upp í Hvammi, lengst
af hjá Sigurði Árnasyni, hálfbróð-
ur sínum og Katrínu Þorláksdótt-
ur, er þar bjuggu lengi með mikl-
um myndarbrag og snyrtimennsku
að þeirrar tíðar hætti.
Árið 1921 giftist Kristín Vig-
fúsi Gestssyni á Ljótarstöðum í
sömu sveit. Hófu þau búskap þar,
oig áttu þar heimih til ársins 1944
en þá fluttust þau búferlum að
Hjallanesi í Landsveit og bjuggu
þar til ársins 1963, en þá brugðu
þau búi, seldu jörðina og fluttust
til Reykjavíkur.
Kristín varð snemma mikil
dugnaðarkona, fríð sýnum og
gædd miklum mannkostum. Ljót-
arstaðir voru í þann tið einangr-
uð jörð, nánast heiðarbýli, en
kostarík og góð undir bú í góðu
árferði, en slægjurýr og snjóþung
ef út af bar.
Farnaðist þeim hjónum vel, eft-
ir því sem þá gat verið um að
ræða. Þar eignuðust þau fjóra
mannvænlega drengi er orðið hafa
mestu atorku menn, en þeir eru:
Jón, búfræðingur, nú á Akurhól
á Rangárvöllum, Árni, trésmíða-
meistari í Reykjavík, Bárður, bif-
reiðarstjóri á Selfossi og Sigurð-
ur búsettur í Reykjavík.
Þegar drengirnir komust til
þroska, þótti þeim hjónum sem
litlir framtíðarmöguleikar biðu
þeirra á Ljótarstöðum. Leituðu
þau nýrra tækifæra, þar sem auð-
veldara væri að hagnýta sér nýja
vinnutækni við búskap og njóta
betri markajðsaðstöðu.
Það var þó engan veginn sárs-
aukalaust að kippa upp rótum úr
Skaftártungunni, þar sem vinir og
ættmenni voru allt um kring og
tengslin bundin langt fram í ætt-
ir.
En manndómur og kjaikur
þeirra Vigfúsar og Kristínar var
svo mikill, að þau létu þau til-
finningamál ekki ráða ferðinni en
seldu jörð og tiltölulega gott bú.
yfirgáfu Skaftártunguna eftir 23
ára búskap og fluttu að Hjalla-
nesi í Landsveit.
Að mörgu varö að hyggja, þegar
þar var komið. Nýr tími var að
hefja göngu sína í öllum búskap-
arháttum.
Öllu varð að bylta um og hefja
stórfellda ræktun lands, byggja
upp ný og stærri hús fyrir fólk
og fénað og til alls þessa þurfti
mikinn og góðan vélakost. Eftir
um það bil sextán ára búskap í
Hjallanesi hafði tekizt að koma
öllu svo vel í horf, að þar var
nú orðið eitt af beztu býlum í
sveitinni. Að þessu vann fjölskyld
an af miklum dugnaði,, enda
ávann heimilið sér traust og virð-
ingu í þessu nýja umhverfi sínu.
í öllum þessum umsvifum átti
húsmóðirin mikinn og góðan þátt
í að móta farsæld og auðnu heim-
ilisins. Hún var sívinnandi, glöð
og hress, gestrisin og greiðasöm
í fremstu röð. Er víst, að á síð-
ustu búskaparárum hennar í
Hjallanesi reyndi mjög á ' þrek og
manndóm eigi sízt eftir að Vig-
fús maður hennar varð fyrir
slæmu áfalli og gat lítt sinnt störf-
um um hríð.
Eins og gengur kvæntust synir
þeirra Vigfúsar og Kristínar og
hurfu til annarra starfa, reistu
sér heimili á nýjum slóðum.
Þá varð það eins og svo allt of
títt er, að þegar aldurinn færist
yfir og þrekið þvarr, þá sáu hjón-
in í Hjallanesi sér ekki fært að
halda áfram umfangsmiklum bú-
skap og því vgr það, að þau seldu
jörð og bú árið 1963 ög hurfu til
Reykjavíkur, um annað var ekki
að ræða, enda þótt gróður mold-
ar, fallegar skepnur og fríður
faðmur sveitarinnar eigi hug og
hjarta.
Kristín Árnadóttir er ein af úr-
valshetjum íslenzkra kvenna í
bændastétt, sem þjóðin á mikið
að þakka. Á þessum tímamótum
í lífi þínu, sendi ég þér, manni
þínum og börnum hugheilar árn-
aðaróskir og þakka fyrir ævilanga
vináttu og tryggð. Undir þær ósk-
ir veit ég að fornvinir ykkar í
Skaftafellssýslu og Rangárþlngi
taka af heilum hug.
Óskar Jónsson.
MINNING
Björg Jónsdóttir
Hún andaðist á síðastliðnu
sumri sátt við lífið, guð og menn,
aðeins 63 ára að aldri. Björg heit-
in var Norður-Þingeyingur að ætt
og uppruna og ólst þar upp á
heiðarbýlinu Hrauntanga, sem
stendur á miðri Öxarfjarðarheiði.
Á uppvaxtarárum hennar lá póst-
leiðin þar yfir heiðina og gegndi
Hrauntangi því hlutverki að vera
sæluhús í víðtækustu merkingu og
jafnframt þeirri beztu. sem á varð
kosið, bæði fyrir fólk og þarfasta
þjóninn. Margur vegfarandi slapp
oft nauðuglega úr helgreipum
hinna norðlenzku hrikabylja, og
innan dyra á þessum lága ranni
var mönnum og málleysingjum
veitt sú hlýja og umönnum, sem
ekki heimti sín laun að liðnum
degi. Ljósið, sem logaði þar í
glugga vetrarlangt heimti til sín
ferðlúinn gest úr hildarleikjum
myrkurs og snjóa. Nú er þetta
ljós fyrir löngu horfið þar úr
gluggum sem og flestra annarra
íslenzku heiðarbýlanna.
Ung að árum kom Björg aust-
ur í Vopnafjörð og giftist þar eft-
irlifandi manni sínum, Gunnlaugi
Jónssyni. Bjuggu þau hjón skuld-
lausum búskap á Felli og þurfti
þó að byggja upp öll hús jarðar-
innar samfara mikilli túnræktun.
Engin lán eða loforð komu þar
til greina, en þetta gamla og gull-
væga heilræði „hjálpaðu þér sjálf-
ur, þá hjálpar drottinn þér,“ var
megin reglan sem réði farsæld og
framtaki þessara hagsýnu hjóna.
Börn eignuðust þau hjón nokkur.
sem öll eru vel gjörð og hlýðin
hverju settu lögmáli. Það er öll-
um foreldrum mikil gleði og gæfa
að sjá uppspretta holla ávexti að
loknu uppeldi barna sinna, sem
öll hafa eignast góða staðfestu i
lífinu.
Björg var mikil rausnarkona i
allri gerð og raun og gekk heils
hugar að hverju sínu starfi. Hrein
liinduð var hún svo af bar og
börnum sínum framúrskarandi
Framhald á bls. 30