Morgunblaðið - 07.10.1953, Qupperneq 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 7. okt. 1953

Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgöarm.)
Stjórnmálaritstjéri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, euglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sírrii 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
lUR DAGJ.EGA UFJNJJJ
Samvinna lýðræðisflokk-
anna um þingnefndir
SÚ varð niðurstaðan á Alþingi
í sambandi við kósningár í þing-
nefndir, að lýðræðisflokkarnir
þrír, Sjálfstæðisflokkurinn, Fram
sóknarflokkurinn og Alþýðuflokk
urinn höfðU' samvinnu með sér.
Eiga þessir flokkar því iulltrúa
í öllum þingnefndum. —
Kommúnistar eru utangátta í
nefndum beggja þingdeilda, en
eiga hins vegar fulltrúa í hinum
fjölmennu néfndum sameinaðs
þings, þar sem þeir höfðu at-
kvæðamagn til þess 'að fá mann
kjörinn.
Hin nýja forusta Alþýðuflokks-
ins hafði mjög í heitingum um
það fyrir síðustu kosningar, að í
einu væri hún að minnsta kosti
staðráðin: Því, að forðást hvers
konar samvinnu við Sjálfstæðis-
flokkinn. Þetta loforð töldu hinir
nýju leiðtogar Alþýðuflokksins
að væri liklegast til þess að afla
flokki þeirra trausts og fylgis.
En þeir ,ur?u fyrir miklum
vonbrigðum. Vinstri villa þeirra
beið mikinn ósigur og mestur
varð ósigur sjálfs „hækjuhöfð-
ingjans“, sem féll í kjördæmi, er
í hálfan þriðja áratug hefur ver-
ið sterkasta vígi flokksins á ís-
landi.
En hvernig hefur hin nýja for-
usta Alþýðuflokksins svo efnt
það fyrirheit sitt að forðast alla
samvinnu við Sjálfstæðisflokkinn
eins og heitan eldinn?
, Það er rétt að svara þeirri
spurningu.
Formaður Alþýðuflokksins haf-
ur nýlega lýst því yfir á fundi í
Alþýðuflokksfélagi Reykjavíkur
að hann óg flokkur hans hafi
verið reiðubúinn til þess eftir
kosningarnar í sumar, að ganga
til stjórnarsamstarfs við Sjálf-
stæðisflokkinn og Framsóknar-
flokkinn. Sú ráðagerð hafi hins
vegar strandað á Sjálfstæðis-
mönnum.
Af þessu sést, að Alþýðuflokk-
urinn var reiðubúinn til þess,
þrátt fyrir heitingar og gífuryrði
sín fyrir kosningarnar að ganga
til samvinnu við Sjálfstæðismenn
um myndun ríkisstjórnar.
Þannig fór um sjóferð þá.
Þegar Alþingi kom saman
hófust umræður um kosning-
ar í þingnefndir. Álþýðuflokk
urinn beindi þá þeirri ósk til
stjórnarflokkanna, Sjálfstæð-
isflokksins og Framsóknar-
flokksins, að honum gæfist
kostur á aðstoð þeirra til þess
að koma fulltrúum sínum í
nefndir. — Stjórnarflokkarnir
urðu við þeirri ósk og nú sit-
ur „hækjuhöfðinginn" í þing-
nefndupi af náð hins „ótta-
Iega“ Sjálfstæðisflokks!
Svona er að taka of mikið upp
í sig fyrir kosningar. Það getur
orðið óþægilegt að þeim loknum,
þegar dómur þjóðarinnar hefur
fallið. Nú verða formaður Al-
þýðufloksins og óriefndur pró-
fessor að kyngja sínum eigin
stóryrðum og ganga hljóðir og
bljúgir til þeirra sæta sinna, í
nefndum Alþingis, sem þeir eiga
frjálslyndi Sjálfstæðismanna að
þakka.
Sjálfstæðismenn töldu, að enda
þótt Alþýðuflokkurinn væri í
stjórnarandsjöðu undir lánlausri
forustu, þá væri ekki rétt,að úti-
loka hann sem lýðræðissinnaðan
Stjórnmálaflokk frá Öllum áhrif-
' um í störfum Alþingis. — Harin
ætti að vísu ekki. að- hafa að-
stöðu til þess að marka þar stefn-
una. Þess Vegna kærðu Sjálf-
stæðismenn sig ekkr um að taka
hann í ríkisstjórn. En þeir töldu
rétt og i samræmi við þingræðis-
hætti í lýðræðislöndum að hann
fengi komið sjónarmiðum sínum
fram i þingnefndum.
Það er þess vegna skoðun
Sjálfstæðismanna, að þótt hm
ábyrgðarlausa forusta Alþýðu-
flokksins verðskuldi sannarlega
enga viðurkenningu, eða traust,
þá hafi samvinna lýðræðisflokk-
anna um nefndakosningar á Al-
þingi verið eðlileg.
Þess verður svo að vænta
að hin nýja forusta Alþýðu-
flokksins læri af mistökum
sínum og heimskupörum, láti
af stóryrðunum og geri sér
það ljóst, að í lýðræðisþjóð-
félagi er það frumskylda
stjórnmálaflokka að taka
raunhæfa afstöðu til vanda-
málanna á hverjum tíma. Æs-
ingar og stóryrði koma þeim
ævinlega sjálfum í koll, sem
slikum bardagaaðferðum
beita. Þá staðreynd ætti.nú-
verandi formaður Alþýðu-
flokksins e. t. v. að skilja
betur nú, en á s.l. vori, eftir
lærdóma liðins sumars.
Vér brosum
ALÞÝÐUBLAÐIÐ skýrir; frá því
í gær, að „samkvæmt ósk Hanni-
bals Valdemarssonar“ hafi Har-
aldur Guðmundsson verið kosinn
formaður þingflokks Alþýðu-
flokksins. Jafnframt segir blaðið,
að ritst'jóri þess og formaður Al-
þýðuflokksins sé svo störfum
hlaðinn að hann hafi ekki treyst
sér til, að taka sér formennsku
í þingflokknum!
Vér brosurri.
j Það er nefnilega öllum kunn-
ugt á Alþingi, báeði innan Al-
þýðuflökksiris og utan hans, að
Hannibal bafðist eins og ljón
fyrir því að vérða formaður þing
ílokksins. En hann átti þess eng-
an kost. Til þess að kjösa sig til
þeSs starfs átti hann engan liðs-
mann, nema ónefndan prófessor!
Þetta er sannleikurinn í mál-
inu. Saga Alþýðublaðsins um
óskir ritstjóra síns um þing-
flokksforméhnsku Haraldar Guð
mundssonar er þess vegna skáld-
skapur einn, sem hefur aðeins
þann tilgang að breiða yfir von-
brigði hans.
Síðan formannaskiptin urðu í
Alþýðuflokknum hefur hinn nýi
formaður ekki unnið sér neitt
til frægðar, annað en það, að kol-
falla í kjördáemi sínu og leita
síðan á náðir kommúnista um
stuðning við fyfírhugaða minni-
hlutastjórn hans og Framsóknar-
flokksins.
Þetta ér fremur léleg uppskera
af eins árs flokksformennsku. En
litlu verður Vöggur feginn. Það
má nú segja!
, Innan Alþýðuflokksins mun
nú þeirri skoðun aukast mjög
fylgi að flokkurinn hafi
„keypt köttinn í sekknum“,
er hann kaus formann á síð-
asta flokksþingí. Bíða menn
nú ekki annars með meiri ó-
þreyju í þessum hrjáða flokki
en að nýtt flokksþing komi
saman og færi gefist til þess
að Josá hann við núverandi
forustu.
★ NU ERU gul haustblöðin tek-
in að falla af trjánum, hann
er farinn að rjúka upp með af-
taka norðaustan rigningu og
fjallahringurinn umhverfis höf-
uðborgina gránaði í fyrrinótt.
Það er komið' haust, þó varla
hrímkalt enn, eins og í vísunni
segir:
Allt fram streymir endalaust
ár og dagar líða.
Nú er komið hrímkalt haust,
horfin sumarblíða.
Já, sumarblíðan er að minnsta
kosti horfin.
★ ★
Á MEÐ haustkomu kveðja far
)>
n
L
/
Lt
nm
er Lomú
Laít Lauót
og honum er svo lagið: Hvað er
i pokanum? — mundi það roðna
eylítið meira, brosa síðan sak-
leysislega — og .. ja, þá vissum
við, að ísland mætti vel við una
og framtíðin gæfi góð fyrirheit.
★ ★
★ REYKJAVÍK, borgin okkar,
er ung að árum, en vaxandí;
VeivaL andi óLripar:
Ki
:
Ljótt orðbragð.
ÆRI Velvakandi! "
Mér dámaði; ekki síðasta
föstudágskvöld, er ég hlustaði á
leikþáttinn, sem fluttur var á dag
skrá SÍBS. Þátturinn fannst mér
í sjálfu sér heldur lélegur en það,
sem út yfir tók var þó hið ljóta
orðbragð, bölv og ragn, sem setti
sitt mark á hann. Ég hefi aldrei,
hvorki í ræðu né riti heyrt eða
séð annað eins. Ég taldi að gamni
mínu, að á 10 . mínútum komu
fram ekki færri en 14 blótsyrði.
Það fór ekki hjá því, að ég
og hvergi annars staðar. Og það
er vel mögulegt að koma því þar
fyrir, án þess að eyðileggja sjálfa
Tjörnina um leið.
V1
Flytja nokkur hús.
ESTAN Tjarnarinnar eru
nokkur timburhús, sum nokk
uð gömul. Með því að flytja 2—3
þeirra á annan stað, fengist lóð
fyrii; stórhýsi. Þar má byggja
milli tveggja gatna, svo að að-
gangur yrði beggja vegna. Þarna
er góð lóð á réttum stað fyrir
ráðhúsið. Byggingarlag þess má
að sjálfsögðu hafa eftir því, sem
bezt fer við umhverfið.
Mér virðist liggja fyrir sú
spurning, hve mikið vald bæjar-
byggingar sínar sökum þess, að
einstaklingar hafa einhverntíma
áður tryggt sér lóðaréttinn? Gild
ir ekki hið sama hér og um lóðir
undir götur, sem árlega er ráð-
stafað af bænum?
Þjóðleikhúsið var á sínum tíma
sett í hafnarhverfið, að manni
hneykslaðist af slíku athæfi og ] skildist af því einu, að ríkið átti
ég held, að svo hafi hlotið að vera Þar Mnd. Ef til vill verður nú
um fleiri sem á þennan þátt hlust. ráðhúsið sett í mýrina, af því
uðu. Það skýtur óneitanlega dá- | að bærinn hefir ekki ráð á öðrum
lítið skökku við að fullorðna s^að- H. J.“
fólkið, sem stöðugt þykist vera,
★ EN HAUSTKOMAN boðar
annað: Skólarnir taka til
starfa^ æskan flykkist í bæinn og 1 borgarmenning okkar sem svo
með henni fjör og lífsþróttur. 1 mætti kalla er einnig ung, hún er
Það er um æskufólkið á íslandi ag mótast og veltur því á miklu,
eins og farfuglana, það fer og ag unga fólkið sem hér er að
kemur; á vorin flykkist það út í vaxa úr grasi verði fyrir góðum
sveitirnar til þess að teyga að sér og heillavænlegum áhrifum, eigi
tært fjallaloftið, njóta frelsis í þess kost að samlagast náttúru
faðmi sveitanna íslenzku, taka landsins, taka í arf nokkuð af
fuglarnir og við biðjum þeim þátt í lífsbaráttu fólksins; á haust hinni gömlu bændamenningu
fararheilla, hlökkum til að sjá þá in kemur það svo heim aftur með ^ 0kkar og samhæfa hana nýjum.
aftur, þegar sól tekur að hækka roða í kinnum og dýrmætan fjár- aðstæðum. Er það því sannarlega
á lofti og grösin teygja sig á ný sjóð dálítillar lífsreynslu í poka- gleðiefni, hversu margir ungir
úr moldinni; þegar við hristum horninu. — Og ef Tómas kæmi Reykvíkingar dveljast „í sveit"
aftur af okkur vetrarslenið og til þessa unga, lífsglaða æsku- ! a sumrin og gerum við okkur
fögnum nýju vori. I fólks og spyrði það, vinalega eins vafalaust aldrei fulla grein fyrir
gildi þess fyrir íslenzka menn-
ingu og framtíð þjóðarinnar.
Hvað er hollara ómótuðu kaup-
staðabarni en kynni þess af sér-
stæðri fegurð landsins, snerting
við þjóðlífið og atvinnuhætti upp
til sveita, sem það þekkir minnst
til.
★ ★
★ OG NÚ eru þau öll komin í
skólann sinn, Siggi, Gunna,
Svenni, Helga og hvað þau nú
annars heita öll sömun, blessaðir
krakkarnir. Það fylgja þeim
góðar árnaðaróskir — og miklar
vonir.
★ ★
★ ÞAÐ var víst Berggrav
biskup, sem á hverjum degi
skrifaði í minnisbók sína og daga-
tal: „Verð heima með fjölskyld-
unni minni“. — Síðan skipti engu
máli, hversu mjög síminn hringdi
eða hann var beðinn um að
„heiðra samkomuna með nær-
veru sinn“, hann lét það ekkert
yfirvöldin hafi, þegar svona á sig fá_ en var heima þann tíma
stendur á. Þarf bæjarfélagið að sem hann hafði ákveðið á degi
vera einskonar hornreka með hverjum.
★ ★
HEIMA ER BEZT
★ EN ÞAÐ eru ekki einungis
biskupar og aðrir heiðvirði-
legir opinberir starfsmenn sem
„eru uppteknir“ í tíma og ótíma,
heldur á þetta við um okkur
flest: — Við erum allt of upp-
tekin og sinnum mörg hver allt
of lítið heimili og börnum. Við
eigum að helga þeim meira af
lifi okkar, svo að það sama hendi
okkur ekki og vin minn nokkurn,
er gat svo lítið sinnt heimili sínu,
að lítill sonur hans kallaði hann
alltaf „föðurbróður“, þegar hann
ávarpaði hann.
★ ★
★ GETUM við ekki lært eitt-
hvað af Bergrav biskupi? —
Jú, sannarlega, við ættum öll að
að vanda um við unglingana fyr-
ir ljótt og strákslegt orðbragð,
skuli geta verið þekkt fyrir að
[ láta slíkt til sín heyra — og það
meira að segja í sjálfu Ríkisút-
varpinu, sem manni virðist altént,
að ætti fremur að ganga á undan
með góðu eftirdæmi hér sem
annars staðar.
Sú góða stofnun ætti ekki að
líða, að svo óvandað efni sé á
borð borið fyrir hlustendur þess.
Áttræð kerling“.
Enn um ráðhúsið.
u I SKRIFAR:
1 íl J „Kæri Velvakandi!
Viltu ekki leyfa eftirfarandi
línum rúm í dálkum þínum? —
Ekki alls fyrir löngu var í Morg-
unblaðinu minnzt á enn eina til-
lögu um stað f-yrir væntanlegt
ráðhús Reykjavíkur. Var hún á
þá leið, að ráðhúsið verði sett í
mýriha sunnan Tjarnarinnar við
Hringhraút. Tjörnin verði klofin
í sunáúr í miðjú með framleng-
ingu á Lækjargötu aðeins til að
láta hana svo íokast með ráð-
húsinu. Þetta er vægast sagt
1 skrítin tiliaga.' — Nei, Tjörnina
má ekki skerða, meir'a en orðið,
érj Hún ög umhverfi hennar
verður um langá framtíð hjarta
bæjarins. Einmitt þess vegna á
1 ráðhúsið væntaníega að vera þar,
SERA Robert Jack fyrrv. prest-
ur Grímseyinga hefir beðið
mig að taka fram, að ummæli
þau, sem birtust hér í dálkunum
fyrir skömmu um Grímsey: að
þar væri sífellt myrkur og ásbirn-
irnir kæmu þangað með rekís
norðan úr höfum o. s. frv. — eru 1 skrifa í minnisbók okkar á hverj-
engan veginn frá honum komin ' um degi: Verð heima með fjöl-
og veit hann engin deili á upp
runa þeirra.
Haustið nálgast.
SÓLIN blessuð sígur rauð til
viðar,
glóa á lofti gullin ský,
grátklökk áin niðar.
Haustið nálgast, hríð og vetrar-
rosinn,
senn er ekki sólar von,
senn er áin frosin.
Lóan horfin, lokið söngva-fulli,
rökkvar hér, en suðræn sól
sveipar hana gulli.-----------
(Stefán frá Hvítadal).
skyldu minni, og er ég viss, að
þá yrðu fleiri okkar hamingju-
söm, lífið yrði verðmætara, því
að enda þótt það sé bæði gott og
hollt að eiga góða vini og hafa
margt og mikið á sinni könnu,
eins og það er kallað, þá hljótum
við að vera öll sammála um, að
heima er bezt. — Væri ekki heilla
ráð að láta nú þegar til skarar
skríða og gleyma ekki, skyldum
við heimili okkar og fjölskyldu,
þegar við skipum skyldustörf-
unum niður í framtíðinni.
★ ★ ★
★ NEISTAR ★
★ ★ ★
Vinkonurnar röbbuðu saman.
og Gréta sagði: — Aldrei fer ég
aftur í veiðiferð með Eiríki.
i-r-, Hvers vegna, sagði Ástríður
hissa. trri.Hvað gerði hann eigin-
lega af sér? ;
ingu og vontj — Jú, hann veiddi allan tím-
skap má hvorí j ann.
tveggja merkja
á tungunni. — Þú frikkar dag hvern.
— Nei, nú ýkirðu.
— Jæja-þá, annan hvern ðag.
Vonda me
It-