Alþýðublaðið - 27.07.1929, Qupperneq 6

6
ALÞÝÐU5LAÐIÐ

Fangelsi i Kalifornfin.
Taræbing ihalds og Frelsishersins
sálaha og afla sér þanínig n.ýis
fyJgis á fáfxæ'öi almeninmgs. En
þó að J. Þ. álíti Austfirðinga á
Jágu þrosikastigi, munu þeir í
framtíðinni sýna og sanna, að
þeir láta ekki bleltkjast af spé-
spegli hans, að þeir sjá, að það
úár og grúir af svörtum Jögðuml
á gæruskinni hans þrátt fyrir all-
ar tilraunir hans til þess að þva
þá hvíta. Einnig mun óhætt að
fullyrða, að ekki hafi ,,Framsókn“
aukist fyJgi í þessari herferð.
því að þótt hún þykjst geta
hampað umbótastarfsemi sinni
fyfir bændux í bili, þá stendur
hún varnarlaus frammi fyrir
verkalýð kaupstaðanna, þar sem
tiún á síðasta þiiingi beinlínis vann
gegn hagsmuinum og féttarbóituar
vertolýðsins, bæði með færslu
kjördagsins og aðgerðarleysi í á-
hugamálum jafnaðarmanna, svo
sem einkasölum, atvinnu- óg
slysa-tryggingum, afnámi mann-
réttindamissis vegna fátækrastyriks
o. fJ. Aftur á m'óti er árangur-
i\nn langsamlega mestur og bezt-
ur fyrir jafnaöarmenn af þess-
ari ferð —, og veldur því tvent.
1. Að nú gafst almenniilngi tæki-
færi, á að fá rétta frásögn af
gangi þingmáJanina og starfsenú
flokkanna hvers og eins og meta
og vega rök aJlra fLokkatma,' em
að slíku hiafa menn ógreiðan að-
gang úti um land.
2. Að þama komu tveir menn
úr aðaJ andstöðuflokki jafnaðar-
mannia, l'haWsflokknum, tilvaildir
menn, s:m með framkomu sinni
gerðu ekkert anniað en að leggja
sjáifa sig og flokk sinn á hiögg-
stokkiinn, með þeim auðvirðilega
bliekkingarvef og rakaleysi, er eint-
kendi þeirra mál og málflutnáng.
Væri æskilegt, að þdr kæmu
sem oftast tiJ þess að afhjúpa sig
á sama hátt og þeir gerðu á
þessu ferðalagi. J. B. komst sniid-
arJega að oröi. þegar han/n líkti
IhaJdsflokknum - með ölluim
nafnabreytingunum við gamla
Grím Ægi, persónugerfing óláns.
óskapnaðar og ódæða. Alt af
þegar Grímur hafði unnið eitt-
hvert ódæðiö og hann óttaðist
maklega refsingu og hefnd, skifti
hann óðara um ham og framidi'
ný illvirki í líkii ei(n|hiv.eTS þess
kviikindis, sem hann taldi sér b?zt
hisnta og hæfa í þann svi-pinn.
Yfir höfuð heíir þessi ferð
stjórnmálamannanna leitt það i
Ijós, að almenrningur hefir ærinn
ýmigust á samsteypubræðinig'ntum
nýja, og þar af Jeiðandi verðuir
mannum. enn ljósara á hve óheil-
br.igðum og óþjóðhollum grund-
velli stjómmáiabrask .samsteyp-
unnar“ e:r bygt. Almemtiingi eykst
stólningur á því, að starfsemi
„Framsókna!r“ er að öins smá-
vægilegt kák, og mest í munnin-
um, að haina skortir dj'örfung til
að sfega á mestu þjóðfélagskíl-
unum.
Augu almenncngs eru óðum að
opnast fyrir gildi jafnaðarstefln-
Fyrir nokJmi gerðist sá atburö-
ur í Folsom-fangelsinu í San-
Francisco, að 1000 fangar geröu
uppreisn. Náðu þeir hríðskota-
byssu og ýmsum öðrum vopnurn
unnar. Verkalýðurinn er að verða
félagslega þroskaður og reéðubú-
inn að fylkja sér til sóknar og
vannar á grupdvelli stéttabarátt>
uninar. Húnu úreita >og raugláta
auðvaldsskipulagi verður hrundið,
ijg upp mun rísa sameiignaTskipu-
lag og samviininu undir stjóm
hinnar einu stéttar, starfandi
verkalý'ðs anda og handa. Þökk
sé því Jómi Þorlákssyni fyrir að
hafa stofnað til þessara funda, og
þöfck sé honum fyrir að velja
Árna frá Múla sem aðstoðarmanm
sinn, því hann er mátulega sönn
mynd af íhaldiiiniu og átakanleg
til þess að gera ónýtar tilraumr
Jóns Þorlákssonar #1 þess að
hylja óheillaferil íhaidsins í fögr-
um orðaskrúða iog margJíitum
blekkiingavef. Ámi hiefiT í þess-
ani ferð gert andstæðingum i-
haldsins hiinn mesta hægðarauka.
Aiistfi'-skur uerkim tctiir..
Blaðamannamóíið í Noregi.
Ferðabréf frá V. S. V.
(Frh.)
Kl. 7 um morguninn legst skipið
að bryggju í Stavanger. — Bær-
inin er í Iiótíðaskrúða. Fánar
blakta á stöngum og öllum norð-
urlandafánlun'um er veitfað úr
gluggum. Móttökunefndin kemur
á skipsfjöl og blaðamenniimár eru
boðnir velkomnSr með mörgum
fögrum orðum. Stavangerbúar eiru
auðsjáanlega montnir af heim>
sókninni. Svo gjalla húrrahrópán
frá mannfjöWattuim á hafnarbakk-
anum. Við göngum í lamd og fjór-
ir Ijósmyndarar hieimta að við
stöndum kyrrir. — Stéttartilfinn-
ingiin grípur okkur og við setj-
um upp hátíðasvsp eitt augna-
blik. — Búið. — Ofckur er stópt
niður á þrjú gistihús, og þar þvo-
um við af okkur sjávarseltuna(!)
og leggjum svo af stað til Bjel-
lands-verksmiðjainna. • Þar yinua
mörg hundruð manns, aðallega
stúJkur, að því að leggja, smásíW.
(sardínur) í dósiaf Síldamiðursuða
og drápu marga af fangavörð-
unum. Var sendur þangað her
manns til að bæla uppreisnina
niður. Héx að ofan sést mynd frá
þessu sama fangelsi áður en upp-
reisnin braust út. Eru fan.gamir
að leikfimisæfmgum í famgelsis-
garðinum, mangir Sugir í eimu, —
en fangavörðuriinn er að eins einn.
þessi er talin mjög gróðavænLeg,
og hafa eigendur verksmiðjainna
orðið vfillauðugir á fáum árum.
Ég spyr eina stúlkuna um launa-
kjör og vinnutíma og segir hún,
að unmiö sé frá 6—6 og hafi þær
að jafnaðí — í ákvæöisvmnu —
6 kr. á dag. „En stimdum ,fáum‘
við eftinrininu“, segir hún og
brosir, ,/og þá fáum við meira
kaup1'. — Verfcsmiöjur þessar eru
vanallega lokaðar 3 mánuði árs-
ins. Eftir að for.stjórinin hafði með
miikállá lipurð sýnt okkiur verk-
smiöjumiar í lcrók og krinig og
útskýrt vinnubrögðiin hélt hann
okkur veizlu. Síðar um kvöWið
hélt svo bæjiarstjórnin okkur sam-
sæti og voru þar maigar ræður
fluttar, góðar og lélegar, upp og
oían, eins og gemgur.
Þennan dag hitti ég ritstjóTa
„I. maí“, máJg'igus jiafnaðarmanna'
í Stavanger. Var hann hinn aluð-
legasti og sýndi okku r fjórum
jafna'ðarm önnu m, er voru með á
bJaðamannaimiótitnu, ritsíjómar-
•skrifstofur sínar og prentsmiðju.
Eimnig sýndi hann okkur Alþýðu-
húsið, sem bygt var 1925. Er það
hin prýðilegaista bygging. — Hús-
vörðurimn er gamall maður, einn
af elstu forvígismönnum verka-
imanna í Stavanger. Þótt hann sé
nú aldraður orðinn, er áhuginn
enn jafn heitur og fyr. Auðbeyrt
var, að honum þótti mjö'g vænt
um „húsið okkar“.
Diagjnn eftir fórum við með bíl-
um ti Jærem (Jaðarinis). Komium
við þar í húsið, sem Arne Gar-
ðorg átti heima i og skoöuðuim
gröf hans,. Hamn er grafimm í
húsagarðinum. Otsýni er þaðan
mj-ög vítt og fagurt. Annars vegar
hlasa við fjöllin há og hrikaleg og
dájir á milli; hins vegar víðir
skógar og slé^tlendi, en í fjarska
sést blikandi hafið. Hér hlýtur
Gárborg að hafa orkt sitt ágæta
kvæði, ,,SolegIöd“, og datt mér í
hug fyrsta erindið, ar ég leit út
á bafið frá gröf hians. Það etr
svona;
Der stig av hav eit alvelaml
med tind og mo.
Det kvfler klart mot himnieliran d
i kveldblá ro.
Á þessum stað sést sameinuð
öJl hin glæsilegasta fegirrð Nor-
egs. — Eftir að hafa dvalið þarna,
í % tóst. fórum við út að Sóla
Erlings Skjálgssonar. Þar er nú
baðstaður og ágrett gistihús. Þar
dvöildum við í 3 klst. Mieðan setið
var að Jrorðum var fluttur fyrir-
Jestur um Jaðarinn og lýstii fyrir-
lesarinn fegurð Rogalands í skýr-
um dráttum. Sagði hann, að sú
saga hefði gengið um Rogailamd.
áð ])egar djöfullinn leiddi Krist
upp á fjaillíð og sýndi honiutn
öll riki veraildar og dýrð þeáirra,
þá hefði hann breitt klæði yfur
Jaðarinn.
Um kvöldið kl. 7 Vs komuirn við
aftur tiil Stavanger, og eftir Ví
klst. lögöum við enn af stað og
fórum með skipá út Lysefjorden.
Var skipið skreytt blómuim og,
skógaihríslum mjög fagurlega og
No rðurlandafánamir dregnir hátt
á loft. Um 80 manns voru í för-
intni. Þegar skipið skreið hægt
út f jörðinn var byrjað að sltyggja.
og um W. 9 sárast bál lcynt á
kfettasnösum beggja Imegin. 1 fcívöW
er Jónsvaka. Þá kynda Norðmem®
bál á hæðunum, helzt fram við
sjó og d'anza í kring um þau. Á
skipimu var sungið hátt og hlegið
dátt. Gleðin réði þar ríkjumi. Frá
landi bárust ómar af söng æsku-
Jýðsins, er danzaði kring um bál-
in og gleymdi erfiði og ábyggjium.
Kolsvartar klettasnasir urðu
draugálegar í húmiinú. Var sem
tröll og forynj'ur stigu út úr þeim
og brigðu á Jeik, er skuggamir
kvikuðu. Gljúfrin virtust kalJa á
íierðalanginn, bjóða honum í álf-
heima, lækjarsprænuimar seitfuð-
ust með hljóðlátum n:ð niður
bergstallaná. Þetta var unaðsle-gt
kvöld, þrungið draumltendum æf-
intýrablæ. Ég var aJveg frá mér
numinn, svo hrifimm að ég gleymdí
öllu og ötlum. Þetta kalla víst