Morgunblaðið - 30.06.1953, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 30. júní 1953
Enn um Laufjarvatnsmálið
VEGNA þess, að hið svonefnda
Laugarvatnsmál hefur orðið bit-
bein ýmissa manna bæði í ræðu
og riti, og fólk virðist yfirleitt
hafa fengið nokkuð rangar upp-
lýsingar í þessu máli, þá finnst
mér, að ég geti ekki lengur setið
á mér að gefa dálitla skýringu
á þessu máli.
Viðvíkjandi athugasemd kenn-
aranna á Laugavatni, sem var
birt 31. marz, í flestum dagblöð-
um bæjarins, finnst mér hún
hljóða nokkuð mótsagnakennt í
ýmsum atriðum. í fyrsta lagi að
undir hana skulu skrifa allir
kennarar skólans, en nokkrir
þeirra kenndu okkur alls ekki
neitt, og gátu þess vegna lítið
borið um okkar hegðun, og hitt
að ekki hafði nema einn kenn-
arinn afskipti af þessu máli, og
þau lítil.
Þess vegna er sú spurning efst
i hilga mínum, hvernig gátu þeir
gefíð einhverja skýrslu um mál-
ið og farið að réttlæta gerðir
skólastjóra í einu eða neinu?
Svo var mál með vexti, að
snemma vetrar veiktist einn nem
andinn, Pétur Ólafsson, nokkuð
hastarlega af botnlangabólgu, og
var ekki annað sýnna, en að hann
yrði að hverfa frá námi og ganga
undir uppskurð. Þegar frá leið
batnaði Pétri dálítið og var talið
óhætt að iáta uppskurðinn bíða,
þar^gað til um vorið.
Eins og gefur að skilja, þá kom
mikill afturkippur í nám Péturs
og leiddi það til þess, að hann
fór að slá slöku við þá námsgrein,
sem kemur sér einna verst að
missa nokkuð úr, eða stærðfræð-
ina. Fram eftir vetri var þessu
ekki gefinn neinn gaumur, enda
telst það ekki til neinna stórvið-
burða í þessum ágæta skóla, að
nemandi skrópi í tíma. Þar til
einn morgun, er skólastjóri var
nýkominn úr einni för sinni til
Reykjavíkur, og húgði á umbæt-
ur miklar, kom að máli við Pét-
ur og sagði honum, án nokkurra
skýringa, að nú væri veru hans
lokið hér, og mætti hann fara.
En eins og og hetju sæmdi
réðst harm ekki á garðinn, þar
sem hann var „hæstur", með því
að ráðast á þennan 14 ára gamla
hálfmunaðarlausa dreng. Til
þess að krafsa yfir þetta verk sitt
rakihann annan pilt um leið, sem
var .að okkar dómi nokkuð óreglu
samur, og þar að auki, sást sá
sarrii sjaldan í tímum.
Eftir þessar röggsamlegu að-
gerðir, fór skólastjóri aftur til
Reykjavíkur, til að sinna öðrum
óskildum störfum. Þar eð við
töldum, að skólastjóri hefði ekki
gefið fullnægjandi skýringu á
brottrekstri Péturs, þá ráðlögð-
um-við honum, að bíða þar til
skólastjóri kæmi aftur. Þar eð
okkur þótti ekki skemmtilegt, að
sjá >af góðum félaga, ákváðum
við, að taka ásamt honum ábyrgð
ina af því, á okkur.
Þgr sem við héldum, að skóla-
stjófi hefði skipað einhvern í sinn
staðí í f jarveru sinni, snérum við
okkur til eins kennarans, Ólafs
Eriem, og báðúm hann skýring-
ar á^þessu máli.
Bcást hann frekar illa við þess
ari ínálaleitun okkar, og kvaðst
hvoijki vita neitt um þetta né
haf4 nokkuð með þetta að gera.
Af hessu ályktuðum við það, að
skólasitjóri hefði farið sínar eig-
in gptur í þessu máli, og ekki
ráðgazt við samkennara sína. Bið
um Við nú þess, að skólastjóri
kæníi heim, svo hægt væri að fá
ástæður fyrir þessum snögglega
brottrekstri. Þegar skólastjóri
kom aftur báðum við hann að
mæta á fundi með okkur, svo
hægt væri að ræða þetta mál.
Áður en fundur þessi var hald-
inn, báðu félagar mínir mig, að
bera fram mótmæli gegn brott-
rekstrinum og tillögu tíl lausnar
á þessu máli, og fer hún hér á
eftir.
1. Að fjarvistir Péturs frá námi
stöfuðu að mestu leyti af hans
veikindum.
2. Eins og áður er sagt, hafði
skólastjóri vísað öðrum nemanda .
burt úr skólanum, og hafði sá
nemandi farið strax burt af staðn .
um, en vegna ókunnra ástæðna, j
hafði hann tekið þann nemanda ,
aftur, þó að okkar dómi hefði sá
sami brotið margfalt meira af
sér heldur en Pétur, og kröfð-
umst við því fulls jafnréttis.
3. Að Pétur er alger reglur.-.að
ur og drengur hinn bezti, og þótti
okkur það miður að skólastjóri
skyldi víkja þessum nemanda frá
en héldi eftir öðrum nemendum,
sem höfðu orðið uppvísir að því
að virða að vettugi þær reglur,
sem skólinn setti þeim.
Á þessum forsendum fórum
við fram á, að Pétur yrði aftur
tekinn upp í skólann.
Þessa tillögu okkar tók skóla-
stjóri ekki til greina, og lýsti
hann því yfir á fundinum, að sér
væri sama, hvort við færum eða
yrðum kyrrir, án þess að nokkur
hefði minnst á brottför, Eftir
þetta, héldum við bekkjarbræð-
urnir fund, og ræddum málið
eins og okkur var unnt.
Þar sem við höfðum ekki feng-
ið neina fullhægjandi skýringu á
brottrekstri þessa nemanda, og
að okkar dómi töldum við hann
síður en svo brotlegastan af okk-
ur, fannst okkur að eitt ætti yfir
okkur alla að ganga, og ákváð-
um einróma, að segja okkur úr
skólanum.
Hvað bekkjarbókinni viðvíkur,
þá er það ekki nema helber ó-
sannindi að bekkurinn hafi nokk
urn tíma tekið þá sök á sig.
En hitt var það, að við gátum
ekki hreinsað okkur af hvarfi
hennar, af fJví að okkur var ó-
kunnugt, hver var valdur að
hvarfi hennar. Þótti okkur það
því nokkuð lúalégt af skólastjóra,
að koma með þetta mál á hend-
ur okkur, þegar við höfðum sagt
okkur úr skólanum, og hugðist
hann geta notað það sem vopn
gegn okkur, ef við reyndum að
fara í aðra skóla.
Buðust þá átta piltar til að taka
þetta mál að sér, en enginn
þeirra ætlaði í landspróf, og
gerðu þeir það eingöngu vegna
okkar hinna, sem hugðumst taká
landspróf.
Viðvíkjandi skólahjúkrunar-
konunni, þá finnst mér, að hún
hefði ekki átt að skrifa undir
þessa athugasemd, þar sem hún
var búin að gefa þá yfirlýsingu,
að hún sftyldi sjá um það, að
Pétur færi aldrei af skólanum,
sem rekinn, og skyldi hún fá
lækni til að votta það, að Pétur
hefði ekki getað sótt betur tíma
um veturinn og skyldi hún stað-
festa það. Hvað viðvíkur kenn-
urunum í heild, sem undir at-
hugasemdina skrifuðu, þá vil ég
segja það, að þeir hefðu getað
komið betur fram í þessu máli,
eins og t .d. að koma með ein-
hverja tiilögu til lausnar á má;l-
inu, en eins og fyrr er sagt, létu
þeir það alveg ógert, hvað sem
því hefur valdið. Þar sem málum
er nú komið og engin skýrsla er
fyrir höndum frá skólastjóra, get
um við ekki annað en lagt málið
í hendur almennings, þótt að síð-
ustu orð skólastjórans hefðu
hljómað á þá leið, að við þyrf't-
um ekki að halda það, að hann
yrði ekki tekinn trúanlegri, því
að hans áreiðanleika þekktu
flestir, og því mundi vera lítil
uppreisnarvon fyrir málstað okk-
ar. Vonumst við því fastlega til,
að almenningur líti á þetta raun-
hæfum augum, en ekki eins og
margir, og þar á meðal aðstand-
endur sumra piltanna, að þetta
hafi verið frumhlaup eins pilts.
Að endingu vil ég færa Pétri
beztu kveðjur frá bekkjarbræðr-
um hans, með ósk um góðan Og
skjótan bata.
Með þökk fyrir birtinguna.
Jónatan Sveinsson.
★
í MORGUNBLAÐINU 3. júní
s. 1. er greinarstúfur ásamt
mynd af piltinum, sem vikið var
úr Laugarvatnsskóla s.l. vetur
vegna meintrar vanrækslu við
námið. Er þar minnt á fyrri
skrif um málið og þess getið, að
nú hafi pilturinn verið skorinn
upp og hafi botnlanginn reynzt
skemmdur, eins og pilturinn hafi
haldið fram, og því þar með
slegið föstu, að pilturinn hafi
verið rangindum beittur, enda
sagt, að forráðamenn skólans
hafi lítt trúað á veikindi pilsins.
Út af þessu vildi ég mega gera
stutta athugasemd, þar sem mál-
ið er mér nokkuð skylt, en ég
var kvaddur til piltsins um það
bil, sem veikindi hans byrjuðu.
Sé um mistök að ræða gagnvart
piltinum, ætti ég og hjúkrunar-
kona skólans miklu fremur að
eiga sök á þeim, heldur en skóla-
stjórinn, enda er hann löngu
landskunnur fyrir farsæla stjórn
á fjölmennasta héraðsskóla
landsins, sem oftast mun hafa
verið meir en fullsetinn og þó
færri komizt að en vildu. Mér
er líka persónulega kunnugt um,
eftir 6 ára samstarf, að hann
lætur sér mjög annt um heilsu
far nemenda, enda mun Laugar-
vatnsskólinn eini héraðsskólinn,
sem hefur fastráðna hjúkrunar-
konu, beinlínis til að vaka yfir
heilsu nemendanna. Það hljómar
því ekki trúlega, að skólastjóri
telji kvartanir nemenda mark-
leysu, nema í samráði við hjúkr-
unarkonu og lækni, en slíkt hefur
aldrei skeð í mína tíð og, ég
held ég megi fullyrða, aldrei áð-
ur heldur. Ekki er mér síður
kunnugt um samvizkusemi
hjúkrunarkonunnar og hefur
mér jafnan þótt „kvabb“ henn-
ar frekar of en van. — Morg-
uninn 27. jan. kvaddi hjúkrun-
arkonan mig til piltsins. Hafði
hann daginn áður kvartað um
þrautir í kvið og haft hitaslæð-
ing um kvöldið. Þegar ég kom
næsta morgun, var hann hitalaus
og önnur einkenni að mestu horf-
in eða svo óljós, að ég taldi hæp-
ið að úrskurða þetta botnlanga-
bólgu að svo komnu máli. Taldi
ég líka víst af fyrri reynslu, að
hjúkrunarkonan gerði mér að-
vart, ef árafmhald yrði á slík-
um köstum hjá piltinum. Þar
sem langt var um liðið, man ég
ekki -hvort ég hafði orð á því og
er ég þó að sjálfsögðu ætíð van-
ur því. En vel má vera, að mér
hafi láðst það í þetta sinn, og
mætti það yfirsjón teljast, eink-
um gagnvart piltinum, sem
kynni að hafa fengið þá flugu,
að ekki þýddi að kvarta, það
myndi ekki tekið mark á því. —
Gæti það verið skýring á síð-
ari framkomu hans. Geta má
þess, að hjúkrunarkonan var um
þessar mundir ekki heil heilsu og
la^ðist síðar sárþjáð og liggur
nú á sjúkrahúsi. Mætti hugsa
sér að árvekni hennar hefði af
þeim sökum dvínað lítilsháttar,
þótt ekki yrði þess vart að öðru
ieyti. Hún hefur líka, sem að
líkum lætur, marga ónæðisstund
og vökunótt, þar sem saman eru
komin 100—200 ungmenni á
gelgjuskeiði, með allt sitt kvabb
og kvartanir, enda oft kvillasamt
í siíkum hóp, auk þess sem hún
sinnir að einhverju leyti flest-
um sjúkum í skólaþorpinu og
næsta nágrenni.
Alkunna er, hvílíkur lymsku-
gripur botnlanginn er. Hann
getur valdið tiltölulega óveruleg-
um og óljósum óþægindum mán-
uðumuðum og jafnvel árum
saman, þótt töluvert skemmdur
sé og þá vafist fyrir slyngustu
sérfærðingum, hvað þá fyrir
skólastjóra, hjúkrunarkonu og
einum útkjálkalækni, að því er
virtist, þegar honum bauð svo
við að horfa. T. d. stundaði hann
sundæfingar reglulega og tók
þátt í sundkeppni og virtist þá
kenna sér einskis meins. Og
undárlega þóttu veikindi hans
koipa reglulega niður á vissum
námsgreinum. Fjarri sé það mér
að halda því fram, að piltur-
inn hafi aldrei fundið neitt til
á umræddu tímabili. En ekki
Fr_mh. á bls. 1?
65 stúdentor braut-
skróðir frá M. A.
AKUREYRI, 23. maí. — Mennta-
skólanum á Akureyri var slitið
17. júní. Fór athöfnin fram í há-
tíðasal skólans.
25 ár eru nú liðin, frá því að
skólinn brautskráði stúdenta í
fyrsta sinn. Voru þeir 5 talsins,
og voru tveir þeirra viðstaddir
skólaslit að þessu sinni, Bragi
Steingrímsson, dýralæknir, og
séra Gunnar Jóhannesson. — Þá
voru einnig viðstaddir nokkrir
10 ára stúdentar.
Skólameistari, Þórarinn Björns
son, gerði grein fyrir starfi skól-
ans á síðastliðnu starfsári. Kvað
hann heilsufar hafa verið gott í
skólanum og skólalífið yfirleitt
farsælt og snurðulítið. í heima-
vist bjuggu síðastliðinn vetur
fleiri en nokkru sinni áður, eða
aUs 133, þar af 80 í heimavistar-
sinn í sögu skólans, að hægt var
húsinu nýja. Var það í fyrsta
að fullnægja eftirspurn eftir
heimavistarhúsnæði, og stóðu á
endum umsóknirnar og húsnæð-
ið.
Tala nemenda, sem nám stund-
uðu í skólanum var 261, — þar
af gengu 259 undir próf. Fram-
haldseinkunn við landspróf hlutu
27 nemendur. Hæsta einkunn í
öllum skóla hlaut Sveinn Jóns-
son, V. bekk, stærðfræðideild,
ágætiseinkunn, 9,37.
Stúdentsprófi luku að þessu
sinni 65 nemendur, 38 í mála-
deild og 27 í stærðfræðideild. Er
það næststærsti stúdentahópur,
sem brautskráðst hefur frá skól-
anum í einu. Er þetta ennfremur
síðasti árgangurinn, sem lauk
gagnfræðaprófi samkvæmt
gamla skipulaginu, upp úr III.
bekk, og síðustu stúdentar héð-
an, sem hljóta einkunnir eftir
gamla einkunnastiganum (Or-
stedskerfi). Hafa þá alls braut-
skráðst héðan 908 stúdentar und
ir hinu gamla skipulagi.
Hæstar einkunnir við stú-
dentspróf nú hlutu: Maja Sig-
urðardóttir (7,40) og Vilhjálmur
Þórhallsson (6,94) í máladeild,
en í stærðfræðideild Hreinn
Bernharðsson (7,20) og Kjartan
Kristjánsson (7,10).
Þá gat skólameistari þess, að
dr. Sveinn Þórðarson, sem um
14 ára skeið hefur verið aðal-
eðlisfræðikennari skólans, hefði
látið af störfum og tekið við for-
stöðu hins nýstofnaða mennta-
skóla að Laugarvatni. Þakkaði
skólameistari honum starf hans
við Menntaskólann á Akureyri
og árnaði honum heilla í hinu
nýja starfi hans.
Eítir að skólameistari hafði af-
hent hinum nýju stúdentum próf
skírteini sín. kvaddi sér hljóðs
sr. Gunnar Jóhannsson og flutti
skólanum þakkir og heillaóskir
af hálfu 25 ára stúdenta. — Gat
hann þess, að þeir hefðu afhent
nokkra fjárupphæð í Minningar-
sjóð Sigurðar Guðmundssonar,
skólameistara, af tilefni þessa
stúdentsafmælis síns.
Þá tók til máls Sveinn Finns-
son, bæjarstjóri á Akranesi, og
afhenti skólanum vandaða
klukku að gjöf frá 10 ára stúdent
um, en skólameistari þakkaði
heillaóskir og gjafir fyrir skól-
ans hönd.
Að lokum ávarpaði skólameist
ari nýju stúdentana með ágætri
ræðu. Gerði hann að umtalsefni
hættu þá, sem mannkyninu og
menningu þess væri búin af áróð
urstækni nútímans og siðlausum
málflutningi, þar sem megin-
stund væri lögð á að villa um
dómgreind almennings og gera
mönnum ókleift að greina satt
frá lognu. Óskaði hann þess hin-
um ungu stúdentum til handa, að
þeim mætti auðnast að hafa
sannleikann að leiðarmarki og
skipa sér undir merki hans, hvar
sem þeir færu.
1 Síðar um dagínn buðu skóla-
meistarahjónin stúdentum og öðr
um gestum til kaffidrykkju í
borðsal nýju heimavistarinnar.
Var þar fjölmenni mikið, og
skemmtu menn sér við ræðu-
höld og söng.
NÝJU STÚDENTARNIR
Máladeild:
Aðalheiður Óskarsdóttir, Rvík.
Auðbjörg Ingimundardóttir,
ísafirði.
Axel Kvaran, Akureyri.
Birna Þórarinsdóttir, Rvík.
Björn Arason, Hún.
Björn L. Halldórsson, Hún.
Einar Oddsson, Skagafirði.
Finnbogi Pálmason, Dal.
Guðjón Baldvinsson, Ef.
Guðjón Styrkársson, Dal.
Guðlaugur Helgason, Ak.
Guðmundur Klemenzson, Hún.
Haukur Magnússon, N.-Þing.
Ingibjörg Þórarinsdóttir, Ef.
Jóhanna Valdimarsdóttir, Skag.
Jón J. Níelsson, N.-Múl.
Kjartan Ólafsson, V.-Is.
Maja Sigurðardóttir, Ak.
Ólafur Einarsson, Ak.
Ólöf Björnsdóttir, Ak.
Rafn Hjaltalín, Ak.
Ragnheiður Brynjólfsdóttir, Ak.
Rannveig Gísladóttir, ísaf.
Reynir Valdimarsson, Ak.
Reynir Þórðarson, Hún.
Sigurjón Jóhannsson, Kjósars.
Stefán Jónsson, Ak.
Vilhjálmur Þórhallsson, Gullbr.
Þóra Stefánsdóttir, Ef.
Þórey Guðmundsdóttir, Ak.
Þráinn Guðmundsson, Sigluf.
Ævar ísberg, Hún.
4!.
Utanskóla:
Aðalgeir Pálsson, Akureyri.
FIosi Ólafsson, Reykjavík.
Kristján Ingólfsson, Ef.
Margrét Sveinsdóttir, Rvík.
Oddur Björnsson, S.-Þing.
Stefán Sch. Thorsteinsson, Rvík.
Örn Helgason, Ef.
Stærðfræðideild:
Ásdís Jóhannsdóttir, Árn.
Einar Guðmundsson, Sigluf.
Eiríkur Sveinsson, Ak.
Guðmundur Þorbjarnarson,
S.-Þing._
Haukur Árnason, Akureyri.
Haukur Melax, Hún.
Hreinn Bernharðsson, Ef.
Indriði Einarsson, Siglufirði.
Jóhann L. Jónasson, Ak.
Jóhannes Sölvason, Skag.
Jón Hallsson, Siglufirði.
Jón H. Sigurðsson, Rvík.
Karl Stefánsson, Ef.
Kjartan Kristjánsson, N.-ís.
Kristján Aðalbjörnsson, Ak.
Magnús Sigurðsson, Árn.
Ólafur Grímsson, Ak.
Ólafur Hallgrímsson, Ak%
Óli Björn Hannesson, N.-ís.
Reynir Jónasson, S.-Þing.
Sigursveinn Jóhannesson, ísaf.
Stefanía Stefánsdóttir, Gullbr.
Stefán Þorláksson, N.-Þing.
Vilhjálmur Þorláksson, N.-Þing.
Þorsteinn Glúmsson, S.-Þing.
Örn Bjarnason, Isafirði.
Dvergar yflr 350
þúsund ára
BONN — Þýzki fornfræðafræð-
ingurinn dr. Alfred Rust, hefir
komið fram með athyglisverða
tilgátu á þingi jarðfræðinga í
Barsbiittel í Holsetalandi. Heldur
doktorinn því fram, að fyrir svo
sem 350 þús. árum hafi verið uppi
1 dvergþjóð í Slésv.k og I-Ioltseta-
t landi.
í f desember í fyr~a fundu forn-
, fræðingar örsmá steinverkfæri 12
metra í jörðu niðri. Fullyrðir
Rust, að þeir, sem þeim beittu,
hljóti að hafa ve ð enn minni
en dvergvaxið fól' á vorum tím-
um.