Morgunblaðið - 23.12.1953, Síða 6

6
MORGUNBLAfílÐ
Miðvikudagur 23. des. 1S53
JÓLIN í ENGLAND
JÓLASIÐIR Breta eru sérstæðir
(en hafa þó fengið blæ af Norður-
landa- og þýzkum jólasiðum.
Hin unaðslegu ensku jól, sem
Charles Dickens lýsir svo óvið-
jafnanlega í Piekwick klúbbn-
um, eru nú aðeins til á hinum
stóru herragörðum í sveitunum.
Þó jól í Englandi hafi sinn sér-
staka yndisþokka og hlýleik
verða þau meira og meira lík
jólum á Norðurlöndum og með
Þjóðverjum með jólatrjám,
skrauti, aukalýsingu á götunum,
mörgum jólagjöfum og fjölskyldu
boðum.
□—o—□
í Englandi byrja jólin fyrr en
í öðrum löndum í verzlunum,
vegna þess að því nær allir Eng-
lendingar eiga vini og ættingja í
fjarlægustu löndum heims er
þurfa að fá gjafir og bréf í tæka
tíð til sín, sem eru mánuðum
saman að komast til réttra hlut-
aðeigenda. Þetta verður til þess
að menn í Englandi verða varir
fyrr við jólaannríkið og jóla-
skapið. Þessi siður gefur verzl-
ununum og póststjórninni drjúg-
ar tekjur.
En um 1. desember byrjar
jólasalan fyrir alvöru og þá
kemur sankti Claus í rauðu káp-
unni sinni, og hið mikla hvíta
skegg fram á sjónarsviðið. Hver
einasta verzlun, sem vill vera
áberandi, hefur því jólasvein er
gengur um til ánægju fyrir
börnin.
Með jólaverzluninni byrja líka
jólabazararnir, happdrættin, út-
borganir sparifjár og umfram
allt carolsöngvararnir. Það eru
hópar smádrengja og telpna, er
ganga á milli húsanna og syngja
gömlu jólasálmana, í von um að
fá skildinga fyrir sönginn, er þau
lika oftast fá. En menn sætta
sig við það, þótt sumum þyki
nóg um allan sönginn, enda kem-
ur fyrir að þessi litlu skinn segja
skilið við alla kurteisi ef þau
enga skildingana fá. Þau valda
óþrifum á stigum og göngum,
rífa plöntur upp úr görðunum,
jafnvel í hefndarskyni fyrir von-
brigðin. En þetta eru sem betur
fer undantekningar og carol-
söngvarnir munu því halda á-
fram, enda eru barnsraddirnar
óneitanlega skærar og skemmti-
legar, og skapa gleði og yndi í
mörgum heimilum, þar sem ekki
er mikið af skemmtunum fyrir.
□—o—□
Annríkið fyrir jólin er alls
staðar og heldur áfram langt
fram á aðfangadagskvöld, en há-
tiðin byrjar fyrst á miðnætti.
Það er fyrst jóladagurinn, sem er
haldinil hátíðlegur. Aðfangadags-
kvöldið minnir því oft á gamlárs-
kvöld í öðrum löndum, með söng
og dansi og gleðilátum og
þrengsli í leikhúsunum og kvik-

Eftir BALSLEV JORGENSEN
myndahúsunum og ekki sízt í
vínstofunum. Þangað koma hinir
daglegu gestir sarnan og fá sér
ölglas og óska hverir öðrum
gleðilegra jóla, grípa tækifærið
vegna þess að húsmæðurnar eru
fegnar, að losna við bændurnar
frá heimilunum, þegar þær eru
að ganga frá undirbúningnum
undir morgundaginn og hátta
börnin, svo þau geti sofnað áð-
ur en sokkarnir þeirra eru fyllt-
ir með jólasælgæti og gjöfum.
| Yngstu börnin halda enn í dag
að sankti Claus komi sjálfur nið-
; ur um reykháfinn með allar gjaf-
irnar til þeirra. En stundvíslega
á miðnætti er öllum vínstofum
og samkomuhúsum lokað og hús-
feðurnir halda heimleiðis til að
hjálpa konum sínum að ganga
frá fyrirferðamestu jólagjöfun-
um og skreyta jólatréð.
| □—o—□
! Heimilisfeðurnir hafa oft-
ast nær fleiri störfum að gegna
í Englandi heldur en í öðrum
löndum. Þeir þurfa að opna öll
jólabréfin og athuga hvort nokk-
I uð heyrist frá þeim, sem ekki
hafa'fengið neina orðsendingu
frá þeim sjálfum. Því þá verður
! að bregða við og koma þessu
sem fyrst í lag. En hægt er að
I bjarga málinu vegna þess að
póstar ganga líka jóladaginn.
I Þegar þetta er afgreitt er farið
j að raða jólakortunum laglega í
jólastofuna og séu kortin veru-
lega mörg eru þau stundum
hengd í snúrum um herbergið,
líkt og verið væri að hengja
vasaklúta til þerris. Því þegar
gestirnir koma á jóladaginn eiga
þeir að hafa fyrir augum hve
heimilisfólkið er vinsælt, og hafi
Jengið mörg jólakort. En því
fleiri, sem jólakveðurnar eru,
þeim mun þykir gestunum að-
staða húsbændanna virðulegri í
þjóðfélaginu.
► Heimilisfaðirinn þarf líka að
koma við í eldhúsinu. Það er
hann, sem ber ábyrgðina á,
hvernig tekst að steikja jóla-
kalkúninn. Menn verða að ganga
úr skugga um, að allt sé í lagi
með hann og inn í hann hafi
verið troðið nægilega miklu góð-
gæti. Eins verða menn að sjá
um, að nóg sé fyrir hendi af
j drykkjarföngum, handa þeim,
I sem koma til að óska heimilis-
fólkinu gleðilegra jóla.
O—o—□
Aður en fjölskyldan fer í
kirkju fyrir hádegi á jóladag, á
húsbóndinn að sjá um, að kveikt
sé undir kalkúnsteikinni og mjög
er það talið þýðingarmikið að
kalkúninn verði steiktur í samá
mund og kmið er úr kirkjunni,
Því það er húsbóndinn, sem á
að skera steikina og skammta
hverjum sitt. Húsmóðirin kem-
ur fyrir kartöflunum á diskana,
grænmetina og öðru því, sem á
að borða með steikinni.
Þegar búið er að afhenda jóla-
gjafirnar um morguninn og
j kirkjugangan er úti, árdegisgest-
I irnir farnir. er sezt að jólaborð-
í inu. Þá er klukkan orðin 2—3
eftir hádegi. Það skemmir ekki
að fólkið sé þá orðið matlystugt.
Hátíðlegastta athöfn máltíðar-
innar er framreiðsla jólabúðings-
ins og er hann kapítuli út af fyr-
ir sig. Búðingurinn hefur verið
gerður fyrir mörgum mánuðum
og er að lokum soðinn í gufu
klukkustundum saman. Og þegar
búðingurinn kemur, sjá menn
það fyrir alvöru hve mikil át-
vögl Englendingar eru.
Áður en borðhaldið er úti ger-
izt mesta hátíð útvarpsins á ár-
inu, er drottningin flytur út-
varpsræðu sína kl. 3 e. h. En
í ár er ræðan flutt á Nýja Sjá-
iandi. Allir hlýða á hana í hátið-
legri þögn og rísa á fætur, þegar
kemur að því að syngja þjóðsöng-
inn„God save the Queen.“
□—o—□
Þá er aðalhátíðahöldunum lok-
/40FNASMIÐJAN . ið og jólaleikirnir byrja, en bæði
íti»»D. ! fujiorgnjr og börn taka þátt í
-------------------- þeim. Menn skemmta sér af
hiartans lyst, vegna þess, að
enskir jólaleikir eru ekki aðeins
skemmtilegir, heldur eru í þeim
margar erfðavenjur svo að þeir
elztu og mest lasburða taka þátt
í þeim og lifa í glöðum endur-
minningum um æsku sína. Leik-
irnir halda áfram unz börnin
eru úrvinda af þreytu. Þá er
borið á borð að nýju fyrir hið
mikla jólate. Er þar ekki um
að ræða einfaldan tebolla með
köku, heldur geysilega máltíð
með miklu sælgæti, hnetum,
plúmköku, og hvellhettum.
Mikið má vera, ef börnin geta
haldið sér vakandi allan tímann
allt þangað til að þau yngstu
eru rekin í rúmið, og fullorðna
fólkið getur tekið til sinna ráða
að hópast utan um jólapúnsið
og skemmta sér með sögum og
söng.
□—0—□
í Gestir koma og fara og gest-
risnin er ótakmörkuð og heldur
áfram á annan í jólum. Er það
líka frídagur. — Venjan er, að
á þeim degi er borgað hið árlega
þjórfé til póstmanna, mjólkur-
sendla, sorphreinsunarmanna,
kolaburðarmanna og allra, sem
alla ársins daga eiga erindi í
heimilið, heimilisfólkinp til hag-
ræðis. Þá verður heimilisfaðir-
inn að hafa budduna og seðla-
veskið uppi við og venjulega er
gefið ríflega. Því menn finna til
þess, að alit þetta sendifólk hef-
ur unnið vel fyrir heimilisfólkið,
er knýir dyra á öllum dögum
ársins. En á hádegi er þessari
afgreiðslu lokið og fuílorðna
fólkið heldur í veitingahúsin, þar
sem það venur komur sínar all-
an ársins hring og menn óska
kunningjum sínum þar gleði-
legra jóla. En æskan fer á knatt-
spyrnuvelii og kvikmyndahús,
eða hvað sem býðst af skemmt-
unum.
□—o—□
! Jólin eru liðin og þar eð ný-
árið er ekki hátíðlegt haldið í
Englandi er langur tími virkra
daga fram undan, þar sem næsta
hátíð er páskarnir. Verða menn
að paufast áfram þá löngu
dimmu daga þangað til, í með-
vitundinni um, að dagarnir eru
þó hvað sem öðru líður að lengj-
ast.
Attræður í dag:
Jénas Bjurnsson á Hólabaki
í DAG er 80 ára Jónas Björnsson
fyrrum bóndi á Hólabaki í Húna-
vatnssýslu. Hann er fæddur á
Hæli á Ásum 23. des. 1873, elsta
barn hins landskunna bónda
Björns Eysteinssonar er lengst
bjó í Grímstungu í Vatnsdal.
Móðir Jónasar var fyrsta kona
Björna, Guðbjörg dóttir hjón-
anna Jónasar Erlendssonar bónda
á Tindum og Helgu Jónsdóttur
frá Fremsta-Gili. Var Jónas síð-
an maður Helgu, en dóttir henn
ar af fyrra hjónabandi var Guð-
rún Björg Sveinsdóttir móðir
Ingvars Pálmasonar alþm. For-
eldrar Björns Eysteinssonar voru
Guðrún Erlendsdóttir frá Sveins
stöðum í Þingi og Eysteinn Jóns-
son frá Flekkudal í Kjós. Bjuggu
þau lengi á Orrastöðum á Ásum.
Björn Eysteinsson átti tvö börn
með Guðbjörgu og er hitt Guð-
rún kona Páls Hannessonar á
Guðlaugsstöðum. Er hún ári
yngri. Þau hjónin Björn og Guð-
björg slitu samvistir er Jónas
var fjögra ára gamall. Var hon-
um þá komið í fóstur hjá hjón-
unum Guðrúnu Jónsdóttur og
Páli Ólafssyni hreppstjóra á
Akri. Ólst hann upp á því ágæta
heimili og dvaldi þar til þrjátíu
ára aldurs, að hann giftist syst-
urdóttur Guðrúnar, Gróu Sig-
urðardóttur frá Vestur-Botni í
Patreksfirði, mestu dugnaðar-
konu.
Þau voru í vinnumennsku
fyrstu árin, en reistu bú á Geira-
stöðum í Þingi 1904 og bjuggu
þar til 1911. Þá keypti Jónas
Hólabak og hefir átt þar heima
síðan. Þau hjón eignuðust tvær
dætur, Ingibjörgu og Helgu.
Ingibjörg dó 18 ára gömul. Var
hún hin mesta efnisstúlka. Helga
hefir starfað lengi á afgreiðslu
Morgunblaðsins og er að góðu
kunn fyrir frábæran dugnað og
samviskusemi, enda prýðilega
greind stúlka.
Jónas varð fyrir þeirri þungu
raun að kona hans kendi van-
heilsu á miðjum aldri, er ágerð-
ist svo, að hjónin urðu að bregða
Jólatréð sótt í skógimi
verður ávallt
vinsæl jólagjöf
Útsala í Reykjavík:

*
á
BtrSJ/IVIH

Skógareigandinn hefur leyft þessum skólapilti að veija sér tré
úr skóginum. Hann heldur glaður heimleiðis öslandi nýfallinn
jólasnjóinn.
búi og hún að leita vistar á
sjúkrahúsi. Dvaldi hún þar það
sem eftir var ævinnar 21. ár.
Andaðist 1950.
Þegar Jónas brá búi vegna
veikinda konunnar, leigði hann
jörðina en dvaldi lengst af á
Hólabaki en nokkuð á Þingeyr-
uin.
Nú er heilsa hans það biluð, að
hann dvelur á sjúkrahúsi á
Blönduósi og hefir verið þar
nærri tvö ár.
Jónas minnist þess oft sem
mikillar gæfu, að alast upp ög
fá sinn þroska hjá hans ágætu
fósturforeldrum á Akri, sem
reyndus: licnurn sem sínum eig-
in börnum. Var þar og vinátta
milii svo sem ferist meðal syst-
kir.a
Jónas Björnsson er greindur
maður og gagnmerkur, hreinskil
inn, djarfur og ákveðinn í skoð-
unum. Hann er maður sem alla
tíð heíir farið sínu fram og ekki
látið sinn hlut fyrir neinum.
Búskapur hans stóð föstum fót-
um fjárhagslega. Skuldabasl og
vafasöm fyrirtæki hefir Jónasi
alla tíð verið jafn fjarlægt sem
vestrið austrinu. Hann er sá mað-
ur sem fyrirlítur hræsni og yfir-
drepskap. Gildir það jafnt í
persónulegum og pólitískum efn-
um. Strax í æsku var Jóna mjög
bókhneigður og námfús. Lét ekk-
ert færi ónotað til að afla sér
góðra bóka til lestrar og alla
æfi hefir hann fylgst mjög vel
með öllum atburðum félagsleg-
um og sögulegum og enn fylgist
hann með af miklum áhuga.
Hann er vel að sér í öllum okkar
fornu fræðum og var og er jafn-
an reiðubúinn til að vitna til
þeirra hvenær sem til þurfti að
taka.
Jónas naut um langt skeið góðs
trausts sinna sveitunga og ann-
arra héraðsmanna. Hann var
sýslunefndarmaður um skeið, átti
lengi sæti í hreppsnefnd, var
safnaðarfulltrúi, og um margra
ára bil fulltrúi á fundum sam-
vinnufélags Húnavatnssýslu. —
Flutti hann jafnan mál sitt af
heilindum og festu og var ótrauð-
ur stuðningsmaður góðs málstað-
ar.
Á 80 ára afmæli þessa mæta
manns flytja venslamenn, vinir
og frændur honum beztu ham-
ingjuóskir með þakklæti fyrir
liðna tíma. Ég óska honum og
dóttur hans allrar blessunar og
gleði á komandi jólum og nýári
og um alla framtíð.
Jón Páimason.
Os!ó—íhicago
OSLÓ, 17. des. — Bandaríska
flugfélagið Pan American Air-
ways ætlar næsta .vor að koma
á foeirium flugsamgöngum milli
Osló og borganna Chicago og
Detroit í innsveitum Bandaríkj-
anna. En sem kunnugt er búa
norskir innflytjendur í Banda-
ríkjunum einkum í innsveitum
Bandaríkjanna og því mestar sam
göngur þar á milli. •—NTB.