Morgunblaðið - 09.12.1953, Qupperneq 1

40. árgangur
282. tbl. — Miðvikudagur 9. desember 1953
Prentsmiðja Morgunblaðsin*
Sæða fSisestho wears s gær
ALLTHF BEIÐUBÚNIR AÐ RÆÐA ÚTILOKUN ATÚMVOPNA
Koma þarf ó fót alþjóðastofnun
Vesturveldin leggja óherzlu
ó sameiginlegar hervarnir og
friðsamlega sameiningu Evrópu
Óska eftir friði í Asíu
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
BERMUDA, 8. des. — í sameiginlegri skýrslu eftir Bermudafund
inn lýsa Vesturveldin því yfir að þau vilji nota hvert tækifæri
til að draga úr ófriðarhættunni í heiminum. Þá er það tekið fram
að engin þjóð í heiminum þurfi að óttast hervarnir né hernaðar-
styrkleika Vesturveldanna, því að þau hyggi hvergi á árásir.
<s>--------------------------
ÁKVEÐIN AÐ EFLA
LANDVARNIRNAR
Vesturveldin lýsa því yfir að
þau eru ákveðin í að efla enn
landvarnir sinar og telja að þess-
ar landvarnir séu bezta trygg-
ingin fyrir friði. Norður-Atlants-
hafsbandalagið verður áfram
sameiginleg varnarstofnun þess-
ara þjóða.
SAMEINUÐ EVRÓPA
Þau vænía þess að Sameinuð
Evrópa megi verða til þess að
bæta lífskjör íbúa Norðurálf-
unnar. Evrópuherinn verður að
teljast nauðsynlegur til að
vernda frelsi íbúanna. Forustu-
menn Vesturveldanna láta einn-
ig í Ijós ósk um að þjóðir Aust-
ur Evrópu geti innan skamms
tekið þátt í friðsamlegu og
frjálsu samfélagi Evrópuþjóð-
anna.
Næsta atriði: -
Lausn olíudril-
uirnar
LUNDÚNUM, 7. des.: — Selvyn
Lloyd aðstoðarutanríkisráðherra
Breta sagði í Neðri málstofunni í
dag, að hann væri sannfærður
um, að Bretar og Persar mundu
nú vinna af alefli að lausn olíu-
deilunnar. — Ráðherrann fagn-
aði mjög hinu nýja stjórnmála-
sambandi þessara tveggja þjóða.
— Reuter.
Eisenhower.
Ulvarpsumræður
í næsiu viku
ÚTVARPSUMRÆÐUR um fjár-
lögin fyrir árið 1954 fara fram
á mánudags- og þriðjudagskvöld.
Fer þá fram þriðja umræða um
fjárlögin.
ÓSKA EFTIR FRIÐI
í ASÍU
Vesturveldin staðfesta að þau
óska eftir að friðarráðstefna
verði haldin sem fyrst í Kóreu
og þau munu starfa saman að
því að koma á friði í Indó-
Kína.
BERLÍN ARRÁÐSTEFNA
Til þcss að sýna friðarvið-
leitni Vesturveldapna og sýna að
engin þjóð þarf að óttast hern-
aðarstyrkleika þeirra eru þau
samþykk því að halda fjórvelda-
fund með Rússum sem allra
fyrst.
Vesturveldin vona að slík ráð-
stefna gæti orðið til þess að
sameina Þýzkalands, koma á
friðarsamningum við Austurríki
o. fl. —
Ráðherrann
sagði af sér
BERN, 7. des.: — Fjármálaráð-
herra Svisslands hefur sagt af
sér. Ástæðan er sú, að hann hafði
komið fram með lagabreytingar
sem settar voru til úrskurðar
þjóðarinnar og felldar.
Eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna
sagði ráðherrann af sér.
ur fram tillögur um tug-
milljóna aukin útgjöld
En ENGAR um auknar fekjur.
Önnur umræða um fjárlagafrumvarpið í gær
í GÆR fór fram í Sameinuðu þingi önnur umræða um fjárlög
ríkisins. Var ákveðið að ljúka umræðunni en fresta atkvæða-
greiðslu til fimmtudags. Fundurinn í gær hófst á venjulegum
fundartíma og mun hafa staðið fram á nótt að undanskildum
kaffi- og matarhléum.
NEFNDIN ÞRIKLOFIN
Samkomulag náðist ekki inn-
an fjárveitinganefndarinnar um
afgreiðslu fjárlaga. Magnús
Jónsson frá Mel var framsögu-
maður meirihluta nefndarinnar.
Gerði hann í ítarlegri ræðu grein
fyrir sjónarmiðum meirihlutans,
sem um tillögur sínar hafði haft
samvinnu við ríkisstjórnina. Birt-
ist ræða Magnúsar á öðrum stað
í blaðinu í dag.
ÞRÖNGSÝNI
HANNIBALS
Síðan gerði Hannibal Valdi-
marsson grein fyrir tillögum 1.
minnihluta nefndarinnar og Lúð-
vík Jósefsson grein fyrir tillög-
Framh. á bls. 2.
til friðsamlegrar hag-
nýtingar atémorku
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
NEW YORK, 8. des. — Tæpum klukkutíma eftir að Eisenhower
kom til New York eftir för sína af Bermuda-ráðstefnunni, geklc
hann inn í þéttskipaðan þingsal Allsherjarþings Sameinuðu þjóð-
anna og flutti ræðu, sem e. t. v. á eftir að marka þýðingarmikil
tímamót.
Ræða Eisenhowers snerist um heimsvandamálin almennt. Hann
hélt því fram í ræðu sinni, að Bandaríkin sem og öll Vesturveld-
in hefðu jafnan verið reiðubúin til að ræða heimsvandamálin af
fullri einlægni. Þannig væri með fyrirhugaða Berlínarráðstefnu,
að Vesturveldin væru reiðubúin að hefja samninga um lausn
vandamála Evrópu.
Síðan vék hann að atomorkumálunum og gaf hann þá þýð-
ingarmiklu yfirlýsingu varðandi þau, að Bandaríkin, sem og
Vesturveldin, væru hvenær sem er reiðubúin að mæta á ráð-
stefnu til einlægrar lausnar á hinu mikla vandamáli, sem kallaðist
atomvopnakapphlaupið.
En jafnframt því, sem þyrfti að íhuga atomorkuvopnin vand-
lega á alþjóðaráðstefnu, taldi forsetinn, að allir gætu á meðan og
þegar í stað sameinast um það að
legum tilgangi öllu mannkyninu
komið yrði á fót alþjóðastofnun
notkun kjarnorkunnar.
Eisenhower hóf mál sitt með
því að skýra frá því að er hann
fékk boð frá Hammerskjöld um
að tala á þingi S.Þ. hafi hann
verið að hefja viðræður við for-
sætis- og utanríkisráðherra Bret-
lands og Frakklands um vanda-
málin, sem heimurinn þjáist af.
Sagðist hann hafa borið ræð-
una undir forustumenn hinna
Vesturveldanna.
BANDARÍKIN MUNU STANDA
VÖRÐ UM S. Þ.
Síðan minntist hann á hlut-
verk S. Þ.
Aldrei fyrr í sögu heimsins hef
ur svo mikil von svo margra
manna verið bundin við eina
stofnun. Ákvarðanir ykkar þessi
átta ár sem S. Þ. hafa setið hafa
þegar orðið til þess að margar
vonir rættust. En þær eru þó
fleiri sem eiga eftir að rætast.
Og fyrst ég er farinn að tala um
framtíðina, þá vil ég fyrst og
fremst taka það fram að ríkis-
stjórn Bandaríkjanna mun styðja
S. Þ. áfram af heilum hug.
ÓTTINN AF ATOMORKUNNI
Eisenhower kom snemma í
ræðu sinni inn á það að banda-
ríska þjóðin og aðrar þjóðir
heims lifðu í ótta og hættu Þetta
væri vegna þess að nýr þáttur
væri kominn í veraldarsöguna,
sem yrði að kallast atómöld. Síð-
an sagði hann að almenningur
ætti kröfu á því að fá að fylgj-
ast með þróun kjarnorkumálanna
og tók hann að rekja hana nokk-
uð, eftir þeim upplýsingum, sem
hann sem forseti Bandaríkjanna
hefði aðgang að.
16. júlí 1945 var fyrsta atóm
sprengingin ger í Bandaríkj-
unum. Eftir það og fram til
þessa tíma hafa Bandaríkja-
menn framkvæmt 42 tilrauna
sprengingar. Atómsprengjur
nútímans eru 25 sinnum kraft
meiri en sú fyrsta og jafnast
að sprengikrafti á við millj-
ónir smálesta af dýnamíti. Nú
hagnyta atomorkuna i
til góðs. Stakk hann upp á að
sem stuðlaði að friðsamlegri
nema sprengjubirgðir Banda-
ríkjanna, sem fara vaxandi
með hverjum degi margfallt
meiru að sprengimagni en all-
ar flugsprengjur og fallbyssu-
kúlur, sem notaðar voru í
allri síðari heimsstyrjöldinni.
Ein einasta flugsveit getur
flutt á einum degi til hvaða
staðar sem er i veröldinni,
eins mikinn sprengikraft og
fólst í öllum flugsprengjum,
sem féllu í Bretlandi í síð-
ustu heimsstyrjöld.
En það eru ekki Bandaríkja-
menn einir, sem ráða yfir leynd-
ardómum atómorkunnar. í fyrsta
lagi valda bandamenn okkar Bret
ar og Kanadamenn þeim. Og
Sovétríkin ráða líka yfir leynd-
ardómum hennar. Forráðamenn
þeirra hafa skýrt okkur opinber-
lega frá því að þeir hafi viðað
að sér miklu magni atomorku á
undanförnum árum og varið
miklu fé til rannsókna á afom-
vopnum. Við vitum með vissu
að á þessum tíma hafa Rússar
sprengt margar atómsprengjur,
þeirra á meðal að minnsta kosti
eina, sem mun vera vatnsefnis-
sprengja.
ENGAR ÓYGGJANDI VARNIR
Það er rétt að íhuga þessi mál
nánar. Við sjáum þá t. d. að
leyndardómurinn, sem nokkrar
þjóðir þekkja núna verður ein-
hverntíma í höndum flestra eða
allra þjóða. Og í öðru lagi þá
er mikil atómsprengjueign engri
þjóð vörn gegn skyndiárás.
Frjálsi heimurinn hefur kom-
ið sér upp öflugum-varnarvirkj-
um og mun halda áfram að auka
og efla varnirnar.. En enginn
skyldi álíta að víðtækustu varn-
ir geti tryggt öryggi þjóðanna
og að borgir og byggðir þeirra
sleppi óskaddaðar. Árásarríki
sem gerir skyndiárás getur jafn-
vel yfir styrkustu varnir kastað
svo mörgum sprengjum að það
valdi geysilegum skemmdum.
Framh. á bls. 12