Morgunblaðið - 03.04.1952, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 3. ap'ríT1952
MORGUNBLAÐIÐ
1 1
Marz-morgun í 6réfargiii
Sigurður Hfagnússon:
Eins og skýrt var frá hér í blaðinu fyrir nokkru í Akureyrarbréfi,
hafa Akureyringar gert andatjörn í Grófargili. — Þessi mvnd sýnir
Muta tjarnarinnar. Til vinstri sér í hólmann í miðri tjörninni.
rá aSaffunrii Þingsfúku Reykjayíkui.
AÐALFUNDUR ÞINGSTUKU
Revkjavíkur, sem er samband
allra stúknanna í Reykjavík, var
haldið dagana 30. og 31. marz 5.1.
Þingið sóttu 100 fulltrúar frá 11
undirstúkum og' 5 barnastúkum.
Á aðalfundi þessum gáfu skýrsl
ur um starfsemi sína, fram-
kvæmdanefnd þingstukunnar,
gæzlumaður unglingastarfs,
stjórn Jaðars, húsráð Templara-
hallarinnar og íormaður skóg-
xæktar og mennin^arféiags Jað-
ars. Reikningar þingstúkunnar og
annarra fyrirtækja innan henn-
ar voru upplesnir og ræddir. —
Félagatal í undirstúkunum ar
við s.l. áramót 1815 félagar. — 4
útbreiðslufundir höfðu verið
haldnir í Reykjavík við góða að-
sókn og undirtektir, haldið hafð:
verið uppi upplýsingar- ag hjálp-
arstöð fyrir aimenning allt árið
o'. fl. Sumarheimili templar.a að
Jaðri hafði verið rekið eins og
undanfarið að sumrinu, en ann-
an tíma hafði það verið leigt
Reykjavíkurbæ. Að Jaðri hafði
verið gróðursettar nokkur bús-
und trjáplöntur á vegum skóg-
ræktar- og menningarfélags Jað-
ars. Þá kom það fram í húsmálum
tcmplara, að nú er útlit fyrir að
Góðtemplarareglan fái lóð til
byggingar á horni Barónsstígs og
Eiríksgötu með því skilyrði, að
báejarbókasafn Reykjavíkur geti
verið þar líka til húsa. Freymóð-
ur Jóhannsson var endurkosinn
formaður húsráðs og Indriði
Indriðason, Haraldur S. Nordahl
og Bcðvar St. Bjarnason, sem.
- áttu að ganga úr husráði, voru
aílir endurkosnir.
■ Samþykkt var . tillaga um aö
leita samkomulags við íorseta
ÍSI um skipulagningu bindindis-
starfs í íþróttafélögunum. Þá sam
þykkti þingstúkan að stofna til
sjóðs til mimiingar um. Sigfús
Sigurhjartarson, en til hjálpar
þeim, sem um sárt eiga að binda
af völdum áfengissýkinnar og
annarra hörmunga. Stjórn þess
sjóðs skal skipuð 5 mönnum,
skulu 3 þeirra tiinefndir af fram-
kvæmdanefnd stórstúku, umdæm
isstúku og þingstúku, en 2 skulu
kosnir á aðalfundi stórstúkunn-
ar.
Upplýsingarstöð þingstúkunn-
ar skal hér eftir heita hjálpar-
stöð Góðtemplara í Reykjavjk og
skal hún falin sjóðstjórn þe^sari
til umsjónar og reksturs, þegar
er skipulagsskrá hefir verið sam-
in. —
Framkvæmdanefnd þingstúk-
unnar skipa nú þessir:
Þingtemplar FJnar Björnsson,
þingkanzlari Maríus Olafsson,
þingvaratemplar Lára Guðmunds
dóttir, þingritari Guðm. Uiuga-
son, þinggjaldkeri Njáll Þórarins-
son, þinggæzlumaður unglinga-
starfs Bjarni Kjartansson, þing-
gæzlumaður löggjafarstarfs Krist
inn, Vilhjálmsson, bingfræðslustj.
Guðm. Gíslason Hagalín, þing-
kapelán Thelma Ólafsdóttir, þing
fregnritari Magnús Björnsson,
fyrrverandi þingtemplar Guð-
geir Jónsson.
Umboðsmaður stórtefnpiars er
Jón Hafliðason.
Veitf iandvistarleyfi.
MEXÍKÓ — :vi. Vejtechewsky
fyrsta sendisveitarfuiltrúa tékk-
nesku sendisveitarinnar í Mexíkó
hefur v-erið veitt landvistarleyfi
sem pólitískum fló’ttamanni.
„FARI BANDARIKJAMENN frá'
Grikklandi, verður hér hungurs-j
neyð innan viku“, sagði grískur j
vinur minn við mig, og eflaust
hafði hann rétt fyrir sér. Þóít
Bandaríkin séu raunar ekki ein
um hjálparstarfið hér, hafa þau
þó veitt yfirgnæfandi neirihluta
þeirrar hjálpar, sem Grikkir
hafa hlotið. Fjárhagsleg cðstoð
undanfarin 6 ár nemur 2—-3 þús-
und milljón dollurum — auk alls
annars. I Aþenu eru nú starfandi
á sjötta þúsund Ameríkanar til
að hafa eftirlit með eyðsiu þess
fjár og dreifincru þeirra g.iafa,
sem frá Banda'Jkjunum koma.
Og þó hrekkur þetta hverpi
nærri til! Framfarir hafa orðið |
sáralitlar, því þessu fiá'-magni|
hefur að mestu verið varið til að
halda lífinu í þjóðinni. Það er
viðbúið, að enn líði inörg ár. áður
en grískum fjár- og atvinnumál-
um verður komið í það horf, sð
Grikkir geti staðið á eigin ."ót-
um. Orsakir þessa e.ru að nokkru
styrjaldir síð'istu ára og ev.ðing-
in, sem af þeim 1-eiddi, en þeirra
er líka dýpra r.8 ieita.
Ekkert land í Evró.pu ’ief ég
séð, sem meir svipar til íslands
en Grikkl. Það er v.ogskorið og
fjöllótt, hrjóstugt og svo til skóg-
laust. Það er mun minna en Is-
land, og þó búa þar nú 7U millj.
manns. Minna en Vs hluti lands-
ins er ræk.tanlegur, og samt lifa
60% landsbúa á landbúnaðií (Til
samanburðar má nefn.a, eð í
Fr.akklandi lifa 35% íbúanwn á
landbúnaði og í Bandaríkjunum
19%, og eru þó bæði þessi lönd
mun gróðursælli en Grikkland).
KJÖR BÆNBA ERU BÁG
Það er því í augum uppi, að
bág hljóta kjör hvers bónda að
vera. Þegar það er munað, að
veourskilyrði eru að mörgu leyti
óheppileg, verður myndin enn
dapurlegri. Regn er nægilegt í
Grikklandi, en það fellur allt á
skömmum tíma að vetrinum, og
sumrin eru með öllu regnlaus.
Úr þessu mætti mikið bæta með
áveitum. Gætu þeir að sögn auk- isins eru há, og fara um 40%
ið uppskeruna um 100—200%. — þeirra til viðhalds hers og lög-
Jarðvegurinn er fátækur að reglu. Það er mál sérfróðra, að
ýmsum mikilvægum efnum, svo Grikkland sé alltof þéttbyggt og
sem köfnunarefni og fosfór. og bót verði eltki ráðin á vandamál-
mundi áburður bæta um þar, en um þess, fyrr en landsbúum
bændur hafa ekki efni á að afla fækki. Um skeið fluttist ’nargt
sér hans. Fyrir stríð var áætlað, jGrikkja til Bandaríkjanna, én
að Grikkir notuðu aðeins Vs þess Jmargir þeirra sneru heim aftúr,
áburðar, sem þeim var nauðsyn- og síðan voru settar hömlu.r á irm
legur. Og enn er því við að bæt.a,
að víða eru ræktaðar afurðir,
sem alls ekki eiga við jarðveg-
flutning þangað. Ástralía, Kan-
ada og Suður-Ameríka eru nú
þau lönd, sem heizt taka við inn-
inn, og er nauðsynlegt að ráSa . flytjendum, en það er enn í svo
bót á því hið fyrsta. | smaum stíl, að tæpast sér högg
Brauð er nú ein aðalfæða á vatrn.
Grikkja,, og flytja þeir, inn um
ðOVe þess. hveitis, sem til brauð-
gerðar þarf. Af öðrum kornteg-
undum fiytja þeir inn 25%, af
kjöti 12% og allan sykur.
Helztu afurðir Grikkja eru
BERKLAR UTBREIÐÖIR
Þótt fólksdauði sé mikill, er
tala barnsb.urða þó enn hærri, og
vex íbúatalan hröðum skrefum.
korn, vinþrúgur, olífur, tóbak og |Jafnvel í stríðinu er áætlað, ai5
baðmull. Fyrir stríð aflaði tó- , manntjón og fæðingar hafi staðiS
bakið þeim meír en helmings alls a jöfnu. Helztu sjúkdómar hér
erlends gjaldeyris, og jókst það voru til skamms tíma malaria og’
'berklar, en hinum fyrrnefnda
hefur nú að mestu verið útrýint.
Berklar eru enn skæðasti sjúk-
dómurinn í Grikkiandi, og deyja
árlega af völdum hans um 25
eftir stríð. Hið svo nefnda tyrk-
neska tckbak er grískí. Þess er
tæplega að vænta, að Grikkir
verði sjálfum sér nógir að því
er snertir matvælaframleiðslu,
ALÞÝÐUBLAÐIÐ vék að því i
forystugrein á dögunum hver;
væri afstaða verzlunarstéttarinn-;
ar til gengislækkunar. Taldi
blaðið að verzlunarstéttin hagp-
aðist mjög á gengislækkun og
er helzt á blaðinu að skilja að
gengislækkun hafi verið fram-
kvæmd beinlínis henni til hags-
bóta. Hér er því til að svara 'að
venjulega tapa þeir sem.við inn-
flutningsverzlun fást á gengis-
lækkun og á það ekki sízt við
éf ugn erlendar viðskiftaskuldir
pr að r.æða/ sem hækka að kr-ónu
tölu við gengislækkun. Ef hins-
vegar gengislækkun hefur í för
með sér góð áhrif á hag almenn-
ings eða mik-inn hlu.ta hans eða
bætir þjóðarbúskapinn í heild, þá
má .segja að slík gengislækkun
komi verzlunarstéttinni að gagni,
því verzlunarstéttin nýtur ætíð
góðs af því ef hagur einstaklinga
eða ríkis- batnar. En það er víst
að gengislækkun er aldrei frarh-
kvæmd vegna hagsmuna inn-
ílytjenda heldur annara stétta jg
þá sérstaklega útflytjendanna,
eins og verið hefur um þær
gengisiækkanir, sem hér haía
verið fi'amkvæmdar.
Þá telur Alþýðublaðið að los-
að hafi verið urn. höftin og frjáis-
ari ve.rzlunarhættir verið teknir
up vegna verzlunarstéttarinnar
einnar. Vissuiega óskar verzlun-
arstéttin eftir sem frjálsustum
viðskiftum en það var þó fyrst
og fremst vegna neytendanna,
sem losað var um höftin. Það
var með hag neytendanna fyr;r
augum að stofnað var til byrgða-
söfnunar í landinu í stað vöru-
skorts og biðraða og það var
líka þeim til hagsbóta, sem
stefnt er að því að eðlileg sam-
keppni geti orðið milli verzlunai-
aðila um að bjóða sem beztar
og ódýrastar vörur. Það varpur
engum skugga á þessa stefnu þó
ver-ðhækkanir hafi orðið á ýms-
um vörutegundum, þvi slíkt var
í flestum tilfellum óhjákvæmi-
legt. Það sem máli skiftir er að
unnt sé að viðhalda sem frjáis-
ustum viðskiftum eftir áratuga
haftabúskap, sem gengið hafði
sér til húðar.
Alþýðublaðið reynir eftir
mætti að halda uppi skemmdar-
starfsemi gagnvart bættum verzl-
unarháttum og er það ekkert ó-
eðiilegt. Alþýðuflokkurinn berst
fyrir ríkisrekstri á öllum svið-
um og fyrir landsverzlun eða
ríkiseinokun á allri verzlun. —
Samkvæmt stefnu þess flokks er
helzta bjargráðið að hafa sem
flestar skrifsíofur fullar af
tryggum Alþýðuflokksmönnum
til að stjórna fyrir aðra.
Þetta fyrirkomulag hefur verið
reynt en enginn nema Alþý’ðu-
flokkurinn óskar eftir því ástandi
aftur. Alþýðuflokurinn kærir sig
ekkert um sparnað í opinberum
reksúi, ef hann nýtur góðs af
eyðslunni sjálfur. Þessvegna ferst
þeirn AB-mönnum síst af öllu að
eyða forystugreinum sínum í að
ræoa um sparnað og eyðsiu ann-
ara. —
enda er það ekki fyrir öllu. Það, |Þúsund manns, eða Vs allra lát-
sem máli skiptir, er, að þeir leggi inna- Gg þó gefur þessi tala litia
áherfiu á ræktun þsirra afurða, hugmynd um víðtæki sjúkdóms-
sem rnest gefa.af sér og bezí eiga iús* Kannsókn hefur leitt í ljós,
við jarðveginn, svo sem tóbak og að' um 225 þúsund manns þjást
baðmuli. Er r,ú uanið að því af nú af alvarlegum berklum. Spít-
kappi að skipuleggja framleJðsl- alarúm °S læknishjáip til handa
una. Þess ber þó aö gæta, að á Þessu fólki er sorglega litil —
krepputímura verða tóbak og aðr ’ svo að tii stórvandræða horfir.
ar rnunaðarvörur svo til einslás Berklarnir þrífast að sjálfsögðu
vel í yfirfullum, köldum húsun-
um (ef hús skyldi kalla suma
íverustaði fátæklinganna), og
meiri hiuti sjúklinganna á ekki
annars völ en dveljast 1 heirpg-
virði.
Þótt G-rikkir séu yfirieitt mat-
menn mikljr, býr megnið pf þ.ióð
inni við mjög rýran kost. Áæ.tlað
er að neyzla hvers íb.úa sé um
2500 hita.einingar á dag, og er það! húsum. Skapast af þessu hörmu
mun minna en með flesíum öðr-
um þjóðum Evrópu.
VERKFÆRI AF FRUXS-
STÆBASTA TAGI
Þau verkfceri, sem yfirleitt eru
legustu atburðir.
UNRRA hefur hér sem víðar
unnið mikið verk og gott. Sendar
hafa verið hjúkrunarkonur og
læknar út um iandið, og :nat-
væli hafa verið gefin í stórum.
stíl. — A.m.k. 10 alþjóðahjálpar-
notu.j út um byggðir landsins, eiu st0ínanir vinna nú að ýmis konar
af allra frunwtæðasta tagi og i mannúð£r_ og viðreisnarstarfi í
gengur p*ð ek,vi hljoðalausí að Grikklandi_ Marshall-hjálpin hef
kenna bændum notkun nyrra > ur gert Grikkjum kleift að bæta
\e, .iaa, þ-gai Þ“u as > vegakerfi sitt, sem var frámuna-
þeir eru með aíbrigðum rast- , ....... ,,
. , . — .i lega ílla a sig komið, og velar
ie-«nU ^ ^amiai A,'-nlu‘- L l11 eru nu fluttar inn í stórum stíl
stnð voru i landmu um 1300 f ir Marshall.fé.
traktorar. Henrungur þeirr.a týnd
i-st ásamt þúsundum dráttardýra. |
Hafa Sameinuðu þjóðirnar réynt
að bæta úr skorti dráttardýra
| með því að flytja þau inn frá.j
! Ameríku. Dýraiæknar eru sára- j
, falr 1 Grikkiandi, og árlega Aþenu lifir aítur á móti íámenn
drepast a.m.k. 10% al-s búper,- ur hépur, sem rakar saman pen-
ln8s. _ ingum. Ameríkanar haía reynt
1 Það verður æ liósara, ao landið ah raða bot a siiku misrétti, en
kki borið svo háa töiu íítjð orðið ágengt enn sem.komið
REYNT AÐ RAÐA BOT
Á MISRÉTTINU
Fátæktin úti um sveitir lands-
ins er meiri en orð lái iýst. — I
getur ekki
akuryrkjumanna. Jarðirnar er_ _— Eg var nykominn utan af
verða æ minni, eftir bví sem landij þar sem ég haíði lifað á
þeim er skipt niður á milli barn- meðal blásnauðs almúgans, þeg-
anna, og þsgar eru flestar jarð- ar jarðarför borgarstjórans í
irnar alltof litlar til að fjölskyld- Aþenu fór fram. Fyrir kistu hans
ur með 2 3 börn geti l’fað mann -voru bornir rúml. hundrað risa-
sæmandi lífi ó þeim. Margir blómsveigar, sem hver um sig
bændnr hafa séð þá leið oina kostuðu 1500 kr.Auðvitað var ekk.
færa að senda börn sín til borg- ert nema gott um þetta að segja.
anna, en bar viil oft v.erða bresi- En þegar mér varð hugsað til v.an
ur á sæmilegum 'ífsskilyrðum haldinna, tötrum klæddra barna
Jíka. — Sérfræðingar íullyröa, að Norður-Grikklands, gat ég ekki
engin viðunandi lausn fáist á at- Varizt þeirri hugsun, að betur
vinnuvandamálum Grikkia, fvrr hefði nu mátt verja þessum 150
en bændium verði fækkað ndður þusundum króna.
í 40% af tölu iandsmanna og
1 Þótt sú hætta liggi við dyrnar,
að erlend hjálp ræni Grikki ein-
tala iðnaðarmanna aukin.
hverju af sjálfsbjargarviðleitni
„„„ sinni og atorku, þá er það þó trú
Sem stendur vinna um 22% ^ &Q betri tímar bígi þeirra_
Þeir eru enn að mörgu leyti á
STOR VERZLUNAPvFLOTI
landsmanna að iðnaði, verzlun
og siglingum, og gefa þessar at- steinaldarstigi
og eiga mikið ó-
vinnugremar af ser >4 hluta lært En þeir eru ráðþægir og
þjóðarteknanna. Vefnaður er
helzta tegund iðnaðar. Verzlun-
arflotinn var stór fyrir stríð, en
fúsir að ræða vaftdamálin. — Ég
vann um þriggja mánaða skeiiS
sem sjálfboðaliði á vegum al-
i hans var sökkt í stríðinu. Með kirkjuráSsins norður við landa„
erlendri aðstoð hefur hann þó
mæri Albaníu. Vorum við þar
Fórust í snjóficði.
ÓSLÓARBORG — Fyrir nokkru
fórust fjórir menn í snjófióðum
í grennd við Þrándlieim. Mörg
hús skemmdust. Skyndileg hláka
olli slysförum þessum.
rétt við á ný og taldist ríðast fimm ungir menn og leituðumst
liðið^ar þriðji stærsti fioti heims. vig &g kenna bændunum nýjar
; leiðir til ræktunar og hjálpa þeún
GRIKKLANB OF ÞÉTTBYGGT á annan hátt. — Við tækiíæri
Laun í Grikklandi eru ótrú- mun ég segja frá þessu starfi hér
iega lág, 700—1500 krónur á mán í biaðinu, því það gefur góða
uði, og þó er dýrtíðin mikJu mynd af ástandinu víðast nvar
meiri en á íslandi. Útgjöid rík- annars staðar í Grikklandi.