Morgunblaðið - 17.10.1952, Blaðsíða 2

MORGUN BLAÐIÐ
Föstudagur 17. okt. 1952
r'a
leiussonar m
i ~
ors a
ófari
ir
Hsrra ritstjóri,
SKRIF MÍN og annarra hér í
blaðinu um áfengismalin að und-
anförnu hafa þegar borið nokk-
urn árangur.
Forstjóri Áfejigisvarzlunar rík ■
isins, hefur neyðst' til þéss, að
játa opinberiega, að Áfengia-
verzlunin sendir vín gegn post-
kröfu víðsvsgar um landið, án
þess að tryggja að þær send-
irigar séu ekki til barna og ung-
íinga, sem berum orðum er tek-
ið fram í lögum, að ekki megi
selja siikan varning til. Játningu
Guðbrands fylgir svohljóðandi
formáli:
„Yfirleitt hafa póstkröfu-
amr, ssm til Áfengisvsrzlunar-
innar hafa borizt, verið afgreidd-
ar, og þá í trausti þess, að þsg-
ar um áfengispóstkrofur er að
ræða, þá sé þetta fyrírkomulag
ungra Framsóknarmanna að und
anförnu. Hann þarf þó ckki ann-
að en að snúa sér til sinna eigin
flbkksbræðra og félaga til að fá
þær upplýsingar.
Ég eíast heldur ekki um, svo
vel sem ég þekki dugnað Hall-
dórs, að hann er búirui að afla
sér upplýsinganna. Ástæðan iil
þess, að hann þegir um þær, er
einungis sú. að hann veit, að ef
hið sanna kcmur fram í þessum
efuum, þá er allur grundvöllur
undan áróðursskrifum hans.
Halldór heldur auðsjáanlega,
að hann fái dulið þessar stað-
reynir með vífilengjum sínum.
En því fer fjarri. H’utur hans
verður einungis verri með hverju
nýju skrifi hans. Af hinu myndi
Halldór vaxa, ef hann viður-
kenndi sannleikann, og þá mundi
hann vinna aftur eittiivað af því
SISI¥S
AKRANESI, 16. okt. — Slys
varð í dag um kl. 1,15 á Hval-
fjarðarströndinní, er vörubifreið
úr Ólafsvík, er haíði verið að
koma frá Reykjavík, ók út af
veginum rétt fyrir vestan
þjóðina ao leggja allt kapp
að hagnýta sem bezt öll þau
það öruggt í sjálfu sér, að börn'áliti, sem við fornkunningjar
og unglingar leyfi sér yfirleittj hans áður höfðum á honum, en
ekki að ná til sín afengi á nú fer því miður minnkandi með
þessa leið. Og þá m. a. fyrir það,l hverjum degi.
að ábyrgir póstafgreiðslumenn E. F. K.
létu slíkt ekki liggja í þagnar-l
gildi“.
Hvernig lýzt mönnum á? Guð-
brandur ætlast til þess, að póst-
afgreiðslumennirnir taki við
ábyrgðinni, sem að lögum hvílir
á honum sjálfum.
Aðalskjólið á þó að vera þetta
„að börn og unglingar leyfi sér
yfirleitt ekki að ná til sín áfengi
á þessa leið“.
Nú er öllum kunnugt, að svo
mikil hætta hefur reynt á því,
að fullorðnir menn misfæru með
áfengi, að heilir lagabálkar hafa
verið settir til að koma í veg
fyrir þá misnotkun. Skyidu menn
þó ætla, að vit þeirra og þroski
til að sjá -borgið -þessum efn-
um væri meiri en barna og ung-
linga.
Guðbrandur er á annarri skoð-
nn, Hann heldur, að börnin og
unglingarnir „leyfi sér“ yfirleitt
ekki þessa hluti.
Ég hefi heyrt sagt, ’*að þó að
Guðbrandur þætti vænsti mað-
ur, teldu menn hann nokkuð
barnalegan. Óneitanlega stað-
festir þessi rökfærsla þá almanna
dóma.
Guðbrandur talar mikið um
„dans í myrkri“, en miklu nær
væri að tala um „verzlun i
myrkri“. Verzlunarhættir hans
eru auðsjáanlega slíkir, að hanu
deilir vöru sinni út í algerri
blindni, hirðir skkert um, hverjir
hana fá, og þegar glappaskot
hans verða lýðum Ijós, er ma.m-
dómurinn ekki meiri en svo, að
hann kennir póstafgreiðslumönn-
um um allt saman.
Guðbrandur má þó eiga það,
að hann neitar ekki staðreynd-
um. í þessu er honum öðru visi
farið en frænda minum, Halldori auka stórlega ibúðahúsa-
frá Kirkjuboli.
Halldór heldur
Framhald eí bls. 1
hcita vatn, sem víðast hvar cr
enn óhagnýtt.
AÐ HAGNÝTA ÖLL
VERÐMÆTI
Til þess að tryggja efnahags-
i i rir vesran i síálfstæði sitt og skspa
„ , .... 1 . ,. . J . i þióSfélagsborgurunum sem bezta
Hraínabjorg og hvolfdi. Aðems i fh fc &, ... ... , ,
... -x ... . Iifsafkomu er hofuonauðsyn fyr-
einn maður, bifreiðastjorinn,1 -
sem heitir Jóhann Þorgilsson,,
var í bifreiðinni. Komu menn að i ,
... , ... „ .. verðmæti, sem landið geymir. Að
til hjalpar og fluttu mannmn að , ,... , r
.-x ú i v • I undanfornu heíur rettilega ver-
Kalastoðum. Haukur Kristjans-, ... „ „ , . ,
.., , , , , . , , , ið íogð mikil aherz’a a að beizia
son, sjukrahuslæknir, var kvadd , B , , , , .
. .. , -x ... . iorku íslenzku fallvatnanna, en
ur a vettvang. Bifreiöarstjormn I, _ , _ ,, , .
., iþað er skoðun flutmngsmanna
var með oraði, hefur senndega v . ,
^ •* , x „ þessarar tillogu, að timabært se
fengið hofuðhogg eða taugaafall ‘Á , ■ • -v ,,
,-i u , að leggja eigi siður rækt við
þegar bdnum hvolfdi, en virtist .. , ,
, , . . , , ’ að hagnyta jaróhitann, encla ciu
annars ekki meiddur, Hann ligg- ,
,, • . ... ... a, þessi tvo verkefm meira og
ur nu a sjukrahusinu a Akra- . , .
• __ n, , , minna samtvmnuð. Var þetla
' U1' sjónarmið ríkjandi á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins, sem hald-
inn var á s. 1. hausti, og gerð
um það ályktun, að jafnframt
ÞAÐ slys vildi til a miðvikudag j því; sem unnið væri að raforku-
að Bjargarstöðum í Mosfellssveit framkvæmdum, bæri að rann-
að Páll Jakobsson, Skipasundi 18, j saka til hlítar þá möguleika, sem
féll aftur fyrir sig úr stíga þriggja fyrir hendi eru til þess að hag-
metra hæð mður á steingólf. nýta jarðhitann til hagsbóta fyr-
Hafði hann verið að vinna í stig- ' ir þjóðina.
anum, en verið er að byggja hús
Féli affur fyrir sig úr siip
á bænum. Páll var þegar fluttur
ALMENN NOTKUN
á Landsspítalann. Þetta var vont JARÐHITA
fall, en Páll mun ekki hafa meiðst
að öðru leyti en því að hann togn-
aði illa um annan öklann.
Ráð kommúnisfa tii ai leyss
lánsfjárskortinn er ai gera
Mikið áfak að levsa húsnæðisvandræðin
Frá amræðym í bæjarstjórn í gær
GUÐM. VIGFÚSSON, bæjarfulltrúi kommúnista, lýsti yfir
því í heyranda hljóði á fundi bæjarstjórnar í gær, að til
þess að leysa lánsfjárvandamálin vegna íbúðarhúsabygg-
inga, þá væri ekki annað að gera fyrir hin ábyrgu yfirvöld
en að Iáta „seðlaprentvél" Landsbankans mala, því að það ,
Með tillögu þessari er lagt til,
að hafizt verði nú handa urn víð-
tækar aðgerðir til þess að auð-
velda sem almennasta notkun
jarðhitans, þannig að hann verði
i senn nýttur sem bezt í þágu
atvinnuveganna, bæði iðnaðar og
landbúnaðar, og að sem allra
flestum landsmönnum verði gef-
inn kostur á að njóta þeirra
miklu þæginda, sem jarðhitinn
veitir. Vafalaust verður eigi á
annan hátt betur stuðlað að
gjaldeyrissparnaði, auk aukning-
ar ýmiss konar framleiðsluverð-
maéta, um leið og beinlínis er
dregið úr útgjöldum allra þeirra,
sem nú þurfa að hita híbýli sín
með kolum eða olíu.
RÍKISSTJÓRNIN
HEFJI AÐGERÐIR
Eðlilegast er, að ríkisstjórninni
verði falin forusta um þann und-
irbúning, sem nauðsynlegt er að
gera af hálfu þjóðarheildarinn-
ar til allsherjaraðgerða í þessu
. ... , , A , ,, . , . „ jmikla þjóðnytjamáli. Liggur þá
væn gjorsamlega hættulaost að raðast ut i þa seðlautgafu. fyrst fyrir að framkvæma sem
— Mun sjaldan fyrr hafa komiff eins glögglega fram hver
stefna Kommúnstaflokksins er i sambandi viö fjárhags-
vandamál þjóffarinnar.
LONG SLAGORÐAKEND
RÆDA
Þessar leiðir út úr fjárhags-
erfiðleikunum benti Guðm. Vig-
fússon á, er hann í langri ræðu
ræddi húsbyggingar í bænum. Og
bar hann fram í sinni rakalausu
frasa- og slagorðakenndu ræðu
tillögu þess efnis, að Reykjavíkur
bær láti byggja íbúðarhús með
300 leiguíbúðum á næsta ári.
AUKA ÞARF BYGGINGAR
ÍBÚDARHÚSA
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri svaraði ræðu kommúnista-
fulltrúans. Kvað borgarstjóri sig
vera sammála Guðm. um það, að
séy enn við
-sama heygarðshornið ög fyrr. —
Hann lokar augunum fyrir synd-
um sinna flokksmanna, en held-
ur á lofti ímynduðum ávirðing-
um andstæðinga sinna.
Ef Halldóri gengi bindindis-
áhugi til, myndi hann, eftir að
játning Guðbrands kom jfram,
hafa fundið að framferði for-
stjórans. Það er eitthvað annað
en hann geri það.
Hann minnist ekki á þstta
hneyksli einu orði, lætur eins
og það sé ekki til, vegna þess
að það eru fórvígismenn Fram-
sóknarflokksins, sem þarna eiga
hlut að máli.
Þó að Halldór hafi verið marg
spurður um vínveitingar Fram-
sóknarflokksins og S.Í.S7 á Hótel
Borg, þegir harm vandiega um
þær.
Ekki fæst Halldór heldur til að
' ségja fra vínveitingum • Samtaka
um það rætt að byggja 7—10
hæða hús, en frá því horfið, og
voru þá Bústaðavegshúsin byggð.
ÚTÞENSLA BÆJARINS
KOSTNADARMIIÍIL
Ollum má ljóst vera, að út-
þensla bæjarins, sem af smá-
víðtækasta rannsókn á því, hvar
jarðhita er að finna í landinu,
hvar hagkvæmast sé að hefjast
fyrst handa um nýtingu hans
og til hverra nota. Kemur þar
bæði til athugunar nýting hans
til upphitunar í venjule^ri hita-
veitu, nýting hans til orkufram-
leiðslu eða hagnýting hans til
iðnaðarframleiðslu eða ræktun-
ar. Þegar er að sjálfsögðu vitað
um flest stærstu jarðhita svæð-
jaiShitaleit cr því frujKskily: Siff,
scm fyrst þsii’ a3 leggja á«
herzlu á.
ÞÖRF LÖGGJAFAR
Taki ríkisvaldið í sínar hcnd-
ur íoiustu um \ íðtælcar aðgelðir
í þessu máli, þá er um leið þörf
almermrar löggjafar um nýtingu
jarðSritar.s, stofnun og rekstur
hitaveitna, hlutdelld rilcissjóðs í
rannsóknarkostnaöi og stofn-
kostnaði hitaveitna og annarra
fyrirtækja til nýtingár jarShita.
Löggjöf er þegar til um þær
einstöku hitave-itur, sem gerðar
hafa verið, og um jarðbo anir
eftir héítu vatni og hlutdeild
ríkissjóðs í þeim kostnaði, auk
þeirra ákvæða vstnalaga, er um.
jarðhita gilda. En þessi lagaá-
kvæði eru ófullnægjandi löggjöf,
miðað við þær þaríir og verk-
efni, sem hér er um að ræða,
enda nauðsynlegt að samræma
gildandi lagaákvæði og setja
heildarlöggjöf.
SÉRFRÆÐILEG AÐSTOÐ
ERLENDIS FRÁ
Það er eindregin skoðun okk-
ar, að einmitt nú sé rétt að hefj-
ast handa um víðtækar aðgerð-
ir í þessu máli og nota í því
skyni alla möguleika til öflunar
erlends lánsfjár, því að hér er
um framkvæmdir að ræða, sem
jfremur flestu eða jafnvel öllu
j öðru munu stuðla að eínahags-
legu sjálfstæði þjóðarinnar og
1 gera þjóðinni auðvelt að standa
straum af þeim erlendu lánum,
j sem kunna að verða tekin í þessu
.skyni. Við teljum nauðsynlegt,
i að löggjöf um nýtingu jarðhit-
I ans verði vel undirbúin, og er
það mikill styrkur við undirbún-
ing þeirrar löggjafar, að við ís-
lendingar eigum vel fróða- menn,
sem líklegt er að geti lagt gott
til þessa máls. Væri einnig hugs-
anlegt, ef þess yrði talin þörf,
að leita eftir sérfræðilegri að-
stoð til Sameinuðu þjóðanna.
Við flutningsmenn teljum því
ekki á þessu stigi málsins tíma-
bært að koma með tillögur um
einstök atriði þeirrar löggjafar,
sem við leggjum hér til að und-
irbúin verði, en teljum þó rétt,
að sú löggjöf verði ekki miðuð
við ríkisrekstur, heldur nauð-
synlega og eðlilega aðstoð við
bæjar- og sveitarfélög, einstakl-
inga og félög þeirra til þess að
hagnýta til hagsbóta fyrir þjóð-
arheildina hinar óbeizluðu jarð-
• hitaauðlindir. Megin stefnan
verður að vera sú, að sem fyrst
verði nýttur allur sá jarðhiti,
sem hagkvæmt er að nýta, og að
sem allra flestum landsmönnum
i veitist hin miklu þægindi, sem
, íylgja notkun jarðhita til heim-
ilisþarfa.
ibúðahúshverfunum stafar við i in, en mörg þessara svæða munu
lagningu vatns og holræsa, kost- j hvorki fullkönnuð né heldur
ar bæjarfélagið nikið :'é. En við.hafa ýmis þau landsvæði verið
byggingu stórhýsa er aftur á móti' rannsökuð, þar sem vel kann að
ekki hægt að notfæra sér eigin
vinnu að sama skapi og í smá-
íbúðahúsunum eða Bústaðavegs-
húsunum.
Hér er mikið vandamál, sem
erfiðara cr að ráða fram úr hcr
en í flestum löndum öðrum, þar
vera, að hiti sé í jörðu, þótt eigi
verði hans vart á yfirborði.
MEÐ BEZTU TÆKNI
Með nýjustu tækni mun vera
auðið að finna auðveldlega hita
í jörðu, og þarf að kanna til hlít-
ar í öllum héruðum landsins,
hvort eigi sé finnanlegur þar
. , ,. , . ... . ,, . . nýtanlegur jarðhiti, kortleggja
a heilsuspillandi hus j liggja allmargar tillogur og fleiri ön jarðhitasvæðin, mæla hitann
byggingarnar ef takast ætti að eð við verðum að flytja allt bygg
fullnægja íbúðaþörfinni og til út- ingarefr.i inn. Fyrir Alþingi
rýmingar
næði. Því miður hafi hér ekki orð j eiga eftir að koma fram um leið
ið eins miklar húsbyggingar að ir til þess að ráða fram úr þessu
undanförnu og nauðsynlegt væj'i ] vandamáli.
af þeim orsökum, sem öllum eí»u'
kunnar, gjaldeyrisskorti til kaupa
á byggingaefni og lánsfjárskorti.
SMAIBUÐIR EÐA
STÓRBYGGINGAR
Þegar samdráttur varð í bygg:
ingaiðnaðinum, þá var fyrir at-j önclverðu stuðlað að því, að ein-
og gera áætlanir um nýtingu
hans á öllum þeim stöðum, þar
sem það verður talið hagkvæmt.
Eðlilegt er að fylgja i þessu efni
svipaðri stefnu og í raforkumál-
unum, að hagnýta jarðhitann
fyrst á þeim svæðum, þar sem
það er hagkvæmast frá þjóðfé-
STUÐLAD AÐ ÞVI AÐ ALLIR
EIGNIST ÞAK YFIR HÖFUÐID
Borgarstjóri vék nokkrum orð-
um að stefnumun Sjálfstæðis-
manna og kommúnista í þessum , , .. .
., . Jagslegu sjonarmiði, cn greiða
malum. Sjalfstæðismenn hafa fra .y,fc> ,, , . _ , . .
J mlritrQmt tvrir r»\ri hin ctria .
jafnframt fyrir því, að Iiin strjál-
býlli byggðarlög geti fært sér
beina bæjarstjórnarinnar lagt inn stakiingarnir geti sjálfir eignazt þessi gægi , nyf> þyí að yiða get
A KA Kront oA KxrcrcriQ hinar CVÖ- ' Kolr irfii- hrifnAiiS fZrnrtrKrrilliirirm „
ur verið hagkvæmt fyrir smá-
á þá braut, að byggja hinar svo-; þak yfir höfuðið. Grundvöllurinn
nefndu smáíbúðabyggingar. Hafa að bessu var lagður á Alþingi, er þorp og" eínstök býli að nota
480 ióðir verið Iátnar og bygging j Sjálfstæðismenn fengu því fram jarðhita til upphitunar, auk
hafin á þeim öllum nema fjórum.J gengt að vinna einstaklinga við þeirra miklu nota, sem bændur
Og 10—20 fjölskyltlur eru þegar hús sín var ekki skattlögð. Megin geta haft af jarðhitanum til ým-
stefna kommúnista er aftur á iss konar ræktunar. En víða
mó.ti, að allir leigi húsnæði hjá kann einmitt að vera svo ástatt,
bænum. Þessi tvö sjónarmið hafa að menn vita ekki um nýtanleg-
svo oft komið fram í umræðum an jarðhita í landi sínu, þótt
í bæjarstjórn. Og taldi borgar- hann geti leynzt við bæjarvegg-
Framhald á bls. 12 , ,inn. Allsherjaryannsókn óg
fluttar í húsin. Borgarstjóri sagði,
að bygging smáíbúðahúsa væri
ekki eina leiðin til þess að leysa
húsnæðisvandamálin í bænum.
Nauðsynlegt væri að byggja
stærri hús. Hafi einu sinni verið i
Kaupin á Vesturgölu
9 - Greinarperð
EFTIRFARANDI greinargerð
varðandi kaupin á húsinu Vestur-
götu 9, sem borgarritari hefur tek
ið saman, las borgarstjóri upp á
fundi bæjarstjórnar í gær. j
Samkvæmt fyrirætlunum um
skipulag, hverfur verulegur hluti
lóðarinnar Vesturgötu 9, undir
breikkun Vcsturgötu, þ. á. m.
húsið, sem stendur á lóðinni.
, Árið 1945 var eigandanum, Sig-
fúsi Bjarnasyni, synjað um leyfi
til að reisa bráðabirgðahús á
I lóðinni:
| Vorið 1952 .hóf hann umræður
I við bæjarráð, um að bærinn
i keyþti eignina nú þegar, gegn
I greiðslu með 6% skuldabréfum
1951.
Hinn 23. apríl gerði eigandinn
formlegt sölutilboð fyrir kr.
950.000.00, með framangreindum
greiðsluskilmálum, en þetta var
nokkru lægra verð, og jafnframt
hagstæðari greiðsluskilmálar, en
hann hafði upphaflega nefnt. —*
Bæjarráð samþykkti að heimila
þessi kaup hinn 2. maí og voru
jkaupin staðfest í bæjarráði 14,
október.
Kaupin voru samþykkt á þessurú
Framhald á bls. 12 1