Morgunblaðið - 04.08.1954, Blaðsíða 9

'{ Miðvikudagur 4. ágúst 1954
MORGUNBLAÐIÐ
9 !
Vorðinn um £lug Nelsons ú að minna komnndi kynsloðir á
S.L. mánudag var minnismerki
afhjúpað á Hornafirði í tilefni
þess, að þann dag voru liðin 30
ár frá því, að fyrstu flugvélinni
var lent hér á landi og var það
flugkappinn Eric Nelson hers-
höfðingi sem það afrek vann. Af-
hjúpaði hann sjálfur bautastein-
inn, sem reistur hafði verið á
Melgerðistanga, við hátíðlega at-
höfn þar. Flugmálafélag íslands
lét gera minnismerkið og er það
stuðlabergsdrangi, sem stendur
á hvítum stalli. Viðstaddir voru
gestir F.M.Í. frá Reykjavík og
margir Hornfirðingar. — Eftir
athöfnina var drukkið kaffi í
boði sveitastjórnarinnar og þar
haldnar margar ræður.
Lagt var af stað frá Reykjavík
tim kl. 2 e. h. með hinni nýju
Doglasflugvél Flugfélags íslands,
og er það hinn bezti farkostur.
Flogið var lágt, svo flugkappinn
Nelson og fylgdarmenn hans
gætu sem bezt séð landslagið á
leiðinni.
Skyggni var fremur slæmt,
en þó sæmilegt allt þar til kom-
ið var austur fyrir Fagurhóls-
mýri, en þá tók við dimmviðri
og þoka. Eftir 1% st. flug var
lent á Melgerðistanga á Horna-
firði, en þar er ágætasti flug-
völlur frá náttúrunnar hendi.
FAGNAÐARFUNDIR
Þegar komið var út úr flugvél-
inni hitti Nelson gamlan og á-
gætan kunningja, og var það
Þórhallur Daníelsson, en hann
tók á móti Nelson, er hann kom
til Hornafjarðar 2. ágúst 1924.
Varð þar fagnaðarfundur með
þeim og þótti Nelson Þórhallur
vera ótrúlega ern ennþá. Eftir
að gestir höfðu heilsað þeim,
sem móttökur önnuðust, var far-
ið að minnismerkinu, en það
stendur skammt frá þeim stað,
sem flugvélar eru nú afgreiddar
þarna. Er þaðan vítt og fagurt
útsýni um allan Hornf jörðinn, og
þótti mönnum mikill skaði að
ekki skyldi vera betra skyggni.
RÆÐA
JÓNS EYÞÓRSSONAR
Fyrstur talaði Jón Eyþórsson,
forseti Flugmálafélags fslands og
fórust honum m.a. orð á þessa
leið:
„Við erum komin hingað í dag
til þess að minnast með einfaldri
athöfn mikils afreks og merki-
legs atburðar í flugsögu íslands,
■— minnast þess dags fyrir 30 ár-
um, er flugfar handan um haf
tók hér land í fyrsta skipti. Það
kom úr austri eins og skip hins
fyrsta landnámsmanns fyrir þús-
und árum. Báðir farkostir tóku
land á sömu slóðum, innan þessa
héraðs, skipið við Ingólfshöfða,
flugfarið hér á þessum firði hjá
kauptúninu Höfn. Þetta var 2.
ágúst 1924. Þá áttu íslendingar
enga flugvél og fæstir lands-
manna höfðu litið slíkt farar-
tæki eða haft reynslu af“.
merkon ófanga í flugsögu alþjéðir
Hátíðleg athöfn a Hornafirði
síðastliðinn mánudag
hugheilar þakkir. Flugfélagið | hér i dag þann mann, Þórhall
Loftleiðir hefur flutt heiðursgest: Daníelsson, er annaðist móttök-
okkar til landsins og mun einnig
flytja hann heimleiðis. Flugfélag
íslands hefur bæði lánað okkur
sérstaka flugvél í dag og auk
þess flutt þetta steintröll lofleiðis
hingað frá Reykjavík. Ég vil
biðja fulltrúa þessara félaga,
sem hér eru staddir, þá Jóhann
Snorrason, flugstjóra og Sigurð
Magnússon, ritstjóra, að bera
kveðjur okkar. Þá færi ég flug-
ráði og flugmálastjóra þakkir
fyrir aðstoð og velvild. Og að
síðustu sný ég máli mínu til full-
trúa Hafnarkauptúns og þakka
þeim fyrir hina ágætu aðstoð,
sem þeir hafa veitt okkur og
virðulegar móttökur, sem þeir
ur fyrir Nelson og félaga hans
á sínum tíma. Sömuleiðis væri
ánægja að því að sjá hér dóttur
Þórhalls, Onnu, sem færði Nel-
son þá einu rós, sem fannst út-
sprungin þennan dag á Höfn fyr-
ir 30 árum. Hann sagðist ekki
myndi rekja sögu afreksins, það
hefði Jón Eyþórsson gert og ó-
þarft væri að rekja sögu og þró-
un flugsins síðustu 30 árin, sigrar
þess á þessu tímabili töluðu sinu
máli, en hann kvaðst vilja vekja
athygli á afreki mannsins Eric
Nelsons og félaga hans. Því vissu-
lega væri það einstætt afrek,
sem þeir hefðu unnið þarna. Og
svo sagði flugmálastjóri: — Það
er dirfska og fórnir slíkra
manna, sem hafa gert flugið í
dag svo öruggt, sem það er fyrir
þær milljónir manna, sem dag-
lega ferðast loftleiðis í veröld-
inni. Þeim mönnum eigum við
að miklu leyti að þakka hina öru
þróun í samgöngumálum nútím-
í ans.
Eric Nelson afhjúpar minnis-
varðann.
hafa búið okkur. En Hafnarbú-
um og héraðsmönnum öllum fel
ég þennan minnisvarða til varð-
veizlu í framtíðinni".
Síðan bað Jón Eyþórsson flug-
málastjóra, Agnar Kofoed-Han-
sen að ganga fram og túlka fyrir
heiðursgestinum þá virðingu og
vináttu, sem hann hefði áunnið
sér í hug og hjarta íslendinga
með afreki því, er hann vann
fyrir 30 árum.
EINFALDUR MINNISVARÐI
Síðan rakti Jón ítarlega sögu
flugsins og sagði loks:
„Flugmálafélag íslands hefur
fyrir sitt leyti viljað heiðra þenn
an merka atburð með einföldum
en óbrotgjörnum minnisvarða,
og þess vegna hefur það látið
reisa þennan bautastein, er hér
stendur. Þetta er stuðlabergssúla
frá Hrepphólum í Gnúpverja-
hreppi, og á hana er greypt nafn
flugkappa vors, dagsetning og
ártal. Þessi varðí á að minna
komandi kynslóðir á merkan
áfanga í flugsögu alþjóðar, !
fyrsta hnattflugið og fyrsta flug-
far, sem flaug yfir hafið til ís-
lands.
MÖRGUM AÐ ÞAKKA
'. Flugmálafélag íslands á mörg-
um að aðilum þakkir að gjalda
fyrir ómetanlega aðstoð við
þessa framkvæmd. Fyrxr hönd
F.M.Í. vil ég flytja þeím öllum
VAR ÞAÐ EINA ROS
STAÐARINS
Kofoed-Hansen ávarpaði þá
viðstadda. Hann hóf mál sitt með
því að þakka Eric Nelson fyrir
komuna til íslands og kvaðst
vona, að hanfi hefði nokkra
ánægju af dvölinni hér í þetta
sinn. Flugmálastjóri kvað sér
þykja mjög ánægjulegt að sjá
NELSON AFHJUPAÐI
| MINNISVARÐANN
Flugmálastjóri beindi nú máli
sínu til Nelsons og flutti honum
ræðuna á ensku. Að lokum bað
hann Nelson að afhjúpa minnis-
merkið.
Nelson hershöfðingi gekk þá
fram og afhjúpaði minnisvarð-
‘ÍJSt ann.
Á honum stendur: „Eric Nel-
son flaug fyrstur til íslands. 2.
ágúst 1924. — F.M.Í. 2. ágúst
1954“.
Var flugkapinn ákaflega hrærð
ur og hátíðleiki þessa augna-
bliks mikill. Síðan hélt Nelson
stutta, en innilega ræðu og tal-
aði á ensku. Sagði hann að sér
hefði verið mikil ánægja í því
að koma til íslands. — Honum
þætti miklar framfarir hafa átt
sér stað hér á landi síðustu 30
árin. Hann hefði komið með
stórri og glæsilegri íslenzkri flug
vél frá New York og hann hefði
séð og flogið með öðrum minni
flugvélum hér innanlands. En
framfarir á sviði flugmála hafa
verið geysilega miklar síðustu
áratugina, sagði hershöfðinginn.
Nú eru framleiddar þrýstilofts-
flugvélar, sem farið geta með
550—570 mílna hraða á klst., en
hér áður fyr þótti 72 mílna þraði
á klst. vera æðimikill. Hann
kvaðst gleðjast yfir því að vera
kominn hingað til Hornafjarðar
Eric Nelson flughershöfðingi.
og hitta hér bráðlifandi sinn
forna vin og gestgjafa Þórhall
Daníelsson og dóttur hans frk.
Önnu Þórhallsdóttur. En, sagði
Nelson, mér einum ber ekki heið
urinn af flugi þessu, heldur líka
félögum mínum og þeim öllum,
sem að baki okkar stóðu, svo sem
bandaríska hernum o .fl. Og fyr-
ir hönd þeirra allra þakka ég
ykkur fyrir þann heiður, sem þið
gerið okkur með því að reisa
þennan óbrotgjarna minnisvarða
hér, þar sem nú er flughöfn
ykkar Hornfirðinga.
Þegar Nelson hershöfðingi
hafði lokið ræðu sinni færði frk.
Anna Þórhallsdóttir honum
fagran vönd af rauðum rósum.
Hafði Nelson þá orð um það, að
allt bæri að sama brunni með
framfarirnar, því 1924 hefði
hann fengið eina fagra rós, en
nú fengi hann heilan vönd af
þeim!
Og þá var athöfninni lokið
og var fólk það sem þarna var
samankomið nú flutt yfir ósinn
og því ekið inn á Höfn. Var farið
til skólahússins en þar var allt
tilbúið til kaffidrykkju. Á meðan
setið var undir borðum voru
margar og snjallar ræður flutt-
ar.
Fagnaðarfundur hjá Nelson og Þórhalli Daníelssyni.
(Ljósm. tók Har, Teitsson).
RÆÐA
INGÓLFSJÓNSSONAR
Oskar Helgason, stöðvarstjóri,
bauð gesti velkomna í nafni mót-
tökunefndar.
Fyrstur talaði Ingólfur Jóns-
son, flugmálaráðherra. Sagðist
hann vel muna eftir afreki Nel-
sons og að hann hefði alla tíð
dáðst mjög að því. Sér hefði þótt
það mikið afrek ac5 fara á svo
lítilli vél svo langa leið og vissu-
lega yrði alla tíð litið á það, sem
glæsilegt afrek. Bauð ráðherrann
Nelson innilega velkominn til ís-
lands og kvað sér þykja það
mikil ánægja að kynnast þeim
manni, er svo frægur hefði verið
hérlendis. Síðan fór ráðherrann
nokkrum orðum um þýðingu
flugsins fyrir okkur íslendinga.
Kvað hann óhætt vera að full-
yrða, að óvíða væru möguleikar
flugsins svo vel nýttir sem hér.
Flugfloti okkar væri orðinn stór
og í hröðum vexti og sömuleiðis
ættum við mikið val góðra og
öruggra flugmanna, og væri það
ekki hvað sízt mikið atriði, þeg-
ar rætt væri um framfarir í flugi
hérlendis að minnast þeirra.
Flugvélar okkar vekja eftir-
tekt erlendis, sagði flugmálaráð-
herrann, og stór erlend flugfélög
hafa séð ástæðu til þess að
kvarta undan harðri samkeppni
okkar á flugleiðum. Það var gert
gys að þvi, þegar flugfélag var
stofnað hérlendis, en það er ekki
lengur neitt gamanmál ,við eig-
um orðið stóran flugflota. —
Hann kvaðst vilja óska þess að
flugið færði þjóðinni sem mest
an auð í þjóðarbúið og
að flug milli landa mætti auk-
ast og þannig færa þjóð okkar
nær öðrum þjóðurn svo kynni
gætu aukizt þjóða í milli. Ráð-
herrann þakkaði Flugmálafélagi
íslands fyrir gott starf fyrr og
síðar. Hann kvað ekki rétt að
nefna nein nöfn, því þá gæti
kannski sá gleymst er sízt skyldl.
En hann kvaðst muna, er hann
las grein um flugmál, eftir próf.
Alexander Jóhannesson, þegnb
hann var drengur.
EIGUM FORVÍGISMÖNNUM
FLUGSINS MIKIÐ
AÐ ÞAKKA
Að lokum sagði Ingólfur Jóns
son: — Við eigum þessum for-
vígismönnum flugsins hér á ís-
landi mikið að þakka. Þeir ruddu.
þann veg sem nú er orðinn þjóð-
braut. Og við skulum óska þes»
að flugið hérlendis megi taka
miklum framförum og aukast að
mun. — Og við skulum reyna
svo sem mögulegt er að auka
fiugfiota okkar og fjölga fiug-
mönnum okkar. Verum ekki eft-
irbátar annarra þjóða í flugmál-
um frekar en á öðrum sviðum.
Og gleymum því ekki, sagði ráð-
herrann, að áfram skal halda cf
þessi þjóð á að lifa. Stöndum
saman og gerum aðrar þjóðir
undandi yfir afli okkar og áræði.
Næstur talaði Einar Eiriksson,
kaupmaður frá Hvalnesi. Sagði
hann m.a., að hann hefði farið
um 50 km ieið á hestum og verið
4 klst. á leiðinni, til þess að vera
viðstaddur komu Nelsons til
Hornafjarðar 1924.
Næst talaði próf. Alexander
Jóhannesson, en hann er einn af
forvígismönnum flugsins á ís-
landi. Sagðist hann hafa flogið
til Hornafjarðar árið 1928 með
fyrstu íslenzku flugvélinni, sem
þangað fór. Minntist ræðumaður
á ýmislegt varðandi ferðalög nw
og fyrr á tímum og not flugvéla
á fyrstu dögum flugsins héx-
lendis eins og t.d. til athugana
á síldargöngum o. fl. Að lokum
bað hann menn að hrópa ferfallt
húrra fyrir flugkappanum Eric
Nelson.
Nelson þakkaði með ræðw
og bar saman flug fyrir
30 árum og í dag. Hann endur-
tók það, að sér einum bæri ekká
heiðurinn ,og að hann þakkaði
fyrir hönd allra þeirra sem hlut
ættu að máli. — Þar næst tók t'ft
máls frk. Anna Þórhallsdóttir,
túlkaði hún ræðu Nelsons og bað
gestina að lokum að hylla flug<
kappann fræga, Eric Nelson
með húrrahrópi,
Næst var almennur söngur
með undirleik Bjarna Bjarnason-
ar frá Brekkubæ. yg að lokum
flutti Sigurður Jónsson, oddviti,
ræðu, þar sem hann rakti ýmis-
legt í sögu þjóðarinnar s.l. 30 ár.
Endaði hann ræðu sína með því
að líkja komu flugkappans til
íslands 1924 við það, þegar barn-
ið sér fyrstu lóu sumarins og
kallar inn í bæinn: — Mamwn,
lóan er komin!
GESTRISNI HORNFIRDINGA
ÞÖKKUÐ
Síðan þakkaði Jón Eyþó' sson,
forseti Flugmálafélagsins fvrh-
hönd gesta þá glæsilegu gestrisni,
sem Hornfirðingar hefðu sýnt og
væri þeim til mikils sóma. Loks
þakkaði svo Nelson og talaði á
sænsku. Kvaddi hann Hornfirð
inga og árnaði þeim allra heilhi
Á meðan á kaffidrykkju stóð
batnaði veðrið að mun og létii
til, að vísu ekki nægilega ti! þess
að fjallasýnin nyti sín. Og þegar
ferjað var yfir ósinn út á Mel,
þar sem flugvöllurinn er. pl; mp-
aði sólin á lóninu og lýsti upr>
þorpið, þetta myndarlega þorp,
sem hefur vaxið úr sjö húsum og
um 50 íbúum árið 1924 upp í 460
manna þorp. Og svö var lagt af
stað kl. 7,30 og hinn glæsilegi
farkostur Flugfélags íslands.
klifraði upp í 9000 feta hæð',
ofar skýjum, þar sem sólin skein.
H.T, ,