Morgunblaðið - 26.06.1953, Blaðsíða 11

Föstudagur 26. júní 1953
MORGUNBLAÐIÐ
11
FKÚ Jóhanna á Baegisá er hún
alltaf nefnd, jafn vel þó hún
dveljist, eins og nú um sinn, á
ö.ðru íandshorni.
Húj! á - í dag áttræðisafmæli,
ffædd að Há’.si í Fnjóskadal, 26.
júní 1873. Og finnst okkur vin-
sim hennar hér norður hún illa
Æjarri á svo merkilegum tíma-
snótum ævi sinnar.
Vaíalaust hefði margan langað
til að rifja upp gamlar minning-
ar heima á Eægisá í dag með frú
Jóhönnu og flytja henni þar all-
ar góðar óskir, og þakkir fyrir
aneir en hálfrar aldar sögu,
ístai'f og stiíð, á því forna og
ífræga setri.
En þangað giftist hún ung að
árum, séra Theódór Jónssyni, og
Siéldu þau hjónin gullbrúðkaup
sitt vorið 1948, en á haustmánuði
árið eftir lézt séra Theódór. Hafði
fcann þjónað Bægisá í full 50 ár
og átti alla að vinum, sem hann
|>ekktu, sérstaklegur gáfumaður
sninnugur og margfróður, en
meðál hinna kyrrlátu í landinu,
liógvær og hlédrægur.
Þau hjón eignuðust þrjár dæt-
iur en misstu eina þeirra, Val-
gerði, á æskualdri, mikla mynd-
arstúlku. Hinar eru Sigríður,
fyrrum húsmæðrakennari, nú
gift Bjarna Friðrikssyni garð-
yrkjubónda í Hveragerði, og
Kristjana, skjalaþýðandi, fjöl-
Særð kona.
Frú Jóhanna er af traustu Og
góðu bergi brotin, Laufæsingum,
Briemsætt og Reykjahlíðarmönn-
um.
Voru foreldrar hennar séra
Gunnar prófastur Gunnarsson á
SValbarðij, bróðir Tryggva Og
þeirra systkina, og Valgerður
Þorsteinsdóttir frá Hálsi.
Séra Gunnar dó rúmlega
þrítugur, þá ný setztur að Lund-
arbrekku-brauði, og orkti ástvin-
ur hans, séra Matthías, eftir hann
eitt af sínum ódauðlegu erfiljóða.
Þar eru þessar hendingar:
„Meðan þú átt, þjóðin fróða,
þvílík manna blóm,
áttu sigur, gull og gróða,
Guð og kristindóm“.
Frú Jóhanna lifði ein fimm
barna þeirra séra Gunnars og
ólst upp með móður sinni, sem
var einhver merkasta kona sinn-
ar samtíðar, stórbrotin og sér-
stæð, mikil gáfukona og menntuð
rtieir en þá var títt.
Frú Valgerður tók við stjórn
kvennaskólans á Laugalandi í
Eyjafirði við stofnun hans 1877,
og stýðri honum jafnan síðan,
Einkadóttirin fékk því uppeldi
sitt á þessu ágæta skólasetri og
undir vakandi umsjá sinnar
rnikilhæfu ' móður. Hlaut hún
þannjg fágæta menntun til munns
óg handa, en sjálf var hún svo
vel :af Guði gerð, að allt nám
var henni léikur.
Ligtgáfa var og frú Jóhönnu
ríkuleg í blóð borin, spilaði og
söng, svo að ennþá er í minnum
haft og að ágætum í Eyjafirði,
eigi hvað sizt af gömlum náms-
meyjum frá Laugalandsskóla og
sóknarfólki. En frú Jóhanna
kenndi söng í skólanum um skeið,
ásamt fleiri námsgreinum og um
áratugi var hún organleikari á
Bægisá, eða allt til þess er mað-
ur h'-nnar iét af prestsskap vor-
ið 1941.
Og fleira var frú Jóhönnu til
lista lagt. Hannyrðir hennar
margar eru gersemar. Og enga
konu hef ég séð sitja hest af meiri
íþrótt en hana, enda þc tti henni
vænt um gæðingana á Bægisá,
eins og raunár öll dýr sem hún
umgekkst af óvenjulegri nær-
færni og sál. Lék við þau og
hjalaði eins og blómin s'n í stof-
unum og hlaðbrekkunni.
Frú Jóhanna átti gott hjarta
og t.l að þakka það, er einkum
þessi afmæliskveðja send héðan
að norðan.
Ævi hennar var oft örðug og
baráttusöm á langri leið, og ef
til vill hefðu hinir miklu hæfi-
leikar hennar notið s..n betur við
önnur skilyrði en þau, er hún
bjó við hér oft i einangrun og
fásinni. En hvað sem því líður,
það var happ þeim sem hlaut að
fá að njóta hennar, þar sem hún
um áratugi setti svip á umhverfi
sitt og samt ð, þessi tigna, glæsi-
lega og góða kona.
Og næsta eyðilegt finnst nú
gestum og gangandi að l. ta heirn
að gamla prestssetrinu á Bægisá,
síðan frú Jchanna og fjölskylda
hennar hvarf þaðan fyrir nokkru.
Og oft heyrist spurt, hvenær
hennar sé aftur von.
Ég fullvissa hana um vináttu,
HVE ótrúlegt er það ekki að! gæti tii fulls rækt það starf er
frétta lát góðs vinar sem fyrir honum hafði verið falið.
örskammri stundu var í fullu |
fjöri og kenndi einskis meins? í-
hugunarefni er það og að margur (
lifir með kvöl og óskar einskis
1 daglegri umgengni var hann;
hógvær, prúður og kurteis. Nokk
uð ákafur í lund og lét hiut sirin
ógjarnan, en vildi ávalit hafa það
fremur en að deyja og losna við j" sem réttara reyndist. Hann var
armæðu og stríð. Það virðist svo, ' óáleitinn og hlédrægur, en var
þegar dauðinn er annarsvegar, þá ' alltaf reiðubúinn tii að leggja góð
sé ekki farið í manngreinarálit. 1 um málum lið og þá sér í iagi
Hvorki heill né vanheill veit þeim, sem miður máttu sín í líf-
hvenær kallið kemur. Oft á tíð- inu. Hann var dulur í skapi og
um er erfitt að skilja hinn alvalda flíkaði ekki tilfinningum sínum.
dómara. Svo fór mér þegar ég Af ungum manni var harin
frétti, að morgni þriðjudags, 23.
júní s.l., lát starfsfélaga míns og
vinar, Lárusar Jakobssonar.
Ekki hafði mér komið slíkt í
óvenju trúaður maður og er mér
það sérstaklega minnisstætt er
hann var að ræða áhugamál sín á
heimili mínu um síðustu helgi.
hug, er ég síðdegis daginn áður,' Datt mér þá ekki í hug, hve lítxð
' og tryggð okkar, sem þar bar
oftast að garði. Það voru ógleym-
anlegar stundir heima hjá þeim
hjónum. fíúsbóndinn hýr og glað
ur, háttvís og hjartahreinn, allra
manna skemmtilegastur heim að
sækja. Og húsfreyjan með sínar
glampandi gáfur og innilegu
alúð. Góðvilja hennar og sam-
hug reyndu þeir þá eigi sizt, er
að Bægisá áttu þyngstu sporin.
Var það þá ekki fátítt, að frúin
hefði svo ofan af fyrir gestum
sínum, að hún settist við hljóð-
færið, lék og- söng, og bætti svo
böl þeirra og harma.
Kæra frú Jóhánna á Bægisá!
Hjartans þakkir frá okkur öll-
um, gömlum vinum þínum hér
norðan jökla, og árnaðaróskir á
þessum merkisdegi. Megi þér og
þínum farnast sem bezt í bráð
og lengd.
Já, sólin blessuð vermi þig •—
eins og skáldið úr Öxnadal
mundi hafa sagt. Blíðustu geislar
þess yndislega vors sem um Eyja-
f jörð skartar nú í allri dýrð, vefi
í veg þinn fegurð sinni og birtu,
nú og að leiðarlokum.
Sigurður Stefánsson.
«I©P
Jpa
i ágætu standi til sýnis og
sölu á þvottaplaninu, Lauga
vegi 168. Uppl. hjá Kr.
Kristjár.sson h.f. -
Notað mótatimbur
Vil kaupa notað mótatimb-
ur. U.ppl. i síma 9797 í dag
til kl. 6 e.h. og laugai-dag
til kl. 12 f.h.
FRU KRISTÓLÍNA KRAGH,
hárgreiðslukona Þjóðleikhússins,
er 70 ára í dag. Nú á tímum er
það ekki áiitínn mjög hár ald-
ur, en ef reiknaðar eru vinnu-
stundir æfi hennar yrðu þær
nokkuð margax-, ég hefi þekkt
fáar vinnusamari konur.
Frú Kragh er Reykvíkingur.
Foreldrar ijemnar voru fátæk og
börnin vanim snemma til vinnu.
Heimilið hlýtor að hafa verið
myndarlegt og snyrtimennskan
og myndarskapiurinn eru henni í
blóð boria.
Við reyíomkar konur vorum
svo heppmsa- að hún var ein
þeirra fyrsta, sem settu á stofn
snyrtistoliií bér í bæ. Hún hafði
um tíma stóra hárgreiðslustofu
og marga lærlinga. Árangurinn
er sýnilegur, því mér er næst að
halda að það sé mikið henni að
þakka hve margar góðar hór-
greiðslustofur eru í þessum bæ.
Hún var gift Hans Kragh,
verkstjóra hjá símanum, sóma-
manni, sem margir Reykvíking-
ar kannast við, en sem nú er
dáinn fyrir nokkrum árum. Þau
eignuðust 4 mannvænleg börn og
þrátt fyrir mikla vinnu utan
heimilisins bjó hún manni sín-
um og börnum indælt heimili.
Nú þakka börn hennar og tengda
börn með því að sýna henni um-
hygju og ást.
Það sem hefur komið mér til
að rita þessar línur ög það sem
mér þykir vænzt um hjá henni
er hinn ódrepandi áhugi fyrir
ieiklistinni. Hún hefur í mörg
ár annast hárgreiðslu, fyrst fyrir
Leikfélag Reykjavíkur og svo
núna fyrir Þjóðleikhúsið. Það
má segja að þar sé réttur maður
á réttum stað. Hún vinnur starf
sitt í kyrrþey, bak við tjöldin,
og svo vel er hún heima í því,
að ekki þarf annað en láta hana
vita að hlutverkið sé aðalsdama
frá 16. öld eða Grænlendingur
frá 17. öld, „og blessuð iáttu mig
fá rauða hárkollu og hún verður
að fara mér vel“ —. Daginn
eftir fær leikkonan nákvæmlega
það sem hæfir henni.
Eins og nærri má geta erum
við oft erfið, sérstaklega á fyrstu
sýningunni, þegar taugar eru
spenntar og við hrædd um að
vera of sein, t. d. ef oft þarf að
skipta um búninga. Þá verður
að hafa örugg handtök og má
stundum ekki muna sekúndum.
Þegar okkur finnst allt ganga á
afturfótunum, skilur hún að
þetta er í rauninni samvizku-
semi okkar að kenna, en ekki
kvaddi hann fyrir utan Lands-
bankann glaðan í sinni, á hraðri
Hárffjeltlrshfl-
daiinuÐ
óskast.
Upplýsingar í síma 4109. j
ferð til starfa að sínum málum,
að loknu dagsverki í bankanum.
Raunar hygg ég að hvorugum
okkar hafi grunað, að hér værum
við að hittast og kveðjast í
hinnsta sinni. En hversu líkt var
þetta ekki Lárusi, — var hann
ekki ævinlega og alltaf tilbúinn
til að bregða skjótt við, og koma
á ýmsan hátt að óvörum.
Lárus var fæddur að Holti
undir Eyjafjöllum 21. apríl 1918.
Sonur heiðurshjónanna, Sigríðar
Kjartansdóttur og síra Jakobs
Lárussonar, síðar skólastjóra að
Laugarvatni. Ólst hann þar upp
í fögru umhverfi og við ástríki
foreldra og margra systkina. Ung
ur að árum f-lutti hann með for-
eldrum sínum og systkinum til
Reykjavíkur. Þegar starfsorka og
aldur leyfði réðist hann í þjón-
ustu Landsbankans og gerði
bankastörf að ævistarfi sínu.
Hann hóf starf sitt hér í bankan-
um sem sendisveinn, en með
dugnaði og trúmennsku í starfij
var honum sýndur vaxandi trún-'
aður í ýmsum deildum bankans
og er hann féll frá var hann deild
arstjóri í ábyrgðardeild bankans.
Lárus hafði ekki langa skóla-
göngu að baki en með sjálfsnámi
hafði hann öðlast menntun sem
langskólagenginn væri. Hann
dvaldi um árabil í Bandaríkjun-
um og starfaði þar í banka. Hlaut
hann þar sem annars staðar mik-
ið lof yfirboðara sinna. Þar
kynnti hann sér sérstaklega ýmsa
þætti bankastarfseminnar er
komu honum síðar að mjög góð
haldi, er hann tók við deildar-
stjórn í ábyrgðardeild bankans.
Jafnvel á eftir að hann tók við
því að við viljum vera óþægileg þessu nýja starfi réðist hann enn
við hana. Þá róar hún okkur og til sjálfsnáms í frönsku og fleiri
skilar okkur inn á sviðið í tæka tungumálum, til þess að hann
tíð.
Hún finnur líka á sér þegar við -
viljum hvíla okkur. Þá kann
hún þá list að ganga hljóðlega
um, greiða hár okkar, hjálpa
okkur í búningana, segja ekki
orð, en láta okkur finna samúð-
ina í þögninni.
Erlendir leikarar, sem komið
hafa hingað sem gestir Þjóðleik-
hússins hafa margir haft orð á
því hve þeir öfunduðu okkur af
að hafa frá Kragh og frú Thorf-
hildi Baldvins, sem er önnur hár-
greiðslukona okkar.
skilur líf og dauða. Hann vmni
mjög tónlist og var vel heima í
öllu, sem að henni iaut. Hann átti
um skeið mjög gott safn tónverka
og var þar að finna mörg fræg-
ustu verk sem nú eru kunn.
Lárus var aðeins 35 ára gamall
er hann féll frá og að jafnaði er
langur vinnudagur framundan
hjá jafn ungum manni. Hann átti
einnig mörg hugðarefni -og ótal
óleyst verkefni blöstu við. Hann
var sístarfandi og eitt þeirra
verkefna er fyrir lágu var íbúð-
arbygging, sem hann var nýbyrj-
aður á. Við hana var hann að
starfa er kallið kom og lagt var
upp i ferðina miklu. Honum auðn
aðist ekki að sjá þetta mikla
hjartans mál verða að veruleika.
Landsbankinn og starfsmenn
hans eiga hér að baki að sjá
góðum starfsmanni og starfs-
félaga. Sæti hans verður vand-
skipað og er hans sárt saknað af
öllum starfsmönnum bankans.
Starfsféiagar sakna góðs drengs
og vinir ágæts félaga og harma
að lífsskeiðið er á enda runnið.
Ég þakka þessum góðvini mínum
mikla vináttu og margar ógleym-
anlegar ánægjustundir inrvan
bankans, sem utan.
Ástvinum hans ,•— aldraðri ög
heilsuveilli móður — og systkin-
um, sem að baki "eiga að sjá ást-
ríkum syni og elskulegum bróð-
ir, sendum við starfsfélagar og
vinr samúðarkveðjur, en erum
sem þau harmi slegin, en cr
tímar Hða mildast sorgin og sökn
uðurinn, en endurminningin um
góðan dreng og hugljúfan vin
mun lýsa fram á veginn og hjálpa
til að bera mótgang lífsins unz
vinir hittast á ný handan gröf og
dauða.
B. M.
Ég veit ég tala fyrir munn
allra starfssystkina minna, þegar
ég óska frú Kragh allrar bless-
unar á komandi æfiárum. Ég
óska henni þess, sem ég veit
er einnig hennar ósk, að hún
megi haldi svo góðri heilsu, að
hún geti unnið til æfiloka. —
Því það hefur þessi háttvísa kona
numið af lífinu, að vinnan er
mikil blessun.
Arndis Björnsdóttir.

Bifreið óskast
Ensk 4ra. manha,
árg. 1.950 eða yn^rivæ^Á'^,
Verðtilbdð'ásamt öl'ltinr
1 ýsingnrrt seridist:;aft£iy-.ÍÍW3Í
fyrir hádegi á.'
merkt: „Bifreið — 803“.
Dppþvotta-
GKINdlllt
I'V'Í
LUDVIG STORR & CO.
D-LISTINN
er listi Sjálfstæðisflokksins
Frú Jóhanna Gunnandóftir
Bæaisá er áttræl í sfaa
Kristólína Kragh
sjölug
Lárus Jakobsson
banikafulltrúi - Kveðjuorð