Morgunblaðið - 15.09.1953, Side 9

Þriðjudagur 15. sept. 1953
MOKGVNBLAÐIÐ
I
Þeir sem verkin vinna bezt stækka —
og virðing manna fyrir verkunum vex
FYRSTA sjálfstæða starfsíþrótta
mótið, sem haldið hefur verið hér
á landi, fór fram í Hveragerði s.l.
sunnudag og sá Ungmennafélag
Olfusinga um framkvæmd þess.
Áður hefur að vísu verið keppt í
einstökum greinum starfsíþrótta
en sú keppni hefur alltaf verið
liður í dagskrá annarra mann-
fagnaða.
— Hver er í stuttu máli saga
starfsíþrótta, spurði tíðíndamað-
ur blaðsins Árna G. Eyiands, sem
hiklaust má telja frumkvöðul að
starfsíþróttum hér á landi, því nú
eru 8 ár liðin síðan hann hóf fyrst
að skýra landsmönnum frá starfs
íþróttum.
^ — Sú saga er ekki löng, sagði
Árni. Þær voru orðnar útbreidd-
ar í Svíþjóð 'og Fínnlandi fyrir
stríðið og Norðmenn voru þá að
byrja með þær. En áhuginn á
þeim kulnaði út á stríðsárunum
en blossaði svo upp að nýju eftir
stríðið, og nú er svo komið að
skipulagning starfsíþrótta er þar
í landi lengra á veg komin en
víðast annars staðar. Þar, sem og
I fleiri löndum, er efnt m. a. til
iandsmóta að afloknum fylkis-
mótum og sveitamótum. Á síð-
ustu árum hefur verið stofnað til
smilliríkjakeppni í starfsíþróttum
<og í næsta mánuði fer fram heims
meistarakeppni í plægingum með
traktor í Kanada.
— En hvað er um starfsíþróttir
hér á landi að segja?
— Það eru um 8 ár síðan fyrst
var farið að minnast á starfs-
sþróttir. En raunverulegur skrið-
ur komst ekki á málið fyrr en
1951 að félagið fsland-Noregur
foeitti sér fyrir komu tveggja for-
ystumanna norsku starfsíþrótta-
hreyfingarinnar hingað til lands.
Þeir héldu hér fyrirlestra um
starfsíþróttir og sýndu kvikmynd
ir og efndu til kennslumóta eða
aefinga á Vífilsstöðum, Bessa-
stöðum, Selfossi ogaðHvanneyri.
Vakti starf þeirra mikla athygli.
Jafnframt ræddu þessir góðu
norsku vinir okkar, hélt Árni
áfram,, við forystumenn U.M.F.I.
Varð það auk fyrri kynna til þess
að UMFÍ tók starfsíþróttir á
stefnuskrá sína og á s.l. ári fékk
Stefán Ólafur Jónsson kennari
styrk frá landbúnaðarráðuneyt-
inu til Noregsferðar til þess að
kynna sér starfsíþróttir. Jafn-
framt fékk UMFÍ styrk frá Al-
þingi til þess að kynna starfs-
íþróttir hér á landi.
— Eru starfsíþróttir í Noregi
eingöngu bundnar landbúnaðin-
um?
— Já, að langmestu leyti. Ann-
ars láta þeir unglinga líka keppa
i upplestri o. fl. að vetrarlagi. Og
sviðið fyrir starfsíþróttir er óend
anlegt, sagði Árni og brá sér nú
frá til þess að horfa á fjölda
manna keppa í því að dæma út-
lit og byggingarlag búpeníngs.
BÚPENINGSDÓMAR
Þrjátíu og þrír menn á eldrin-
<um 20—40 ára höfðu safnazt sam-
an í fjósi einu í Hveragerði á
Frá starfsiþróttamótinu í
Hveragerði s.l. sunnudag
Árni G. Eylands. — Frumkvöðull
starfsíþrótta á fslandi.
keppendum í búfjárdómum. Þeir
stóðu afsíðis á meðan ráðunaut-
ar í hrossa-, nautgripa- og sauð-
fjárrækt báru saman dóma sína
um skepnurnar, ysem keppend-
urnir áttu að dæma. Síðan eiga
keppendurnir að dæma 2 hesta,
2 kýr éða 2 sauðkindur og sá
vinnur sem kveður upp dóm yfir
skepnunum, sem er samhljóða
eða sem líkastur þeim dómi er
hinir vísu ráðunautar kváðu
upp.
Búpeningsdómar eru mjög
þýðingarmiklir og með því að
gera þá að keppnisgrein í starfs-
íþróttum er unnið að því að
þjálfa eiginleika manna, sem um
skepnur hugsa. Skapa þekkingu
meðal þeirra er hirða um skepn-
ur fyrir útliti gripanna, og um
leið og sú þekking verður til
þess að mennirnir fá aukna á-
nægju af gripahirðingu og verða
að auknu liði í ræktun búpen-
ings.
Það var furðulegt að sjá, hve
keppendurnir voru naskir á að
meta eiginleika og byggingarlag
gripanna. • Þéir þukluðu og
mældu, renndu augunum fram og
aftur eftir gripunum og skrifuðu
svo niður einkunnirnar, sem þeir
gáfu gripunum. Það er þessi
þekking á búpeningi, sem ásamt
öðru gerir bónda að bústólpa og
bú að landstólpa, eins og skáldið
komst að orði.
Úrslit í búpeningsdómunum
urðu þessi:
Mögulegt er að hljóta 100 stig.
Umf. stig
Nautgripadómar:
1. Bjarni Jónsson, Skeiðum 94
2. Ólafur Þorláksson, Ölf. 93
3. Andrés Pálsson, Laugd. 92 V2
4. Sveinn Jónsson, Eyfell. 92
Sauðfjárdómar:
1. Karl Þorláksson, Ölf. 82
2. Jón Teitsson, Laugd. 80
3. Sveinn Skúlason, Biskt. 79
Hestadómar:
1. Þorg. Sveinsson, Hrunam. 87
2. Sveinn Skúlason, Biskt. 86 V2
3. -3. Andrés Pálsson, Laugd. 84 V2
Guðm. Steindórss., Ölf. 84 V2
KEPPNI KVENNA
Keppnin í kvennagreinum fór
fram í Húsmæðraskólahúsinu.
Ragnið buldi á gluggum og þaki,
en inni í funhitanum sýndu
stúlkurnar kunnáttu sína —
kunnáttu, sem öllum stúlkum
er þörf — í því að leggja
á borð, strjúka lín, gera
hnappagat og festa hnapp og
smyrja brauð. Þrjár síðastnefndu
greinarnar eru sameinaðar í þrí-
þraunt.
Þarna kepptu 5 stúlkur í því
að leggja á borð. Engin þeirra
fór eins að því, og ekkert borðið
var eins þegar þær höfðu lokið
keppninni, enginn þeirra fór eins
að strúka skyrturnar og enginn
smurði brauðið eins. Það er því
mjög skemmtilegt að horfa á
stúlkur í keppni sem þessari,
bera saman vinnuaðferðir þeirra,
vinnuhraða og verklægni en fyr-
ir þetta þrennt eru einkunnir
gefnar.
Úrslit í kvennagreinunum
urðu:
Upjf. stig
Lagt á borð:
1. Auðbjörg Sigurðard. Ölf. 86
mætti finna æðaslög alls þjóð-l trjátegundir og 2 plöntur, á
iífsins. fjórðu stöðinni skilar hann þrem-
Ráðherrann kvað allt líf þjóð-1 ur skilaboðum, sem hann fékle
arinnar öldum saman hafa mót
azt af landbúnaði og hér á landi
væri að finna hreinni bænda-
menningu en finna mætti ann-
ars staðar. Á síðustu árum hefði
að renna augunum yfir í byrj-
un hlaupsins, á fimmtu stöð-
inni á hann að lyfta upp steini
og segja hve mikið hann vegur,
á sjöttu stöðinni á hann að geta
þetta nokkuð breyzt enda hefði j sér til um hæð uppreistrar stang-
gerzt hér á landi ævintýri bjart ar.
Sunnudagsmorgunin. Þetta voru, 4. Magnús Kristj.ss. Laugd. 76
/hx

Háls
JEyru
Ennisttippur
Auqu
Nefbein
Nasi r
XverÁ
Eicrclabldð
Boqut-(&ójjlegqur)
mur
Fr<im-„hné~
Fótleqgur-
Kjúkuíiður
Kiuka-
Hófut
Heri&kámbur
Hgyggur
• Spjaldhrygqur
M]d.bma.rhortt
Lend.
lærleqqstoppui
Setbein.
Áfári
Læri'
Hné 1
Langlegqur
T&ql
■Hækill
Leggur
Kjúkæ
JLika.mshluta.r hestsins,
sem a.ba\lega. athug&stvid dóma.
og fagurt, þegar landsmenn
lærðu að taka tæknina í þjón-
ustu sína.
Þjóðin var hvað eftir annað á
heljarþröm vegna þess að þekk-
ingu skorti til að hagnýta þá
möguleika, sem hér á landi er að
fínna. Menn unnu og strituðu en
höfðu vart til hnífs og skeiðar.
Vinnan var böl í augum þeirra.
En með þekkingu á störfunum
og árangri þeirra, er vinnan
mesta blessun mannkynsins. Það
er hollt fyrir æskuna að keppa
við náungann og þegar farið er
að keppa í hagnýtum störfum,
þá er vel farið, sagði ráðherrann
og óskaði starfsíþróttahreyfing-
unni gæfu og gengis.
RÆA ÁRNA G. EYLANDS
Næstur talaði Þorsteinn Sig-
urðsson, bóndi í Vatnsleysu, for-
maður Búnaðarsambands ís-
lands og loks Árni G. Eylands,
stjórnarráðsfulltrúi, sem eins og
áður segir má telja brautryðj-
anda starfsíþrótta_hér á landi.
Hann ræddi nokkuð um gildi
starfsíþróttanna. Þeirra hlutverk
er, sagði Árni, að efla kunnáttu
og dugnað í störfum, jafnframt
því sem starfsíþróttin á að vekja
háttprýði og metnað hjá þeim,
sem starfið vinnur stuðla að
Myndin er frá fyrstu keppninni, sem fram fór hér á landi í því
að leggja á borð.

Ý
Keppandinn i búpeningsdómum verður að athuga margt
2. Sigríður Vigfúsd. Skeið. 85 ’
3. Helga Eiríksd. Skeið. 80
4. Marta Hermannsd. Ölf. 65
Þríþraut:
1. Aauður Kristjánsd. Biskt. 95
2. Arndís Erlingsd., Vöku 83
3. Ragnh. Ingvarsd., Vöku 81
4. María Guðmundsd., Ölf. 80
Línstrok:
1. Ingibjörg Jónasd., Ölf. 77
2. Marta Hermannsd., Ölf. 70
RÆÐA STEINGRÍMS
STEINÞÓRSSONAR
Eftir hádegis fóru fram ræðu-
höld í samkomuhúsinu.
Formaður Ungmennafélags
Ölfusinga bauð gesti velkomna
með nokkrum ávarpsorðum, en
síðan tók til máls Steingrímur
Steinþórsson, landbúnaðarmála-
ráðherra.
Fór ráðherrann fögrum orðum
um þá hugsjón, sem starfsíþrótt-
irnar væru grundvallaðar á.
Hann kvað það skyldu allra
þegna þjóðfélagsihs að skila
þeirri menningarai'fleifð, sem
þrjátíu kynslóðir á íslandi hafa
skapað meiri að vöxtum í hendur
næstu kynslóðar heldur en við
1 Var tekið. í baráttunni fyrir því
auknu verksviti og skilningi
manna á störfunum.
Starfsíþróttin gerir verk-
in virðuleg í augum keppandans
og í augum áhorfendans, vegna
þess að það þarf snilli og kunn-
áttu til að leysa þau vel af
hendi. Þeir, sem þau vinna bezt
stækka að virðingu að sama
skapi og menn bera meiri virð-
ingu fyrir störfunum sjálfum,
sagði Árni G. Eylands.
STARFSHLAUPIÐ
Að ræðuhöldunum loknum
fór fram keppni í síðustu tveim-
ur greinunum starfshlaupi og
akstri traktora. Voru keppendur
9 í starfshlaupinu og 14 í trakt-
orsakstrinum.
Starfshlaupið er þraut sem
reynir jafnt á andlegan þroska
keppandans sem líkamlegt at-
gerfi. Á hlaupaleiðinni, sem er
ekki mjög löng, eru 6 „stöðvar“,
þar sem keppandinn verður að
nema staðar og leysa ákveðið
verkefni. Á einni stöðinni verð-
ur hann að geta sér til um hvað
ákveðinn flötur er margir fer-
metrar. Á annari stöðinni verð-
ur hann að svara þremur spurn-
ingum, sem dómnefndin útbýr,
á þriðju stöðinni verður hann að
þekkja tvær áburðartegundir, 2
Tíminn er lagður til grunu-
vallar og svari hann einhverju
rangt, er ákveðnum sekúndu-
fjölda bætt við tíma hans. Þann-
ig kann því svo að fara, að sá
sem er lengst að hlaupa vega-
lengdina verði fyrstur í keppu-
inni, svari hann öllu rétt.
Úrslit í þessu hlaupi urðu:
Umf. min. sek.
Starfshlaup:
1. Hafst. Þorvaldss. Vöku 15.37
2. Andrés Björnss., Skeið 15.5A
3. Hafliði Kristjörnsson,
Skeið 18.19
4. Jón Fanndal, Ölf. 18.25
Hafsteinn hljóp vegalengdina á.
skemmstum tíma en Andrés var
honum hættulegur keppinautur,.
því svör hans voru réttari.
KEPPNIN í TRAKTORSAKSTRI
Starfsíþróttakeppni í traktors-
akstri er miðuð við að leysa
nokrar þrautir. Til þess að það'
takizt glæsilega þurfa þeir, sem
keppa, að hafa fullkomið vaid á
traktornum og geta gert hlutina
á réttan hátt. Allt eru þetta
atriði, sem koma fyrir við dag-
leg störf, og hafa því hagnýta
þýðingu. Hér fer saman leikur
og list, þeim til gagns og gam-
ans, er keppir og áhorfendum
til yndis og lærdóms. Akstur
og notkun traktorsins er íþrótt,
sem eigi verður lærð, nema sam-
an fari þekking, æfing og hátt-
prýði, segir í bæklingnum um
traktorsakstur.
Brautin, sem ekin er, á ekki
að vera skemmri en 400 metr ir.
Þrautin er að aka gegnum 13
hiið með kerru aftan í traktorn-
um og eru hliðin aðeins 15 m.
breiðari en kerrann, þannig, að
ekki má skeika miklu. Er ekið
í gegnum hliðin ýmist aftur á
bak eða áfram, aka á aftur á
bak eftir planka 10 m löngum
og 25 cm. breiðum, þannig að
annað hjól kerrunnar, annað aft-
urhjól og annað framhjól trakt-
orsins fari eftir plankanum,
snúið er við á vegamótum og að
lokum kerrunni lagt að brúsa-
palli.
■ Gefin eru stig fyrir tímann.
sem keppandinn notar til að aka.
brautina. Jafnframt eru gefin
stig fyrir að leysa hinar einsl öku
þrautir. Hæsta mögulega stiga-
talan er 100 stig, en dregið er
frá keppandanum ef hann fellir
hlið eða leysir ekki einhverja
þrautina rétt.
Keppendur í dráttarvélaakstr-
inum voru 14 og urðu úrslifc
þessi:
1. Karl Gunnlaugss, Hrunam. 72.
2. Bogi Melsteð, Skeið 71 .
3. Magnús Tómasson, Eyfeil. 69-
4. Ragnar Guðlaugss. Bagsbr. 6®
Lokaúrslit mótsins urðu þessi:
stigr
1. Umf. Ölfusinga
Skeiðamanna
Biskupstungna
Vaka
Hrunamanna
Laugdæla
Eyfeilingur
Dagsbrún
Ásahrepps
22 Mi
17
9
9
8
714
3
1
0
ÁNÆGJULEGT MÓT
Veðrið setti sinn svip á þetta.
mót. Ausandi rigning var allan.
daginn. Þrátt fyrir það var þátt-
takan mikil — 68 keppendur frá.
9 ungmennafélögum — og áhorí-
Framh. & bls. 12.