Tíminn - 04.05.1965, Síða 9

TIMJNN
MtlÐJUDAGUR 4. maí 1965
Gulfegg ráðherrans
I ýmsum ævintýrum segir frá
hænum, sem með vissu millibili
verptu gulleggjum. Þess var vitan
lega alltaf beðið með eftirvænt-
ingu, hvenær gersemin hritu frá
þessum undra fuglum.
í „Alþýðublaðinu" er svipað að
gerast, þar koma með vissu milli-
bíli gullegg frá einum ráðherr- j
ínna, nefnt laugardagsgrein. Ég
veit ekki hve reglulegt varpið er, i
en hef séð nokkrar opinberanir, i
sannleikans í sambandi við |
íslenzkan landbúnað, sérstaklega I
í sambandi við útflutning á land-
búnaðarvörum.
Tilgangurinn með þessu virðist
vera augljós og þarf ekki annað
en að líta á síðustu greinina til-
þess að sjá hann. Þar stendur orð-
rétt: „Ég hef orðið þess var af
samtölum og bréfum, að þessar
einföldu staðreyndir (hér er átt
við uppl. ráðherrans í annarri
grein um útflutning íslenzkra land
búnaðarafurða) hafa vakið ýmsa,
sem áður gerðu sér ekki ljóst í
hvert óefni málefni íslenzks land-
„Sjarmörarnir“ í Ævintýri á gönguför; 'Brynjölfur (Kranz kamm-
erráð) og Haraldur (Svale assessor).
Helztu sjarmörar á
Akureyri í „dentíö"
GB-Reykjavík, föstudag.
Leikfélag Reykjavíkur gaf út
sérstaka leikskrá fyrir 61. sýn-
ingu Ævintýrs á gönguför s.l.
miðvikudag, í því skyni að
heiðra einleikarann Harald
Björnsson, sem átti 50 ára leik
afmæli þann dag, e~ í þessu
margflutta leikriti félagsins
hafði Haraldur leikið Svane
dómara fyrst í Iðnó 1932.
Strax og Haraldur birtist i
ieiknum á sviðinu þetta kvöld,
kvað við mikið lófaklapp, en oft
var klappað þetta kvöld, og þá
ekki sízt fyrir hinum dómar-
anum í Ævintýrinu. birkidóm-
aranum Brynjólfi.
Að leiksýningu lokinni hófst
önnur sýning, sem stóð nokkuð
fram yfir lágnættið, aðallega
tóku þátt í henni leikarar, sem
ávörpuðu afmælisbarnið. Fyrst-
ur sté fram á sviðið leikhús-
stjórinn Sveinn Einarsson, kom
•með blómakörfu pg lét orð
falla í þá veru, að ef íslenzk
leiklist hefði nú slitið barns
skónum, þá væri það Haraldi
að kenna mörgum öðrum frem
ur, og afhenti síðan Haraldi
körfuna. Þá kom Brynjólfur í
hlutverki formanns Félags ís-
lenzkra leikara og þó máske
Oílu heldur sem gamali bar
dagafélagi afmælisbarnsins
sagði nokkur orð, ýmist í fúl-
ustu alvöru eða gamni upp á
sinn máta. og einhvern veginn
sagðist honum svo, að þótt á
ýmsu hefði gengið í samskipt-
um hans og íslenzkra leikara
við Harald, þá lifði það, sem
bezt hefði gerzt, en hitt hefði
gleymzt, og þess væri skemmst
að minnast, að þeir hefðu þó
allténd orðið sammála um eitt
. hérna á dögunum, að vart
hefðu verið til aðrir eins sjarm-
örar meðal ungra manna á
Akureyri í dentíð, þegar þessir
áðurnefndu öldungar hefðu lát-
ið þar ljós sitt skína um sama
leyti. Var ekki á Haraldi að
sjá, að hann hefði neitt við
þessa orðatiltekt Brynjólfs að
athuga. Síðan kom hver af
öðrum að færa Haraldi vel val-
in orð og blóm. Þar kom Her-
dís Þorvaldsdóttir og harmaði
fyrir hönd félags leikaranna í
Þjóðleikhúsinu, að hann væri
þaðan á bak og burt, þá kom
Vilhjálmur Þ Gíslason og til-
kynnti Haraldi, að Menntamála-
ráð vildi heiðra hann með því
að gefa honum 30 þúsund
króna ferðastyrk til utanferðar.
Guðrún Ásmundsdóttir færði
hamingjuóskir samleikenda í
Ævintýrinu, og Erlingur Gísla-
son lét svo heita ,að hann vildi
þakka Haraldi fyrir hönd
vngstu leikaranna Svo tók
olómunum að rigna á sviðið, og
v^ar rétt með naumindum, að
Haraldur gæti flutt sín þakk-
arorð áður en hann káffærðist
blómum
búnaðar eru komin, til umhugs-
unar um, að við svo búið má ekki
standa, og að athugað verði gaum
gæfilega, hvaða úrræði hér séu
skynsamlegust til úrbóta.
Ætli það sé nokkur, sem efast
um vilja ráðherrans til úrbóta?
Eða hefur hann og flokkur hans
ekki alltaf borið hag landbúnaðar-
ins og bænda mest fyrir brjósti
sem og allrar alþýðu landsins?
Hafa þeir ekki alltaf verið að
koma fram með jákvæðar tillögur
í þessum málum?
Ég man að vísu aðeins eftir
einu úrræði frá þeim og þeirra
nótum, það er að fækka bændum,
það er þeirra lausnarorð
Og auðvitað er þetta vandamál,
„í hvert óefni mál íslenzks land-
búnaðar eru komin“ ekki í nein-
um tengslum við vandamál ann-
arra íslenzkra atvinnuvega, og
ekki í neinu sambandi við stjórn-
arstefnuna undanfarin ár, engin
afleiðing af stjórn í landbúnaðar
málum á undanförnum árum.
Það hefur þó heyrzt, að ekki
væri allt með felldu hjá hinum at-
vinnuvegunum. „Útvegurinn þol-
ir ekki aukinn kostnað“ stendur í
fyrirsögn í Morgunblaðinu um dag
inn, fiskiðnaðurinn getur ekki
greitt hærra kaup, og getur ekki
keppt við aðra atvinnuvegi um
vinnuaflið.
Fólkið, sem vinnur við þessa
atvinnuvegi, er þó ekki ofhaldið
og verður að leggja meira á sig
en samsvarandi stéttir í nágranna
löndum. y
Iðnrekendur voru að þinga á dög-
unum og ekki virtist ástandið
glæsilegt hjá þeim, þá er verið
lifandi að drepa með innflutn-
ingi á alls konar vörum. Og nýt-
ur þeirra framleiðsla þó nokkurr-
ar tollverndar og e.t.v. yrði þeirra
samkeppnisaðstaða ekki glæsileg,
ef þeir ættu að fara að flytja út.
Ætli þá væri ekki hægt að setja
upp skemmtilegt dæmi um það,
ef íslenzki iðnvarningurinn væri
fyrst fluttur út t.d. til Bretlands
eða til Japan, til að sjá, hvað
fengist fyrir hann og síðan flutt-
ur inn aftur auðvitað án tolla og
flutningskostnaðar. Það væru sjálf
sagt engin bönn við því.
Viðskiptamálaráðherrann virð-
ist harma það mest, að lög skulu
ekki leyfa innflutning á íslenzk-
um landbúnaðarvörum frá Bret-
landi, svo að neytendur geti feng-
ið þær fyrir brot af því verði, sem
nú er.
Skyldi hann annars nokkurn
tíma hafa heyrt um það, að topp-
ar af framleiðslu séu seldir ódýr-
ari, ef ekki er hægt að losna við
þá öðru vísi.
Ef til vill kann ráðherrann þau
brögð í kúabúskap, að framleiða
aðeins ákveðið magn, og það sama
magn allt árið um kring, engar
sveiflur ár frá ári eftir tíðarfari.
Og ekki nóg með það, hann getur
látið kýr og kvígur mjólka minna
norðanlands og austan ef hann
vill. Og allt þetta án þess að gera
framleiðsluna dýrari.
Á svæðinu frá Lómagnúp að
Gilsfjarðarbotni er ekki meiri
mjólk framleidd en það sem þarf
til neyzlu á sama svæði þann mán
uðinn, sem minnst er mjólkin.
Er það annars ekki merkilegt,
að tveir af ráðherrum Alþýðu-
flokksins skyldu eyða i það mest-
um tíma í útvarpsumræðum, að
tala um landbúnaðarpólitík, eins
og hún væri einangrað fyrirbrigði
í éfnahagslífinu og að léleg
frammistaða bænda væri höfuð or
sök þess i hvert öngþveiti efna
hagsmálin eru komin (NB undir
stjórn þessara sömu ráðherra í
7 ár) Þá má hugsa sér brjár
s'kýringat á þessu:
l.Einlægur umbötavilji. Þá ættu
Gísli Magnússon, Eyhildarholti
ÚLFSHÁR
Flestir vita, að forráðamönn
um stjórnarflokkanna er lítið
um íslenzkan landbúnað gefið.
Þeir líta hann smáum augum.
Hafa að vísu fæstir þeirra djörf
ung til að kannast við þetta.
En ekki stoðar það né heldur
hitt, þótt íhaldsblöðin — Al-
þýðublaðið að sjálfsögðu með-
talið — láti annað í veðri vaka
og reyni ósjaldan og einkum
fyrir kosningar að kjassa bænd
ur og halda sér til fyrir þeim
Úlfshárin eru óstýrilát. Þau
gægjast undan gærunni — ef
tíl vill oftar, en ætlast er til.
Hér er ekki farið með stað-
lausa stafi. Óteljandi sannan-
ir liggja Ijósar fyrir í athöfn-
um, í orðum, töluðum og rit-
uðum. Nefnd skulu tvö dærni
af handahófi, aðeins tvö. Ann
að varðar hagsmuni bænda-
stéttarinnar. Hitt sýnir glöggt
það álit, sem vitringarnir við
íhaldsblöðin hafa á gáfnafari
og andlegum þroska bænda
sem og virðinguna fyrir skoð-
unum þeirra.
Samvinnufélögin eru og hafa
í áratugi verið traustastur burð
arás í efnahagslegri afkomu ís-
lenzkrar bændastéttar. Þetta
vita allir — og íhaldið líka.
En hver er afstaða íhaldsflokk-
anna til þessara mikilsverð
ustu, hagsmunasamtaka bænda
stéttarinnar? Því þarf ekki að
lýsa. Valdamenn elta félögin á
röndum með ósanngjörnum og
ranglátum ákvæðum og fyrir-
mælum. Blöðin ofsækja þau og
bera jafnvel glæpabrigzlum.
Um slíkt er ekki að fást. Þetta
eru aðeins rökrétt og eðlileg
viðbrögð peningavaldsins, sem
enginn heilvita maður lætur
sér detta i hug að bendla við
svo úrelt hugtak sem þjóðholl-
ustu. Og íhaldsblöðin eru þjón
ar þessa valds. Þau eru hand-
bendi sérhyggjumanna, gróða-
manna, sem eiga greiða leið
að háborði helztu peningabúða
og gjalda keisaranum skilvís-
lega það sem keisarans er —
eða ætli það ekki?
Blöðin halda fram skoðun-
um þessara manna. Þess vegna
sortnar þeim fyrir augum, hve-
nær sem samvinnufélögum
bregður fyrir. Samhyggjan efl-
ir hagsmuni margra smárra á
kostnað fárra stórra. Sérhyggj
an hleður undir fáa stóra á
kostnað margra smárra.
Þeirra er ríkið, hinna fáu og
stóru, þúsund-ára-ríkið, sem
Morgunblaðið boðar af svo
innilegri andagt.
Þama standa tvær andstæð-
ar hagsmunastefnur, lífsstefn-
ur, hvor andspænis annarri. Og
hefur ekki hver maður rétt til
að hafa sína skoðun og halda
henni fram?
Nei. Ekki bændur. „Skoðan-
ir" slíkra manna eru ekkert
annað en gæsalappaskoðanir,
sem verðskulda fyrirlitningu
gáfaðra manna og smekkvísra,
þvílíkra sem að íhaldsblöðun-
um standa, svo sem gerla má
sjá á eftirgreindum ívitnunum.
„Og þá er sjónvarpið til
lykta leitt en þeir, sem keypt
hafa sjónvarpstæki, geta farið
að naga sig i handarbökin.
Bændafundur á Barðaströnd
hefur nefnilega samþykkt
áskorun um afnám sjónvarps-
ins.“
Þessa giefsu gat að líta i
Morgunblaðinu eitt sinn í fyrra
sumar. Er það líka nokkur
furða þótt blaði, barmafullu af
mannviti og menningarþroska
soldátasjónvarps, blöskri þau
ósköp, að ótíndir bændur, og
það meira að segja vestur á
Barðaströnd, skuli leyfa sér að
gera sjálfstæðar ályktanir um
málefni. sem varða gervalla
þjóð?
„. . . Og hvernig væri ann-
ars að búnaðarþing skryppi
flugleiðis austur á Egilsstaði
og gerði þar eina litla sam-
þykkt í málinu — að ekkert
væri að marka læknavísindin i
landinu . . .“ (Vísir 4. marz s.l.)
Það hallast svo sem ekki á
um fyrirlitninguna á bændastétt
landsins Þarna réttir Vísir
sína ögnina að hvorum aðila,
Búnaðarþingi og bændum á
héraði austur.
Og svo kemur það. sem út
yfir tekur allan þjófabálk — :
Þingeyskir bændur dirfast að
samþykkja ályktun um iðnað-
armál og stóriðju. Hvílík ós-
vinna. Morgunbl. 9. apríl verð-
ur ókvæða við og tekur þann
kostinn, sem því hæfir að vísu
bezt: að snúa út úr samþykkt-
inni á ýmsa vegu og reyna að
gera hana broslega, en tekst
svo báglega að útúrsnún-
ingarnir verða skjalfest stað-
festing á strákslegri fyrirlitn-
ingu samfara máttvana „-æði
blaðsins í garð bænda, þeirra
sem leyfa sér að hafa sjálf-
stæða skoðun á hlutum. Og til
þess að afskipta engan lands-
fjórðung, þá bendir blaðið á
það sem hlægilega fjarstæðu,
ef fjáreigendur á Suðurnesj-
um tækju upp á því að mynda
sér skoðun og taka afstöðu til
þýðingar-mikils þjóðmáls. Það
á svo sem ekki að vera vand-
kvæðum bundið að geta sér
rétt til um sálarfar og andleg-
an þroska þeirra Suðurnesja-
manna.
En — með hæfilegri virðingu
fyrir vitsmunum og menning-
arþroska þeirra Vísis-manna
og Morgunblaðs, þá ætla ég
víst að þarflaust sé fyrir bænd-
ur að beygja kné sín fyrir
höfðingjum þeim.
J
þeir jafnframt að koma með til-
lögur til úrbóta.
2. Að leiða athyglina frá hin-
um raunverulegu vandamálum. og
þvi hve illa þeim hefur tekizt
stjórnin. Að skapa sér synda haf-
ur, sem öllu er hægt að skella á.
3. Stéttapólitískur áróðux sem
Alþ.fl verður einn að nota sér til
framdráttar. þ.e. að etja „téttum
hver gegn annarri. Hér neytend-
um öllum gegn bændum Menn
geta sjálfit dæmt hvet -ik.vringin
er sennilegust, en ekki sakar að
geta þess, að vitað er um einn
bónda greindan og gegnan að
vísu, sem enn fylgir Alþýðuflokkn-
um, eða svo var um síðustu kosn-
ingar.
Sjálfsagt halda gulleggin áfram
að koma í Alþýðublaðinu og ráð-
herrann verður afram dropadrjúg-
ur við uppfræðsluna, og gefst þá
e.t.v. tækifæri að draga saman og
leiðrétta ýmsar hæpnar túlkanir
í þeim skrifum.
JJ.