Morgunblaðið - 05.08.1952, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 5. ágúst 1952
MORGUNBLAÐIÐ
8 1
Sendiherra Breia í Egyptalandi
íVlPMYNDIR FRÁ ÞÝZKALANDI
Sendiherra Breta í Egyptalandi, EaJpli Stevenson, var í susaar-
leyfi í Frakklandi, er stjórnarbyltingin var í Egyptalanöi. Hann
var þegar kállaöur lieim og eftir skamnia viðdvöl í Lundúr.um,
lagði hann af stað til Iíairó. Hér sjást sendiherrahjónin við kom-
tma til borgarinnai.
æaiidcsfuiidÍBKrlgm
' Framh. af bls. 2
samvinnu Norðurlandaþjóðanna
í afurðasölumálum. Lagði hann
sðaláherziu á að Norðurlanda-
Jtjóðirnar gættu þess að bjóða
ekki niður landbúnaðarvörur
hver fyrir annarri. Sjálfseignar-
hóndinn, S. A. Overgaard, sem
ex fulltrúi dönsku mjólkurbú-
snna benti m. a. á, að í afurða-
sölumálum verða menn að gæta
þess, að haga framboðinu eftir
cftirspurn, en reyna ekki að
spenna verðbogann óf hátt, þeg-
ar eftirspurnin eftir vörunni er
í rénun. En til þess að tryggja
bændum aanngjarnt verð, verða
Norðurlandaþjóðirnar að hafa
Eamvinnu um afurðasölumál.
Finninn, próf. A. E. Sandelin,
benti á nokkur dæmi þess hvern-
jg fer, þegar ekki er tekið mark
á nauðsyn samvinnunnar í þess-
Um málum.
í
MISRÆMI í IIAGSKÝRSLUM
Síðar hélt hinn finnski pró-
fessor, Westermarck, erindi um
misræmi nokkurt, sem kemur
fram í hagsskrýrslum bændasam-
takanna á Norðurlöndum, en
þetta þyrfti að laga svo saman-
burður yrði eðlilegri og skýrsl-
urnar handhægari til fróðleíks
fyrir aðrar þjóðir. Var ákveðið,
að hver deild innan samtakanna
snéri sér til viðkomandi ríkis-
stjórna til að fá úr þessu bætt.
ÍSLENZK LÖG
UM ÓÐALSRÉTT
Próf. K. F. Svárdström flutti
skýrslu um starfsemi N. B. C. á
undanförnu ári.
Srðan flutti Pálmi Einarsson,
landnámsstjóri, erindi um hina
islenzku löggjöf um óðalsrétt og
erfðafestu.
Forseti norsku deildar samtak-
anna, Jon Sundby, þakkaði
Pálma fyrir greinargerð hans um
þessa nýju löggjöf íslendinga, er
hann taldi vera merkilega til-
raun til þess, frá hendi íslend-
inga að bæta úr ýmsum vand-
kvæðum í landbúnaðarmálum,
sem núverandi ástand í landbún-
aðinum hefur leitt yfir þjóð-
jrnar og þær standa berskjaldað-
ar fyrir. Taidi hann, að norska
óðalslöggjöfin hefði verið stoð og
stytta norskra bænda, og hvergi
hefði hún átt sinn l'íka. Hefði
hún verndað bændur fyrir
kúgun þeirri cr átti sér
stað með öðrum þjóðum fyrr á
iildum. í skjóli þessarar löggjaf-
ai hefðu norskir bændur getað
haldið réttindum sínum óskert-
um að miklu leyti.
Próf. Westermark spurði hvort
fyrir því væri séð hér á landi, að
jörðunum yrði ekki skipt í svo
smáa hluta, að ólífvænlegt yrði
þar. að búa. Pálmi Einarsson
skýrði frá því, að strangt eftir-
lit væri með skiptingu jarðanna,
er ekki mætti koma til fram-
kvæmda nema séð væri um að
hver jörð gæti haft nægilega
áhöf-n. Einnig vildi Westermark
vita,, hvort óðalslöggjöfin hér
hefði verið framkvæmd með
vilja bændastéttarinnar og skýrði
Jón Sigurðsson, alþm. frá því, að
svo hefði verið, enda engar kvart
anir kornið fram undan áhrifum
löggjafarinnar.
NÆSTI FUNÐUR í FINNLANDI
Var þá komið að þeim lið dag-
skrárinnar að ákveða hvar næsti
fundur skyldi haldinn. Reis þá
finnski deildarforsetinn, Hendrik
Kullberg, upp og bar fram boð
fyrir hönd félags síns, að næsti
fundur skyldi haldinn í Finn-
landi. Síðan var Finninn Juho
Jennes, kosinn forseti Sambands-
ins fyrir næsta á'r og aðalritari
landi hans, magister Ilmar
Rahola.
Að svo búnu þakkaði O.
Sundby, Bjarna Ásgeirssyni
sendiherra fyrir góðan undirbún-
ing undir fund þennan, en Bjarni
óskaði þess fyrir sitt leyti, að
hinir erlendu fulltrúar mættu
hafa ánægju af íslandsferðinni
og koma heilir heim úr för
þessari.
KYNNISFGR í DAG
Næstu tvo daga fara hinir er-
lendú' gestir og aðrir fulltrúar
aðalf.undarins í ferðalag.
Lagt verður af stað frá Hótel
Garði kl. 9.00 í dag og miðdegis-
; verður snæddur að Hvanrieyri.
Þaðan verður haldið til Reyk-
holts og eftir hressingu að Bif-
röst við Hreðavatn, ekið nm
Uxahryggi til Þingvalla. Bún-
' aðarfélag íslands býður til mið-
degisveizlu þar í kvöld og þar er
gestunum búin gisting. Þaðan
verður haldið í fyrramálið, áð
við Sogsfossa og síðan ekið til
Geysis og Gullfoss, komið við í
Garðyrkjuskólanum að Reykjum
og til Reykjavíkur kl. 8 annað
kvöld.
| Á föstudáginn dveljast hinir
erlendu gestir hér i Rey.kjavík og
. verður þeim m. a. boðið að sjá
Mjólkurstöðina fviir hádegi, en
forsetahjónin bjóða þeim til
Bessastaða um miðaftansleytið.
I Hinir erlendu gestir hverfa af
landi þurt með GulJfaxa á laug-
ardagsmorgun.
%. 1 'í? EFTH* i ■
ÞORSTÉIN Ó. THORARENSEN
Frankfurt am Main ' júlí.
ÉG HEF þega-r flogið yfir Rínar-
héruðin. og Hessen i rúman
klukkutíma, þegar Pan American
flugvélin tekur svcig á stjórn-
borða og lendir tafarlaust á flug-
vellinum skammt suður af Frank-
furt am lViain. I rúman klukku-
tíma hefur kjarnland og ;niðja
Evrópu virzt svo hæglát og kvrrt
2000 metra fyrir neðan flugvél-
ina. Við komuna til Frankfurt er
ekki lengúr um gljtöfna ioft-
mynd að ræða, þar kemst ferða-
maourinn í samband við veru-
leikann eins og hann gerist á okk
ar órólegu timum. Fyrst mætir
auganu röð ameriskra þrýstiiofts
oiustufiugvéla, ég tei þær laus-
lega, sem ég sé fyrir framan flug-
stöðvarbygginguna. Þær eru á að
gizka 30 og fieiri sjást í fjarska
annars staðar á flugvelíinum.
þetta er einn skjötdur Atlantshafs
bandalagsins og sterkur armur,
sem birtisí mér. En er þetta þrátt
fyrir allt, of lítið. Það hefur verið
sagt að á móti hverjum 30 þrýsti-
loftsflugvélum Vesturveldanna
eigi Rússar minnsta kosti 100. Ef
í hart skyldi s’á enn að nýju, þá
er það áugljóst má:, að Þýzka-
land yrði fyrsti vígvðilurinn. —
Verður hægt að forðast það? Get- j
ur Atlantshafsbandalagið og j
Evrópuherinn eflzt svo að rauða'
nautið forðist það líkt og raf-
magnsgirðingu, ef íala :ná : !ilí-
ingu, og hvað segja Þjóðverjar í,a^ var áðui, þum.ung fviii
um þetta og hvernig liður þeim Þumlung. Steinum úr rústunum
með svo óvissa framtíð yfir ssm voru nothæfir, var komi:
höfði sér? Um allt þetta verður íynr a sama siað og áður. Þrátt
mér hugsað, þegar ég þramrn:
Skyggitzt inn í hugi fólks-
ins í Frankfurt am Main.
er é.ð nota tímann til að skoða kom þangað, þá eru rústirnar!
helztu £.taði borgarinnar. Mér erj vissul-ega hræðilegar, en talsvert
fljótlega bent á, hveroig komaat er þar af byggingartækjum og
eigi til LG. Farben „háhússins'1, j vinnupallar sjást. Hingað og þang
þar .sem eru aðalstöðvar rian-da- j að eru stór skilti, sem tilkynnn
i'iska hernámsiiðsins. Hin gömlu,' að nú sé að hefjast stórfeild ný-
figfgij irjs Römer.s-æltarinnar pg. tizku uppbygging hverfisins. —
.siðast ,en ekki sizt Goethes-núsy
HÚS SKÁLDSÍNS
ENDURKEIST
Eg leita taisvei ðan tíma .að 'því
íiðaÉtnetpda, eftir krókótt.um.
götuin ,og loks .sfend ég fyrir fr.am
,an það; íæ gkki betsur séð -en ,að
hús 'Goethes sé eins og -vera ber,'
afgamalt. Góðleg kona nemur.
staðar á gangstéttinni hjá mér
og tekur sig fram um það að
segja mér sögu hússins i fáum
orðum. — Það var byggt 16.
hundiuð og eitthvað og þar
fæddist Goethe, mesta skáldi
Ærankfurt er gömul borg og þai‘>
virðdst hún þó ætla að græða á
stríðinu, þegar allt kemur til
alls, að heil h-verfi með gömlum,
óliollum og ljótum byggingum
hafa sópast brott, en í staðinn
koma nýtizku íbúðahverfi. — í
lok styrjaldarinnar hafði íbúum
borgarinnar fækkað um næstum
.200 þús. íbúataián nú er lík og
fyrir stríð — rúmlega 500 þús.
SVIPMYNDIR AF
ÞJÓÐLÍFINU
Fyrstu svipmyndir mínar af
þýzku þjóðlifi eru írá þessum
Þýzkaiands, 1749, segir hún, en í, fimm tímum í Frankfurt. — Ég
siðustu heimssíyrjöl-d var' húsiðj reJ,ndi eftir beztu getu að setja
skotið í rúst, svo að varia stóð
steinn yfir steini.
—■ Nei, r.ú hætti ég að trúa,
hrópa ég og bendi á húsið. — Eða
cru þctta ofsýónir einar?
— En eftir stríðið, heldur kon
an áfram, var Goetires-hús bj;gg1
unn að nýju. nákvæmlega eins ot<
niður farþegatröppurnar úr flug-
vélinni. Það liggur mikið verk
fyrir höndum, ótefjandi spurn-
ingar, óteljandi viðræður, en ég
mun reyna að gera mitt bezti
j fyrir lesendur heima, lita sjálfui
sem hl-utlausast á allt og segja
hverja sögu eins og hún er.
Nú í augnablikinu virðist mér
; Þjóðverjar á flugstöðinni ekki
mega vera að því að tala um stríð,
né óttast stríð.
Áfram, það er rekið á eftir méi
með harðri hendi, fleiri flugvélar
eru að koma og aðrar að fara.
Ég er sem sagt á lang starfsöm-
ustu flughöfn allrar Evrópu. —
Hundruð manna eru þar hlaup-
andi fram og-aftur um alla gar.ga
og hæglátur maður frá hæglátu
íslandi verður að taka á öllu,
sem hann á til að dettá ekki alveg
út úr j.afnvægi. Við passg-
skoðunina stariar mikill fjöldi
þýzkra embættismanna, sem
krota og stimpla í vegabréfið,
eins og þeir eigi lífið að leysa.
Síðast í röðinni er bantíariskur
liðsforingi. Hann kíkir í vega-
bréfið, en stimplar ekki, — aðeins
kinkar kolli.
Þar með er ég frjáis ferða
minna í Frankfurt, hef samt að-
eins fimm tíma til umráða. Fyrst
tvnr ofboð iilvígrar styrjaldai
Frankfm'tarar því enn sitt
skáldmusteri.
VARÐ HART UTI I
STRÍÐINU
Frankfurt varð hvað harðast
úti í loftárásunum á Þýzkaland,
enda hefur hún verið og er ein
þýðingarmesta samgöngumiðstöð
þar í landi. Ekki ber þó mikið á
skemmdum við fyrsta augnatillit.
Við allar aðalgötur eru glamp-
andi búöargluggar, fullir af hvers
kvns vamfngi og ijósaauglýsing-
ar, en viða gapa þó tvær efstu
hæðirnar gfuggatóftum tómum
móti vegfaranda. — Sama er ef
komið er í ibúðarhrerfin og í
göturnar að baki aðaiumferða-
strætuuum, að eitt og ,eitt hús
ligur enii í rústum, en uppbygg-
i'rigin hlýtur að því er ég bezt fæ
séð að bafa gengið furðulega
fijótt, húsin hafa þotið upp og
jafnt í öllum hverfum borgarinn-
ar. Þagar ég orða það við ný-
unninn kunningja í bjórkjadiara
í Taunusstræti, að eiginlega sjái
ég hvergi reinar algerar rúslir í
borginni, þá vill hann ekki fail-
ast á það, en segir mér að fara út
í , die Gassen“, en það var gamall
bæjarhluti, einskonar "átækra-
hverfi, sem þurrkaðist að mestu
út í síðustu styrjöld. Þegar ég
McCIpy iæíur af störfum
BONN — Til Bonn er kominn
Donnelly, f yrrum sendiherra
Bandarikjanna í AustUrríki. •—
Tekur hann við störfum af Mc-
Cioy, stjórnarfulltrúa Bandaríkj-
anna í Vestur-Þýzkalandi.
Aðalumferða- og váðskiptamiðstöð Frankfurt-liorgar er á torginu
fyrir framan aðaljámbrautarstöðina. Byggingarnar, scm á myncl-
inni sjást eru einkennandi. Víða eru tvær cfstu kæðir verziuuar-
húsanna auðar, og fylit upp í tóma gluggana með auglýsingasjöld-
um. — Ljóm. Þ. Th.
mig inn í það, talaði við fleiri
tugi manna, þar sem ég mætti
þeim, úti á götu, í bjórkjöllurum,
söiubúðum, rakarastofum og
sporvögnum.
Helzt virtist mér ég greina það
glöggt, að Frankfurt er tviþjóða
borg. Það er geysiíegur fjöidi
bandarískra hermanna í borginni
og ber mikið á þeim á götum úti,
en þeir kunna sig mjög vel bar,
eru allra manna kurteisastir og
viðmótsþýðastir. Ég t.ek eftir ao
nokkrir þeirra tala þýzku, er þó
sagt að það sé ekki algengt og
meirihluti borgarbúa virðist mér
geta að minnsta kosti bjargað sér
á ensku. Ég spurði nokkra Þjóð-
verja, eftir að hafa talað það
lengi við þá, að frásögn þeirra
var í hreinskilni sögð, hvort þeir
vildu ekki fara að losna við þetta
hernám og þessa hermenn. •—•
Nei, svöruðu þeir allir, og einn
sagði meira að segja. — Það er
mín hjartans skoðun, að við verð
um að hafa bandarískan her hér.
Það er mikið öryggi í að hafa
hann. Þeir tryggja það, að við
höfum áfram iýðræðisstjórn og
þar að aulii gefa þeir okkur tals-
verða atvinnu. • (
!■ I
i
ÞRÁ LÝÐRÆÐISSKIPULAG
En lifir ekki ennþá í gióðum
nazismanns? kynni einhver að
spyrja. Ég óttaðist, að svo kynni
I ef til vill að vera. En það virtist
mér ekki. Að vísu má alltaf bú-
agt.við því, að ókunnugum manni
sé ekki sagður nema hálfur sann-
leiki. En í „Gallup-skoðun“
minni á Frankfurt-búum, kom
fram svo mikil einlægni, að ég
á bágt með að rengja það. Heild ■
armyndin var eitthvað á þessa
ieið:
— Hræðilegustu tímar, sem við
höfum lifað voru stríðstímarnir.
Það er ómögulegt að efast um, að
það var Hitler og nazistarnir,
sem leiddu það yfir okkur. Og
þar fyrir utan viljum við lýð-
ræði. Líklega þekkja fáir það
eins vel og við, eftir margra ára
harðstjórn, hvað það er að þrá
réttiáta og lýðræðislega stjórn.
En ein afgreiðslukona, komin
yfir miðjan aldur, í búðjnni þar
sem ég keypti fyrsta bananann
(Stykkið kostar kringum 60
aura), sagði. — Það er ágætt að
lifa hérna núna, en þó var ailra
bezt að lifa á keisaratímunum
um siðustu aldamót, áður en.
ósköpm dundu yfir. .
** ,
ÞJÓÐARMETNAÐUR
En þjóðarmetnað eiga borgar-
búar. Um það er talað að Tékki
nokkur að nafni Stransky hafi
ætlað að halda ræðu í samkomu-
sal í borginni. Stransky þessi
átti einna mestan þátt í því sem
___. Framh. á bls. 12. j