Morgunblaðið - 04.01.1953, Blaðsíða 2

I i
, 'i
\ 3
M ORGU N BLAÐIB
Sunnudagur 4. janúar 1953
^Ba^daríkjaþíng kemur
saman
Cefraimirnar greiddn 103
Í>:\Ð gengur illa mcð kartöflu-
ræktina eins og fleira á landi
voru, enda er lítið gert af því að
agreíða fyrir þeirri ræktun, um að-
stöðu og aukna þekkingu.
Upptakan er einn erfiðasti
Jöátturinn við ræktunina og vill
verða mannfrek og dýr. Nokkuð
«r alltaf rætt um að fá vélar er I
ikila kartöfiunum i poka eða á
vagn, og öðruhvoru heyra bænd-
mr ffá' því sagt að farið sé að nota
•'ilíkar vélar erlendís. Oftast eru
■Jjær fregnir þó of losaralegár, og
um það vita bændurnir venju-
>ega;- ekki hver aðstöðumundur-
jnn ér hér og þar, um þessa hluti.
MÍSMUNANDI AfcSTAÐA
Hér eru kartöflur af skorr.um
skarhmti, töluvert vandræktað-
«r, ná sjaldan íullum þroska og
Jjolal því illa ákomur. Þær erii
Hýripæt vara til manneldis, og
ortour notkun þeirra kemur ýfir-
lertt ekki til greina.
Eiflendís eru kartöflur víðast
livai auðræktaðri heldur en hér
og iú miklu meiri þroska. Þær
>eru [iöfnum höndum ræktaðar til
rnáthr og fóðurs og til iðnaðar.
í>að|er því oftast auðvelt að koma
Jþelr|i kartöflum í verð, sem af-
ganlís verða við val til matar, og
or.gín þörf á að skera það val
xieitt við neglur sér. Það er hægt
vrm vik að nota það bezta til mat-
a.r cig afganginn til annarra hluta
■é þ&nn hátt að litlu skipti t. d.
\itn það þótt kartöflurnar séu
eitt tvað skaddaðar eða með út-
Jitsj ;öllum.
Þ etta snertir mjög notkun véla
við að taka upp kartöflur.
TJI RAUNIR
KXGLENDINGA
í haust efndi enska búnaðar-
íclugið Royal agricultural
Hocitety of England til reynslu
og samkeppni við að taka upp
lcartöflur með vélum af þeirri
gerð, sem skila kartöflunum í
vagna eða poka. Fór reynsla
1>esíi fram við Newpört í Schrop-
shiio. 23 vélar voru reyndar. Af
jþeim voru 3 sænskar, 2 danskar
’og 13 enskar. Af ensku vélunum
voru 7 vélar sem ekki voru taldar
jfulismiðaðar að geið ug írágangi.
Fyrst voru vélarnar notaðar í
3 vikur við mismunandi jarð-
vecjS skilyrði, en að því loknu fór
fram sýnisreynsla á vinnubrögð-
xtmjvélanna dagana 9. og 10. okt.
Trápögn um þessa reynslu á það
oriádi til íslenzkra bænda, sem
xsF'Sta verulegt magn af kartöfl-
v.mj að reynslan symr hve mikið
■sko/tir a, að viðunandi lausn sé
á fCA fengin að' taka upp matar-
3kaí*töflur a þennan hátt.
lím afköst vélanna er það að
sesja að þau reyndust vera frá
0,53ia til 1,4 ha a 8 stunda vinnu-
Hegi- En vinnustundir við að taka
vpi3 úr ha lands urðu minnst
11,| stundir, en mest 71,5 stund.
Mrjinskapur, sem þurfít við
xiþýtöktxna var það mismunandi
*ð;sumar vélarnar krefjast ekki
xtesia tveggja manna starf<\ en
"tiljað vinna með einni þeirra
Huífti 8 menn. Þær sem skildu
m
Taiþnst eftir í jörðinni skildu eft-
ir 350 kg á ha, en sú er skildi
eftir 450 kg.
Vélar þessar fara yfirleitt nokk-
nð; harkalega með kartöflurnar.
3rahnig kom í ljós að allar attu
’Jta©' sammerkt um það, að veru-
leg'ur hluti kartaflanna voru
íkjddaðar. Vélin sem fóru bezt
TT'4>ð kartöflurnar skilaði .49% af
Jiejm sködduðum, en sú sem
-sksddaði mest 96%. Með öðrum
-o.'þum, það má heita að uppsker-
an!sé öll meira og minna sködd-
VIð; Fer þá að vorða lítið um
.géýmsluhæfi vörunnar þegar
Jinnníg er unnið.
Flestar vinna þessar vélar
Jjcþanig, að kartöflurnar flytjast
á ihreyfibelti, sem menn standa
vi'á a vélinni og tína frá smá-
sftíina og annað, sem forðast skal
að lendi saman við kartöflurnar,
er vélin skilár þeim í vagninn.
Jvssvegna þarf svo marga menn
þús. kr, í vinninga s.l. ár
' WASHTNGTON, 3. jan.: — 83.
til vinnu með vélinni. Á Eng- þing Bandaríkjanná köffi saman
landi er yfirleitt gert ráð fyrir að ; dag, — Hafa repúblikanar meiri
mikið sé um smásteina í mold- hiuta í báðum deildum þess. í ^
in.tti °® hætt sé við að þeir Öldungadeildinni hafa þeir 48 A.TST getraunirnar hófu starfsemi sína í miðjum april í
vilji fylgja með kartoflunum þihgmenn, en demókratar 47.
yfir keðjuristar og annan þann gínn er óháður. í Fulltrúadeild-
útbúnað, er skilur moldina frá innj hafa þeir 10 þingmanna meiri
kartöflunum. hluta, en eftir er að kjósa tvo
45.700.00. i
Verðlaun voru veitt fyrir 7
vélar kr. 9.140,00 til kr. 31.990,00.
Vélin sem fékk 1. verðíaun var
ensk og nefnist Globe. Það er 8
manna vél og þuríti 7-1,5 manns-
tíma til að taka upp úr ha lands
með henni, en afköstin voru 0,9 I
ha. á 8 klst. Hún kostar kr. i
36.560,00. Þessi vél skaddaði 80% j
af kartöfiUnúm, sem teknar voru 1
upp með henni. Hún skilaði þeim 1
vel hreinum og sk.ildi ekki eftir
í jörðinni nema 230 kg af kartöfl-
um á ha.
Vélin sem skilaði mestum af-
köstum miðað við vinnúafl, var
sænska vélin Överum'. Þurfti
ekki nema 11,5 mannslima til að t
taka upp úr ha lands með henni. j
'Jarðvegur á tilraunasvæðinu,
sem tölurnar eru miðaðar við, er
skilgreindur sem laus smágrýtt-
ur jarðvegur. Bil milli raða var
75 cm og hafði verið hreykt svo
vel að kartöflunum að þær voru
í vel gerðum hryggjum.
Þessi tilraun bendir því miður !
ekki til þess, að álitlega horfi j
með að afla upptökuvéla, sem
skila kartöílunum í vagn eða
sékki, er séu vel við hæfi hér á
landi, þar sem hvortveggja fer
saman, að kartöflurnar mega
ekki skatídast við upptökuna, og
akrarnir eru um stærð lítt við .
hæfi mjög dýrra og viðamikilla
'í>
vor, hafa
farið fram 28 getraunavikur og nemur greiðsla vinninga alls kr.‘
103 þús. Fjöldi vinninga hefur verið 1230, en vinningsupphæðirnar
hafa að sjálfsögðu verið misjafnar, alls upp í 3625 kr. fyrir 10
; þingmenn ____ Republikanar r®tta Þ- 25- ma*> er vikuleg þátttaka varð mest. Aðeins eihu sinni
DÝRAR VÉLAR ! verga ; formannssætum allra hbfuf tekizt að gizka rétt á alla 12 Jeikina, en það var í síðustu
Verð á vélunum sem reyndar nefnc;a þingSins.___NTB. leikvikunni fyrir jól, og varð vinningsupphæðin 2500 kr.
voru er frá kr. 11.425,00 til kr.
Mestur hluti þátttökunnar hef-
ur verið í Reykjavík, eða um %
Talsvert hefur gætt þátttöku
kvenna og hefur það ekki sízt
kornið fl’am á vinningsséðlufn.
En eftirtektarverðust hefur þó
þátttaka erlendra manna bú-
settra hér verið, og mun það aðal
lega stafa af því, hve þátttakan
i nágrannalöndunum hefur orðiS
almenn.
MEST ENSKIR LEIKIR
Vegna þess hve lítið er um ís-
lenzka leiki, verður að leita út
eftir leikjum til þess að geta á.
Á þeim 28 seðlum, sem getið var
á á síðasta ári, hefur skípting
leikjanna verið þessi: 19 íslenzk-
ir leikir, 10 danskir, 36 sænskir,
42 norskir og 229 enskir. Yfirleitt
hafa ensku leikirnir náð mestum
vinsældum, en vegna ónógra
fregna af norskum og sænskum
leikjum, voru þeir illa séðir. Síð-
an ensku leikirnir hófust hefur
einnig borið minna á því að þátt-
takan væri talin erfið.
véla. Hins vegar er tilraun þessi Austurbæjarbíó sýnir um þessar muhdir amerísku söngvamyndina,
mikilvægt spor í atttna ttt ý11" ! „Litlí fiskimaðurinn“. Aðalhlutverkið í þessari mynd leikur og
lausnar, að slíkar upptökuvélar
verði endurbættar og viðráðan-
legar vélar komi fram á sjónar-
syngur hinn þekkti níu ára gamli kanadíski drengur, Bobby Breen,
en hann er þegar orðinn afar vinsæll hér á landi. Fólk mun aðal-
sviðið Þannig er t d. vitað að le^a minnast hans úr kvikmyndinni „Litli söngvarinn“, sem sýnd
Hollendingar& nota sjálfvirkar var her s-h haust. Hljómplötur, sem hann hefur sungið inn á, hafa
upptökuvélar með góðum ár- ott verið leiknar hjá Ríkisútvarpinu. Er ekki nokkur vafi á að
angri. Engin hollenzk vél tók fóik mun hafa ánægju af að heyra hann syngja í þessari mynd, en
þátt í keppninni í Englandi, en í henni syngur hann mörg þekkt lög, þ. á. m. lagið „Largo“.
Hollendingar eru eins og kunn-
ugt er allra manna vandvirkastir
um allt er lítur að kartöflurækt
og meðferð vörunnar til sölu.
Árni G. Eylands.

Vlyndagetrauniíf „Siver er
U
maoorinn
raoning
í MORGUNBLABINU á aðfangadag, birtist myndagetraun með
myndum 20 heimskunnra manna ur fréttum ársins 1952. Hér fara
á eftir nöfn þessara manna:
1. Kekkonen, forsætisráðherra Finnlands.
2. Cleméntis fyrrum utanríkisráðherra Tékka. Hann var hengdur.
3. Chou En-Lai, utanríkisráðherra Kína.
Izmay lávarður, forstjóri Atlantshafsbandalagsins.
Ole Björn Kraft, utanríkisráðherra Dana.
Carlsen skipstjóri á Flying Enterprise.
7. Pinay, fyrrum forsætisráðherra Frakka.
3. Juin marskálkur, yfirmaður landhers Atlantshafsríkjanna á
meginlandinu.
9. , Dulles, tilvonandi utanríkisráðherra Bandaríkjanna.
10. Otto Remer, foringi ný-nazista í Vestur-Þýzkalandi.
4.
5.
6.
Klndur hafa fimdiz!
fenntar á F!|óisda!s-
héraði
20. des. 1952.
HINN 11. þ. m. gerði .norðaust-
an storm með snjókomu, sem stóð
þó ekki mjög lengi í það skipti.
Alla næstu viku voru svo rytju-
veður flesta daga og stundum
allmikið frost. Þetta urðu mikil
viðbrigði eftir allar stillingarn-
ar og blíðviðrin, sem verið höfðu
fram að þessu. Sauðfé var allt
á tiá og tundri, því engum koffi
cil hugar að hýsa í góðu tíðinni. Nixoni varaforseti Bandaríkjanna.
Víða gekk seint að hafa féð sam- t2- Hussein, Jórdaníukonungur.
an, því mannfótt er á bæjunum. 13. Schacht Hjaimar, fjármálaspekingurinn þýzki.
Nú mun samt flest vera komið til 14. McCormick aðmíráll, yfirmaður Atlantshafsflotans.
húsa. Stöku kindur vantar sums 15. Daníel Malan, forsætisráðherra Suður-Afríku.
staðar, en einstaka kind hefur 16. Lester Pearson, forseti Allsherjarþings S. Þ.
fundist fennt á fjallabæjum. ^ í 17. Harold Stassen, tilvonandi forstjóri gagnkvæmu öryggisstofn-
Nú hefur verið austlæg átt í j unarinnar
tvo daga með þíðu, en mjög lítið jg Malenkov, hægri hönd Stalins einræðisherra.
hefur po hiánað. Skefli er orðiö K> Mark Clarkj yfirhershöfðingi herja S. Þ. í Kóreu.
mikið og allir vegir ofærir biium.
Snjóbíllinn er farinn að ganga (
og bætir það ur brýnustu þörf- ;___
uta. (
Rétt áður en áfellið gerði, var
byrjað að undirbúa byggingu
radíóvita á Urriðavatni í Fellum. DAMASKUS, 3. jan. — Systir
Þar er nýbyggð rafstöð og mun Nehrús, forsætisráðherra Ind-
eiga að íá þar orku til reksturs- lands, frú Pandit, er nú í Sýr-
ins. Auðvitað varð að hætta við landi á leið sinni heim frá New
þetta, þegar áfellið gerði, og York, en þar var hún fulltrúi Áil Kaupmannahafnar, þar sem
verður sennilega ekki tekið til lands síns hjá S. Þ. — Frá Sýr’- 'hanrt mun verða viðstaddur jarð
starfa við þetta aftur fyrr en landi fer frúin í opinbera heim- arför mágkonu sinnar, Alex-
með vorinu. G.H. sókn til Libanons. —NTB. ‘andrine drottningar.
Mohameð Nagib, einvaldur Egyptalands.
£r á heimleil5
Hákon konungur fer \\\
Kðupmannshafnar
OSLO, 2. jan. — Hákon VII. Nor-
egskonungur lagði í dag af stað
HÉR OG ANNARSSTAÐAR
Getraunirnar starfa á sama
grundvelli og hin opinberu get-
raunafyrirtæki á NorðurlÖndúm,
en sakir fámennis eru aðstæður
á allan hátt erfiðari hér. Saman-
burður við rekstur þeirra verður
því aldrei raunhæfur. í fyrstu
vikunni í Svíþjóð (1934) varð
þátttakan 30 raðir á 1000 íb., eh
er nú 75 sinnum meiri, í Noregi
(1948 70/1000 en er nú 40 sinnum
meiri, í Danmörku 420/1000 en
er nú tvöfalt meiri. Hér er sam-
svarandi tala 50/1000 og hefur
síðan hækkað um sjöttung.
40 UMBOÐSMENN
Umboðsmenn fyrir getraunirn-
ar eru rúmlega 40 talsins á svæði
inu frá Vestmannaeyjum til Ak-
ureyrar. Vegna stopulla póstsam-
gangna við Austurland hefur
ekki þótt fært að koma þar á um-
boðum. Þeir, sem ekki eiga kost
á beinu sambandi við umboðs-
mann en hafa hug á þátttöku,
geta gerzt þátttakendur með því
að snúa sér til fyrirtækisins.
Fyrsti getraunaseðillinn á þessu
ári er nú kominn til umboðs-
manna en leikirnir á honum fara
fram n.k. laugardag.
Þrír Bæjarúlyerðar-
logarar á sallfisk- j
veiðum 1
FLESTIR togarar frá Bæjarút-
gerð Reykjavíkur eru nú á salt-
fiskveiðum.
Ingólfur Arnarson fór á salt-
fiskveiðar 26. des. Skúli Magnús-
son kom 29. des. og landaði í
Reykjavík. Skipið fór aftur á ís-
fiskveiðar 30. des. Hallyeig Fróða
dóttir er í vélarhreinsun í
Reykjavík. Jón Þorláksson er í
vélarhreinsun í Revkjavík. Þor-
steinn Ingólfsson fór á saltfisk-
veiðar 11. des. Pétur Halldórsson
fór á saltfiskveiðar 28. des. Jón
Baldvinsson kom til Reykjavíkur
23. des. Þorkell Máni kom til
Revkjavíkur 18. des.
I fiskverkunarstöðinni unmi
um 70 manns í þessari viku við
ýmiss framleiðslustörf.
STRÆTISVAGNAVERKFALL
er nú í Nýju Jórvík. Kemur það
mjög' hafkaléga híður á fólki, því
að um 2V2 millj. manna notar þá
daglega. — NTB-Reuter. __j