Morgunblaðið - 20.12.1953, Qupperneq 6

6
\tOR(.lJJSBLA ÐIÐ
Sunnudagur 20. des. 1953
Linar G. E. Sæmundsen:
Skógræktarstöð Skógræktarfélags Reykjavíkur í Fossvogi
NEÐST í Fossvoginum austan
við Hafnarfjarðarveginn er skóg |
ræktarstöð Skógræktarfélags
Reykjavíkur.
Reykjavíkurbær afhenti Skóg-
ræktarfélagi íslands, árið 1932, '
9 ha. lands þarna til umráða um j
aldur og æfi. Én þegar Skóg-
ræktarfélag íslands var gert að
sambandsfélagi héraðsskógrækt-
arfélaga landsins haustið 1946,
var stofnað Skógræktarfélag
Reykjavíkur og féll þá stöðin í
Fossvogi í hlut þess.
Þegar farið er eftir Hafnar-
fjarðarvegi vekur trágróðurinn í
stöðinni strax athygli manns.
Hann er hæstur heima við
vinnuskálann, sem stendur mið-
svæðis í stöðinni. Enda er þar
elzti hluti hennar. En öll er
stöðin hólfuð í sundur af skjól-1 j,effa skjólbelti er aðeins nokkurra ára gamalt. Birkið að baki
beltum, flestum þeiua aðeins mannsjns 4 myndinni er gróðursett árið 1948, en Alaskaöspin, sem
fremur hlynur, álmur og svo
margar tegundir runna.
ERLENDAR
TRJÁTEGUNDIR
Af barrtrjám er lögð mest á-
herzla á sitkagrenið frá Alaska
og aðrar tegundir þaðan svo sem
hvítgreni, og í smáum stíl enn-
þá, sakir skorts á fræi: fjallaþöll,
marþöll, contortafura og fjalla-
þinur. Af barrtrjám frá Evrópu
eru þesssr tegundir í uppeldi nú:
rauðgreni og skógarfura frá N.-
Noregi, lerki frá Rússlandi og
bergfura sunnan úr Pyrenea-
fjöllum.
hásumarið vinna 4—5 stúlkur að
hirðingu reitanna og með þeim
2—3 karlmenn.
VETRARUMBÚNAÐUR
Um miðjan september hefst
svo aftur upptaka á plöntum
þeim sem afhenda á og dreif-
setja næsta vor. Frá þeim er svo
gengið til geymslu vetrarlangt.
Um líkt leyti er einnig farið
að búa um alla reiti sem standa
eiga óhreyfðir,' undir vetur. Er
það geysimikil vinna og fjárfrek.
Ýmsar aðferðir eru hafðar við
þetta verk og fer það eftir teg-
ur.dum og aldursskeiði plantna,
Auk þeirra tegunda, sem getið hver valin er. Þannig er gengið
fárra ára gömlum og lágum
lofti.
LANDNEMAR,
LANGT AÐ KOMNIR
er framan við hann er gróðursett árið 1950.
Fossvogsvegi og Hafnarfjarðar- nokkurar teg. aðrar setja þó svip
vegi, sem mynda eiga öflugasta sinn á hann, eins og t.d. sitka-
Á björtum sumardegi glampar °S yzta skjólið. | grenið, sem náð hefur sér vel á
á vermireitagluggana, sem eru ' Oilum er skjólbeltunum ætlað strik innan um birkið. Tvær víði-
yfir löngum beðaröðum milli bið sama hlutverk er fram líða tegundir frá N.-Noregi dafna
skjólbeltanna. Þetta eru sáðbeð, stundir, en það er að mynda þarna með ágætum, en það eru ( borgararétt í gróðuri íki landsins.
sem eru hinn fyrsti áfangi ör- skíó1 fyrir trjáplöntur á selja og viðja. Þarna vex nötur-
hefir vexið, eru í fóstri í Fos^ogs
stöðinni fjöldinn allur af tegrfnd-
um sem verið er að reyna nú
í fyrsta' sinni hér á iandi, svo
sem tegundir ýmsar frá Eldlandi
sem Sturla Friðriksson magister
flutti hingað heim vorið 1951,
sem plöntur eða fræ. Ennfremur
eru margar tegundir runna og
jurta frá Alaska, en þetta eru
aðeins fáar plöntur hverrar teg-
undar og ekki ennþá skorið úr
því hvort þær muni vinna sér
smarra
landnema í íslenzkri bernskuskeiði. Plönturnar standa
mold. Þessir landnemar skipta 1 allÞétt í þeim, til þess að vöxtur
hundruðum þúsunda og þeir Þeirra verði sem örastur en til
komu hingað til lands i fyrra, 1 vaxtarlags þeirra eru ekki gerð-
sem fræ, frá yztu hjörum heims. ar somu krofor. sem væri þetta
Alaska eða Eldlandi, Nýja Sjá- skógarteigur a stóru svæði. —
landi og Síberíu og sumir eiga Sumar trjátegundirnar eru
kannske uppruna sinn austur á meira segja klipptar og stýfð-
Kurileyjum. En það eru aðeins
fyrstu árin tvö, sem þessum gest-
um er veittur sumarauki, með
því að fá að dafna undir gleri.
Langstærsti hluti uppeldisreit-
anna í Fossvogi eru dreifbeð þar
sem tveggja ára gamlar plöntur
voru dreifsettar í vor eða í
ar eins og áður er frá sagt um
álminn. í jöðrum skjólbeltanna
eru gróðursettar runnaraðir, sem
eru kiipptar en þeim eir ætlað
að draga úr næðingi með yfir-
borði jarðar. í miðraðir skjól-
beltanna eru settar þær tegund-
ir, sem hæst eiga að teygja sig
fyrravor. Því í skógræktarstöð-1 eins °S 111 dæmis alaskaöspin.
inni í Fossvogi er stundað upp- Trjáraðir skjólbeltanna eru
eldi trjáplantna og það er ekki sex fil tólffaldar eftir legu
úr vegi að við forvitnumst ofur- Þelrra-
lítið um gróðurinn og starfið,
sem þar er unnið svona rétt við
bæjardyr Reykjavíkur.
AHRIF SKJOLSINS
Skjólsins af þeim fer fyrst að
gæta að ráði, 8—10 árum eftir
SKJÓLBELTIN gróðursetninguna. í Fossvogi
Elztu skjólbeltin í stöðinni j hafa reitirnir þanist svo- ört út,
voru gróðursett 1934, en flest eru j að oft hafa skjólbeltin verið
þau mikið yngri. Þau eru gerð af ! gróðursett samsumars, eða þeg-
ýmsum trjátegundum, en einna | ar bezt hefur látið tveimur ár-
mesta athygli vekur þó álmur ; um áður en þeir hafa verið tekn-
frá N.-Noregi, sem gróðursettur ir til uppeldisræktunar. Það er
var árið 1937 og næstu árin t»æ. áberandi hversu betur hefur tek-
Hann er orðinn um a m á hæö | izt uppeldið í þeim reitum, sem
og myndar alveg þéttan skjól- 1 njóta bezt skjólsins af elztu belt-
ösp frá Alaska, blæösp úr
Fnjóskadal og fjallafura úr Ölp-
unum. Við þennan lund er aukið
árlega nýjum landnemum og
STARFIÐ I STOÐINNI
í skógræktarstöðinni í Foss-
vogi er unnið allt árið. Frá des
t. d. frá öllum barrplöntum 3ja
ára, að fyrst er lagt reiðingstorf
milli allra raða, en ofan á það
er síðan þakið með birkilimi.
Reiðingurinn er kominn langt
að, austan úr Ölfusforum. Þar er
hann skorinn á venjulegan hátt,
en í stöðinni er hann sagaður í
vélsög niður í hæfilega breiðar
ræmur. Hlutverk reiðingsins er
að draga úr myndun holklaka og
til einangrunar á efsta hluta
beðsins, þannig að skyndiblotar
og hlýjindi að vetrinum nái ekki
að þíða svo nokkru nemi ofan
í beðin. Hrísið, sem síðan erbreitt
yfir beðin, er klippt upp í Heið-
mörk, austur í Laugardal eða
»i.M .......
í þessum reit eru 4 ára sitlcagreniplöntur, sem gróðursettar verða
á Heiðmörk næsta vor. í þessum beðum, sem sjást á myndinni eru
50—60 þús. plöntur. Skjólbeltið til hægri er álmur frá N-Noregi,
gróðursettur 1937.
mun þar kenna margra grasa er
fram líða stundir.
UPPELDITRJAPLANTNA
Aðalstarfið í Fossvogsstöðinni
er trjáplöntuuppeldi. Það hófst
fyrst að marki árið 1948 og hefur
aukizt síðan með hverju ári.
Megin áherzla hefur verið lögð
á framleiðslu skógarplantna,
sem hæfar eru til gróðursetning-
ar á víðavangi, og hefur allur
þorri þeirra verið gróðursettur á
Heiðmörk. Uppeldi trjáplantna í
garða hefur orðið að sitja á hak-
anum sakir fjárskorts, en nú
verður lagt kapp á að auka þá
grein ræktunarinnar, enda mjög
aðkallandi, þar sem eftirspurn á
trjáplöntum í garða fer sívax-
andi.
Flatarmál sáðbeða ár hvert er
góður mæiikvarði á vöxt stöðv-
. . ... .. - mA* ti . f „ * arinnar. Árið 1948 var sáð í
Þessi sitkagremlundur var groðursettur anð 1944. Ilann hefur 23Q fermetra en hin työ síðustu
strax myndað nokkuð skjol. | árin 1300 og 1400 fermetra. Er
I mestur hluti þessara sáðbeða
vegg, enda verið klipptur í því unum. Þar er vöxtur plantnarma undir gleri. Dreifsetning 2ja ára
skyni. Þarna er fallegur sitka- mestur og vanhöldin minnst. Að plantna yar um 230 þús. síðast-
grenilundur, sem gróðursettur j vetrinum helst snjórinn lengur liðið vor. En úr stöðinni voru af-
var árið 1944 og eru hæstu trén 1 í þessum reiturn og áhrifa af hentar s.l. vor umlOO þús. plönt-
orðin 3,50 m. Þessi lundur fellur jsnöggum veð»abrigðum gætir ur. Næsta vor verða afhentar um
ým í eitt skjóibeltið. í yngri : Þar minna en annars staðar. 1 200 þús. trjáplöntur, þar af er
•skjólbeltunum er aðallega birki: • . ■ I sitkagreni 2/2 um 60 þús. ta sinr.
og alaskaösp. Þau eru flest gróð- MARGAR TEGUNDIR j Lauftvé' þau sem mest e~ rækt-
ursett umhverfis uppeldisreitina, j í norðausturhorni stöðvarinn- að af eru, birki af íslenzkum,
en nú síðustu árin tvö hafa verið ; ar e sr ot-artf’'-~ur °ð mfstu vax- j norskum og Alaskastofnum, al
gróðursett brelð bglti meðfranj inp
ember til marzJoka vinnur þar jafnvel flutt ofan úr Skorradal.
| Því er einkum ætlað að vernda
toppa barrplantnanna gegn næð-
ingum á útmánuðum. Auk þess
dregur hrísið mikinn snjó í sig,
en hann veitir hið bezta skjól.
Sú breyting hefir orðið á sán-
ingartíma hin síðari ár í Foss-
vogsstöðinni, að í vaxandi mæli
hefir verið sáð að haustinu, í
stað vorsins. Hefir haustsóning
- yfirleitt gefið betri raun með
flestar tegur.dir trjáfræs. Er
hvorttveggja, að fræið spírar bet
ur og að plönturnar ná meiri
þroska fyrsta sumarið en ella.
S. 1. haust hefir tíðarfar ver-
ið með afbrigðum stirt til allrar
útivinnu. Frost hafa að vísu ekki
valdið töfum eða skemmdum, en
samfelld úrkomutíð og á stund-
um stórúrfelli ollu því að ekki
fékkst gott sáðveður fyrr en
fyrsta vetrardag, en þá var sáð
í 300 m2, ýmsum tegundum. Þar
á meðal var sáð 44 tegundum
runna, lyng og blómjurta frá
Alaska, sem skógverkstjórarnir
þrír, er dvalið hafa þar í sumar,
höfðu sent hingað. Lang flestum
þessara tegunda var sáð þarna í
fyrsta sinni hér á landi.
aðeins 1 rhaður eða 2 að stað-
aldri, við ýmisskonar undirbún- j
ingsstörf fyrir vorið og viðgerðir. j
í maíbyrjun hefst venjulega STOFNKOSTNAÐUP,
mesti annatími ársins með upp- j Stofnkostnaður við trjáplöntu-
töku plantna og afhendingu uppeldi er ótrúlega mikill. Má
þeirra, sáningu og dreifsetningu
Þennan tíma, sem venjulega
stendur um 6—8 vikna skeið,
starfa 20—30 manns í stöðinni
og er meirihlutinn stúlkur. Yfir
þar til nefna gróðursetningu og
hirðingu skjólbelta, jarðvinnslu
og undirbúning ræktunar, bygg-
ingu vinnuskále,, matstofu og
Framh. á bls. 14.
Ilér sér yíir nokkurn hluía af sáðbeðum tveggja síðustu ára. Þau
voru samtsls að flaíarmáli um 2700 m2 og í þeim standa uin 2
milljónir plantna.
Bæjarstaðaskógarbirki, en askaaspir, reynir íslenzkur, enn-