Morgunblaðið - 08.07.1954, Blaðsíða 7

MORGUNBLABID
[ Fimmtudagur 8. júlí 1954
% !
Fimmitugur í gær:
Oskar P.
í GÆR átti Óskar P. Söebeck,
prentari í prentsmiðju Morgun-
blaðsins, fimmtugsafmæli. Hann
er Strandamaður að ætt, en flutt-
ist ungur til Akureyrar og hóf
þar prentnám, sem hann lauk í
prentsmiðju Björns Jónssonar.
Sumarið 1928 hélt hann til
Ameríku og vann í tvö ár í prent-
smiðju Lögbergs. Hingað heim
kom hann svo aftur alþingishá-
tíðarárið. Síðan hefur hann lengst
um átt heima hér í Reykjavík. í
ísafoldarprentsmiðju kom hann
árið 1940 og í prentsmiðju Morg-
unblaðsins hefur hann starfað
síðan blaðið eignaðist sína eigin
prentsmiðju.
Óskar Söebeck er hig mesta
ljúfmenni í allri framkomu. Þeir,
sem með honum hafa unnið eiga
því einungis góðar endurminn-
ingar frá samvistum við hann.
Hann er góður og samvizkusam-
ur verkmaður og vill ekki vamm
sitt vita í neinu.
Kona Óskars er Lilja Jónsdótt-
ir, sem ættuð er frá Bíldudal. Er
hún hin mesta myndarkona, og
þau hjón einkar samhent.
Söebeck
/ ^ <%
Vinir og samstarfsmenn Óskars I
Söebecks árna honum og konu
hans allra heilla á fimmtugsaf-
mæli hans um leið og þeir láta
í ljós þá von sína, að hann eigi
eftir að njóta lífsins um langan
aldur.
Lifðu heill, Söebeck.
Starfrænt nám í barnaskóium
aðaimál þings norðlenzkra barnakennara
DAGANA 30. maí til 3. júní s.l.
var haldið mót norðlenzkra
barnakennara á Akureyri. Þátt-
takendur voru 65. Nokkrir þeirra
bjuggu í barnaskólahúsinu, þar
sem mótið var haldið, og var
þeim búið þar sameiginlegt
mötuneyti.
Mótig var sett kl. hálf-fimm
síðdegis, sunnudaginn 30. maí í
samkomusal barnaskólans af
Jóni Þ. Björnssyni, formanni
Sambands norðlenzkra barna-
kennara. Forseti mótsins var
kjörinn Snorri Sigfússon, náms-
stjóri.
Aðalviðfangsefni þessa móts
var starfrænt nám í barnaskólum.
Auk þess voru tekin til meðferð-
ar ýmis önnur uppeldis- og skóla-
mál, svo sem reikningskennsla,
skólasöngur o. fl.
Mót þetta var einkum hugsað
sem fræðslu- og kynningarmót.
Og í samræmi við það voru flutt
mörg erindi. Nokkur voru ein-
göngu ætluð kennurum til íhug-
unar og umræðu, en hin voru
kvölderindi, og var almenningi
gefinn kostur á að sækja þau.
í sambandi við mótið var sýn-
ing á skólavinnu barna úr eyfirzk
um skólum, svo sem handavinnu,
teikningu, vinnubókum og skrift.
Auk þess var mjög fjölbreytt
sýning á kennslubókum og hand-
bókum fyrir kennara, flestum frá
Bretlandi og Norðurlöndunum.
í sambandi við mót þetta var
haldinn aðalfundur S. N. B. Auk
venjulegra aðalfundarstarfa, voru
þar rædd ýmis mál og gerðar
ályktanir. Kosin var ný stjórn til
næstu tveggja ára. Hana skipa:
Björn Daníelsson, skólastjóri á
Sauðárkróki, formaður, Garðar
Jónsson, Hofsósi og Magnús
Bjarnason Sauðárkróki. Aðal-
fundurinn samþykkti að gera
Snorra Sigfússon að heiðursfé-
laga sambandsins.
Einn daginn fóru um 50 þátt-
takendur mótsins skemmtiferð í
Öxnadal og gróðursettu 1200 trjá
plöntur í Minningarlundi Jónas-
ar Hallgrímssonar að Steinsstöð-
um. Með í förinni var Bernharð
Stefánsson, alþingismaður. Bauð
hann gesti velkomna á æskustöðv
ar Jónasar, sagði síðan frá upp-
vexti hans og æskuheimili á
Steinsstöðum og skýrði örnefni í
dalnum í sambandi við ljóð hans.
Mun Bernharg einna fróðastur
núlifandi manna um þessi efni.
Njáll Bjarnason, kennari, flutti
Dalvísur Jónasar. Auk þess voru
sungin Ijóð eftir hann. Á eftir
var gengið að Hraunsvatni. Veð-
ur var hið fegursta og förin mjög
ánægjuleg.
Síðasta kvöld mótsins var að
mestu helgað Snorra Sigfússyni,
sem nú lætur af námstjórn á
Norðurlandi. Barnakór Akureyr-
ar söng undir stjórn Björgvins
Jörgenssonar, og Örn Snorrason
flutti snjallan gamanþátt. Að því
loknu hófst kveðjusamsæti fyrir
Snorra og frú hans. Stjórnaði
Eiríkur Sigurðsson því. Aðalræð-
una flutti Hannes J. Magnússon,
skólastjóri, og tilkynnti, að sam-
bandsfélögin hefðu ákveðið að
gefa Snorra málverk. Lítil stúlka
færði þeim hjónum biómvönd. —
Næst töluðu skólastjórarnir, Sig-
urður Gunnarsson og Björn
Daníelsson. Þá afhenti Jón Þ.
Björnsson Snorra ljósmynd af
Hólum í Hjaltadal sem sérstaka
gjöf frá Kennarafélagi Skaga-
fjarðar. — Kvæði fluttu Kári
Tryggvason og Magnús Péturs-
son. Margir fleiri tóku til máls
og íluttu kveðjur og þakkir. Mik
ið var sungið undir borðum.
Að síðustu flutti Snorri Sigfús-
son ræðu. Þakkaði hann samstarf
liðinna ára og vináttu. Einnig
þakkaði hann þann heiður, sem
honum væri nú sýndur.
Þá var 6. móti Sambands norð-
lenzkra barnakennara slitið.
Eins og áður getur voru nokk-
ur kvölderindi fiutt á mótinu.
Voru þau fjögur alls.
1) Helgi Elíasson, fræðslumála-
stjóri: Skólalöggjöfin og fram-
kvæmd hennar.
2) Dr. Broddi Jóhannesson: Að
vera maður.
3) Dr. Matthías Jónasson: Starf
rænt nám og greindarmæiingar.
4) Snorri Sigfússon, námsstjóri:
Skólarnir og framtíðin.
Auk þessa fluttu eftirtaldir
menn fræðsluerindi fyrir kennara
1) Hannes J. Magnússon, skóla-
stjóri: Úr utanför.
2) Dr. Broddi Jóhannesson:
„Gömul vísa“.
3) Jóhannes Ó. Sæmundsson,
kennari: Um reikningskennslu
o. fl.
4) Sigurður Gunnarsson, skóla-
Framh, á bls. 11
„Líkammn
HEFIR ÞÚ, lesandi góður, kom-
ið í Grundarfjörð í góðu veðri?
Sé svo ekki, þá áttu mikið eftir.
Komir þú að Setbergi, prestsetr-
inu í Eyrarsveit, á vorbjörtu og
kyrru júní-kvöldi, skyggnir
hönd fyrir augu þér, þá ber fyr-
ir þig sýn, sem fá á sér líka að
fegurð hér á landi. Á móti þér
blasa fjöllin vestan Grundar-
fjarðar, há og hrikaleg, á vinstri
hönd Grundarbotnar og hægri
hönd hinn blái Breiðafjörður með
bláma af fjöllum Barðastrandar
í baksýn. Náttúrufegurðin ein
saman, nægir til þess, að gera
Setberg ógleymanlegt öllum
þeim, sem þangað koma, en ekki
dregur það heldur úr, að þar
ráða höfðingjar ríkjum, þar sem
eru prófastshjónin síra Jósep
Jónsson og frú Hólmfríður Hall-
dórsdóttir, en þau eru þessa dag-
ana að hverfa á brott eftir 35
ára veru á staðnum.
FYRSTU PRESTSKAPAR-
ÁRIN
í tilefni þessara merku tíma-
móta í ævi prófastshjónanna,
hringdi ég til prófastsins og
beiddi hann viðtals fyrir hönd
Morgunblaðsins. Eins og endra-
nær, var prófasturinn Ijúf-
mennskan sjálf og þrátt fyrir
mikið annríki í flutningum á bú-
slóð og þau hjón færu morgun-
inn eftir, gaf hann sér samt tíma
til að spjalla við mig. „Ég ætla
bara að kveikja í pípunni minni
fyrst og fá mér svo sæti á þess-
um eina stól, sem eftir er á heim-
ilinu, hinir fóru allir með bíln-
um í gær og svo skalt þú bara
spyrja mig“, sagði prófastur.
— Hvenær varst þú vígður
prestur og hvar hófst þú prest-
skap?
— Ég var vígður 24. júní 1915
og vígslubróðir minn var núver-
andi herra biskupinn yfir íslandi,
Ásmundur Guðmundsson. Ég var
vígður til prestþjónustu að Barði
í Fljótum, var síðan tvö ár að-
stoðarprestur hjá síra Jóni Hall-
dórssyni á Sauðanesi, síðan sett-
ur prestur í Staðarhólsþingum,
en veitt Setberg árið 1919. Mér
er minnisstæð vera mín á Sauða-
nesi, því eins og þú veizt er stað-
urinn tilkofnumikill og þar höfðu
setið ýmsir höfuðklerkar lands-
ins, svo sem síra Arnljótur Ólafs-
son. Ég kynntist þar nokkuð syni
hans, Þorsteini Arnljótssyni,
hann verður öllum minnisstæður,
sem hann sáu, því að hann var
andlegt ofurmenni, en líkamlega
bæklaður alla ævi.“
ÆVISTARF VALIÐ
— Lágu til þess nokkrar sér-
stakar ástæður, að þú ákvaðst
sem ungur maður að gera prest-
skapinn að ævistarfi þínu?
— Já, þessu er nú kannski ekki
svo gott áð svara. Satt að segja
rennur bændablóð í æðum mín-
um, faðir minn var bóndi í Húna-
þingi og eg er af bændum kom-
inn í báðar ættir. Allt frá önd-
verðu varð mér preststarfið mjög
ljúft og mig dreymdi um það
að verða sveitarprestur í þess
orðs beztu merkingu. Jafnframt
því, að boða söfnuninum hinn
helga boðskap, langaði mig líka
til þess að geta orðið fólkinu
nokkur fyrirmynd í ræktun og
búskap yfirleitt, en það er svo
annarra að dæma um það, hvort
mér hefir tekizt það. Þegar ég
kom að Setbergi, hófst fyrir mér
nokkurs konar landnám. bygging
ar voru vægast sagt lélegar og
ræktun lítil.“
STÓRSTÍGAR BREYTINGAR
— Hvernig leizt þér svo á“,
þegar þú komst hingað fyrst, öll-
um ókunnur?
— Vel, strax mjög vel. Nátt-
úrufegurð er hér mikil og marg-
breytileg og ég kom strax auga
á, að ég hafði hér mikil verk-
efni að vinna, bæði sem prestur
og bóndi. Fátækt fólksins hér
var mikil og miklu meiri en ég
hafði átt að venjast heima á
æskustöðvunum í Húnavatns-
sýslu. Þá voru hér framkvæmdúr
fer, en andinn verð-
ur eftir ú Setbergi"
Rætt vi8 séra Jósep Jónsson,
ettir 35 ára prestsþiómrstu.
Séra Jósep Jónsson.
litlar, samgöngur slæmar og Eyr-
sveitungar í fáu sjálfum sér nógir.
Verzlun öll var sótt í Stykkis-
hólm og þar lagðar inn allar vör-
ur, sem bændur öfluðu, hvort
sem var úr sjó eða af landi. —
Síðan hefir orðið mikil breyting
og mér liggur við að segja, að
í fáum sveitarfélögum hafi þró-
unin orðið svo ör og góð sem
hér. Sem betur fer, er nú sú
gamla fylgikona, fátæktin, farin
veg allrar veraldar og vildi eg
að kerling sú ætti aldrei aftur-
kvæmt í Eyrarsveit. Búskaparlag
og lifnaðarhættir allir hafa og
tekið miklum stakkaskiptum.
Annars er það skoðun mín, að
Eyrarsveit geti aldrei orðið mikil
landbánaðarsveit, til þess eru
jarðir hér alltof litlar. En sam-
fara sjósókn, getur landbúnað-
urinn orðið lyftistöng og er, öll-
um framkvæmdum hér í sveit-
inni. Áður fyrr, sóttu menn sjó-
inn eingöngu á árabátum og opn-
um bótum, en síðan Grafarnes
byggðist hefir útgerðin færzt
þangað og stunduð á stórum og
góðum bátum.
STARF PRESTSINS
— Af því að þú ert Húnvetn-
ingur að ætt, þá hlýtur þú að
hafa átt góða hesta um dagana?
—Já, ég er hræddur um það.
Ég hefi margan góðan gæðinginn
átt, og skal ég aðeins nefna tvo
þeirra, Flugu og Glæsi. Á þeim
fór ég oft til messugjörðar að
Kvíabryggju, á meðan enn var
þorp þar. Og ég fór ekki alltaf
fetið, hafði gaman af að spretta
úr spori, þar sem aðstæður voru
fyrir hendi og eins og þú segir,
þá kom upp í mér Húnvetning-
urinn, húnvetnzka hestamanna-
eðlið sagði þá til sín. Hestarnir
voru vinir mínir og ég vinur
þeirra. Síðustu árin, hefi ég aðal-
lega farið á bílum, einkum eftir
að byggðin færðist til Grafar-
ness.
Ég hafði guðsþjónustur á Kvía-
bryggju í samtals 18 ár og enda
þótt þar væri við ýmsar erfiðar
aðstæður að etja-, svo sem lítinn
og þröngan húsakost, minnist ég
þeirra stunda með mikilli á-
nægju. — Eftir að byggðin færð-
ist frá Kvíabryggju og Grafar-
nes tók við, hefi ég flutt guðs-
þjónustur í samkomuhúsinu þar.
Ég hef alltaf haft þá trú, að það
sé ekki nóg áð hafa kirkju heima
ó prestsetrinu, heldur verður
presturinn að fara þang-
að sem fólkið er fyrir og flytja
því boðskap kristninnar þar á
staðnum. Enda er það ekki ein-
vörðungu starf prestsins, að flytja
guðsþjónustur og framkvæma
hin ýmsu embættisverk, heldur
og að komast í sem nánust kynni
við söfnuð sinn. Ég hef reynt að
verða þeim að liði, sem á ein-
hvern hátt hafa átt um sárt að
binda eða sjúkir verið og vona,
að ég hafi með því orðið ein-
hverjum að liði.
VINIR KVADDIR
—Þú hefir átt samleið mcð*
mörgum hér i sókninni öll þessi
ár og margir eru nú gengnir á
Guðs síns fund, en vilduiðu
nefna nokkur nöfn í því sam-
bandi?
— Þú hefir gegnt mörgum öðr-
um störfum en prestskapnum ogi
hvenær varstu skipaður prófasL-
ur í Snæfellsnesprófastsdæmi?
— Það var árið 1934 eða fyrir
réttum tuttugu árum síðan. Ég;
var lengi i hreppsnefnd Eyrai-
sveitar og oddviti hennar um áia-
bil. Þá var ég einn af stofnend-
um Kaupfélags Stykkishólms cg
í stjórn þess um 28 ára skeið.
Ennfremur í stjórn búnaðarfé-
lagsins, sat á stéttarsambands -
þingum bænda og lengi í skóla-
nefnd og prófdómari við barna-
skólann í Grafarnesi. Ég hef haft
mikla ánægju af börnum og þyk-
ir vænt um þau. Þau eru það
unga ísland, sem á að erfa land-
ið og taka við því. Á meðal barna.
og fyrir þau hef ég alltaf viljaS
starfa og þau eru blátt áfram.
mitt fólk.
PRÓFASTSFRtJIN ORGAN-
LEIKARI í 35 ÁR
— Ég var nú reyndar búinn að
lofa konunni þinni því, að látaj
hennar ekki getið í þessu sam-
tali, en eins og nauðsyn brýtur
lög, þá kemst ég nú ekki hjá
því að minnast aðeins á hana
eða er það ekki rétt, að húa
hafi verið organleikari við messu-
gerðir hjá þér öll þessi 35 ár,.
Nú brosir prófastur og segir, a8>
frúin hafi nú raunar líka vcrið
búinn að taka af sér loforð um.
það, að láta starfs hennar sem.
organleikara og söngstjóra sem
minnzt getið — en það er rétt hjá
þér, að öll þessi ár hefir hún,
verið við hljóðfærið með fáum
undantekningum og þar með átt
sinn þátt í því að viðhalda og
efla kirkjulegt líf í sókninni. A.
langri ævi, sem prestur, hefii-
mér orðið það fyllilega ljóst, at*
söngur og organleikur við guðs-
þjónustur er svo snar þáttur at-
hafnarinnar, að mikið veltur á,
hvernig þeir hlutir eru af hendi
leystir.
— Viltu láta nokkurs sérstakfi
getið um leið og við sláum botn-
inn í þetta rabb okkar?
TENGSL, SEM EKKI SLITNA
—Eins og ég sagði áðan, þá.
fer ekki hjá því, að nú, þega»-
skilnaðarstundin er orðin stað-
reynd, komi fram í huga
minn hópur minninga. Hér á
þessum stað, hefi ég lifað ölL
blómaár ævinnar og hér finnsfc
mér ég hafa fest rætur.
Og þó ég flytji nú burt tik
Reykjavíkur, þá er þvi ekki a&
leyna, að það er aðeins líkam-
inn, sem fer, andinn verður eftir
á Setbergi, Hér hef ég hlúð að>
öllu því, sem ég hefi haldið af£
til góðs mætti verða og sú er
að lokum ósk mín og bæn, sókn-
inni og sóknarbörnum mínum,
ungum og öldnum, til handa, afj
gæfa þeirra og gengi megi alltaP
vaxa og dafna og ég bið þess,
að eftirmanni mínum, ungum og
duglegum presti, megi falla sú,
gæfa í skaut, að geta stuðlað aðt
því, að svo megi verða.
❖ ❖ ❖
Hér lauk samtalinu við síra.
Jósep og ég þakkaði honum góð-
svör og greið. Það hefir komiðt
berlega í ljós síðustu dagana„
Framh. á bls. 11